بررسی تاثیر مداخله آموزشی بر آگاهی، نگرش و رفتار دانش آموزان پایه اول دبیرستان های پسرانه شهر بوانات در خصوص فعالیت جسمانی

فعالیت جسمانی منظم روی ابعاد سلامت جسمی، روانی و اجتماعی فرد و جامعه اثر مثبت دارد. با توجه به شیوع بیماری های غیر واگیر مانند فشارخون اولیه، پوکی استخوان و بیماری های قلبی- عروقی که کم تحرکی از عوامل زمینه ساز آن ها است، مسوولین بهداشتی در صدد تشویق افراد به انجام فعالیت جسمانی بیشتر می باشند. رشد عادات مفید بهداشتی در طی مراحل کودکی و شروع نوجوانی بسیار بااهمیت است؛ چرا که رفتارهایی که در نوجوانی شروع می شوند تمایل به ادامه در بزرگ سالی دارند. هدف از این مطالعه تعیین تاثیر مداخله آموزشی بر آگاهی، نگرش و رفتار دانش آموزان پایه اول دبیرستان های پسرانه شهر بوانات در خصوص فعالیت جسمانی در سال 1389 بود.
در این مطالعه تجربی از نوع آینده نگر، از دانش آموزان دو دبیرستان واجد شرایط شرکت در مطالعه استفاده شد. تمام دانش آموزان یک دبیرستان به صورت تصادفی (تعداد 42 نفر) به گروه آزمون و نیز تمام دانش آموزان دبیرستان دیگر (تعداد 43 نفر) به گروه شاهد طبقه بندی شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه چهار قسمتی شامل اطلاعات دموگرافیک، سوالات مربوط به آگاهی، سوالات مربوط به نگرش و پرسش نامه عملکرد فعالیت جسمانی بود. سه قسمت نخست پرسش نامه محقق ساخته بود که برای تعیین روایی پرسش نامه، از روایی صوری و روایی محتوا استفاده شد. جهت تعیین پایایی سوالات مربوط به قسمت آگاهی از آزمون- بازآزمون و نیز برای تعیین پایایی سوالات قسمت نگرش از همسانی درونی (Cronbach''s alpha) استفاده گردید. برای سنجش عملکرد (قسمت چهارم پرسش نامه) نیز از پرسش نامه خود گزارشی Garcia استفاده شد که قبلا روایی و پایایی آن مورد آزمون قرار گرفته بود. پس از اجرای پیش آزمون، مداخله آموزشی برای گروه آزمون انجام شد. دانش آموزان دو گروه آزمون و شاهد بلافاصله بعد از پایان آموزش و همچنین یک ماه پس از پایان آموزش پی گیری شدند. داده های جمع آوری شده در این پژوهش با استفاده از نرم افزار 18SPSS و آزمون های آماری Independent t-test، Paired t-test، 2χ، Mann-Whitney test و آزمون ANOVA با تکرار مشاهدات، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. مشارکت افراد در این مطالعه آگاهانه و داوطلبانه بود.
تفاوت معنی داری بین گروه های آزمون و شاهد در میانگین نمرات آگاهی (934/0 = P)، نگرش (155/0 = P) و رفتار فعالیت جسمانی (387/0 = P) قبل از مداخله وجود نداشت. همچنین یافته ها حاکی از وجود تفاوت معنی دار در میانگین نمره آگاهی در پی گیری های بلافاصله (001/0 > P) و یک ماه بعد از انجام مداخله (001/0 > P) و وجود تفاوت معنی دار در میانگین نمره نگرش، بلافاصله (001/0 > P) و یک ماه بعد از انجام مداخله (01/0 = P) در گروه آزمون نسبت به گروه شاهد بوده است. میانگین نمره رفتار فعالیت جسمانی یک ماه بعد از انجام مداخله در هر دو گروه آزمون و شاهد افزایش معنی داری داشت (به ترتیب 01/0 = P و 001/0 > P). اما اختلاف میانگین نمره رفتار فعالیت جسمانی، بین دو گروه معنی دار نگردید (39/0 = P).
نتایج این مطالعه حاکی از اثربخشی مداخله آموزشی و در نتیجه افزایش آگاهی و نگرش بیشتر دانش آموزان گروه آزمون در مقایسه با دانش آموزان گروه شاهد، در خصوص فعالیت جسمانی و در نتیجه افزایش رفتار فعالیت جسمانی آنان می باشد. اگر چه میانگین نمره فعالیت جسمانی در گروه شاهد نیز افزایش معنی داری داشت، انجام مطالعاتی دیگر با در نظر گرفتن و کنترل بیشتر متغیرهای مخدوش گر احتمالی پیشنهاد می گردد.