-
شناخت واقع (ارزش و مکانیزم آن) از اساسی ترین موضوعاتی است که از قرن ها پیش ذهن بشر را به خود مشغول کرده است تا آن جا که در یونان باستان اندیشمندان را به دو گروه بزرگ سوفیست ها و فیلسوفان تقسیم کرد. این تقسیم با وجود فراز و نشیب های گوناگون در طول تاریخ تفکر بشر، همچنان با شاخه های بسیار، رایج و متداول است و اما آن چه پیش رو دارید، مشروح مذاکرات اولین نشست از سلسله کرسی های نقد و نظریه پردازی با موضوع مدل جدیدی از معرفت شناسی است که به همت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در آذر ماه سال گذشته تشکیل گردید. در این نشست، نظریه پرداز محترم در صدد ارائه طرحی نو درباره بخشی از مسائل مربوط به معرفت است. میهمانان این نشست عبارتند از: دکتر سید یحیی یثربی که به عنوان نظریه پرداز به طرح دیدگاه خویش می پردازد، حجت الاسلام عبدالحسین خسرو پناه دبیر جلسه، حسین زاده، حجت الاسلام احمد ابوترابی، دکتر مصباح و عسگری سلیمانی امیری که ناقدان این دیدگاه هستند.
-
متن ذیل، گزیده ای از گفت وگو با تعدادی از اساتید معظم حوزه و دانشگاه درباره موانع نقد و نوآوری در حوزه دین پژوهی است.
اساتیدی که در این گفت وگو شرکت داشتند عبارتند از:آیت الله دکتر محمد صادقی تهرانی، آیت الله هادی معرفت، دکتر بهاءالدین خرمشاهی، دکتر سید یحیی یثربی، دکتر احدفرامرز قراملکی، دکتر فنایی اشکوری، دکتر حسین کچویان، حجت الاسلام و المسلمین سعید رجحان، حجت الاسلام و المسلمین مهریزی، حجت الاسلام و المسلمین زیبایی نژاد، آیت الله تسخیری، دکتر ابوالقاسم گرجی.
1. از محضر آیت الله صادقی تهرانی در خصوص نگاه قرآن به موضوع نوآوری نخستین پرسش را طرح می کنیم نوآوری در قرآن به چه معنا یا معانی مورد تایید است؟
به نام خدا. نظریه پردازی گاه مطلق است که شامل علم، دین، روش، اخلاق و کردار است و گاه نوآوری در علم است؛ البته نوآوری در علم در زمره دستورات الاهی در قرآن است و ازجمله آیات آن: «قل انظروا ماذا فی السماوات و الارض و ما تغنی الایات و النظور عن قوم لا یمونون» می باشد. بنده کتابی به نام «العلوم التجویدیه فی القرآن و السنه» در ضمن سی کتاب تفسیر موضوعی نوشته ام و به علومی می پردازد که بر اثر تکامل علم نوآوری شده است. برمبنای این نوآوری ها، آیاتی از قرآن که 1400 سال پیش تبیین شده -
متن ذیل، گزیده ای از گفت وگو با تعدادی از اساتید معظم حوزه و دانشگاه درباره موانع نقد و نوآوری در حوزه دین پژوهی است.
اساتیدی که در این گفت وگو شرکت داشتند عبارتند از:آیت الله دکتر محمد صادقی تهرانی، آیت الله هادی معرفت، دکتر بهاءالدین خرمشاهی، دکتر سید یحیی یثربی، دکتر احدفرامرز قراملکی، دکتر فنایی اشکوری، دکتر حسین کچویان، حجت الاسلام و المسلمین سعید رجحان، حجت الاسلام و المسلمین مهریزی، حجت الاسلام و المسلمین زیبایی نژاد، آیت الله تسخیری، دکتر ابوالقاسم گرجی.
1. از محضر آیت الله صادقی تهرانی در خصوص نگاه قرآن به موضوع نوآوری نخستین پرسش را طرح می کنیم نوآوری در قرآن به چه معنا یا معانی مورد تایید است؟
به نام خدا. نظریه پردازی گاه مطلق است که شامل علم، دین، روش، اخلاق و کردار است و گاه نوآوری در علم است؛ البته نوآوری در علم در زمره دستورات الاهی در قرآن است و ازجمله آیات آن: «قل انظروا ماذا فی السماوات و الارض و ما تغنی الایات و النظور عن قوم لا یمونون» می باشد. بنده کتابی به نام «العلوم التجویدیه فی القرآن و السنه» در ضمن سی کتاب تفسیر موضوعی نوشته ام و به علومی می پردازد که بر اثر تکامل علم نوآوری شده است. برمبنای این نوآوری ها، آیاتی از قرآن که 1400 سال پیش تبیین شده -
سیر تاریخی پیدایش آسیب ها در فرهنگ، دیانت و مدنیت / گفت و گو با دکتر سید یحیی یثربی
-
معاصران حرف آدم را سخت می پذیرند / در گفت وگوی منتشر نشده با دکتر سید یحیی یثربی
-
بررسی نسبت عقل و دین، به عنوان دو روش باور، جدالی قدیمی میان متفکران است. در سنت اسلامی، از آن جا که قول به برتری مطلق عقل بر وحی، ناممکن است، گروهی عقل را صرفا خادم دین دانستند و گروهی قایل به همخوانی عقل و وحی و عدم تعارض شدند. تبیین ابن رشد در رساله «فصل المقال فیما بین الحکمه والشریعه من الاتصال» بر این مبنا استوار است که شرع، حق است و آنچه به شناخت بهتر بینجامد واجب است، و حال که تامل عقلی، واجب شرعی است، پس محصول آن (فلسفه) نیز حق است و چون حق با حق تضاد ندارد، پس میان شرع و عقل هماهنگی هست. او برای رفع تعارضات احتمالی هم بحث «تاویل» را پیش کشیده و پیشنهاد می کند گزاره های دینی که تعارض ظاهری با عقل دارند را حمل بر مجاز کنیم. در نظر او شرع، به دلیل اختلاف استعداد مردم، ظاهر و باطن دارد و فهم باطن قرآن، وامدار قواعدی است که فقط فیلسوف می تواند با استفاده از آنها شرع را تاویل کند. در این مقاله، با ارجاع به رساله مذکور، ابتدا سیر تطور مفهوم عقل و تقسیمات آن بیان می شود تا معنای عقل فلسفی که ابن رشد در پی اثبات همسانی آن با شرع است، آشکار شود. سپس با بیان انواع تعارض محتمل میان عقل و شرع و ذکر پاسخ های ابن رشد، به این نتیجه می رسیم که او در خلال تبیین عدم تعارض میان عقل و وحی، به نحو کبروی به دفاع از فلسفه نیز پرداخته است.
کلید واژگان: عقل, شریعت, وفاق میان عقل و شرع, ابن رشد, فصل المقالIn the Islamic tradition, since it is impossible to promise the absolute superiority of reason over revelation, some considered reason to be merely a servant of religion, and some believed in the harmony of reason and revelation and non-conflict. Ibn Rushd's explanation in the treatise "Fima al-Maqal Fima bin al-Hikma wa Shari'ah min al-Utsal" is based on the premise that Shari'a is right and that which leads to better knowledge is obligatory, and while rational reflection is obligatory Shari'ah, then its product (philosophy) It is also right, and since right does not contradict right, then there is harmony between sharia and reason. In order to resolve possible conflicts, he also raises the issue of "interpretation" and suggests that we should allow religious propositions that are in apparent conflict with reason. In his view, the Shari'a, due to the differences in the talents of the people, has an appearance and an interior, and the inner understanding of the Qur'an owes to the rules that only a philosopher can use to interpret the Sharia. In this article, with reference to the above-mentioned treatise, first the evolution of the concept of intellect and its divisions is stated in order to reveal the meaning of philosophical intellect which Ibn Rushd seeks to prove its similarity with Sharia. Then, by stating the types of possible conflicts between reason and sharia and mentioning Ibn Rushd's answers, we come to the conclusion that while explaining the non-conflict between reason and revelation, he has also defended philosophy.
Keywords: reason, Shari'a, Harmony between Reason, Sharia, Ibn Rushd, fasl almagal -
خلط بین علم حضوری و شهود عرفانی از جمله اشتباهات رایجی است که بعد از تلفیق و آمیختگی حوزه های تخصصی فلسفه و عرفان به وجود آمده است و نتایج زیان باری را در حوزه تفکر عقلانی پدید آورده است. این جستار در صدد است به مشکلی در بحث های فلسفی بپردازد که در تشخیص علم حضوری از شهود پیش آمده است و بر آن می کوشد تا با توضیح دادن علم حضوری منطقی و شهود، از این خلط اشتباه جلوگیری کند. به این منظور پژوهشگر، چه در بحث تعریف و مفهوم شناسی و چه در بحث کاربرد و مصادیقی که برای علم حضوری در کلام فلاسفه مطرح معاصر ذکر شده است ورود کرده و نشان می دهد در تمام این موارد، حوزه علم حضوری، از شهود عرفانی متفاوت است و شهود عرفانی را نمی توان با علم حضوری یا یکی از مصادیق آن مرتبط دانست.
کلید واژگان: علم حضوری, علم شهودی, معرفت شناسی, شهود فلسفی, مکاشفه -
در این بخش اجازات برخی از عالمان شیعه قرن چهاردهم را می‌خوانیم: اجازه شیخ محمدهادی تهرانی به سید میر محمدتقی مدرس اصفهانی (1273 _ 1333) و اجازه او به فرزندش سید حسن مدرس اصفهانی، اجازه مولی محمد فاضل شرابیانی و مولی حبیب‌الله رشتی به سید علی آقامیری دزفولی (1267 _ 1330)، اجازات هشت عالم (سید محمد حجت و شیخ عبدالکریم حایری و سید محمدتقی خوانساری و سید صدرالدین صدر و سید علی یثربی و سید محمدهادی خراسانی بجستانی و سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی و شیخ عباس قمی) به میرزا جلال زادگان نوش‌آبادی کاشانی (م 1400)، دو اجازه از سید محمد هاشم چهارسوقی اصفهانی به سید محمود خوانساری (م 1315) و سید ابوالفضل چادگانی (م 1337)، اجازه شیخ عبدالکریم حایری و سید باقر قزوینی به سید حسین فریدنی، دو اجازه سید ابوالحسن اصفهانی به سید صدرالدین خوانساری (م 1354)، دو اجازه از سید محمد مدرس نجف‌آبادی و شیخ محمدحسین فشارکی به سید ناصرالدین حجت نجف‌آبادی (1297 _ 1360). شرح حال بعضی از این شخصیت‌ها نیز بیان شده است.
کلید واژگان: عالمان شیعه, قرن چهاردهم, اجازات, تاریخ شیعه, اسناد -
هدف از این بحث آن است که با استناد به منابع معتبر عرفان اسلامی، به دفع توهمی بپردازیم که عده ای به خطا دچار آن گشته و چنین می پندارند که از نظر عرفا، شریعت چندان اهمیت نداشته و یک عارف چندان پایبند عمل به احکام شرع نمی باشد! گرچه چنین توهمی دانسته یا ندانسته، سابقه ای طولانی دارد، اما اخیرا گاه جدی تر از گذشته مطرح شده و عده ای از مدعیان روشنفکری کشورمان با برداشتی خام از فکر و فرهنگ جدید غرب، جنبه عرفانی دینداری را از جنبه فقهی آن جدا کرده و بدین سان می خواهند بگویند که می توان شریعت و فقه را جدی نگرفته و دینداری عارف بود و بس!
اکنون می خواهیم بدانیم که آیا واقعا چنین است؟ آیا عرفا به شریعت و فقه اعتنای چندانی ندارند؟ یا این که چنین فکری خطا بوده و توهمی بیش نیست؟ و اگر خطا و توهم است، منشا این خطا و توهم چیست؟
در این جا باید سه مساله را روشن کنیم:- اول: جایگاه شریعت در سلوک عرفانی.
- دوم: سقوط تکلیف در مراحلی از سلوک.
- سوم: مبنای ادامه پرستش پس از وصول به حق.
کلید واژگان: عرفان, شریعت, تکلیف, ریاضت, فنا, بقاThe goal of this paper is to resort to creditable sources of Islamic mysticism to dispel a delusion plaguing some people who think that mystics did not attach much importance to sharia and a mystic is not careful about religious obligations! Though such a delusion has a long history, it has been brought up more seriously during recent years and some intellectual figures who are inspired by the contemporary western culture have tried to separate mystical aspects of religion from its jurisprudential aspect to claim that sharia and jurisprudence may be easily passed over with people being able to be merely religious mystics and nothing more!Here, we want to know is that really true? Have mystics been really ignorant about sharia and jurisprudence? Or is this merely a delusion? If so, wherefrom that delusion has originated?Three issues should be explained here:-First, status of sharia in mysticism;-Second, forgetting religious obligations in some stages of mystical practice;-Third, the basis of continued worship of God after becoming united with ultimate Truth.
-
از آنجا که گزینه «جستجوی دقیق» غیرفعال است همه کلمات به تنهایی جستجو و سپس با الگوهای استاندارد، رتبه‌ای بر حسب کلمات مورد نظر شما به هر نتیجه اختصاص داده شده‌است.
- نتایج بر اساس میزان ارتباط مرتب شده‌اند و انتظار می‌رود نتایج اولیه به موضوع مورد نظر شما بیشتر نزدیک باشند. تغییر ترتیب نمایش به تاریخ در جستجوی چندکلمه چندان کاربردی نیست!
- جستجوی عادی ابزار ساده‌ای است تا با درج هر کلمه یا عبارت، مرتبط ترین مطلب به شما نمایش داده‌شود. اگر هر شرطی برای جستجوی خود در نظر دارید لازم است از جستجوی پیشرفته استفاده کنید. برای نمونه اگر به دنبال نوشته‌های نویسنده خاصی هستید، یا می‌خواهید کلمات فقط در عنوان مطلب جستجو شود یا دوره زمانی خاصی مدنظر شماست حتما از جستجوی پیشرفته استفاده کنید تا نتایج مطلوب را ببینید.
* ممکن است برخی از فیلترهای زیر دربردارنده هیچ نتیجه‌ای نباشند.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.