فهرست مطالب

نشریه گلجام
پیاپی 25 (بهار و تابستان 1393)

  • تاریخ انتشار: 1394/04/14
  • تعداد عناوین: 6
|
  • محمدرضا رهیده، میثم عقیقی حاتمی پور صفحه 5

    با نگاهی به آثار و نقوش برجای مانده از تمدن های گذشته در پهنه ایران زمین، این نکته روشن خواهد شد که «بز» یکی از حیوانات همواره ارزشمند نزد این اقوام است. زیرا از طرفی برای تامین غذا و پوشاک انسان سودمند بوده و از طرف دیگر همواره نزد آنان تقدس ویژه ای داشته است و همچنین نمادی از مراد خواهی، آب خواهی، حاصل خیزی، باروری و فرشته محافظ نیز بوده است. بنابراین تصویر آن در طول تاریخ به شکل های مختلف مانند نقوش به کار رفته در ظروف سفالین، آثار فلزی، مهرها، نقاشی غارها و دست بافته ها همواره در زندگی انسان حضور داشته است. نقش مایه «بز» یکی از مهمترین نقوش به کار رفته در نمد های استان کرمانشاه را نیز تشکیل می دهد. این نقش کهن شاخصه اصلی نقوش نمد های این ناحیه محسوب شده و نمد کرمانشاه را از همانندهای آن بی نظیر می کند. محقق در این پژوهش در پی آن است که نقش مایه بز را در نقوش نمد های استان کرمانشاه مورد واکاوی قرار داده و به این پرسش پاسخ دهد که این نقش مایه در طرح نمد های مذکور به چه گونه هایی دیده می شود و هر کدام چه مفاهیمی را دربر دارد؟ مهمترین هدف این پژوهش مطالعه مفاهیم انتزاعی نقش مایه بز در نقوش نمد کرمانشاه و بازتاب آن در نقش بندی های شکار نمد کرمانشاه است. روش تحقیق در این مقاله، روش توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات آن به صورت کتابخانه ای- میدانی است. مهمترین نتیجه به دست آمده از این تحقیق حاکی از آن است که نقش مایه بز در نمد های کرمانشاه به دلیل ارتباطات معنایی در حوزه اسطوره شناسی با نقش مایه های آب و درخت زندگی پیوند عمیقی دارد.

    کلیدواژگان: نمد، کرمانشاه، نقش مایه بز
  • فریده طالب پور، محمد ویسیان صفحه 29

    رنگرزی نخ پشمی با رنگزا های طبیعی همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. در این مقاله گلبرگ گیاه زعفران به عنوان رنگزای طبیعی جهت حصول رنگ سبز در نخ خامه پشمی استفاده شده است. همه ساله در زمان برداشت زعفران در کشور، مقادیر انبوهی گلبرگ زعفران تولید می شود که غالبا به صورت ضایعات بوده و به مقدار محدود مورد استفاده قرار می گیرد. با کاربرد گل زعفران به عنوان گیاهی رنگزا علاوه بر ایجاد ارزش افزوده می توان فام سبز نیز در نخ خامه پشمی ایجاد نمود. در این مقاله برای رنگرزی نخ خامه پشمی با گلبرگ زعفران، از دندانه های زاج سفید، کلرور قلع، سولفات مس و سولفات آهن II همراه با اسیدهای آلی نظیر اسید استیک، لاکتیک، سیتریک و اگزالیک با روش پیش دندانه استفاده شد. پس از رنگرزی، نمونه هایی که فام سبز ایجاد کرده بودند با نمونه های بدون دندانه انتخاب شده و پارامترهای نوری، ثبات های شست و شویی، نوری و مالشی آنها اندازه گیری شد. نتایج نشان می دهند که دندانه زاج سفید و کلرور قلع با گلبرگ زعفران می توانند رنگ سبز ایجاد کنند. ثبات های اندازه گیری شده در دندانه زاج سفید نسبت به کلرور قلع از مقادیر بالاتری برخوردارند.

    کلیدواژگان: نخ خامه پشمی، گلبرگ زعفران، دندانه، اسید، پیش دندانه
  • طهمورث حسنقلی پور، فاطمه عباسی، سعید عباسی بنی صفحه 47

    بررسی چگونگی عملکرد فرش دست باف ایران در بازار صادراتی، تعیین عوامل موثر بر عملکرد صادراتی صادرکنندگان و استخراج مدلی بر اساس این عملکرد موضوع مورد پژوهش در این مقاله است. مقصد صادراتی مورد مطالعه بازار آمریکا است و جامعه آماری این پژوهش متشکل از صادرکنندگان ایرانی فرش دست باف است که به این بازار صادرات فرش داشته اند و نام آنها در پورتال مرکز ملی فرش ایران موجود بوده است. پرسش نامه تحقیق در بین 130 نفر از آنان که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند، توزیع شده است. مدل مفهومی تحقیق به روش تحلیل عاملی تاییدی و با استفاده از داده های پرسش نامه ها استخراج شده است. نتایج نشان می دهد که صادرکنندگان ایرانی معتقدند کنترل بالایی بر فعالیت های برند سازی بین المللی در حوزه فرش دست باف ایرانی در بازار آمریکا دارند که این امر بر میزان برند گرایی و تعهد بین المللی آنان موثر است. این صادرکنندگان فرش خود را به نیازها و الزامات بازار آمریکا متعهد می دانند و در مجموع خود را برند گرا می دانند. به نظر صادرکنندگان ایرانی استراتژی های اتخاذ شده بازاریابی برای فرش دست باف ایران در بازار آمریکا به خوبی عمل می کند و نتایج راضی کننده ای برای این صادرکنندگان دارد. در نهایت آنان عملکرد برند فرش دست باف ایران در بازار آمریکا را مناسب ارزیابی نمودند و آن بخش از عملکرد مالی برند که مرتبط با عملکرد برند است را مناسب تشخیص می دهند و در نهایت مدلی که استخراج شده به طور خلاصه عوامل موثر بر عملکرد برند فرش ایران در بازار آمریکا را نشان می دهد.

    کلیدواژگان: بازار فرش آمریکا، صادرکنندگان ایرانی، عملکرد برند، فرش دست باف ایران
  • عبدالله میرزایی، مرتضی شجاری، محمدتقی پیربابایی صفحه 63

    قالی ایران به عنوان یکی از جلوه های هنر ایرانی به علت برخورداری از قابلیت های هنر اسلامی، محملی برای تجلی مبانی این هنر بوده است. قالیچه های محرابی عصر طلایی هنر قالی بافی ایران یعنی دوران صفوی را می توان نمونه های شاخصی در جلوه گری مظاهر این هنر دانست. این قالیچه ها اغلب با کارکرد مذهبی و برای ادای فرایض دینی بافته می شدند. زمینه این قالیچه ها را اغلب خط نگاره های قرآنی و اسماءالحسنی در هم نشینی با نقش مایه های گیاهی و هندسی پوشانده اند. در این پژوهش با تبیین مفهوم تجلی و جایگاه اسماءالحسنی در هنر اسلامی به بررسی و تحلیل شش نمونه از قالیچه های محرابی عصر صفوی با تاکید بر تجلی حق تعالی در این دست بافته هاپرداخته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که 1) صورت های متنوع تجلی الهی در قالیچه های محرابی مستتر هستندو 2)خط نگاره های به کار رفته در قالیچه های محرابی عصر صفوی حاوی مفاهیم عرفانی و قرآنی در جهت تقرب بیشتر نمازگزار هستند. تحقیق حاضر با استفاده ازمنابع کتابخانه ای و به روش کیفی در گونه تحلیلی-توصیفی به انجام رسیده است.

    کلیدواژگان: تجلی، اسماءالحسنی، قالی های محرابی، عصر صفوی، خط نگاره
  • محسن علیزاده ثانی، امیر شجاعیان صفحه 85
    صنعت فرش با قدمتی هزاران ساله به عنوان میراث فرهنگی کشور، زمینه ساز ایجاد صدها فرصت شغلی و ارتزاق بخش قابل توجهی از جمعیت است. اما تحقیقات نشان می دهد که این صنعت در طی سال های اخیر با چالش های قابل ملاحظه ای مواجه شده است. در این مقاله بحث می شود که از بهبودهای جزءنگر نتیجه ای حاصل نخواهد شد و صنعت فرش دست باف نیازمند نگرشی سیستمی است که آن را در بستر سیستم های نوین مدیریتی و مبتنی بر اولویت بندی های صحیح قرار دهد و ضمن بهبود عناصر، بیش از پیش بر بهبود روابط اجزاء صنعت فرش دست باف و ایجاد هم افزایی میان آنها تاکید کند. لذا با معرفی ادبیات خوشه های صنعتی و عوامل موثر بر موفقیت آنها، عوامل موفقیت خوشه صنعتی فرش دست باف خراسان شمالی را در دو موقعیت وضع موجود (ایجاد) و وضع مطلوب (بهره برداری) مورد شناسایی و اولویت بندی قرار می دهیم. جامعه آماری پژوهش متشکل از خبرگان (40 نفر) حاضر در خوشه مورد مطالعه است. داده های پژوهش از طریق پرسش نامه مقایسات زوجی جمع آوری شد و با روش تحلیل شبکه ای (ANP) مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که در وضعیت فعلی، زیرساخت فیزیکی، حمایت دولت و تامین کنندگان و در وضعیت مطلوب، شبکه های درونی، دسترسی به نیروی کار ماهر و بازاریابان دارای بیشترین اولویت برای موفقیت خوشه مورد مطالعه هستند.
    کلیدواژگان: فرش دست باف، خوشه صنعتی، موفقیت، خراسان شمالی
  • شبنم محمدی، علی وند شعاری صفحه 101
    آذربایجان شرقی یکی از مناطق مهم در امر تولید و تجارت قالی دست باف ایران است. شهرهای متعددی در این استان، در امر تولید این هنر-صنعت فعالیت دارند. هریس از شهرستان های استان آذربایجان شرقی، با سابقه ای طولانی و درخشان در بافت قالی های بسیار زیبا و با ارزش است. با توجه به ویژگی های خاص در طرح، نقش، رنگ و بافت، قالی های هریس از گذشته تا به امروز دارای شهرت جهانی بوده است. هدف اصلی در این پژوهش بررسی کامل طرح و نقش نمونه قالی های امروزی و شناسایی ساختار طراحی در آنها بوده و به چگونگی و الگوهای طراحی در این قالی پرداخته شده است. در این پژوهش نخست به ویژگی های قالی های این شهرستان اشاره شده، سپس بررسی و ساختار شناسی طرح قالی های این شهرستان انجام گرفته و در پایان به بیان اسلوب های خاص موجود در طرح های حاکم بر قالی های این شهرستان پرداخته شده است. این پژوهش در نوع خود توصیفی بوده و اطلاعات به دست آمده به شیوه کیفی تحلیل گردیده است. جمع آوری اطلاعات این پژوهش در کل بر اساس مطالعات میدانی بوده و در مواردی به منابع کتابخانه ای مراجعه شده است. این پژوهش نشان می دهد که اصول و ساختارهای ثابت و مشترک در طرح، نقش و رنگ قالی های معاصر هریس وجود داشته و دارد که هم اکنون قالی این شهرستان با تاکید بر این اصول بافته می شود.
    کلیدواژگان: قالی، هریس، طرح، ساختار شناسی طرح
|
  • Mohammad Reza Rahideh, Meysam Aghighi Hatamipour Page 5

    Glancing through the works and the images inherited from the past civilizations in Iran، we will find out that ibexes have always been valuable animals among Iranians. Not only because they provide human with a good source of food and clothing، but also since they had always special sanctity among Iranians as a symbol for making wishes، praying for water، productivity، fertility as well as protective angel. That is why its images have been used in a variety of ways such as images used on potteries، mental works، stamps، cave paintings and hand-woven works in people’s lives throughout history. Ibex’s motif is one of the most important images used in Kermanshah’s felts. This ancient motif is considered as the main characteristic of this area’s felts and makes it different from other felts. In this paper، the authors have conducted a study on the ibex’s motif on Kermanshah’s felts to answer that questions that «What are the types of this motinf on the mentiond felts?» and «What are their concepts?» The main purpose of this paper is to conduct a study on the concepts of ibex’s motif in the Kermanshah’s felts and provide a typology of this motif on Kermanshah’s felts. A descriptive-analytic approach and field study-library based data collection were the research methods used in the present study. The most important result obtained from this study is that the Ibex’s motifs on Kermanshah’s felts have a deep relationship with the notions of water and the tree-of-life، because of the semantic relationships of them in mythology.

    Keywords: Felt, Kermanshah, Ibex motif
  • Farideh Talebpour, Mohammad Veysian Page 29

    This research work involves the dyeing of wool yarns with saffron petals as a source for green color. At first step woolen pile yarns treated with four different mordents، namely: tin chloride، copper sulfate، aluminum sulfate and iron (II) sulfate in acidic condition using acetic، oxalic، citric and lactic acids respectively. In this study the possibility of using saffron petals as a natural dye for wool yarn was investigated. By using different mordents a range of hues from green to yellow and brown was obtained. Color parameters، washing fastness، rubbing fastness (wet & dry) and light fastnesses of the dyed yarns were measured. It can be concluded that the best mordents for dyeing wool yarn with saffron petal to obtain green color are tin chloride and aluminum sulfate. The results of fastness tests of samples treated with tin chloride are poorer so that the best suggested mordent for dyeing wool with saffron to get green color is aluminum sulfate.

    Keywords: Wool, Saffron petals, Mordents, Acids, Pre, mordant
  • Tahmoures Hasangholipour, Fatemeh Abbasi Bani, Saeed Abbasi Bani Page 47

    This paper discusses how branding process of Persian carpet in the U. S. market does work and finally a model based on the performance of Persian carpet exporters has been derived. The population for this study consisted of Iranian exporters; about 130 exporters participated in this survey. A questionnaire including 59 questions was used to collect data and finally the data was analyzed using LISREL and the conceptual model was derived. The results show that Iranian exporters believe that they have control over the international branding activities in the U. S. Market; this has improved their level of brand orientation and international commitment to market development. The Persian carpet exporters view themselves as committed to the needs and requirements of the United States market and they perceive themselves totally brand oriented. In the Iranian exporters'' opinion، marketing strategies used in the U. S. market، are working properly and these exporters are satisfied with the results of Persian carpet brand''s financial performance in this segment. Finally، the model that emerged shows briefly the factors affecting performance of Persian handmade carpet brand in the U. S. market.

    Keywords: Brand performance, Iranian exporters, The U.S market, Persian handmade market
  • Abdollah Mirzaee, Morteza Shajari, Mohammad Taghi Pirbabaei Page 63

    Iranian carpets as a manifestation of Persian art، due to the capabilities of Islamic art، have been a context for epiphany of this art doctrine. Mehrabi carpets of the Golden Age of Persian carpet-waving arts، Safavid era، can br regarded as the flagship model in the manifestations of this art. These carpets often were woven with religious functions and to fulfill religious obligations. Koranic pictographs and Asma’al Hosna along with plant and geometric motifs have covered the context of this carpets. In this study، the expression of epiphany concept and position of Asma’al Hosna in Islamic art are discussed due to analysis of six samples of the Safavid Mehrabi carpets for emphasizing the epiphany of God in this hand-woven carpets. Our findings suggest that: (i) The various manifestations of the divines epiphany are hidden on Mehrabi carpets; and (ii) The calligraphies used in the Safavid carpets contain mystical and Koranic concepts for better approach of worshipers towards God. This research is accomplished with using library resources and qualitative research methods، i. e. analysis –descriptive ones.

    Keywords: Epiphany, Asmaal Hosna, Mehrabi carpets, Safavid era, Calligraphy
  • Mohsen Alizadeh Sani, Amir Shojaean Page 85
    The carpet industry dates back thousands of years، is our country''s cultural heritage and creates hundreds of job opportunities. Meanwhile، studies indicate that in recent years the industry has faced significant challenges. This paper argues that partial improvements will not achieve any result. Hand-woven carpet industry requires a systematic approach in the context of modern management systems and based on proper prioritization. Along with improving the elements، more and more emphasis should be put on improving relationships and among the components of the hand-woven carpet industry so that synergies can emerge. This paper introduces the literature of industrial clusters and the factors affecting their success so that identifying and prioritizing the success factors for hand-woven carpet industrial cluster in North Khorasan in status quo as well as the ideal situation. The statistical population consists of all the experts (40 people) in hand-woven carpet cluster in North Khorasan. Data is collected through paired comparisons questionnaires with elements derived from the literature and interviews. The results indicated that in status quo، physical Infrastructure، government support and suppliers and for ideal situation، internal network، access to skilled labor and marketers have greater priorities to the success of hand-woven carpet cluster in North Khorasan.
    Keywords: Carpet, Industrial cluster, Success factor, North Khorasan