فهرست مطالب

جستارهای سیاسی معاصر - سال پنجم شماره 4 (پیاپی 14، زمستان 1393)

نشریه جستارهای سیاسی معاصر
سال پنجم شماره 4 (پیاپی 14، زمستان 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/12/17
  • تعداد عناوین: 7
|
  • محمدامیر احمدزاده صفحات 1-25
    محور تحلیل تاریخی نگارنده مقاله این است که هویت سیاسی اجتماعی ایران در نیمه اول قرن نوزدهم چه ابعادی داشته و چگونه منابع تاریخ نگاری در بازنمایی معانی و مفاهیم آن به ایفای نقش اجتماعی پرداخته اند. دستاورد بحث حاضر نشان می دهد که برخی معانی و مفاهیم هویتی در منابع تاریخ نگاری، متاثر از وضعیت عصر تاسیس، درصدد جست وجو و کشف خاستگاه ایرانی در جغرافیای سرزمینی ایران برای قاجاریان، انتساب آنان به حکومت های مختلف پیشینی، کاربست القاب شاهان ایران باستان برای حکام جدید و مواجهه نظامی فکری ایران با دنیای بیرونی منجر به انتقال معانی جدید و مفاهیم هویت بخش از جمله ملت، دولت، کشور ایران، ایران زمین، وطن، ایران مدار و فرمانروای ایران شد که نوعی تاکید مورخان بر دال مرکزی مفهوم «ایران سیاسی» در روایت پردازی از تاریخ به عنوان عامل هویت ساز بوده اند. این مسئله در آثار تاریخ نگارانه عصر تاسیس یعنی رستم التواریخ، ملوک الکلام، شمایل خاقان، تاریخ جهان آرای مروزی و تاریخ محمدی به منزله گفتمان مسلط هویتی منعکس شده است. روایت هم زمان و متناقض «غیریت سازی مرجعیت سازی» از مفهوم فرنگ توسط دنبلی و خاوری صورت گرفته، مفهوم شاهنشاه اسلام و اندیشه شاه نایب امام زمان و برگزیده فقها از سوی خاوری شیرازی و پردازش تاریخ به زبان گروه های عوام در روایت رستم الحکماء در چهارچوب گفتمان هویت اجتماعی مطرح شده است.
    کلیدواژگان: بحران هویت، فتحعلی شاه قاجار، روسیه تزاری، ثغور ایران، فرنگ
  • محمدعلی توانا، فرزاد آذرکمند صفحات 27-50
    در سال های اخیر دو نظریه رقیب، دموکراسی رایزنانه هابرماس و دموکراسی مجادله ای موفه، خود را به عنوان بدیلی برای دموکراسی لیبرال طرح کرده اند. به نظر می رسد هر نظریه سیاسی بر تعریفی از امر سیاسی و متناسب با آن جامعه سیاسی مطلوب بنا شده است. بر این اساس، می توان این پرسش ها را طرح کرد: هابرماس و موفه امر سیاسی را چگونه تعریف می کنند؟ و، متناسب با این تعاریف، جامعه سیاسی مطلوب آنان چه ویژگی هایی می یابد؟ به نظر می رسد هابرماس امر سیاسی را کنش زبانی میان سوژه های عقلانی اخلاقی در عرصه عمومی به منظور دست یابی به مفاهمه می داند. بر اساس این تعریف، جامعه سیاسی اجماعی شکل خواهد گرفت که نه تنها روابط عقلانی اخلاقی، خودآیینی، و مصالحه بر آن حاکم خواهد بود، بلکه وحدت جای تعدد و تکثر را خواهد گرفت. در مقابل، موفه امر سیاسی را کنش خصومت آمیز میان سوژه های متعارض در بستر اجتماعی می داند. بر اساس این تعریف، جامعه سیاسی مجادله آمیزی بر مبنای منطق هژمونی شکل می گیرد که در آن عنصر دشمنی به مخالفت بدل می شود. روش این پژوهش هرمنوتیک متن محور است.
    کلیدواژگان: امر سیاسی، جامعه سیاسی، دموکراسی رایزنانه، دموکراسی مجادله ای، سیاست، موفه، هابرماس
  • منوچهر خادمی، جهانگیر مسعودی صفحات 51-76
    بحث محوری و مرکزی مقاله تبیین هویت فلسفه سیاسی متعالی بر مبنای حکمت متعالیه است که در گام نخست، با تنقیح وجود پارادایمی به نام پارادایم صدرایی، مدعی الگوی بنیادینی شده ایم که می توان با ابتنا بر مبانی هستی شناسانه، معرفت شناسانه، انسان شناسانه و گرایشات ارزشی و اخلاقی منظومه ای از مسائل و موضوعات مطرح در فلسفه سیاسی را از اصول و مبانی مزبور استنباط و اجتهاد کرد. در بخش پایانی نوشتار نیز با تقریر نظریه فلسفه سیاسی متعالی صدرایی با عنوان «سیاست قدسی» ارکان و اضلاع آن را برشمرده ایم و سپس ملاحظاتی چند در قالب نقد و بررسی درباره آن مطرح و مبین کرده ایم. همانند آن که اگر در حکمت متعالیه حکم به مشروعیت حکومت فقی هان و مجتهدان داده شود رای اضطراری صدرا است نه رای حقیقی و نهایی او که حکومت متالهان و حکیمان است و این که سیاست صدرایی مصداق نظریه آمریت و تابعیت است و دیگر آن که رسالت سیاست قدسی متعالی عمدتا مطابق با الگوی بازگشت است و لذا سیاست را هویتی ابزارگونه می داند و در آخر این که، سیاست قدسی صدرایی راهی را برای تحقق دموکراسی هموار و میسور نمی سازد.
    کلیدواژگان: فلسفه سیاسی، سیاست قدسی، پارادایم، ملاصدرا
  • سمیه زمانی، محسن خلیلی * صفحات 77-105

    تحلیل گفتمان رویکردی ساختاری است که امکان پیوند متن به جنبه های جامعه شناختی را فراهم می کند. متون سیاسی اجتماعی محصول بافتار پیچیده و درهم تنیده قدرت و ایدئولوژی است. واکاوی معانی آن ها پیوندهای پنهان ایدئولوژی سلطه را آشکار می کند. تحلیل گفتمان انتقادی از جمله رویکردهای نوین در تجزیه و تحلیل گفتمان به شمار می رود. بسیاری از تحلیل گران گفتمان انتقادی به مولفه های زبان شناختی توجه دارند، اما «ون لیوون» معتقد است که مولفه های جامعه شناختی معنایی شناختی عمیق تر از متن ارائه می دهند. در این مقاله کوشش شد با به کار بستن الگوی ون لیوون، به واکاوی معنای عنصر «غیر دیگری» در دو روزنامه عهد مشروطیت، قانون و کاوه، پرداخته شود. به ویژه تلاش شد بازآفرینش مقوله دیگری در قالب کارگزاران اجتماعی صورت پذیرد، افرادی که در هیئت انسان های کوشش گر تلاش می کنند اوضاع جامعه را بهبود بخشند. پژوهش، با بهره گیری از انواع پوشیده و صریح ارجاع به کارگزاران در قالب فعال منفعل سازی، مشخص سازی تشخص زدایی، نام دهی، طبقه بندی کردن، انتزاعی سازی و تعیین ماهیت انجام گرفت.

    کلیدواژگان: قاجاریه، مشروطیت، قانون، کاوه، تحلیل انتقادی گفتمان، الگوی ون لیوون
  • طهماسب علی پوریانی، مهری مارابی صفحات 107-124
    دین در دوره ای طولانی از تاریخ مغرب زمین نقشی محوری، تعیین کننده، و مشروعیت بخش در عرصه های مختلف حیات سیاسی، اجتماعی، و اقتصادی آن دیار داشته است. بنابراین، در این پژوهش بر آنیم تا نشان دهیم عقب نشینی دین از بیش تر قلمروهای ذی نفوذ قبلی اش، به ویژه اجتناب از دخالت در حوزه سیاست، و ظهور آموزه سکولاریسم و نهادینه شدن آن، که با قرون جدید آغاز شد، حادثه ای صرفا تاریخی نیست، بلکه زمینه های نظری یا همان الهیات مسیحیت بسترهای لازم را در پذیرش نهادمند سکولاریسم فراهم و تسهیل کرد. به عبارت بهتر، زمینه هایی از پیش مهیا در خوانش سکولاریستی از الهیات مسیحیت چنان مساعد بود که همه گروه های متداخل در جریان مذهبی، اعم از ارتدوکس و اصلاح طلبان، به پذیرش آن، به مثابه برترین قرائت سیاسی از دین، مجاب شدند. البته، زمینه های اجتماعی را در استقبال از سکولاریسم نمی توان نادیده گرفت، که سزاوار کوششی جداگانه است.
    کلیدواژگان: الهیات مسیحی، سکولاریسم، قرون وسطی، کاتولیسم، نهضت اصلاح دینی
  • عبدالله قنبرلو صفحات 125-147
    متغیرهای فرهنگ و ایدئولوژی در تحلیل جهت گیری های سیاست خارجی چین کم تر به چشم می خورد. پرسش اصلی این پژوهش عبارت است از: سیاست خارجی چین تا چه حد تحت تاثیر ملاحظات فرهنگی و ایدئولوژیک آن قرار دارد؟ در پاسخ استدلال شده است که سنت های فرهنگی، به ویژه آموزه های کنفوسیوسی، و علایق ایدئولوژیک مدرن شامل ناسیونالیسم و سوسیالیسم هم چنان نفوذ چشم گیری در هدایت سیاست خارجی چین، به ویژه در قبال قدرت های بزرگ، دارد. حتی خوداتکایی امنیتی و تمایلات اقتصادمحورانه چین در عرصه بین الملل به نحوی تحت تاثیر فرهنگ چینی هاست. رویکرد این پژوهش علی تبیینی است و برای دفاع از فرضیه مذکور حتی الامکان از اطلاعات و داده های موجود استفاده خواهد شد.
    کلیدواژگان: اقتصادگرایی، چندجانبه گرایی، خوداتکایی، سوسیالیسم، سیاست خارجی چین، صلح گرایی، کنفوسینیسم، ناسیونالیسم، هژمونیسم امریکا
  • رضا نجف زاده صفحات 149-172
    تحول مفاهیم سیاسی و اجتماعی تابعی از تحول فرماسیون یا وضعیت واقعی نیروهاست. بر این پایه، می توان این ایده ها را در دستگاه نظری میشل فوکو مطرح کرد: مفاهیم برساخته فوکو، با ورود جامعه سرمایه داری به عصر اطلاعات، دست خوش تحول شده است. زیست قدرت، تقریبا، کلیدی ترین مفهومی است که با دگرگونی شرایط عینی اعمال آن و با دگرگونی میدان واقعیت تولید سرمایه دارانه، از سوی طیف عمده ای از اندیشمندان، بازبینی و مجددا شاکله بندی شده است. در این پژوهش، پس از مروری کوتاه بر پیشینه کاربرد مفاهیم زیست قدرت و زیست سیاست و معرفی دیدگاه های برخی از نظریه پردازان سنت انگلوامریکن، تلقی فوکو از این مفاهیم را مطالعه می کنیم. سپس، در بخش های دیگر این پژوهش، بر اساس اندیشه های جورجو آگامبن، آنتونیو نگری، و مایکل هارت، به بررسی گسست در سنت فوکویی مطالعات قدرت زیستی می پردازیم. در پایان، کاستی های اندیشه سیاسی و تاریخی فوکو را برمی شماریم و برای امکان یا امتناع کاربست روش شناسی ها و نظریه های وی در وضعیت استثنایی پایدار یا وضعیت سرمایه داری اطلاعاتی واقعا موجود ملاحظاتی را مطرح می کنیم.
    کلیدواژگان: زیست، سیاست، زیست، قدرت، سیاست، فلسفه سیاسی جدید، قدرت، گسست
|
  • Mohammad Ali Tavana, Farzad Azarkamand Pages 27-50
    Lately two rival theories, one of that Deliberative democracy of Habermas and another agonistic democracy of mofe are considered as the liberal democracy. Because each political theory establish according to the political and proportional with the political society. so we can compare these two theories with each other. according to that, these questions are considered: How do the theories of Hobermas and Mofe define the political? Which features have their political society? It is sound that Habermas presents the political as the moral-logical-oral action for driving out of power from public sphere. according to this definition, the societal community is formed. Against Mofe presents the political as the severity action between the different subject in routine life. According to This definition, agonistic political society is formed in base of the logic of Hejmoni. The method of article is textual hermeneutics.
    Keywords: politics, The political, Habermas, Mofe, Deliberative democracy, agonistic democracy
  • Manouchehr Khademi, Jahangir Masoodi Pages 51-76
    the central argument of this paper, namely, the identity of a political philosophy supreme based on the Transcendent Theosophy In the first step, by Explaining the paradigm called the paradigm Sadraee, we can claim the basic pattern Based on the principles of ontological, epistemological, anthropological and ethical attitudes and values​​, a constellation of issues discussed in political philosophy from the fundamentals of inference, and his ijtihad. In the final section of the paper version of the noble Sadraee theory of political philosophy as "sacred politics"; Components and its sides, and then enumerated several considerations in Review, discuss and reflect onve made. Like the fact that if the Transcendent Theosophy, jurists and priest by the ruling government's legitimacy, not Vote Vote Sadra actual final emergency rule by theologians and philosophers, And Sadraee policy, as subordination theory, And the mission of transcendent divine policy is largely consistent with the pattern of return Therefore, tool finds the politics of identity, Finally, the sacred Policy Sadraee the way for democracy, does not provide.
    Keywords: political philosophy, Sacred Politics, paradigm, Mulla Sadra
  • Somayye Zamani, Mohsen Khalili Pages 77-105

    Discourse analysis is a structural approach that allows text link to sociological aspects. Textual analysis is done with regard to social conditions that have led to the creation of the texts. The political / social texts are products of complex and intertwined context of power and ideology. So explore their meanings is revealed hidden links ideology / domination. Critical Discourse Analysis is one of the new approaches for analysis of texts. Many analysts critical discourse consider on linguistic elements, but Van Leeuwen believes that social / semantic components provide a deeper understanding of the text. The authors of this paper have tried to apply the pattern of "Van Leeuwen" to explore the meaning of the “other” in the most popular newspapers in the Constitutional Era. In particular, would be tried Reconstruction of the “other” in the form of social agent, that who in form active people trying to improve the situation. The Readout of Constitutional Causes to receive Iranian understanding of the "other" by manner appropriate. The Study of Ghanoon and Kaveh newspapers, done enjoying a variety of coated and explicit reference to agents in an active / passive-building, Personalization / Impersonalization, Nomination and a categorization, Type allocation.

    Keywords: Qajar, Constitutional Revolution, Critical Discourse, pattern of Van Leeuwen, Analysis, Ghanoon, Kaveh
  • Tahmaseb Alipouriani, Mehri Marabi Pages 107-124
    We have a long history of religion in the West (ie, during the Middle Ages) has played a central role determining the institutionalized way, the various spheres of life, political, social, economic, and so it legitimized the land. But Dean withdrew from most of its former territories influential, especially to avoid the appearance of interfering in the sphere of politics and the institutionalization of secularism and its teachings, which began with the new century Can not be regarded as a purely historical accident, but is in need of explanation and scrutiny of the study was devoted to it. The result of this effort, the essential point is that awareness of the theoretical context of Christian theology or the necessary conditions for the adoption of institutionalized secularism and facilitated. Secularist reading of Christian theology so favorable a priori grounds that all the conflicting religious groups - including Orthodox and reformers - persuaded to accept it as a political interpretation of religion is paramount. It was not the social background of embracing secularism Tadydh that deserves a separate effort.
    Keywords: Catholicism, secularism, theology, Christian, medieval