فهرست مطالب

نشریه سازمان نظام پزشکی مشهد (سیمرغ سپید)
سال هجدهم شماره 1 (پیاپی 65، بهار و تابستان 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/10/23
  • تعداد عناوین: 26
|
  • مقاله خبری
  • مقاله علمی-پژوهشی
  • ملیحه میرشه پناه، رضا افشاری، عباس زوار صفحات 2-7
    پیش
    زمینه
    پزشکان شاغل در نهادهای دولتی نقش مهمی در ارائه خدمات درمانی ارزان و کارا در نظام سلامت کشور ایفا می کنند. در این مطالعه دانش، نگرش و عملکرد پزشکان دولتی نسبت به سازمان های متبوعشان مورد بررسی قرار گرفته است.
    روش ها
    در این مطالعه توصیفی – مقطعی در سال 1393، یک پرسش نامه بخش بندی شده حاوی سوالاتی در سه حیطه (1) آگاهی (دانش) افراد از قوانین و آیین نامه های سازمان، (2) نگرش افراد نسبت به جو حاکم بر سازمان، همکاران و مدیران رده بالا و (3) عملکرد افراد در حیطه وظایف تعریف شده در اختیار پزشکان شاغل در نهادها و بیمارستان های وابسته به سازمان های دولتی در شهر مشهد قرار گرفت.
    یافته ها
    در این مطالعه که بر روی 120 نفر از پزشکان شاغل در زیرمجموعه های 3 نهاد و سازمان دولتی انجام گرفت، 74 نفر به پرسش نامه ها پاسخ گفتند (درصد پاسخ: 61.6%)، که 45 نفر (60.8%) از آنها مرد بودند. میانگین سن پاسخ دهندگان 6.1 ± 45.4 سال و میانگین سنوات خدمتی آنها 5.7 ± 15.9 سال بود. در افراد مورد پژوهش، بیشترین میزان آگاهی (54.2%) در مورد «پنج هدف اصلی سازمان متبوع» بود. بیشترین نگرش مثبت پاسخ دهندگان به سوالی در مورد «موثر بودن در نهاد متبوع» بود (75.6%). افراد بهترین عملکرد خود را در رفتار با مافوق، همکار و ارباب رجوع ذکر کردند (94.6%). با مقایسه پاسخ های مردان و زنان مشخص شد، مردان بیش از زنان از قوانین ارتقای شغلی در سازمان اطلاع دارند (0.04 = P). از سوی دیگر خانم ها بیش از آقایان معتقد بودند که سازمان به تلاش ها و خلاقیت هایشان پاسخ مثبت داده است (0.001 = P). پزشکانی که سوابق مدیریتی داشتند به طور معنی داری بیش از سایرین از قوانین ارتقای شغلی در سازمان اطلاع داشتند (0.026 = P) و 5 هدف اصلی سازمان را می شناختند (0.019 = P).
    نتیجه گیری
    لازم به نظر می رسد، در ابتدای بکارگیری همکاران، نگرش مثبت آنها به سازمان نیز مبنای انتخاب قرار گیرد و دانش و آگاهی افراد نسبت به وظایف و اهداف سازمان از طریق برگزاری جلسات هم اندیشی و کلاس ها افزایش یابد.
    کلیدواژگان: دانش، نگرش، عملکرد، نهادهای دولتی
  • شاپور بدیعی اول، یلدا روانشاد، انوش آذرفر، پرویز فقهی صفحات 8-11
    بحران ها وقایع مخربی هستند که نیاز به کمک های اورژانس گسترده جهت تامین سلامت و بقای جمعیت مصیبت دیده را ضروری می سازند. انواع بحران شامل طبیعی (زلزله، آتشفشان، گردباد، سیل) و ساخته دست بشر یا تکنولوژیکال (جنگ و تروریسم) می باشد. بلایای طبیعی طی 20 سال اخیر حداقل بر 800 میلیون نفر اثر گذاشته اند و منجر به بیش از سه میلیون مرگ شده اند. بلایای تکنولوژیک شامل انفجار، آتش سوزی، تصادف، نشت مواد رادیولوژیک یا شیمیایی می باشند و معمولا در نتیجه ی مدیریت ضعیف، ابزارهای حفاظتی نامناسب و خطاهای انسانی رخ می دهند. مشکلات پیش روی مدیریت اینگونه بحرانها شامل شناسایی مواد خطرزا، تخلیه محل از شهروندان بعد از حادثه، فراهم کردن مراقبت های پزشکی برای قربانیان و محافظت از مواجهه با مواد خطرزا می باشد امروزه هدف از پیشگیری از بحرانها شامل سه موضوع آمادگی برای حوادث، پیشگیری از وقوع حوادث و کاهش دادن اثرات آنها در هنگام وقوع می باشد. پاسخ به بحرانها در 2 سطح خرد که شامل عملیات درمان و مراقبت بیماران می باشد و کلان که شامل فعالیتهای نهادهای دولتی می باشد، تعریف می شود. 21 عملکرد پزشکی و بهداشتی در سطح محلی برای برنامه ریزی در بحران ها ضروری دانسته شده اند: ارزیابی نیازهای پزشکی، مراقبت سلامت و اپیدمیولوژی، شناسایی منابع پزشکی و سلامت، حمل و نقل پزشکی، توزیع وتخلیه بیماران، خدمات اورژانس پیش از بیمارستان، خدمات اورژانس بیمارستانی، مراقبت داخل بیمارستانی، مراقبت خارج بیمارستانی، درمان موقتی در سرصحنه، امنیت غذایی، مدیریت برخورد با عوامل بالقوه خطرزا، سلامت روانی، اطلاعات پزشکی و بهداشت عمومی، کنترل حامل، فراهم کردن آب آشامیدنی، مدیریت فاضلاب، کنترل بیماری های واگیر، کنترل حیوانات، پزشکی قانونی و دفن اجساد، مراقبت و سرپناه. دانش و تجربه کافی برای پاسخ موثر به اورژانسهای پزشکی و بهداشتی در زمان وقوع بلایا امری ضروری است.
    کلیدواژگان: بحران ها، مدیریت بحران، سلامت عمومی، امدادرسانی
  • معصومه سعیدی، غلامحسن خدایی، اکبر درخشان صفحات 12-16
    پیش
    زمینه
    فرسودگی شغلی سندرمی مشتمل بر خستگی هیجانی، مسخ شخصیت و کاهش کفایت شخصی می باشد. این پژوهش به منظور سنجش میزان فرسودگی شغلی در پرسنل مراکز بهداشتی درمانی مشهد پس از استقرار نظام پزشک خانواده، و تعیین ارتباط آن با حمایت اجتماعی و عزت نفس آنان انجام شده است.
    روش ها
    در این مطالعه توصیفی تحلیلی که به روش مقطعی انجام شد، پرسنل شاغل در 30 مرکز بهداشتی درمانی مشهد که به روش طبقه ای و تصادفی ساده انتخاب شده بودند، ابزار پژوهش را که شامل فرم اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه های استاندارد عزت نفس آیزنگ، حمایت اجتماعی کاسیدی و فرسودگی شغلی مازلاک بود، تکمیل نمودند.
    یافته ها
    285 نفر از پرسنل شاغل در مراکز بهداشتی درمانی مشهد ابزار پژوهش را تکمیل نمودند. 73% پاسخ دهندگان خانم بودند. میانگین امتیاز فرسودگی شغلی در بعد کفایت شخصی 10.4 ± 33.8، در بعد خستگی هیجانی 10.8 ± 17.9 و در بعد مسخ شخصیت 4.8 ± 4.7 بود. در اکثر موارد، احساس خستگی هیجانی پایین (50.2%)، احساس مسخ شخصیت پایین (97.2%) و احساس کفایت شخصی بالا (79.3%) بود. بین میزان حمایت اجتماعی و عزت نفس کارکنان نیز همبستگی مستقیم و معنی داری موجود بود (r = 0.177، P = 0.03). بین ابعاد فرسودگی شغلی و متغیرهای عزت نفس و حمایت اجتماعی کارکنان همبستگی معنی داری وجود نداشت. بین متغیر خستگی هیجانی با متغیرهای میزان تحصیلات، وضعیت اشتغال و عادت به استعمال سیگار رابطه آماری معنی داری وجود داشت (0.05 > P). بین متغیر کفایت شخصی با متغیرهای واحد محل خدمت، تحصیلات و عادت به استعمال سیگار ارتباط آماری معنی داری موجود بود (0.05 > P).
    نتیجه گیری
    در مطالعه حاضر میزان کلی فرسودگی شغلی در کارکنان در بعد خستگی هیجانی متوسط، مسخ شخصیت پایین و در بعد کفایت شخصی متوسط بود. پیشنهاد می شود استراتژی های مقابله جهت تقلیل و کنترل عوامل تنش زای شغلی مورد توجه قرار گیرد.
    کلیدواژگان: فرسودگی شغلی، مراکز بهداشت، عزت نفس، حمایت اجتماعی
  • آرمین مردانی، اکرم سردار صفحات 17-20
    مقدمه
    رفع مشکلات برنامه پزشک خانواده بر ماندگاری پزشکان در مناطق روستایی و نیز میزان رضایت شغلی آن ها تاثیر مثبت دارد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی مقدماتی مشکلات پزشکان خانواده شاغل در مراکز بهداشتی - درمانی روستایی استان خراسان رضوی بود.
    روش ها
    در این مطالعه تحلیلی توصیفی که در تیر و مردادماه سال 1393 انجام شد پرسش نامه ای شامل اطلاعات دموگرافیک و سوالاتی در زمینه مشکلات آموزشی، کمبود امکانات یا پرسنل، مسائل فرهنگی، برخورد با مراجعین و مشکلات مربوط به مدیریت و سیاست گذاری شبکه بهداشتی دراختیار تعدادی از پزشکان عمومی که در قالب قراردادی و یا به صورت استخدامی به عنوان پزشک خانواده در مراکز بهداشت روستایی استان خراسان رضوی فعالیت داشتند، قرار گرفت.
    یافته ها
    از میان 50 پرسش نامه ارسال شده، 20 نفر (درصد پاسخگویی: 40%) از طریق ایمیل یا تماس تلفنی به سوالات مطرح شده در نظرسنجی پاسخ گفتند. میانگین سنی پزشکان شرکت کننده 2.1 ± 28.0 سال و میانگین سابقه کاری آنان 14.3 ± 36.0 ماه بود. اکثر شرکت کنندگان (75%) مونث بودند. در زمینه مشکلات آموزشی و علمی، «ضعف دانشکده های پزشکی در رابطه با آماده سازی پزشکان خانواده و دوره ناکافی کارورزی بهداشت» با 9 پاسخ (45% موارد)، بیشترین مشکل عنوان شده بود که بین این گزینه و جنسیت شرکت کنندگان ارتباط نزدیک به معنی داری مشاهده شد (0.06 = P). در خصوص مشکلات مربوط به پرسنل، «عدم توانایی علمی یا عملی پرسنل در انجام وظایف مربوطه» و نیز «عدم وجود پرسنل کافی در مرکز» هر دو با 9 پاسخ (45%) رایج ترین چالش های مطرح شده از سوی پزشکان بودند. 75% پزشکان از «مراجعات بی مورد و در وقت نامناسب» شکایت داشتند. در خصوص مشکلات مربوط به سیاست گذاری شبکه بهداشتی 50% به «نبود دستمزد کافی» اشاره داشتند. در نهایت 70% پزشکان عنوان کردند که پس از اتمام دوره یا قرارداد مربوطه حاضر به ادامه خدمت به عنوان پزشک خانواده نخواهند بود.
    نتیجه گیری
    شناسایی هر چه بیشتر مشکلات پزشکان خانواده، به مسئولین در جهت اقدام موثر برای رفع آنها و در نتیجه افزایش ماندگاری پزشکان در مناطق روستایی و موفقیت بیشتر برنامه پزشک خانواده کمک می کند.
    کلیدواژگان: آموزش، پزشکان خانواده، مطالعات پایه، مراکز بهداشت روستایی، حقوق و مزایا
  • سحر محمدنبی زاده، علی بیرجندی نژاد، سید هادی موسوی محمدی، محمد اسدی صفحات 21-24
    پیش
    زمینه
    هدف از این مطالعه بررسی شکایات ارتوپدی واصله به دادسرای انتظامی سازمان نظام پزشکی مشهد می باشد.
    روش ها
    این مطالعه به صورت تحلیلی، توصیفی گذشته نگر بوده که در آن پرونده های شکایت از قصور پزشکی رشته ارتوپدی از ابتدای سال 1390تا پایان سال 1392 در مشهد مورد بررسی قرار گرفته است. داده ها شامل جنس شاکی و متشاکی، موضوع شکایت و رای صادره در چک لیست طراحی شده ثبت گردیدند.
    یافته ها
    از میان شکایات ارتوپدی مطرح شده بیشترین آن مربوط به اندام های تحتانی (52%) و سپس فوقانی (48%) بود. از این میان بیشترین شکایات مربوط به زانو (39%) و بازو (38.5%) بود. بر اساس نوع شکایات، بیشترین شکایات مربوط به عوارض بعد از عمل بود که در بیشتر موارد در زمینه مال یونیون چه در اندام فوقانی (32.8%) و چه در اندام تحتانی (38.8%) بود. در زمینه شکایات مرتبط با عوارض حین عمل بالاترین فراوانی در مورد آسیب عصب (38.5%) در اندام تحتانی و سهل انگاری در انجام پروسیجر (48.6%) در اندام فوقانی گزارش شد. در بررسی حاضر، 70.8% از متشاکیان حکم برائت دریافت کرده و 10.4% مقصر شناخته شدند. همچنین در 4.2% پرونده ها از بیمار رضایت اخذ شد و 2.1% به علت عدم پیگیری شاکی پرونده بایگانی شد.
    نتیجه گیری
    موارد شایع قصور ارتوپدی باید مدنظر متخصصین و دست اندرکاران آموزش قرار گیرد تا از تکرار و میزان آنها کاسته شود. برخورد همراه با تعهد و ارائه توضیحات لازم علمی و منطقی درباره نوع عمل و عوارض احتمالی آن به بیمار یا اولیای او از وقوع شکایات تا حد قابل توجهی خواهد کاست.
    کلیدواژگان: شکایت، قصور، سازمان نظام پزشکی، ارتوپدی
  • مقاله مروری
  • محمد نژادکمالی، کامبیز بهاءالدین بیگی صفحات 25-27
    پزشکی از راه دور یا دوراپزشکی در حقیقت استفاده از فناوری ارتباطات برای آموزش پزشکی، ارائه خدمات سلامت از طریق پایش، آموزش، مشاوره و تجویز درمان از راه دور است. فراهم آوردن محیط مجازی برای ارائه خدمات سلامت یکی از ضروریات علم پزشکی در قرن جدید است. ایجاد شبکه های خدمات دوراپزشکی در اکثر نقاط دنیا مخصوصا در نواحی حادثه خیز و یا صعب العبور در حال گسترش است. به علاوه، این فناوری به گسترش حوزه حرفه ای جامعه پزشکی و ارائه عادلانه خدمات پزشکی به جامعه مخصوصا به مناطق روستایی دورافتاده منجر می شود. انواع خدمات دوراپزشکی شامل: پایش سلامت، مشاوره، جراحی، اقدامات تشخیصی و داروسازی از راه دور است. پایه ریزی و بسترسازی برای دوراپزشکی از ضرورت های جامعه در حال توسعه ایران است. استفاده از فناوری دوراپزشکی از حدود یک دهه ی پیش در ایران مورد توجه قرار گرفته است. هرچند در سال های اخیر گرایش زیادی به اجرایی سازی این فناوری برای استفاده ی نیروهای نظامی کشور وجود داشته است، اما نمونه های اجرایی این فناوری در بیش از 15 مرکز از مراکز بهداشتی - درمانی وابسته به شرکت نفت ایجاد شده است. مهمترین موانع در اجرایی سازی دوراپزشکی، دشواری در تامین منابع مالی و تجهیزات مرتبط (اصلی ترین مشکلات) و همچنین تغییر نگاه مسئولین، تربیت پرسنل مجرب، همراه کردن بیمه ها در پرداخت دستمزد تیم پزشکی و بسترسازی برای اینترنت پرسرعت در مراکز درمانی هستند. لازم است به قانونگذاری در این زمینه و همراه کردن بیمه ها همت گمارده شود. بدون شک، برای دستیابی به فواید این فناوری در ایران نیاز به همراهی و هماهنگی دولت و مجلس محترم، وزارت بهداشت، دانشگاه های علوم پزشکی و سازمان نظام پزشکی کشور است.
    کلیدواژگان: کیفیت خدمات بهداشتی، ایران، ارائه خدمات بهداشتی، دوراپزشکی
  • مقاله علمی-ترویجی
  • رضا بوستانی صفحه 29
  • پروین لایق صفحات 30-31
  • محمد مهدی قاسمی صفحات 32-33
  • محمد احمدیان، فرزانه صحافی صفحات 37-39
  • علیرضا اکرمی نژاد صفحات 40-41
  • بوسه ای بر دستان پزشکان
  • گوشه هایی از ایثار و فداکاری های جامعه پزشکی در دوران دفاع مقدس
    سید مصطفی منزوی صفحه 42
  • یاد یاران
  • راه بزرگان
  • مقاله علمی-ترویجی
  • پل
  • ملیحه میرشه پناه صفحه 49
  • مقاله ادبی-فرهنگی
  • رضا افشاری صفحه 50
    تاریخ پزشکی پر از رمز و افتخار و امید است. در اساطیر یونانی الهه ی هایجین که در مجسمه های باستانی یونان ماری در دست دارد پزشکی را از اجداد خود و از الهه «زئوس»آموخت. وجود مار در آرم های پزشکی امروز نیز میراث آن زمان است. اما در تاریخ کهن ایران و بر اساس شاهنامه، «جمشید» پزشکی را آموخت و زندگی را عطرآگین کرد. در قلمرو فرهنگی برای حمایت از جامعه پزشکی، توجه به پیشینه غنی این حرفه در ایران نقش محوری دارد.
    در 5 سال گذشته با هدف تقویت معرفت ملی پزشکی اقدامات گسترده ای انجام شده است. در این رابطه می توان به: (1) طراحی طرح تحقیقاتی شماره 89500 مورخ 6/9/89 با موضوع آموزه های پزشکی در ایران (دفتر اول شاهنامه) و در قالب کرسی های آزاداندیشی (که به تایید دانشگاه علوم پزشکی مشهد رسید)، (2) برگزاری جلسات متعدد میان استادان محترم قطب علمی ادبیات از دانشگاه فردوسی مشهد آقای دکتر محمد جعفر یاحقی، آقای دکتر محمدرضا راشد، خانم دکتر مهدخت پورخالقی چترودی و آقای دکتر سید حسین فاطمی با دکتر رضا افشاری، (3) اجرایی شدن برنامه عملیاتی تهیه شده با همکاری سه نفر از همکاران کارشناسی ارشد ادبیات (خانم محبوبه علی حوری، خانم فاطمه ماه وان و خانم فاطمه کریمی) با فیش برداری از مداخل موضوعی تاییدشده و (4) انتشار یافته ها در قالب کتاب «آموزش پزشکی بر اساس شاهنامه؛ نیک آموز پزشکی» با شماره اثر 249 دانشگاه علوم پزشکی مشهد (شابک:978-600-6331-40-9) به صورت تالیف دانشگاهی نوشته دکتر رضا افشاری و دکتر محمد جعفر یاحقی در بهار سال 1391 (اثر مشترک 4 بخش: دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مرکز مطالعات توسعه آموزش پزشکی، قطب علمی فردوسی شناسی و ادبیات خراسان و فرهنگسرای فردوسی) اشاره نمود.
    در مقدمه این کتاب، متن اصلی و نیز در پشت جلد کتاب آورده شده است:«در شاهنامه سیمرغ به حق بر مسند پزشکی نشسته است، می پرورد، حمایت می کند، اندرز می دهد، دارو تجویز می کند، زخم ها را درمان می کند، از هوش می برد، می شکافد، جراحی می کند، می دوزد و... کاش این نوشتار، پیش درآمدی باشد بر جایگزینی سیمرغ پارسی به عنوان نشان پزشکی به جای مار پیچیده لاتینی، ان شاء الله »در جریان نگارش این کتاب، با هماهنگی هنرمندان برجسته طرح های سیمرغ بازبینی و مطابق با فرهنگ ایرانی، تاریخ شاهنامه و تاریخ ایران، سیمرغی طراحی گردید که بتواند جایگزین لگوی رایج پزشکی در کشور باشد. دراین طرح به عنوان مثال پرهای دم به صورت تیغ جراحی آورده شده است و همچنین به جای جام زهر یونانی جام باستانی ایرانی جایگزین شده است.
  • نامه به سردبیر
  • علیرضا قاسمی طوسی صفحه 51
  • مقاله خبری
  • صفحات 62-64
|