نشریه تدبیر
پیاپی 276 (شهریور 1394)

درک شورمان، نهادهای متعددی به عنوان متولیان سیاست گذاری برای حمایت از شرکت های کارآفرین نوپا)یا همان استارت آ پها(وارد عرصه شده اند. در گوشه و ک نار هم رخدادهای هم اندیشی متعددی در خصوص ارایه ایده ها و معرفی شرکت های کارآفرین نوپا برگزار می شود ک ه هدفشان آموزش صاحبان ایده و برقراری ارتباط بین عوامل موثر در اکوسیستم استارت آپ با یکدیگر است. نقطه تمرکز اکثر این سیاس تگذاری ها و رویدادها، حوزه فناوری اطلاعات و تجارت الکترون کیاست. با توجه به پتانسیل بالای ک شورمان از نظر نیروی انسانی خلاق و کارآزموده و نیز فاصله قابل توجه بازار کسب وکار و تجارت الکترونیک ک شور تا حد اشباع، در صورت ساماندهی بهینه و به موقع، اکوسیستم کارآفرینی را می توان به مرحله رشد و سودآوری در سطح ملی رساند و کشور را در حوزه اقتصاد دیجیتال و اینترنتی در سطح جهان مطرح ک رد. اما شرکت های نوپا در ایران با مشکلات متعددی هم روبرو هستند. ضعف قوانین و مقررات حمایتی، محدودیت دسترسی به سایر بازیگران اکوسیستم استارت آپی نظیر شرکت های مشابه و سرمایه گذاران ریس کپذیر، ک مبود نیروی متخصص، عدم ک فایت زیرساخت های ارتباطی و فناورانه، تعارضات فرهنگی، تکیه بر دولت برای ایجاد اشتغال، ارتباطات ضعیف با نهادهای علمی و پژوهشی و علاق همند نبودن نهادهای مالی برای سرمایه گذاری خطرپذیر، از جمله این مشکلات هستند. یکی از مهم ترین ک مبودها در اکوسیستم استارت آپی ایران، فقدان سیاست، ی ا سیاست گذاری های نامناسب در موارد ضروری است. تجربه ک شورهای پیشرو در حوزه شرکت های نوپا نشان م یدهد نقش دولت ها و سیاست هایی که در حمایت از استارت آپ ها اتخاذ میک‌نند بسیار پررنگ است. در سنگاپور، به عنوان ی کی از موفق ترین نمون ه ها، به ازای هر کی دلاری ک ه سرمایه گذاران در استارت آپ ها سرمایه گذاری می ک نند، دولت نیز 5 دلار در آن شرکت سرمایه گذاری میک‌ند. این روند تا سقف 500 هزار دلار سنگاپور) 375 هزار دلار آمریکا(به ازای هر شرکت نوپا ادامه میی‌ابد. به عبارتی دیگر، در ابتدا برای تشویق سرمایه گذاران و ک اهش ریس کسرمایه گذاری، دولت تا 85 درصد و سرمایه گذاران خطرپذیر تا 15 درصد روی استارت آپ ها سرمای هگذاری میک‌نند. پس از آن، سرمایه گذاران هر زمان ک ه بخواهند می توانند سهام دولت را با همان ارزش اولیه، ی ا پرداخت بهره ای اندک طی مدت سه سال خریداری ک نند. یکی از نکات مهم در امر سیاست گذاری دولت ها در حوزه شرکت های نوپا، تفاوت تاثیر سیاست های عمومی در بخ شهای مختلف اقتصادی است و باید توجه داشت ک ه شرکت های نوپا در هر بخش اقتصادی، سیاست های خاص خود را نیاز دارند. با در نظر داشتن تفاوت های موجود میان بخ شها، تاثیر سیاست های عمومی دولت در بخش های مختلف اقتصادی م یتواند بسیار متفاوت باشد. این موضوع از این منظر نیز اهمیت پیدا میک‌ند ک ه تمرکز بر شرکت های نوپا در حوزه فناوری اطلاعات، نباید بر سیاست گذاری در سایر بخش ها و صنایع ک ه در کشورمان از مزیت نسبی برخوردارند، تاثیر منفی بگذارد. همچنین سیاست های شرکت های نوپا باید با توجه به وجوه جغرافیایی نظام نوآوری نیز تنظیم شوند چراکه نیازمندی های ک ارآفرینانه در سطوح مختلف محلی، ملی، منطق های و جهانی متفاوت است

در دهه های اخیر، نقش دولت در اقتصاد کشور بسیار پررنگ بوده و گهگاه دولت نه فقط قویترین بازیگر یک عرصه، بلکه تنها بازیگر آن بوده است. خوشبختانه در سالهای اخیر، این نگاه مترقی در بخشهایی از دولت شکل گرفته است که دولت باید مداخله گری و تصدی خود را در بسیاری از حوزه ها به حداقل ممکن برساند و بیشتر نقش حمایتی و تسهیل گری داشته باشد. “سازمان فناوری اطلاعات ایران” را میتوان نمونه موفقی از نقش دولت در حمایت از بخش خصوصی دانست که با وجود اختیار قانونی در ورود مستقیم به عرصه کسب وکارهای نوپا در قالب سازمان توسعه ای، از این کار اجتناب کرده و به ایجاد و مدیریت اکوسیستم کسب وکارهای نوپا در کشور و ایفای حداکثری نقش حمایتی پرداخته است. در گفت وگو با مهندس "رضا باقری اصل"، معاون دولت الکترونکی سازمان فناوری اطلاعات ایران و موسس و مدیر سابق دفتر فناوریهای نوین مرکز پژوهش های مجلس، از وی درباره نقش حمایتی این سازمان از کسب وکارهای نوپای مبتنی بر ICT پرسیدیم و اینکه چه نگاهی باعث شده است که یک سازمان دولتی، به رغم برخورداری از مجوزهای قانونی، اراده ای برای رقابت با بخش خصوصی نداشته باشد.

خانه ما طبقه سوم بود و آسانسور نداشتیم. وقتی میدیدم مادرم با چه زحمتی به خرید میرود، این ایده به ذهنم رسید که چرا ما هم در ایران سوپر مارکت اینترنتی نداریم. نازنین دانشور، بنیانگذار و مدیرعامل شرکت تخفیفان، در مصاحبه با تدبیر از شکست خود در اولین تجربه استارت آپ و موفقیت در استارت آپ دوم میگوید. در ادامه فرازهایی از این مصاحبه را میخوانید.

در حالی که سود سپرده های بانکی در کشور بالاتر از 20 درصد است و سرمایه گذاری در برخی صنایع سودهای تضمین شده سریع را به همراه دارد، به تازگی موجی جدید در عرصه سرمایه گذاری کشور به وجود آمده است؛ سرمایه گذاری در جایی که ریسک بالایی داشته و بازگشت سرمایه آن نیاز به زمان دارد. اما چه چیزی باعث شده که موج آفرینان جدید به سرمایه گذاری بی خطر بی اعتنا باشند و این خطرها را بپذیرند؟ اشتیاق به ارزش آفرینی. با «سعید رحمانی » یکی از پیشگامان عرصه سرمایه گذاری خطرپذیر در حوزه کسب وکارهای نوپا همراه شدیم. او بنیانگذار شرکت سرمایه گذاری «سرآواپارس » و یکی از موسسان شتاب دهنده «آواتک » است که در زمینه حمایت از استارت آپ ها فعالیت میکند. رحمانی معتقد است گرچه این نوع سرمایه گذاری خطرپذیر است، هدفی والا را دنبال می کند و آن، ایجاد ارزش آفرینی، اعتماد به نفس در کارآفرینان جوان و بهبود شیوه زندگی جامعه است.

اشاره در سال 1381 ، زمانی که اینترنت هنوز به طور جدی وارد زندگی ایرانیان نشده بود، پرشین بلاگ را نه با هدف درآمدزایی بلکه به منظور اثبات توانمندیهای خود و گسترش زبان فارسی در فضای وب، با همکاری دوستانش راه اندازی کرد. او اکنون علاوه بر حضور در تیم مدیریتی اران کیو، به عنوان مشاور سازمان فناوری اطلاعات ایران و مسیول تاسیس مرکز تسهیل گری و توانمندسازی کسب وکارهای نوپای فاوا)مبتنی بر ICT (میکوشد که تجارب خود را در راه اندازی کسژب وکارهای نوپا در راستای کمک به ایجاد اکوسیستم در کشور به کار گیرد. گفت وگوی تدبیر با "عطا خلیقی سیگارودی" را میخوانید.

در مورد نوآوری در محصول/خدمت در ادبیات مدیریتی کشور و جهان بسیار سخن گفته شده، اما کمتر به نوعی از نوآوری که مادر نوآوری در محصول/خدمت است پرداخته شده است. تدبیر در پی آن است که با گف توگو با استادان مدیریت خارج از ک شور، محملی برای انعکاس نظرات آن ها برای جامعه دانشگاهی و اجرایی کشور باشد. در همین راستا، در گفت وگویی با پروفسور "فریبرز دمان پور"، مدرس حوزه تخصصی "مدیریت نوآوری در سازمان" در دانشگاه راتگرز آمرکیا، به بررسی نوآوری همگام در سازمان پرداختیم.

مقدمه داستان شکست بسیاری از کسب وکارهای جدید درست از جایی آغاز میشود که کارآفرین بر موفقیت کسب وکا رش متمرکز میشود. بله! دقیقا از تلاش کارآفرین. ممکن است با من موافق نباشید و تلاش را کلید موفقیت کسب وکا رهای جدید بدانید. بله، من هم تا پیش از اینکه تعداد زیادی از کسب وکارهای کارآفرینانه را ندیده بودم و به عنوان مشاور کنار آنها قرار نگرفته بودم، همینطور فکر میکردم. وقتی داستانهای موفقیت کارآفرینان را میخواندم، تلاش و پایمردی کارآفرین اولین نکته ای بود که نظرم را جلب میکرد. اما حالا دیگر این طور فکر نمیکنم. تجربه و مطالعاتم در حوزه فعالیتهای کارآفرینانه، منظری دقیقتر به من داده است که این منظر در قالب هفت هشدار ارایه میشود. کارآفرینان موفق اگرچه تلاش و پایمردی بالایی برای دستیابی به اهداف خود دارند، اما حتما نوعی از آگاهی و هوشمندی را چاشنی این تلاش میکنند. تلاش بدون توجه به عوامل کلیدی نظیر هشدارهایی که در این مقاله مطرح میشود، در اغلب موارد فقط سرعت شکست را بالا خواهد برد. امیدوارم کارآفرینانی که در مسیر راه اندازی یک کسب وکار جدید هستند، نکات کاربردی را از این

در سالهای اخیر، اهمیت و نقش صنایع کوچک و متوسط در کشورهای صنعتی و کشورهای در حال توسعه رو به افزایش بوده است. در دو دهه گذشته، با ظهور فناوریهای جدید در تولید و ارتباطات، تحولاتی در قابلیتهای واحدهای صنعتی، روش های تولید و توزیع و ساختار تشکیلاتی بنگاه ها پدید آمده که عموما بر اهمیت واحدهای کوچک و متوسط افزوده است. افزایش رقابت و تمرکز شرکتها بر فعالیتهای محوری، موجب تفکیک عمودی شرکتها، گسترش روابط پیمانکاری با تامین کنندگان قطعات و مواد اولیه و تقویت روابط در زنجیره عرضه شده است. همه این تحولات بر اهمیت واحدهای کوچک افزوده است، البته نه واحدهای کوچک مجزا، بلکه واحدهای کوچکی که جزیی از شبکه و زنجیره های تولید بوده و فناوری، نیروی کار متخصص و مدیریت پیشرفته را در خود فراهم کرده اند. به علاوه، چون فرایند یادگیری در صنایع کوچک و متوسط موجب تربیت مدیران توانمند میشود و خارج شدن این صنایع از صحنه رقابت زیان کمتری را بر جامعه تحمیل میکند، لذا صنایع کوچک و متوسط به عنوان بستر مناسبی برای ایجاد صنایع رقابت پذیر و توانمند محسوب شده، و در اکثر کشورها، بر سیاست گذاری مناسب برای این صنایع تاکید شده است.

بهره وری منابع باید اولویت اصلی تولیدکنندگان باشد. این مقاله گزیده ای از کتاب جدید "عملیات منابع-بهره ور: پنج باور کلیدی برای پیشبرد رشد از طریق سبز تر و ناب تر شدن"  است. یک دهه پیش یا بیشتر، شرکتهای تولید صنعتی و سایر صنایع فرآوری نیازی به تمرکز بر بهره وری منابع نداشتند. اگر هم توجهی به این موضوع نشان میدادند، تمهیدات را به امید ایجاد بهبودهای اندک انجام میدادند. اما دیگر آن دوره به پایان رسیده است. امروزه، هیچ بحث و تردیدی وجود ندارد که بهره وری منابع می بایست در میان اولویتهای اصلی -اگر نه اولویت اول- تولیدکنندگان صنعتی در سراسر جهان قرار گیرد.

معمولا به مرجوع شدن محصولات به چشم یک دردسر اجتناب ناپذیر و یک عامل هزینه ساز نگاه میشود. اما شرکتها میتوانند از سیاستهای مرجوعی خود برای تقویت وفاداری مشتری و افزایش سود استفاده کنند.

تجربه یکی از مهمترین مربیان زندگی افراد محسوب میشود. حتی اندیشمندانی مانند ارسطو به این امر تاکید داشته اند که تقوا، مسایل اخلاقی و شجاعت از طریق تمرین و خوگیری قابل یادگیری هستند. تیوریهای حوزه آموزش و یادگیری، کودکان و بزرگسالان را یادگیرندگان فعالی قلمداد میکنند که خود را از طریق تجارب زندگی توسعه میدهند. در مطالعات سازمانی نیز درسهای مبتنی بر تجربه بر کارآموزی کارکنان، توسعه رهبری و یادگیری تیمی و یادگیری سازمانی توجه دارند. از این رو، درسهای حاصل از تجربه یکی از عوامل اصلی توسعه، رشد و یادگیری در سطوح سازمانی، گروهی و فردی محسوب میشوند. در هر تجربه ای، گروهی از مردم درسهای ارزشمندی یاد میگیرند. افراد دیگری در همان تجربه، مطلبی نمی آموزند و یا در مواردی حتی درسهای اشتباهی کسب میکنند. توانایی یادگیری از تجربه، بعضی از افراد را قادر میسازد تا شرایط تفوق سازمانشان را در موقعیتهایی که تغییر و پویایی، هنجاری جدید است و یادگیری یک مزیت استراتژیک پایدار.

نظام نوآوری مبحث نسبتا جدیدی است که در دهه 1980 به صورت جدی وارد ادبیات نوآوری و فناوری شده است. این موضوع بیشتر مورد علاقه سیاستگذاران است تا بتوانند به اهداف اقتصادی و اجتماعی شان برسند. فریمن نظام نوآوری را شبکه ای از نهادها در بخش عمومی و خصوصی تعریف کرده است که فعالیتها و تعاملهایشان آغازگر، انتقال دهنده، اصلاح کننده و منتشرکننده فناوریهای نو است . متکالف عقیده دارد نظام نوآوری مجموعه ای از نهادهای مشخص است که به صورت مشترک و جداگانه در امر توسعه و انتشار فناوری های نو مشارکت دارند و چارچوبی را ایجاد می کنند که دولتها سیاستهای تاثیرگذار بر فرایند نوآوری را از طریق آن شکل میدهند و اجرا میکنند. بنابراین نظام نوآوری، نظامی از نهادهای مرتبط به هم است برای خلق، ذخیره سازی و انتقال دانش، مهارت و مصنوعاتی که فناوریهای نو را تشکیل می دهند . بیجی نظام نوآوری را گروهی از شرکتهای خصوصی، موسسات تحقیقاتی دولتی و عمومی و مجموعه های مختلف دیگری از تسهیل گران فناوری میداند که در تعامل با یکدیگر، خلق یک یا تعدادی از نوآوریهای فناورانه را تقویت میکنند و این امر در چارچوبی از نهادها رخ میدهد که انتشار و به کارگیری این نوآوریهای فناورانه را تسهیل می کنند.

تاریخ حیات بشر شاهد این حقیقت است که در مورد هر کاری که انسان در طول زندگی خود انجام میدهد، همیشه این امکان وجود داشته که همان کار به نحوی بهتر از آنچه صورت گرفته است نیز میتواند انجام شود، به ویژه هنگامی که برای انجام هر کاری به جای یک اندیشه و یک عقیده، از مجموع یا حاصل ابتکارات و روش های نوین استفاده شود. قرن جدید شاهد و نیازمند تغییراتی شگرف در مدیریت سازمان است. نیاز به نوآوری و بهبود پایدار، این اجازه را میدهد که دانش ضمنی افراد که یک منبع ارزشمند تغذیه پایدار و ایده آل سازمان است شناسایی شود. همچنین مزایای مدیریت مشارکتی از طریق جذب، حفظ و توسعه استعدادهای کلیدی و نخبگان، نیاز به حفظ سطح بالاتر تعهد کارکنان و در نتیجه، کیفیت خدمات و رضایت شهروندان بیرونی و از طرفی، وابستگی سازمان به تامین کنندگان -که باعث نفوذ گسترده تر سهامداران خارجی خود در تصمیم گیریها میشود- میتواند از طریق دموکرات سازی سازمان به دست آید. در سطح نهادی، دموکرات سازی میتواند در مقیاسهای جهانی به وسیله قانونگذاری در زمینه های حفظ، مشارکت و ارتباطات کارکنان مورد تایید قرار گیرد. امروزه، تحولات و پیچیدگیهای محیط داخلی و خارجی و تغییرات پیش رو، سازمانها را از شیوه های سنتی اداره به سمت ایده های جدید میبرد. بهترین سازمان هم از نظر علمی و هم از نظر اخلاقی آن است که حداکثر آزادی را برای افراد خود فراهم کند و حداکثر آزادی، آزادی مقید است. این آزادی میتواند به وسیله رهبری استراتژیک توانمندساز و ساختار مناسب ارگانیک که برای ایجاد و حفظ این آزادی به وجود آمده مورد حمایت قرار گیرد. پیش انگاره دموکراسی سازمانی، پذیرش و وجود کثرت و گوناگونی است و زمانی که این گوناگونی ابراز شود، بحث، متقاعدسازی و مصالحه روی روش مناسبی برای حل تعارض و مذاکره برای اجماع است، نه تحمیل، اقتدار و قدرت نمایش که در روش های سنتی مدیریت سازمان مطرح است.

کارل آلبرشت بیان میکند که وقتی افراد باهوش در یک سازمان استخدام میشوند، تمایل به کندذهنی گروهی پیدا میکنند. از نظر آلبرشت، کندذهنی گروهی بخش ضروری و اجتناب ناپذیر از حیات یک سازمان نیست و افراد باهوش به دلخواه خود اجازه میدهند که چنین موضوعی اتفاق بیفتد. شناسایی دلایل کندذهنی گروهی و اعمال راه حلهایی برای ارتقای هوش سازمانی، یکی از بزر گترین دغدغه های مدیران امروز است. برای کارکنان و رهبران میتوان هوش چندگانه تعریف کرد، بر اساس استعاره گرت مورگان، سازمان به مثابه موجود زنده میتوان هوش سازمانی را نیز چندگانه قلمداد کرد که ضعف در هر یک از آ نها میتواند موجب کاهش ضریب هوشی سازمان شود. یک سازمان کندذهن درک پایینی از محیط اطراف دارد، دارای کندذهنی فرهنگی و استراتژیک است، قدرت یادگیری سازمانی ندارد و واکنش او در مقابل تغییرات بیرونی ضعیف قلمداد میشود. هدف اصلی این پژوهش شناسایی عواملی است که یک سازمان باهوش را مبتلا به کندذهنی گروهی میکند. در این مقاله، ابتدا به مرور ادبیات پژوهش پرداخته شده و سپس تحقیقات انجام شده مرتبط با موضوع ارایه شده است. در نهایت، چارچوب مفهومی

این روزها بسیاری از مدیران کسب وکارهای کوچک با مشکل نرخ بالای ریزش نیرو در سازمان خود مواجه اند. بهترین نفرات شرکتها ظاهرا ناگهانی تصمیم میگیرند شرکت را ترک کنند. بسیاری از مدیران در تحلیل چنین موقعیتهایی دچار مشکل می شوند.

پانصد و چهاردهمین نشست خانه مدیران سازمان مدیریت صنعتی با موضوع روانشناسی پول، با دعوت از دکتر "شادی گلچین فر"، مدرس بازاریابی و فروش و مشاور سازمان مدیریت صنعتی، به بررسی رفتارهای پولی غیرعقلایی انسان و استفاده هایی که کسب وکارها از این رفتارها میتوانند داشته باشند، پرداخت. آنچه در پی می آید، گزیده ای از سخنان وی در این نشست است.

در طول تاریخ و در ادوار گوناگون در جهان، موضوع مذاکرات تجاری و سیاسی همواره جزو دلمشغولی ها و نگرانی های بسیاری از رجال سیاسی، تاجران، بازرگانان و بازاریابان جوان بوده است که ریشه این نگرانی ها را می بایست در ناآگاهی آن ها از فرهنگ و آداب فکری و رفتاری طرف های مقابل مذاکره کننده در تمام ملل، جست وجو کرد. از آنجا که این مذاکرات در جهت انعقاد قراردادهای تجاری، اقتصادی، سیاسی و بعضا استخدامی صورت می گیرند، از اهمیت خاص برخوردارند و لازم است بسیار دقیق، جدی و همراه با موفقیت انجام شوند. در این راستا، خانه مدیران سازمان مدیریت صنعتی به منظور بیان نکات مهمی که لازمه ورود به بسیاری از مذاکرات به ویژه در سطح بین المللی است، در یکی دیگر از نشست های تخصصی خود آداب و شیوه معاشرت در مذاکرات بین المللی را مورد بررسی قرار داد. در این نشست، برخی از مدیران سطوح مختلف حوزه تجارت بین الملل، مدیران سازمان مدیریت صنعتی و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و اعضای خانه مدیران حضور داشتند. سخنران این نشست، مهندس آرمان ولیان، مدیر فروش شرکت آندریتس اتریش بود که در