مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی
سال پانزدهم شماره 3 (پیاپی 77، خرداد 1394)

میزان شیوع اضطراب امتحان در حال افزایش است، به نظر می رسد عواملی مانند آشنایی دانشجو با نحوه سوالات اساتید و نیز نحوه برگزاری آزمون می تواند براضطراب امتحان تاثیرگذار باشد. در این پژوهش تاثیر آزمون های تکوینی اعلام نشده بر سطح اضطراب دانشجویان علوم پایه پزشکی در درس آناتومی اعصاب بررسی شد.
در این مطالعه نیمه تجربی با گروه کنترل، تمامی 120دانشجوی علوم پایه پزشکی دانشکده پزشکی مشهد در ترم اول سال تحصیلی 92-1391 که درس آناتومی اعصاب را می گذراندند به صورت تصادفی به دو گروه 60 نفری تقسیم شدند. برای گروه تجربی در طول ترم، 8 آزمون برگزارشد. پس از آزمون پایان ترم برای بررسی میزان اضطراب امتحان در 2گروه شاهد و تجربی از پرسشنامه اضطراب 25 گویه ای استفاده شد. داده ها با استفاده از شاخص های توصیفی وآزمون کای دو و تی تست مستقل تحلیل شد.
در گروه شاهد کم ترین نمره اضطراب کسب شده 25، بیش ترین نمره کسب شده 100 از مجموع 100 نمره و میانگین نمره اضطراب 19 /0±62 بود. در گروه تجربی کم ترین نمره اضطراب 30، بیشترین نمره اضطراب 100 و میانگین نمره اضطراب 16 /0±60 بود. با وجود این که میانگین نمره اضطراب در گروه شاهد بیش تر از تجربی بود. اما آزمون کای دو ارتباط معناداری بین برگزاری آزمون های تکوینی اعلام نشده و سطح اضطراب امتحان دانشجویان نشان نداد (P=3.2).
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که برگزاری آزمون های تکوینی اعلام نشده تاثیری بر سطح اضطراب امتحان دانشجویان علوم پایه پزشکی ندارد. به نظر می رسد که تغییر روش های آموزش و ارزشیابی به تنهایی نمی تواند بر کاهش اضطراب امتحان تاثیرگذار باشند، پیشنهاد می شود در پژوهش های آینده علاوه بر مداخلات آموزشی عوامل روانشناختی موثر بر اضطراب نیز کنترل شود.

رشته ی پرستاری یکی از رشته هایی است که می تواند تنش زیادی برای دانشجویان به همراه داشته باشد. هدف این پژوهش بررسی نقش عوامل استرس زای دانشجویی در پیش بینی تعلل ورزی و فرسودگی تحصیلی دانشجویان پرستاری بود.
در این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی جامعه ی آماری شامل کلیه دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی اراک در سال تحصیلی92-93 بود که از میان آنها 270 نفر با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این مطالعه از پرسشنامه های تعلل ورزی و فرسودگی تحصیلی و عوامل استرس زای دانشجویی استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از روش ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون انجام شد.
ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین عوامل استرس زای دانشجویی و تعلل ورزی و فرسودگی تحصیلی رابطه ی مثبت معناداری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که عوامل استرس زای دانشجویی مرتبط با شرایط تحصیلی، محیط آموزشی، فارغ التحصیلی و محیط خوابگاه در مجموع 8/ 11% از تغییرات فرسودگی تحصیلی دانشجویان و 6/ 18% از تغییرات تعلل ورزی را پیش بینی می کند.
نتایج پژوهش حاضر نقش عوامل استرس زای دانشجویی در تعلل ورزی و فرسودگی تحصیلی دانشجویان پرستاری را آشکار ساخت که می تواند بیان کننده این باشد که عوامل استرس زای دانشجویی نقش مهمی در زمینه تشدید و بروز تعلل ورزی و فرسودگی تحصیلی در دانشجویان پرستاری دارند.

آگاهی از دیدگاه ها و درک ذی نفعان برنامه آموزشی به خصوص اساتید، در مورد مفهوم برنامه درسی ارزش مدار لازمه برنامه ریزی آموزشی مناسب در این حوزه است. به دلیل معانی متفاوت مفهوم برنامه درسی ارزش مدار در بسترهای مختلف، در این پژوهش الگوی مولفه های مفهومی برنامه درسی ارزش مدار با توجه به ارزش های بومی،از دیدگاه صاحب نظران آموزش اخلاق و ارزش ها تعیین گردید. این پژوهش مطالعه ای کیفی با رویکرد تحلیل محتوای موضوعی بود، که در سال 93 با نمونه گیری هدف مند از 6 نفر از صاحب نظران حوزه آموزش اخلاق و ارزش ها در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند انجام شد. تجزیه و تحلیل محتوا با نرم افزار MAXQDA 11 انجام گردید. معیارهای صحت و استحکام گوبا و لینکلن (Guba & Lincoln) در این مطالعه رعایت شد.
تم محوری «ویژگی های برنامه درسی ارزش مدار» تشخیص داده شد و طبقات مرتبط با این تم، شامل نیازسنجی ارزشی عمومی و نیازسنجی ارزشی گروه هدف، بیانیه ماموریت و رسالت مبتنی بر ارزش ها، طبقه بندی ارزش های مورد انتظار از فارغ التحصیلان، اهداف و پیامدهای یادگیری و آموزشی ارزشی عینی و دست یافتنی، محتوای غنی از ارزش، سازمان دهی محتوای ارزشی، روش های یاددهی یادگیری مناسب برای درونی سازی ارزش ها، روش های ارزشیابی ارزش مدارانه، محیط و جو آموزشی مساعد انتقال ارزش ها استخراج شد.
الگوی مفهومی بومی برنامه درسی ارزش مدار، فرآیندی را با ترتیب و توالی دقیق برای اجرای عینی و ملموس آموزش ارزش ها با توجه به شرایط مملکت خودمان پیشنهاد می دهد.

گسترش کمی نظام آموزش عالی بدون توجه به توسعه کیفیت، پیامدهایی همچون افت تحصیلی، وابستگی علمی، فرار مغزها، عدم کارآفرینی و ضعف تولید دانش را به همراه خواهد داشت. نظر به اهمیت کیفیت خدمات آموزشی، هدف از انجام مطالعه حاضر، ارزیابی کیفیت خدمات آموزشی از دیدگاه دانشجویان مدیریت خدمات بهداشتی درمانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بر اساس مدل سروکوال بود.
این مطالعه توصیفی مقطعی در سال 1393 در دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد. جامعه آماری کلیه دانشجویان مقاطع مختلف رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی (96=N) بودند که به علت محدود بودن جامعه، نمونه گیری به شکل نمونه در دسترس در این مقطع زمانی (سرشماری) صورت گرفت. از پرسشنامه سروکوال شامل دو بخش مشخصات فردی و ابعاد پنج گانه کیفیت خدمات، برای جمع آوری داده ها استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های کولموگروف- اسمیرنوف، t مستقل و آنالیز واریانس یک طرفه انجام گرفت.
مطابق نتایج، بیش از نیمی از پاسخ گویان(7 /57%) کیفیت خدمات آموزشی را بد ارزیابی کرده و در همه ابعاد کیفیت خدمات آموزشی بین انتظارات دانشجویان و ادراکات آنها شکاف منفی وجود داشت و بیش ترین شکاف مربوط به بعد هم دلی(08/1-) بود.
باتوجه به نتایج به دست آمده مبنی بر وجود شکاف منفی در تمامی ابعاد کیفیت خدمات آموزشی پیشنهاد می گردد اقداماتی نظیر برگزاری کارگاه های آموزشی برای اعضای هیات علمی، اساتید مشاور و کارکنان جهت ارتقای مهارت های فنی و ارتباطی آنان صورت گیرد و نگاه دانشجو محوری در برنامه ریزی های آموزشی مد نظر قرار گیرد.

مقیاس شکفتگی (Flourishing) از جمله مقیاس هایی است که یکی از ابعاد مثبت ذهن انسان را می سنجد. هدف پژوهش حاضر بررسی روایی و پایایی مقیاس شکفتگی بود. بررسی رابطه پیشرفت تحصیلی دانشجویان و شکفتگی به عنوان هدف فرعی این مطالعه در نظر گرفته شد.
این تحقیق یک مطالعه توصیفی از نوع پیمایشی است که در سال 1393 روی نمونه ای متشکل از 200 نفراز دانشجویان دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام گردید. انتخاب نمونه به صورت نمونه گیری در دسترس بود. برای بررسی روایی پرسشنامه از روش های روایی محتوا، همبستگی گویه ها با نمره کل (تحلیل مواد) استفاده شد. پایایی مقیاس به وسیله روش های آلفای کرونباخ و پایایی تنصیفی بررسی گردید. برای بررسی رابطه بین شکفتگی و پیشرفت تحصیلی از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد.
همبستگی گویه ها با نمره کل (52/ 0 تا 76/ 0) و معنادار (01/ 0>p) بود. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی مقیاس را تک عاملی برآورد کرد، با بار عاملی 86 /3 که 46% از واریانس کل سوالات را تبیین نمود. ضریب آلفای کرونباخ82/ 0و ضریب پایایی تصنیفی 8 /0 بود. بررسی مقیاس شکفتگی و متغیر پیشرفت تحصیلی، نشان داد که پیشرفت تحصیلی با شکفتگی همبستگی مثبت و معنادار (01 /0>p) دارد.
یافته ها مبین روایی و پایایی قابل قبول ابزار مورد مطالعه، در بررسی متغیر شکفتگی یا بهزیستی ذهنی در جامعه دانشجویان بود. با توجه به خصوصیات روان سنجی مطلوب، ابزار پژوهش حاضر می تواند در تحقیقات مربوط به روان شناسی مثبت مورد استفاده قرار گیرد.

ارزیابی مداوم منابع درسی دانشگاهی و بازنگری در روش های ارائه آن ها برای کارآمدتر کردن این منابع در پاسخ گویی به نیازهای نسل نو و انتقال ارزش ها به آنان ضروری است. لذا در راستای ضرورت ارزشیابی کتاب های درسی، این پژوهش با هدف بررسی میزان توجه کتاب اخلاق پزشکی (پزشک و ملاحظات اخلاقی) به مولفه های ارزشی آلپورت انجام شده است.
روش مطالعه، تحلیل محتوا و با رویکرد کمی و از نوع مقوله ای بوده است. جامعه پژوهش در این مطالعه، کتاب اخلاق پزشکی (پزشک و ملاحظات اخلاقی) است که در سال 1383 توسط معاونت آموزشی و امور دانشگاهی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تدوین و به چاپ رسیده است. در این پژوهش نظریه «سیستم ارزشی آلپورت» مبنای تحلیل قرار گرفته است. در این بررسی واحد تحلیل محتوا جملات است که در متن کتاب به طور مستقیم یا غیرمستقیم (مفهوم آن ها) درباره هر یک از مولفه های ارزشی آلپورت به آن اشاره شده است. به منظور تعیین پایایی، فرمول اسکات مورد استفاده قرار گرفت. برای بررسی پایایی ده درصد از کل محتوای کتاب به همراه تعاریف مربوط به مولفه های ارزش ها و نشانگرهای مربوط به هر مولفه در اختیار داور دوم جهت کدگذاری مجدد قرار گرفت که میزان توافق به عنوان شاخصه ای از پایایی برابر با 90 /0 مشاهده شد.
میانگین سنخ ارزشی نسبت به کل جملات از 879 جمله که در آن به ارزش پرداخته شده 1±5/ 146 و انحراف معیار 766/ 2 است. یافته ها نشان داد به ترتیب بیش ترین درصد، ارزش های اجتماعی 83/30 درصد (271 جمله)، مذهبی 43/ 23 درصد (206 جمله)، سیاسی 09/ 23 درصد (203 جمله)، نظری 35/ 10 درصد (91 جمله)، اقتصادی 55/ 9 درصد (84 جمله) و زیباشناختی با فراوانی 73/ 2 درصد (24 جمله) است.
ارزش های اجتماعی در این کتاب بیش تر مطرح شده و ارزش های زیباشناختی کم تر مد نظر قرار گرفته است. لذا پیشنهاد می شود با توجه به اهمیت موضوع، محتوای کتاب مورد نظر، بازبینی شود و حیطه های نظری، اقتصادی و زیباشناختی بیش تر مورد توجه قرار گیرند و با رعایت اصول سازمان دهی محتوا، اصل توازن رعایت شود.

علم آمار دانشی اساسی برای انجام پژوهش و استفاده صحیح از آن منوط به آشنایی و درک صحیح از مفاهیم و کاربرد آن است(1). مفاهیم آماری انحراف استاندارد (Standard Deviation) (انحراف معیار) و خطای استاندارد (Standard Error) (خطای معیار) در زمره مفاهیمی هستند که بسیاری از محققین علوم پزشکی در خصوص استفاده صحیح از آنها دچار ابهام شده و آنها را اشتباها به جای هم به کار می گیرند(2تا4). از اهمیت تمایز این دو شاخص همین بس که اکثر مجلات معتبر یکی از معیارهای پذیرش و چاپ مقاله ارسالی را منوط به مشخص نمودن دقیق این دو شاخص می دانند. بنابراین ذکر چند نکته در خصوص تفاوت و نحوه کاربرد صحیح این دو شاخص ضروری به نظر می رسد. انحراف استاندارد(SD): جذر واریانس نمونه ای، شاخصی است که نحوه پراکندگی (تغییرات) داده های نمونه ای حول میانگین شان را توصیف می کند. ارائه آن در تحقیق برای توصیف داده های نمونه الزامی است(5).: اطلاعات مشاهده i ام: میانگین مشاهدات n= حجم نمونه اما هدف اصلی پژوهشگر صرفا توصیف داده های نمونه (آمار توصیفی) نیست بلکه هدف اصلی تعمیم نتایج نمونه به جامعه هدف (آمار استنباطی) است. برای این امر لازم است نتایج نمونه از اعتبار (Reliability) کافی برخوردار باشند به عبارت دیگر اگر نمونه دیگری به جز آن نمونه به تصادف از همان جامعه انتخاب و نتایج (مثلا آماره هایی مانند میانگین یا درصد شیوع و سایر آماره ای مورد ادعا) محاسبه شود می بایست نتایج به دست آمده با نتایج نمونه قبل تفاوت چندانی نداشته باشد بررسی این موضوع از طریق محاسبه شاخص خطای استاندارد صورت می گیرد(6). خطای استاندارد(SE): اگر از جامعه چندین بار نمونه گیری با جای گذاری به حجم یکسان (n) انتخاب و در هر بارآماره مورد ادعا (مثلا میانگین) محاسبه شود پس از n بار تکرار این عمل، نمونه جدیدی به حجم n (شامل n تا مقدار نمونه از آماره مورد نظر مثلا n تا میانگین نمونه ای) به دست می آید حال اگر برای این نمونه جدید انحراف معیار محاسبه شود نتیجه برابر خطای استاندارد آماره مورد ادعا (مثلا خطای استاندارد میانگین نمونه) خواهد بود. اما برای به دست آوردن انحراف استاندارد یک آماره به جای اجرای این روش زمان بر و خسته کننده، می توان از فرمول ساده زیر با تقسیم انحراف معیار داده های نمونه بر جذر حجم نمونه به راحتی این شاخص را محاسبه نمود(5). تفاوت SD و SE: •SD شاخصی برای توصیف داده ها (آمارتوصیفی) اما SE شاخصی برای انجام استنباط (آمار استنباطی) راجع به داده ها است(7). • SD به تنهایی دارای مفهوم اما SE به تنهایی فاقد مفهوم و در قالب فاصله اطمینان ارائه می شود(7). • SD فقط برای جامعه های دارای توزیع نرمال ارائه و برای جامعه های غیرنرمال از دامنه میان چارکی (فاصله بین چارک اول و سوم) استفاده می شود(5). • SD با افزایش حجم نمونه ثابت اما SE با افزایش حجم نمونه کاهش می یابد(3). • مقدار SE همواره کوچک تر از SD است و استفاده از آن به جای SD باعث فریب خواننده و مناسب جلوه دادن داده ها می شود(8). نکته آخر این است که در صورت گزارش انحراف معیار همراه میانگین (فرمت) حتما قید شود که عدد ذکر شده پس از میانگین انحراف معیار است زیرا ممکن است خواننده در تشخیص آن با عبارت در فاصله اطمینان برای میانگین () دچار ابهام شود حتی بهتر است از نگارش صحیح با ذکر آن که عدد قید شده در پرانتز انحراف معیار است، استفاده شود(9). خلاصه سخن این که نویسندگان محترم ضمن توجه به نکات ارائه شده، شاخص های SD و SE را در جای مناسب خویش به کار برده و در صورت انجام پژوهش تحلیلی برای رفع شبهات مقدار SE را نیز گزارش نمایند. امید است با رعایت نکات آماری مذکور علاوه بر بالابردن کیفیت مقالات مجلات آموزش پزشکی از این رهگذر شاهد کاهش تولید مقالات بی کیفیت، کاهش هدر رفت هزینه های نظام سلامت و در نتیجه ارتقای سطح پژوهش های نظام سلامت باشیم.

کسب تجارب آموزشی در اتاق عمل محور یادگیری برای دستیاران بیهوشی است. به همین جهت مطالعه حاضر، با هدف بررسی محیط آموزشی اتاق های عمل مراکز آموزشی درمانی دانشگاه های علوم پزشکی تهران، ایران، شهیدبهشتی از نقطه نظر دستیاران بیهوشی بر اساس پرسشنامه ATEEM انجام شد.
در این مطالعه توصیفی– مقطعی، نظرات 156 دستیار بیهوشی نسبت به محیط آموزشی اتاق عمل بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران، ایران و شهید بهشتی به روش سرشماری با استفاده از پرسشنامهATEEM (Anaesthetic Trainee Theatre Educational Environment Measure) طی سال 93جمع آوری گردید و سپس داده ها با استفاده از آزمون های آماری تی مستقل و آنالیز واریانس یک طرفه تحلیل گردید.
میانگین نمره نهایی پرسشنامه 59/ 23±03/ 114از 160به دست آمد که در سطح مطلوب قرار داشت. میانگین نمره کل حیطه ها برای دستیاران زن 12/ 25±59 /113 و برای دستیاران مرد 78 /21±85 /114 بود که اختلاف معنا داری از نظر مقایسه میانگین نمرات حیطه ها بین دو گروه وجود نداشت (p=0. 742). درمقایسه میانگین نمرات حیطه ها بر حسب سال تحصیلی اختلاف معنا دار در حیطه درک دستیاران از آموزش و اساتید مشاهده گردید (p=0. 032، F=3. 025)، ولی در سایر حیطه ها تفاوت معنا دار دیده نشد.
نتایج نشان داد که دیدگاه دستیاران بیهوشی از محیط آموزشی اتاق عمل مطلوب بود، البته به نظر می رسد با توجه به یافته ها، بالا بودن حجم کار و تداخل آن با برنامه های آموزشی و کم بودن فرصت یادگیری حین انجام کار از نقاط ضعف این محیط است که نیاز به بررسی و رسیدگی بیش تر توسط مسوولین ذی صلاح دارد.

بازنگری دوره پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران در برگیرنده تغییرات اساسی در بسیاری از جنبه های برنامه آموزشی است که پس از گذشت حدود سه سال از اجرا، بررسی پیامدهای آن ضروری است. هدف از مطالعه حاضر، مقایسه پیشرفت تحصیلی دانشجویان و جو آموزشی مقطع علوم پایه مربوط به برنامه سنتی با موارد مشابه در برنامه جدید است.
در این مطالعه کوهورت تاریخی معدل دوره علوم پایه کلیه دانشجویان پزشکی ورودی مهر 90 دانشگاه علوم پزشکی تهران و سه دوره قبل آن (87 تا 89) استخراج گردید. همچنین نتایج آزمون جامع علوم پایه دوره های 44، 46، 48 و 50 شامل رتبه دانشگاه و نمره استاندارد آن مورد بررسی قرار گرفت. برای سنجش جو آموزشی از پرسشنامه DREEM استفاده شد که در انتهای دوره علوم پایه توسط دانشجویان ورودی 89 و 90 تکمیل شد. جهت تحلیل داده ها از آزمون آماری ANOVA،Chi-Square و T-test استفاده شد.
تعداد کل دانشجویان پزشکی ورودی مهر 87 تا مهر 90 جمعا 1032 نفر بود که از میان آنها 589 نفر (57 درصد) دختر بودند. میانگین معدل علوم پایه، تعداد ترمهای مشروطی و مردودی دانشجویان در ورودی های مختلف با یکدیگر تفاوت آماری معناداری نداشت. بر اساس نتایج آزمون جامع علوم پایه، دانشگاه در سال 87 حائز رتبه سوم کشوری شد و طی سه سال بعد رتبه اول را در سطح کشور کسب کرد. نمره استاندارد دانشگاه در کل آزمون طی این سال ها به ترتیب 61/ 0، 96/ 0، 85 /0 و 94/ 0 بود. در مورد ارزشیابی جو آموزشی نمره کلی پرسشنامه قبل و بعد بازنگری به ترتیب 5/ 91 و 5/ 93 (از 200) با انحراف معیار 46/ 0 و 41/ 0 به دست آمد که این اختلاف و اختلاف بین نمرات 5 حیطه پرسشنامه بین دو گروه معنادار نبود.
در اکثر پیامدهای مورد بررسی بعد از بازنگری بهبود مختصری مشاهده شد، اما از لحاظ آماری معنادار نیست. بنابراین ضمن این که علت این امر را می توان به وضعیت پایه بالای دانشگاه در سال های گذشته و همچنین کوتاه بودن فاصله زمانی بین مداخله و ارزیابی پیامدها نسبت داد، دغدغه مبنی بر افت تحصیلی متعاقب بازنگری بی مورد به نظر می رسد. پایش مستمر پیامدها برای ارزیابی اثربخشی بازنگری در طولانی مدت باید در نظر گرفته شود.

حجم بالای انواع جراحی در کشور دلیلی بر اهمیت گروه آموزش بیهوشی در دانشگاه های علوم پزشکی برای برطرف کردن مشکلات و تربیت نیروهای متخصص و کارآمد است(1). برای پاسخ گویی به نیازهای جامعه، برنامه ریزی با اهداف مشخص و تصمیم گیری اثربخش برای شناخت نیازها، نواقص و توانمندی ها بررسی دیدگاه افراد درگیر در حوزه ی مورد نظر لازم است. یکی از روش های تعیین نیازها، بررسی نواقص و نقاط قوت ارزیابی است(2). مطالعاتی در ارتباط با تعیین وضعیت آموزشی گروه های آموزشی تخصصی از طریق بررسی با روش ارزیابی به ویژه ارزیابی درونی انجام شده است(3و4) هدف این مطالعه ارزیابی کیفیت آموزشی بخش بیهوشی و درد در دانشگاه علوم پزشکی ایران بود تا با شناخت وضعیت موجود بتوان راه حل های ممکن، برای بهبود کیفیت آموزشی این گروه ارائه نمود.

امروزه اهمیت کارآفرینی در توسعه جوامع آشکار و نقش دانشگاه ها در این خصوص ویژه است. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه قابلیت کارآفرینی شامل پنج ویژگی کنترل درونی، استقلال طلبی، توفیق طلبی، ریسک پذیری، خلاقیت دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مازندران در سال تحصیلی 92-93 انجام گردید.
در یک مطالعه مقطعی 750 دانشجوی شاغل به تحصیل دانشگاه علوم پزشکی مازندران در سال تحصیلی 92-93به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه ای محقق ساخته شامل 74 گویه با مقیاس لیکرت پنج درجه ای بود. داده های حاصله با استفاده از آمار توصیفی و آزمون تحلیل واریانس و دانکن تحلیل گردید.
قابلیت کارآفرینی اغلب دانشجویان 72/ 93 درصد (687 نفر) نامطلوب بود. بین دانشکده های مورد مطالعه از نظر قابلیت کارآفرینی (f=14.1، p= 0.015)، مولفه های استقلال طلبی (f=8.59، p=0.03) و توفیق طلبی (f=6.34، p 0.05) با اطمینان 95% و خلاقیت (f=25.23، p=0.005) و کنترل درونی ((f=63.78، p=0.001) با اطمینان 99% اختلاف معناداری مشاهد شد. دانشجویان دانشکده های بهداشت و پرستاری و مامایی از نظر قابلیت کارآفرینی، توفیق طلبی، استقلال طلبی و خلاقیت؛ بدون اختلاف در یک گروه قرار دارند اما میزان این مولفه ها، از دانشجویان دانشکده پیراپزشکی کم تر و با آن اختلاف معناداری دارد. از نظر کنترل درونی بین دانشجویان هر سه دانشکده اختلاف معناداری مشاهده شد، ولی در ویژگی ریسک پذیری اختلاف معناداری مشاهده نگردید.
ضعف قابلیت کارآفرینی دانشجویان نمایان گر ضرورت برنامه ریزی و توجه بیش تر به تقویت مولفه های موثر بر قابلیت کارآفرینی در برنامه های آموزشی و کمک آموزشی است.

ارزشیابی تدریس اساتید دانشگاه توسط دانشجویان، از فرایندهای ضروری و البته بحث برانگیز در نظام های آموزش عالی است. هسته اصلی مباحثات پیرامون ارزشیابی دانشجویان از استاد، احتمال دخالت عوامل زمینه ای و مستقل از مهارت ها و توانایی های تدریس مدرس است. هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعه عوامل مداخله گر در ارزیابی دانشجویان است.
دراین مطالعه توصیفی همبستگی خاصه مدل یابی معادلات ساختاری، جامعه پژوهش شامل تمامی دانشجویان دوره کارشناسی پیوسته یا ناپیوسته دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران بود که در نیمسال دوم سال تحصیلی 93-1392 مشغول به تحصیل بودند که250 نفر از آنان به روش نمونه گیری خوشه ایانتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه از پرسشنامه طراحی شده توسط قاضی طباطبایی و یوسفی که با الهام از مارکز Marks)) و پاسوان و یانگ (Paswan and Young) تهیه شده بود، استفاده شد. این پرسشنامه شش عامل مرتبط با ارزش گذاری دانشجو به تدریس را با 31 سوال و در طیف لیکرت 5 نقطه ای بررسی و اندازه گیری می-نماید.جهت تحلیل داده ها از روش تحلیلی مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد.
در نهایت 219 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد ارتباط بین فردی استاد و دانشجو، علاقه دانشجو به درس و تلاش و درگیری مدرس با ارزشیابی دانشجویان همبستگی مثبت و سختی درس، عدم رضایت از نمره دریافتی و حجم تکالیف درسی با ارزشیابی دانشجویان از تدریس همبستگی منفی داشت.
نتایج این پژوهش نشان داد که عوامل مداخله گر و در برخی موارد مشتبه کننده ممکن است ارزشیابی دانشجویان از تدریس مدرس را تحت تاثیر قرار دهند و زمینه قضاوت ها یا تصمیم گیری های نادرست و ناروا را فراهم کنند.

ارزشیابی یکی از عمده ترین روش های بهبود کیفیت نظام های آموزشی است. این مطالعه با رویکرد کیفی به تبیین دیدگاه دانشجویان و دانش آموختگان درباره سرفصل دروس تخصصی اجباری دوره دکتری تخصصی بهداشت باروری پرداخت.
در این مطالعه کیفی، با روش تحلیل محتوی قراردادی، اطلاعات از 7 دانش آموخته و 16 دانشجوی دکتری بهداشت باروری طی مصاحبه نیمه ساختار یافته انفرادی، پرسشنامه ارزیابی دروس تخصصی و تحلیل محتوی برنامه درسی در سال 93-1392 جمع آوری و تحلیل گردید.
از توصیف مشارکت کنندگان درباره سرفصل دروس تخصصی و تحلیل محتوی برنامه درسی این رشته سه طبقه اصلی «ضرورت انطباق برنامه درسی با رسالت رشته بهداشت باروری، تقویت ماهیت جامعه نگری و بالینی دروس تخصصی و اصلاح نحوه ارائه دروس تخصصی» استخراج گردید.
اصلاح برنامه درسی دوره دکتری بهداشت باروری ضروری بوده و پیشنهاد می_گردد دروس تخصصی در راستای تامین رسالت رشته بهداشت باروری بازنگری شود و توسعه یابد، همچنین ماهیت بالینی و جامعه نگری آنها تقویت گردد.

جو آموزشی یکی از مهم ترین عوامل موثر بر موفقیت و رضایت و تعیین کننده چگونگی رفتار در دانشجویان است. اندازه گیری جو آموزشی جهت بازبینی و ایده ال سازی محیط ضروری است. مطالعه حاضر با هدف معرفی ابزار های اندازه گیری جو آموزشی در دانشگاه های علوم پزشکی، حیطه ها و کاربرد آنها انجام شده است.
پژوهش حاضر به صورت مروری بر متون انجام شده که جستجوی مقاله های مرتبط با آن با کلید واژه های «جو آموزشی، محیط آموزشی، ابزارهای اندازه گیری جو آموزشی، ابزارهای اندازه گیری محیط آموزشی، آموزش پزشکی، دانشگاه های علوم پزشکی» به صورت جدا و ترکیبی در پایگاه های اطلاعاتی google scholar، science direct، SID، Iran medex، magiran prequest، Scopus، PubMed، web of science و بدون محدودیت زمانی صورت گرفته است. پس از بررسی مقاله ها و حذف رکوردهای تکراری، ابزارهای پرکاربرد اندازه گیری جو آموزشی در دانشگاه های علوم پزشکی و حیطه های آنها معرفی و کاربرد آنها دسته بندی شدند.
در مروری بر متون حاضر، 25 ابزار پرکاربرد در اندازه گیری جو آموزشی دانشگاه های علوم پزشکی و حیطه های آنها معرفی و کاربرد آنها در سه دسته «تشخیص»، «مقایسه» و« ارزشیابی» دسته بندی شدند.
برخی از ابزارهای پرکاربرد اندازه گیری جو آموزشی در دانشگاه های علوم پزشکی، در نام اختصاری و نام کامل مشابهت هایی دارند. همچنین، تعدادی از این ابزارها برای رشته های خاصی طراحی شده و در کلیه رشته های علوم پزشکی قابل استفاده نیستند. بنابراین، پژوهشگران هنگام انتخاب ابزار باید به نکات مختلفی مانند نام ابزار و مشابهت های احتمالی و اختصاص ابزار به رشته مورد نظرشان توجه نمایند.

عملکرد پرستاری در بطن خود امری ارزشی و اخلاقی محسوب می گردد و کیفیت مراقبت های بهداشتی نیز به میزان زیادی به نحوه عملکرد پرستاران بستگی دارد. لذا این مطالعه با هدف تعیین میزان رعایت آیین اخلاق حرفه ای در عملکرد پرستاری از دیدگاه پرستاران و بیماران مراکز آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران در سال 1393 انجام گرفت.
این مطالعه توصیفی-مقطعی با مشارکت 210 بیمار بستری و210 پرستار شاغل در بخشهای مختلف 5 مرکز آموزشی و درمانی منتخب دانشگاه شهید بهشتی تهران با استفاده ازنمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته بر اساس آیین اخلاق پرستاری ایران جمع آوری و با آمار توصیفی و استنباطی (آزمون من ویتنی) تجزیه و تحلیل گردید.
بر اساس یافته ها 3/48% از بیماران عملکرد پرستاران را در رعایت آئین اخلاق حرفه ای در سطح خوب و 9/6% ضعیف ارزیابی نمودند، در حالی که اکثر پرستاران (7/91%) عملکرد خود را در سطح خوب ارزیابی کردند. نتایج نشان داد بین دیدگاه پرستاران و بیماران از نظر رعایت آیین اخلاق حرفه ای تفاوت معناداری وجود دارد(001/0p<).
یافته های این مطالعه برای مدیران و برنامه ریزان پرستاری قابل تامل است به طوری که برنامه ریزی موثری در جهت کاهش اختلاف بین دو دیدگاه انجام شود.

هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین انسجام اجتماعی و تحصیلی دانشجویان با ارزشیابی آنان از کیفیت عملکرد آموزشی اعضای هیات علمی در دانشگاه علوم پزشکی شیرازبود.
در این مطالعه توصیفی همبستگی جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ایمرحله ای 431 نفر انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه انسجام موسسه ای و پرسشنامه کیفیت عملکرد آموزشی اعضای هیات علمی بود، که پس از محاسبه روایی و پایایی بین دانشجویان نمونه توزیع شده و داده ها با روش آماری مدل یابی معادله ای ساختاری تحلیل شد.
انسجام اجتماعی دانشجویان به طور تکی، پیش بینی کننده مثبت و معنادار ارزشیابی آنان از کیفیت عملکرد آموزشی اعضای هیات علمی است. انسجام تحصیلی دانشجویان، پیش بینی کننده مثبت و معنادار ارزشیابی آنان از کیفیت عملکرد آموزشی اعضای هیات علمی است. انسجام اجتماعی و تحصیلی دانشجویان به طور هم زمان، پیش بینی کننده مثبت و معنادار ارزشیابی آنان از کیفیت عملکرد آموزشی اعضای هیات علمی است. همچنین نتایج نشان داد که مدل های ارائه شده از برازش مناسبی برخوردار هستند.
تجارب تحصیلی و دانشگاهی موفق و تعاملات منسجم دانشجویان با هم سالان، کارکنان و هیات علمی بر ارزشیابی آنان تاثیر می گذارد و میزان رضایت آنان از کیفیت عملکرد آموزشی اعضای هیات علمی را تعیین نماید.

پیشرفت تحصیلی از مهم ترین نتایج نظام آموزشی به شمار آمده و توجه به عوامل اثرگذار بر آن از اهمیت خاصی برخوردار است. در این زمینه عوامل موثر درونی و محیطی زیادی وجود دارد که در تحقیق حاضر عامل دست برتری مورد بررسی قرار گرفت. هدف این پژوهش بررسی تفاوت پیشرفت تحصیلی بین دانشجویان چپ دست، راست دست و دو سو توان بود.
این پژوهش توصیفی به صورت مقطعی در سال تحصیلی 94-93 بر روی 370 نفر از دانشجویان دانشگاه های دولتی استان قم که به صورت طبقه بندی تصادفی و به شکل تناسبی از گروه های مختلف انتخاب شدند، انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه دست برتری آنت(Annett) بودکه روایی و پایایی آن در پژوهش های قبلی تایید شده است. جهت تحلیل داده ها از شاخص های آمارتوصیفی، آزمون همبستگی و آزمون مجذور کای استفاده شد.
ارتباط بین پیشرفت تحصیلی دانشجویان با دست برتری از لحاظ آماری معنادار نبود (015/0-=r و 77/0=p). بین پیشرفت تحصیلی و سن، رشته، مقطع، میزان تحصیلات والدین و شغل والدین ارتباط معناداری وجود داشت، ولی ارتباط پیشرفت تحصیلی و جنسیت معنادار نبود. در مورد ارتباط دست برتری و سن، جنسیت، رشته، مقطع، شغل والدین و میزان تحصیلات آنها نیز ارتباط معناداری یافت نشد.
دست برتری به خودی خود ارتباطی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان ندارد. برای شناخت عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان نیاز به شناسایی و تحقیقات بیش تر در راستای پیدا کردن عوامل پنهان وجود دارد.

یکی ازپارامترهای موثر بر ارتقای کیفیت آموزش، اساتید می باشد. دانشجویان به عنوان مصرف کنندگان در فرآورده آموزش دانشکده ذی نفع هستند، با توجه به این که کسب بازخورد از مشتری یکی از گام های اساسی برای ارتقای کیفیت خدمات می باشد، لزوم پرداختن هرچه عمیق تر به این موضوع احساس می شود تا ابعادی جدیدتر از استاد ایده آل از دیدگاه دانشجویان روشن شود. لذا این تحقیق با هدف توصیف درک دانشجویان پرستاری از استاد ایده آل انجام شد.
در این مطالعه کیفی با رویکرد تحلیل محتوای، نمونه گیری هدف مند از20 دانشجوی کارشناسی پرستاری دانشگاه علوم پزشکی لرستان در سال 1393 انجام شد. تجزیه و تحلیل محتوا انجام گردید. استحکام این مطالعه بر اساس دو معیار اطمینان پذیری و باور پذیری انجام گردید.
در این بررسی پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات،450 کد و پنج مفهوم ساختاری پدیدار شد که شامل توانمندی علمی، حرفه ای بودن در تدریس، ویژگی های فردی، الگو بودن، اخلاق حرفه ای پرستاری بود.
استاد ایده آل از نظر دانشجویان پرستاری جنبه های مختلفی را شامل می شود. از نظر دانشجویان استاد ایده آل استادی عالم است که در عین حال که فردی با ویژگی ها و مشخصات برجسته اخلاقی است، مدیری است که از دانشجویان به خوبی حمایت می کند، نسبت به جامعه و کشورش متعهد است و در همان حال حرفه ای گری پرستاری را به خوبی رعایت می کند.

شناسایی عوامل موثر بر موفقیت آکادمیک دانشجویان پرستاری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با توجه به تناقضات موجود در ارتباط با عوامل تاثیرگذار، مطالعه ای با هدف شناسایی عوامل پیش گویی کننده موفقیت آکادمیک دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی کاشان انجام شد.
در این مطالعه توصیفی مقطعی، 134 دانشجوی سال دوم تا چهارم پرستاری دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال 1393 به صورت تصادفی منظم انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه ای مشتمل بر اطلاعات دموگرافیک و موفقیت آکادمیک پس از تایید روایی و پایایی آن، استفاده گردید. اطلاعات با استفاده از آزمون های مجذور کای، کروسکال والیس، من ویتنی و ضریب همبستگی اسپیرمن، تحلیل شد.
وضعیت غیر بومی و اقامت در خوابگاه بر موفقیت آکادمیک تاثیر مثبت داشت (05/0> p). با وجود افزایش نمره موفقیت آکادمیک دانشجویان با افزایش ترم تحصیلی، تفاوت معناداری بین میانگین نمره موفقیت آکادمیک در ترم های مختلف تحصیلی مشاهده نشد (26/0=p). میانگین نمره کل موفقیت آکادمیک دانشجویان 02/10±23/105 از حداکثر نمره قابل کسب 156 بود (30/67% از نمره کل). همچنن ارتباط معناداری بین معدل کل و نیز معدل ترم قبل دانشجویان با میانگین نمره کل موفقیت آکادمیک، مشاهده نشد(59/0=p).
با توجه به نقش پیش گویی کنندگی فاکتورهای دموگرافیک در موفقیت آکادمیک دانشجویان پرستاری، مسوولان باید در راستای بهبود موفقیت آکادمیک آن ها برنامه ریزی نمایند.

مشارکت دادن دانشجویان در طراحی سوالات امتحانی با هدف افزایش یادگیری و بهبود عملکرد تحصیلی از روش هایی است که اخیرا مورد توجه قرار گرفته است. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر تهیه سوالات امتحانی توسط دانشجویان بر عملکرد تحصیلی آنان در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در سال 94-1393 انجام پذیرفت.
این تحقیق نیمه تجربی به صورت دو گروهی به همراه پیش آزمون و پس آزمون در دانشجویان پرستاری مامایی که درس ایمنی شناسی را با یک مدرس انتخاب واحد نموده بودند، انجام گرفت. دانشجویان مامایی (40 نفر) به عنوان گروه تجربی و دانشجویان پرستاری (60 نفر) به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شدند. از دانشجویان رشته مامایی خواسته شد که از مطالب درسی هر جلسه تعداد 7 سوال چندگزینه ای به عنوان تکلیف تهیه و در جلسه بعد تحویل دهند. ابزار گردآوری داده ها، آزمون های چندگزینه ای بود که بر اساس محتوای درس توسط مدرس تهیه گردید. پیش آزمون و پس آزمون شامل 50 سوال چهار گزینه ای بود که حداقل نمره هر آزمون صفر و حداکثر آن 50 بود. جهت تحلیل داده ها از آمار توصیفی، آزمون t مستقل و تحلیل کوواریانس استفاده شد.
میانگین و انحراف معیار نمرات پیش آزمون و پس آزمون در گروه تجربی به ترتیب 65/4±78/14 و 21/6±85/44 و در گروه شاهد به ترتیب 58/3±72/15 و 05/7±33/42 بود. آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد که که میانگین نمرات در گروه تجربی در مقایسه با گروه شاهد افزایش معناداری داشت (048/0=p).
یافته های مطالعه نشان داد که مشارکت دادن دانشجویان در تهیه سوالات امتحانی باعث افزایش نمرات این دانشجویان در درس ایمنی شناسی شد.

شناسایی عوامل تاثیرگذار بر خودناتوان سازی تحصیلی به عنوان آسیبی روان شناختی و یک استراتژی جهت توجیه شکست تحصیلی احتمالی در آینده، دارای پیامدهای تحصیلی نامطلوبی است. لذا پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل پیش بینی خودناتوان سازی تحصیلی بر اساس ویژگی های شخصیت و اهداف پیشرفت انجام شد.
این پژوهش توصیفی- همبستگی در سال 1393 انجام گرفت. نمونه آماری پژوهش شامل 258 نفر از دانشجویان دانشکده پرستاری دانشگاه علوم پزشکی شیراز بودند که به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند و به پرسشنامه ای خودگزارشی شامل خرده مقیاس های اهداف پیشرفت، ویژگی های شخصیت و خودناتوان سازی تحصیلی پاسخ دادند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل مسیر بوسیله نرم افزار lisrel استفاده گردید.
نتایج نشان داد که اثرات غیر مستقیم برون گرایی، وظیفه مداری، توافق پذیری و گشودگی تجربه بر خود ناتوان سازی تحصیلی به ترتیب برابر با 08/0-، 11/0- و 07/0- و معنادار هستند (01/0> P). اثر غیر مستقیم توافق پذیری بر خودناتوان سازی نیز برابر با 03/0 و معنادار است (05/0> P). همچنین اثر غیر مستقیم ویژگی روان نژندی بر خودناتوان سازی تحصیلی بر خلاف سایر ویژگی های شخصیت مثبت و برابر با 10/0 و معنادار است(01/0> P). بر اساس نتایج RMSEA برابر با 06/0، CFI برابر با 98/0، GFI برابر با 99/0، AGFI برابر با 94/0 و نسبت X/df2 برابر با 68/2 است که همه بیانگر برازش خوب مدل هستند.
بر اساس نتایج با اجرای سنجه های شخصیت در محیط های تحصیلی و شناخت عمیق تر رگه های درونی شخصیت فراگیران، می توان آنها را از قرار گرفتن در معرض آسیب های روان شناختی مانند خود ناتوان سازی تحصیلی دور نگه داشت.

دانشگاه ها به عنوان سازمان یادگیرنده مراکزی برای تعالی، یاددهی، تحقیق و عرضه دانش هستند. هدف این مطالعه طراحی و روان سنجی ابزار ویژگی های دانشگاه به عنوان سازمان یادگیرنده از دیدگاه رهبران آموزشی بود.
این مطالعه ترکیبی درسال 1392 در جامعه پژوهش اعضای هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی تهران و ایران انجام گرفت. بر اساس جلسات بحث گروهی (24نفر)، ابزار اولیه با 63 گویه طراحی شد که در سه دور دلفی (30 نفر) به 59 گویه تقلیل یافت. روایی ابزار از طریق شاخص تاثیر آیتم وبا استفاده از 10 عضو هیات علمی، نسبت و شاخص روایی محتوا با قضاوت 12 نفر انجام شد. از تحلیل عامل اکتشافی با تعداد نمونه 200 نفر جهت روایی سازه و از آزمون همسانی درونی (آلفای کرونباخ) با تعداد 20 نفرجهت پایایی استفاده شد.
از 59 گویه، 40 گویه پس از محاسبه امتیاز تاثیر آیتم با مقادیر بالاتر از 5/1، نسبت روایی محتوی بیش از 56/0 و شاخص روایی محتوی بالاتر از 79/0 انتخاب شد. بر اساس تحلیل عامل گویه های یاد شده 40 گویه حفظ شد که با در نظر گرفتن مقدار ارزش ویژه بالاتر از 1، در هفت عامل رهبری – شایستگی فردی، مدیریت دانش، یادگیری تیمی، مدیریت اطلاعات، ارزیابی عملکرد، تسهیل تغییر گروه بندی شد. ابزار یاد شده قادر به پیش بینی 6/64% از تغییرات کل ویژگی های سازمان یادگیرنده است.
نتایج این مطالعه شاهد مناسبی در خصوص استحکام ساختار عاملی و پایایی ابزار سنجش ویژگی دانشگاه به عنوان سازمان یادگیرنده بود. این نتایج می تواند در توسعه ابزار سنجش ویژگی دانشگاه به عنوان سازمان یادگیرنده در سایر مراکز علمی، مورد توجه پژوهشگران قرار گیرد.

برنامه های دوره دکتری پرستاری در تمام دنیا در حال گسترش بوده و از دانش آموختگان این مقطع، به عنوان پرستارانی حرفه ای، انتظار می رود با بصیرت و توانایی وضعیت مراقبت پرستاری را در سیستم سلامت، مطابق با نیاز های جامعه اصلاح نمایند. دراین پژوهش مقایسه تطبیقی برنامه آموزشی دوره دکتری پرستاری دانشگاه ویدنر (Widener) با برنامه آموزشی دکتری پرستاری ایران، انجام شد.
مطالعه توصیفی و تطبیقی حاضر در سال 1393 انجام شد. به منظور مقایسه عناصر تشکیل دهنده برنامه آموزشی دکتری پرستاری ایران و دانشگاه ویدنر و با جستجو اینترنتی، اطلاعات مورد نیاز جمع آوری و با استفاده از الگوی Beredy چهارمرحله توصیف، تفسیر، هم جواری و مقایسه، تطبیق برنامه ها انجام شد.
در برنامه آموزشی دوره دکتری پرستاری ایران ارتباط بین ارزش های اسلامی و حرفه ای، نیازها و توانایی های فراگیران به وضوح مشخص نیست. محتوا بعضی از دروس تاکید بر مسائل تئوریک دارد و بسیار انتزاعی است. در استراتژی های اجرایی برنامه آموزشی دانشگاه ویدنر تاکید بر موظف کردن دانشجو به نگارش یافته های علمی در رابطه با هر درس دیده نمی شود اما در ایران سیاست های مربوط به چاپ مقاله حاصل از پایان نامه بسیار سخت گیرانه است. ارائه دروس در دانشگاه ویدنر هم به صورت حضوری و هم به صورت مجازی است اما در ایران فقط به صورت حضوری است. برنامه درسی دوره دکتری پرستاری ایران فقط در قسمت هایی مانند مشخصات و ساختار دوره وجوه مشترک با برنامه درسی دوره دکتری پرستاری دانشگاه ویدنر دارد.
با توجه به نتایج این مطالعه، پیشنهاد می شود که با توجه به ارزش های حرفه ای، تعالیم و فرهنگ اسلامی، نقش و وظایف فارغ التحصیلان این مقطع و با در نظر گرفتن نیاز جامعه، در محتوا، شیوه ارائه و ارزشیابی برنامه درسی این دوره بازنگری هایی صورت گیرد.

پیشرفت های اخیر در حوزه فناوری اطلاعات، ارتباطات و فناوری های بی سیم، یادگیری الکترونیکی را به یادگیری سیار متحول ساخته است. هدف از این پژوهش بررسی عوامل انسانی، پداگوژیکی، مدیریت و رهبری، فناوری، اقتصادی و نگرش به عنوان موانع به کارگیری یادگیری سیار در دانشگاه علوم پزشکی همدان بود.
این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش در زمره پژوهش های توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه اساتید دانشگاه علوم پزشکی همدان (تعداد 300 نفر) در سال 1394 بود که تعداد 130 نفر به روش نمونه گیری تصادفی و با استفاده از جدول مورگان به عنوان نمونه بررسی شدند. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه محقق ساخته موانع به کارگیری یادگیری سیار در آموزش پزشکی بود که پس از تایید روایی صوری آن توسط متخصصین تکنولوژی آموزشی و فناوری اطلاعات، پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ 83/0 به دست آمد. داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمون آماری تی تک نمونه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج پژوهش نشان داد که هر شش عوامل انسانی (31/0±13/19) از مجموع 25نمره، پداگوژیکی (20/0±86/15) و مدیریت و رهبری (43/0±85/15)از مجموع 20 نمره، فناوری (67/0±84/18) از مجموع 25نمره ، اقتصادی (28/0±77/12) و نگرش (46/0±51/12) از مجموع 15 نمره به عنوان موانع به کارگیری آموزش سیار در دانشگاه علوم پزشکی همدان به شمار می آیند (001/=p).
با توجه به نتایج پژوهش، برای استقرار آموزش سیار در دانشگاه علوم پزشکی همدان باید عوامل انسانی، پداگوژیکی، مدیریت و رهبری، فناوری، اقتصادی و نگرش به عنوان موانع به کارگیری این شیوه آموزشی مرتفع گردد.

با توجه به مشکلاتی که در آموزش پرستاری به روش سخنرانی وجود دارد و مبهم بودن اثربخشی آموزش بوسیله پیام کوتاه، این مطالعه با هدف مقایسه اثربخشی دو روش باز آموزی از طریق پیام کوتاه و سخنرانی انجام گرفت.
این پژوهش یک مطالعه مداخله ای تصادفی شده بود که در سال 1392 انجام گرفت. نمونه ها در این مطالعه به صورت نمونه گیری خوشه ایو از بین پرستاران شاغل در بیمارستان های شهر اراک انتخاب شدند. سپس به صورت تصادفی به دوگروه سخنرانی (گروه اول: 43 نفر) و پیام کوتاه (گروه دوم: 43 نفر) تقسیم شدند. آموزش ضمن خدمت در مورد کتواسیدوز دیابتیک از طریق سخنرانی برای گروه اول و از طریق سرویس پیام کوتاه برای گروه دوم ارائه شد و سپس یک ماه پس از پایان آموزش، میزان آگاهی پرستاران هر دوگروه مورد بررسی قرار گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه پژوهشگر ساخته حاوی اطلاعات دموگرافیک و سوالات مربوط به سنجش دانش پیرامون کتواسیدوز دیابتیک بود که شامل23 عبارت چهار گزینه ای بود، به پاسخ صحیح هر سوال، نمره یک و پاسخ منفی، نمره صفر اختصاص داده شد. این ابزار پس از تایید روایی و پایایی مورد استفاده قرار گرفت. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های تی- زوجی، تی- مستقل و کوواریانس تحلیل شد.
بین میانگین نمرات پس آزمون دو گروه بازآموزی از طریق پیام کوتاه (68/2±15/16) و سخنرانی (86/1±93/18) اختلاف معنادار آماری وجود داشت. به طوری که میانگین نمرات گروه آموزش از طریق سخنرانی بیش تر از بازآموزی از طریق پیام کوتاه بود (001/0 > P، 49/5t=).
اجرای باز آموزی از طریق سخنرانی بیش تر از پیام کوتاه در افزایش آگاهی پرستاران اثربخش بود. پیشنهاد می گردد علاوه بر آموزش سخنرانی به عنوان یک روش اثربخش جهت پرستاران، روش های دیگری از جمله استفاده از سیستم پیام کوتاه هم در نظر گرفته شود.

حاکمیت بالینی چارچوبی است که در آن سازمان های ارائه کننده خدمت در قبال بهبود دائمی کیفیت پاسخ گو بوده وبا ایجاد محیطی که در آن تعالی درخدمات بالینی شکوفا می شود به صیانت ازاستانداردهای عالی خدمت می پردازند. هدف پژوهش حاضر، شناسایی چالش های استقرار حاکمیت بالینی در حیطه ی آموزش بیماران بود.
در این پژوهش کیفی ، محیط پژوهش را 4 بیمارستان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران و جامعه پژوهش راکارشناسان درگیردر برنامه حاکمیت بالینی تشکیل دادند. 16 شرکت کننده با روش نمونه گیری غیرتصادفی هدف مند و از روش موارد شناخته شده انتخاب شدند. روش جمع آوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختار یافته بود که با موافقت شرکت کنندگان ضبط، بازنویسی و تحلیل گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل محتوای کیفی استفاده شد.
تجزیه و تحلیل داده ها منجر به تولید دو درون مایه اصلی «عوامل مربوط به سازمان و عوامل مربوط به بیمار» گردید. عوامل فرهنگی «ضعف فرهنگ کارتیمی، عدم وجود انگیزه در پرستاران جهت آموزش بیمار، ارزشمند نبودن آموزش، کمبود وقت و حجم بالای کار، کمبود پرسنل، نبود دستورالعمل مشخص برای آموزش، فرایندهای اضافه کار، اهمیت ندادن مدیران به آموزش»را دربرگرفت. عوامل مربوط به بیمارشامل «آکاه نبودن بیماران به حقوق قانونی خود، وضعیت نامساعد عمومی و عدم همکاری بیمار، بی سوادی و کم سوادی بیمار، کمبود انگیزه، تنوع فرهنگی بیماران و سخت شدن ارتباط با آنها »بود.
آگاه نمودن بیمار در زمینه حق خود برای دریافت آموزش کامل و جامع و مطلع نمودن فرد مراقبت کننده از این حقوق، تجلی مفهوم بیمارمحوری است و برای رفع چالش های برنامه حاکمیت بالینی راه گشاست.

آموزش بالینی از مهم ترین جنبه های آموزشی دانشجویان پزشکی و پیراپزشکی است که نقش تعیین کننده ای در آینده حرفه ای این دانشجویان و تربیت و آموزش نیروی انسانی متخصص بهداشتی- درمانی دارد. لذا این مطالعه با هدف بررسی عوامل موثر بر کیفیت آموزش بالینی از دیدگاه دانشجویان اتاق عمل و هوشبری دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه انجام شد.
در این مطالعه توصیفی-مقطعی، تعداد 115 نفراز دانشجویان اتاق عمل و هوشبری دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه در سال 1394 به روش نمونه در دسترس در این مقطع زمانی انتخاب شدند. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه بود؛ بخش اول مشخصات دموگرافیک، بخش دوم برگرفته از مطالعه قربانیان و همکاران در مورد آموزش بالینی که روایی و پایایی آن قبلا مورد تایید قرار گرفته بود وبخش سوم پرسشنامه محقق ساخته خودکارامدی دانشجویان که روایی و پایایی آن دراین پژوهش بررسی و تایید شد. میانگین نمره حیطه های مورد سنجش بین 0 تا100 تراز شد و این دامنه در سه سطح ضعیف، متوسط و مطلوب دسته بندی شد. داده ها با استفاده از آمارتوصیفی وآزمون تی مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
میانگین سنی دانشجویان 41/1 ±69/21بود. میانگین نمره حیطه های مورد سنجش به ترتیب عبارت بودند از: اهداف و برنامه های آموزشی (77/21±03/51)، مربی (47/26±21/51)، برخورد با دانشجو (89/24±85/25)، محیط آموزشی (288/0±85/47)، نظارت و ارزشیابی (08/29±76/44) و خودکارآمدی (15/20±67/63). در بین دانشجویان اتاق عمل و هوشبری به ترتیب: مربی (22±88/55) و برخورد با دانشجو (05/55±5/52) بیش تربن نمره میانگین را کسب نمودند. بین رشته ی اتاق عمل و هوشبری در هیچ کدام از حیطه های مورد سنجش، تفاوت معناداری مشاهده نشد (25/0p=).
میانگین نمرات حیطه های اهداف و برنامه آموزشی، مربی، برخورد با دانشجو، محیط آموزشی، نظارت و ارزشیابی و خودکارآمدی در سطح متوسط بود. لذا پیشنهاد می شود مداخلات آموزشی لازم جهت ارتقای وضعیت اهداف آموزشی در بالین، کارایی مربیان، برخورد با دانشجو، محیط آموزشی، روند ارزشیابی و خودکارآمدی دانشجویان در بالین صورت گیرد.

یکی از مهم ترین عوامل موثر بر شیوه حل مساله افراد، ویژگی های روانی و شخصیتی آنان است. پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه ی بین ویژگی های شخصیتی با راهبردهای حل مساله در دانشجویان کارشناسی پرستاری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام گردید.
در این تحقیق توصیفی همبستگی، جامعه ی آماری دانشجویان کارشناسی پرستاری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال تحصیلی 93-92 به تعداد 380 نفر بودند که 191 نفر از آنان به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری، دو پرسشنامه نئو مک کری و کاستا (McCrae & Costa) و پرسشنامه راهبردهای حل مساله کسیدی و لانگ (Cassidy & Long) بود. داده ها با استفاده از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام تحلیل شد.
بین روان رنجوری (013/0، p= 242/0-r=) و با وجدان بودن (001/0، p= 474/0-r=) با شیوه سازنده حل مساله همبستگی معنادار وجود دارد و با وجدان بودن بهترین پیش بینی کننده شیوه سازنده حل مساله است. هم چنین بین ابعاد برون گرایی (001/0، p= 201/0-r=) توافق پذیری (001/0، p= 452/0-r=) و با وجدان بودن (001/0، p= 416/0-r=) با شیوه غیرسازنده حل مساله همبستگی معنادار و معکوس و بین روان رنجوری و شیوه غیرسازنده حل مساله همبستگی مستقیم وجود دارد (001/0، p= 429/0-r=) و توافق پذیری، روان رنجوری و با وجدان بودن بهترین پیش بینی کننده شیوه غیرسازنده حل مساله هستند.
با توجه به معنادار شدن رابطه بین ویژگی های شخصیتی با راهبرد حل مساله دانشجویان، پیشنهاد می گردد که دانشگاه ها توجه به ویژگی شخصیتی دانشجویان خود را جدی گرفته تا بتوانند از این طریق راهبردهای حل مساله را به دانشجویان خود آموزش دهند.

امروزه یادگیری الکترونیک به عنوان یکی از بسترهای موثر آموزشی در برنامه های آموزش مداوم محسوب می شود. مشارکت در یادگیری الکترونیک وابسته به سطح آمادگی فراگیران است. لذا پژوهشگر بر آن شد تا مطالعه ای با هدف تعیین دانش، نگرش، توانایی و آمادگی فراگیران دوره های آموزش مداوم پزشکی در رابطه با یادگیری الکترونیک انجام دهد.
در این مطالعه توصیفی مقطعی، تعداد 300 نفر از فراگیران مشمول دوره های آموزش مداوم دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از میان شرکت کنندگان دوره های پاییز و زمستان 1393 به روش نمونه گیری آسان انتخاب شدند. جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته بود که در جلسات آموزش مداوم حضوری تکمیل گردید. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی (تی مستقل، ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن) استفاده شد.
میانگین نمره واحدهای مورد مطالعه در توانایی و دانش (23±8/37)، نگرش (4/18±3/74) و آمادگی های مورد نیاز (8/22±7/60) به دست آمد. همچنین، نتایج این مطالعه نشان داد که بین مدت زمان استفاده از رایانه و اینترنت با توانایی و دانش ، نگرش و آمادگی های مورد نیاز یادگیری الکترونیک رابطه معنادار وجود دارد (001/0>p). بین نمره توانایی و دانش با نگرش و سنجش آمادگی مورد نیاز رابطه معنادار وجود داشت (001/0>p). همچنین یافته ها نشان دادند که متغیرجنس در میزان توانایی و دانش (08/0=p)، نگرش (134/0=p) و آمادگی های مورد نیاز (54/0=p) برای آموزش های الکترونیک تاثیری نداشت .
نتایج به دست امده از این مطالعه نشان داد که فراگیران دوره های آموزش مداوم پزشکی، علی رغم نگرش و آمادگی مورد نیاز جهت دریافت اطلاعات از طریق الکترونیک، آگاهی لازم را در این زمینه ندارند. به نظر می رسد، مسوولان در امر پیاده سازی این شیوه آموزشی، باید در راستای ارتقای دانش افراد اقدامات لازم را انجام دهند.

در سال های اخیر به طور روزافزون سرمایه اجتماعی مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است. زیرا سازمان نیز می تواند از طریق ایجاد، تقویت و گسترش این سرمایه های ناملموس اما ارزشمند، اثربخشی خود را بهبود بخشد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه و پیش بینی آموزش اثربخش از طریق ابعاد سرمایه اجتماعی انجام شد.
در این پژوهش توصیفی همبستگی، تعداد 240 نفر از اعضای هیات علمی در دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال 1394 به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای وارد مطالعه شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استاندارد سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال (Nahapiet& Ghoshal) و پرسشنامه آموزش اثربخش محقق ساخته استفاده شد. داده ها از طریق آزمون های همبستگی و رگرسیون چندگانه تعدیل کننده مورد تحلیل قرار گرفت.
میانگین نمره اعتماد اساتید 8/0±25/3 ، همدلی 58/0±90/3 و آموزش اثربخش 60/0±80/3 (از مجموع 5 نمره) بود. شدت همبستگی دو به دو از 13/0 تا 45/0 در نوسان بود. نتایج حاکی از رابطه مثبت و معنادار بین اعتماد و همدلی با آموزش اثربخش بود (12/0=r ، 40/0=r ، 05/0>p). همچنین نقش تعاملی اعتماد و همدلی بر آموزش اثربخش اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تایید شد (05/0>p و 226/0=R2 و 256/0=β).
طبق یافته های این پژوهش بین ابعاد اعتماد و همدلی سرمایه اجتماعی با آموزش اثربخش رابطه وجود دارد و از طرفی نقش تعاملی اعتماد و همدلی بر آموزش اثربخش تایید شد. لذا برنامه ریزی در زمینه ایجاد جو مناسب در رابطه با سرمایه های اجتماعی در دانشگاه وآگاه سازی اعضای هیات علمی ضرورت دارد.

بررسی ها نشان می دهد که به کارگیری مداخلات تغییر رفتار می تواند در بهبود میزان مستند سازی موثر واقع گردد. این مطالعه تاثیر ارائه بازخورد و تشویق را بر بهبود مستندسازی دستیاران گروه جراحی دانشگاه علوم پزشکی کاشان مورد ارزیابی قرار داد.
در یک مطالعه نیمه تجربی در سال1392- 1393 تاثیر مداخله ارائه بازخورد و تشویق بر میزان مستندسازی 19 دستیار جراحی بیمارستان شهید بهشتی کاشان ارزیابی شد. در سه فاز قبل از مداخله، بعد از مداخله و 3 ماه بعد از مداخله 5 پرونده پزشکی به ازای هر دستیار(95 پرونده) انتخاب شد و میزان مستندسازی آنها توسط چک لیست بررسی شد. داده ها با استفاده از آزمون t-test و ویلکاکسون تجزیه و تحلیل شد.
میزان مستندسازی پرونده های پزشکی دستیاران گروه جراحی در مرحله قبل از مداخله و بعد از مداخله و سه ماه بعد از قطع مداخله تغییرات معناداری داشت (0001/0p=). یافته ها نشان داد میزان مستندسازی اطلاعات فرم های شرح حال، سیر بیماری، پذیرش و خلاصه ترخیص و گزارش عمل دستیاران گروه جراحی بعد ازقطع مداخله تغییرات معناداری داشت(0001/0p=).
از آنجا که نتایج مطالعه نشان داد ارائه بازخورد و تشویق بر بهبود رفتار مستندسازی دستیاران تاثیر مثبت دارد توصیه می شود عملکرد مستندسازی دستیاران به طور منظم مورد بررسی قرار گیرد و به دستیاران و سایر گروه های ذینفع بازخورد داده شود.

ارزشیابی آموزشی با توجه به هدف و زمان انجام آن انواع مختلف دارد. در بین انواع ارزشیابی، در نوع تکوینی یادگیری به صورت یک فرآیند در حال پیشرفت و مداوم در نظر گرفته می شود. از آنجایی که ارزشیابی تکوینی به شکل های مختلف برگزار می شود. پژوهش حاضر با هدف، بررسی تاثیر دو نوع آزمون تکوینی بر میانگین نمرات پایان ترم درس روان شناسی عمومی دانشجویان رشته های توانبخشی در دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام شد.
مطالعه حاضر به صورت نیمه تجربی، از نوع گروه ایستا (Static-Group Comparison) در ترم دوم سال تحصیلی 1394-1393 با شرکت58 نفر از دانشجویان رشته های شنوایی سنجی، گفتار درمانی و فیزیوتراپی دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایران، که درس روانپزشکی عمومی را می گذراندند انجام شد. با استفاده از نمونه گیری طبقه ای 3 رشته تحصیلی با درس مشترک و استاد مشترک انتخاب شدند. مداخله در 2گروه تجربی، یکی به صورت آزمون تکوینی اعلام نشده و دیگری آزمون تکوینی اعلام شده انجام شد، در گروه شاهد تدریس به شیوه معمول انجام شد. در انتهای ترم آزمون پایان ترم یکسان و هم زمان برای سه گروه برگزار شد. داده ها با استفاده از آزمون های آماری آنوا، تی تست مستقل و همبستگی تای کندال اسپیرمن تحلیل شد.
میانگین نمره پایان ترم در گروه تجربی با آزمون اعلام نشده (2/2±60/18)، گروه تجربی با آزمون اعلام شده (94/2±45/18) و گروه شاهد (1/3±20/18) بود. نتیجه آزمون آماری آنوا، نشان داد که اختلاف مشاهده شد بین میانگین نمرات سه گروه دانشجویان معنادار نیست (47/0p=).
نتایج نشان داد که ارزیابی تکوینی به صورت آزمون های تکوینی اعلام نشده و آزمون های تکوینی اعلام شده بر یادگیری دانشجویان رشته های توانبخشی تاثیری نداشت. به دلیل این که ارزشیابی تکوینی می تواند اطلاعات مفیدی در خصوص اشکالات طرح آموزشی در اختیار استاد قرار دهد. پیشنهاد می شود در پژوهش های آینده سایر کارکردهای این نوع ارزشیابی مورد بررسی قرار گیرد.