مجله راهور
پیاپی 13 (تابستان 1394)

کجرفتاری موتورسواران از جمله عوامل افزایش حوادث خیابانی و جاده ای و آسیب های ناشی از آن است، علی رغم جدی بودن این مسئله در حوزه جامعه شناسی تحقیقات اندکی در این زمینه صورت گرفته است. در حالی که برای تغییر رفتارهای نامناسب و مخاطره آمیز لازم است عوامل آن را شناسایی کرد. در این پژوهش رانندگی با موتورسیکلت یک فعل اجتماعی در نظر گرفته شده و برای تبیین کج رفتاری موتورسواران از چارچوب تئوریکی انحراف رفتاری استفاده شده است.این پژوهش از نوع تحقیق کیفی بوده و در آن از نمونه گیری مبتنی بر هدف با حداکثر تنوع استفاده شده است. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاری و بدون ساختار با 15 موتورسوار به دست آمده و تا رسیدن به اشباع نظری داده ها ادامه یافته است. یافته های تحقیق با توجه به عوامل مورد تاکید رویکرد انحراف رفتاری در 4 مضمون شامل عدم کنترل اجتماعی (کنترل رسمی و خودتنظیمی)، فرصتهای افزایش یافته برای آموزش شیوه های کج رفتاری، دسترسی به شیوه های نابهنجار تخلیه هیجان و نیاز به تایید اجتماعی، فشار و الگوی نقش انحرافی استخراج شده است. در مجموع نتایج تحقیق، هر یک از موارد فوق را به عنوان دلایل اساسی بروز کج رفتاری موتورسواران مورد تایید قرار داده است.

امروزه بحث رضایت مندی به عنوان یکی از موضوعات مهم موردمطالعه در کشورهای مختلف محسوب می شود. رضایت مندی کارآموزان از خدمات ارائه شده در آموزشگاه های رانندگی، باعث افزایش اثربخشی و کارایی آموزش های رانندگی می شود. ازاین رو، پژوهش حاضر درصدد است تا با به کارگیری مدل سروکوال به شناسایی وضع موجود و مطلوب کیفیت خدمات آموزشی ارائه شده در آموزشگاه های رانندگی شهر تهران می پردازد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش های کمی گردآوری داده ها، توصیفی - پیمایشی است. جامعه این پژوهش را کلیه داوطلبان پذیرفته شده در امتحان آموزش های رانندگی در آموزشگاه های رانندگس شرق تهران تشکیل می دهند، که به روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 240 نفر انتخاب و مورد ارزیابی قرار گرفته اند. در این پژوهش از ابزار پرسش نامه استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که از بین ابعاد پنج گانه، بعد پاسخگویی با کسب بیشترین امتیاز در رده اول قرار دارد. ابعاد ملموس بودن، تضمین، همدلی و قابلیت اطمینان نیز به ترتیب در رده های دوم تا پنجم قرار دارند. همچنین یافته های پژوهش در بخش انتظارات نشان داد که بعد پاسخگویی با کسب بیشترین امتیاز در رده اول قرار دارد و بعدهای ملموس بودن، همدلی، تضمین و قابلیت اطمینان در رده های بعدی قرار می گیرند.

مرگ و میر و جراحت های ناشی از حوادث ترافیکی از مشکلات مهم بهداشتی و اقتصادی -اجتماعی ایران است. مطالعه حاضر سه هدف داشت. 1. تهیه آزمون درک خطرات ترافیکی ایرانی، 2. بررسی ارتباط توانایی درک خطر با ویژگی های فردی (سن، وضعیت تاهل و میزان تحصیلات) و تجربیات رانندگی (سابقه گواهینامه، سابقه رانندگی، میزان رانندگی و تعداد تصادفات و جریمه ها) و 3. بررسی میزان پیش بینی پذیری درک خطر به وسیله ویژگی های شخصی و تجربیات رانندگی. 126 راننده (میانگین سنی 8) با روش نمونه گیری در دسترس در پژوهش توصیفی -تحلیلی حاضر / 37/79 و انحراف استاندارد 85 شرکت کردند. آزمون درک خطر ترافیکی بومی شامل 33 کلیپ از موقعیت های خطر ترافیکی ساخته و 0) و / بهکار برده شد. روایی آزمون توسط تیم متخصص تائید شد. پایایی آزمون به وسیله آلفای کرونباخ (94 0) به دست آمد. یافته ها نشان دادند که بین سابقه رانندگی با نمره درک خطر / آزمون -بازآزمون (748 ترافیکی همبستگی معنادار و مثبتی وجود دارد. نتایج این تحقیق نشان داد تجربه رانندگی پس از کنترل سایر متغیرها همچنان میتواند درک خطرات ترافیکی را پیشبینی کند. تحصیلات بیشتر نیز پیش بین کننده معناداری برای درک خطر بود. درنتیجه با افزایش تجربه رانندگی، درک خطر ترافیکی افزایش مییابد. لذا توجه به ارتقای توانایی درک خطر بالاخص در بین رانندگان مبتدی تاکید می شود.

هدف از اجرای پژوهش حاضر بررسی رابطه بین ویژگی های شخصیتی و تعهد سازمانی است. بدین منظور تعداد 150 نفر به عنوان نمونه از جامعه آماری مورد مطالعه (کلیه کارکنان پلیس راهنمایی و رانندگی شهرستان ارومیه) به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و با استفاده از پرسش نامه شخصیتی نئو و پرسش نامه تعهد سازمانی مورد ارزیابی قرار گرفتند.روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. نتایج این پژوهش نشان داد که: 1 - بین ویژگی های شخصیتی و تعهد سازمانی به طور کلی از لحاظ آماری رابطه معناداری وجود دارد. 2 - بعد شخصیتی روان رنجورخویی با تعهد سازمانی همبستگی منفی معناداری دارد و بین ابعاد شخصیتی برون گرایی، تجربه پذیری، وظیفه شناسی و هم سان سازی با تعهد سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین بین هر یک از ابعاد تعهد سازمانی با ویژگی های شخصیتی به طور کلی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. 3 - بعد شخصیتی روان رنجور خویی با هر سه بعد تعهد سازمانی(تعهد عاطفی، تعهد مستمر، تعهد هنجاری) همبستگی منفی و ابعاد شخصیتی برون گرایی و هم سازی با هر سه این ابعاد همبستگی مثبت دارند. همچنین ابعاد شخصیتی تجربه پذیری و وظیفه شناسی با تعهد عاطفی و هنجاری همبستگی مثبت دارند ولی رابطه آنها با بعد تعهد مستمر معنادار نیست. بنابراین می توان نتیجه گرفت که ویژگی های شخصیتی کارکنان در پیش بینی تعهدسازمانی آنها موثر است.

با توجه به اهمیت تصادف های جاده ای در موضوع پدافند غیرعامل، این پژوهش به بررسی و شناسایی بحرانی بودن تصادف های جاده ای استان فارس بر اساس ارزش دوره عمر آنها و مدل آر.اف.ام می پردازد.برای پیاده سازی روش پیشنهادی ابتدا داده های مربوط به تصاد ف های جاده ای شامل سن، جنسیت، ارزش خودرو، استفاده خودرو و سابقه رانندگی و مقادیر شاخص های مدل آر.اف.ام شامل آخرین فاصله تصادف، تعداد دفعات تصادف و خسارت مالی یا هزینه تصادف جمع آوری و پیش پردازش شد. سپس با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی این سه شاخص وزن دهی شدند، در ادامه تعداد خوشه اولیه با استفاده از الگوریتم دومرحله ای تعیین و سپس تصادف ها با استفاده از روش کا -میانگین بخش بندی شدند؛ در مرحله بعد هرم ارزش دوره عمر برای شناسایی تصادف های کلیدی و بحرانی رسم شد. نتایج این تحقیق نشان داد که از بین سه شاخص مدل آر. اف.ام، شاخص تعداد تصادف دارای بیشترین اهمیت و شاخص فاصله آخرین تصادف دارای کمترین اهمیت در تعیین بحرانی بودن تصادف های جاده ای بوده و بر این اساس تصادف های جاده ای به چهار خوشه تقسیم شدند. طبق هرم ارزش دوره عمر، بحرانی ترین تصادف ها در خوشه دوم قرار گرفته اند که تقریبا نیمی از تصادف های جاده ای را تشکیل می دهند و شاخص های مدل آر.اف.ام برای آنها بیشتر از حد متوسط است.

بررسی عکس العمل رانندگان در برابر اقدامات آرام سازی ترافیک می تواند ک مک بزرگی در جهت انتخاب و اجرای طرح مناسب برای آرام سازی ترافیک کند؛ لذا در این تحقیق دو پارامتر سرعت و جابجایی جانبی به عنوان معیاری برای بررسی رفتار رانندگان در برابر نوع خاصی از تمهیدات آرام سازی ادراکی ترافیک در نظر گرفته شده است. این مطالعه به روش توصیفی از نوع پس رویدادی انجام شده است وجامعه آماری آن را دوگروه در فضای واقعی (خودروهای ورودی شهر ایزدشهر) و 39 نفر راننده با میانگین سنی 28 سال و حداقل 3 سال سابقه برای دنیای مجازی انتخاب و مورد ارزیابی قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده در این مطالعه تابلوهای محدویت سرعت مجاز و دستگاه شبیه ساز رانندگی بوده است. نتایج این تحقیق نشان داد که میانگین سرعت رانندگان در دنیای واقعی به هنگام مواجهه با تابلو محدودیت 13/ 3 کیلومتر بر ساعت کاهش یافت اما در دستگاه شبیه ساز رانندگی این کاهش سرعت 1 / سرعت مجاز 9 کیلومتر بر ساعت بوده است. جابه جایی جانبی رانندگان نیز در دستگاه شبیه ساز رانندگی پس از نصب تابلو بیشتر شده که می توان آن را به دنیای واقعی نیز تعمیم داد و نتیجه گرفت که تابلوهای حاشیه راه تاثیر منفی بر جاب هجایی جانبی رانندگان دارند.

امروزه در سوانح ترافیکی بر اساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی در سال 2013 بیش از یک میلیون و دویست هزار نفر جان خود را از دست می دهند و پیش بینی می شود تا سال 2030 حوادث ترافیکی به عنوان پنجمین عامل مرگ ومیر در این رتبه بندی قرار گیرد. در ایران نیز بر اساس آخرین آمار سازمان پزشکی قانونی در پایان سال 1392 ، بالغ بر 17 هزار نفر در حوادث ترافیکی جان خود را از دست داده اند . هدف اصلی این پژوهش ، بررسی ویژگی های شاخص قانون جدید رسیدگی به تخلفات رانندگی (مصوب سال 1389) در مدیریت تخلفات رانندگی به منظور کاهش تصادفات جاده ای و نهایتا کاهش مرگ ومیر ناشی از آن می باشد، بدیهی است این تحقیق به لحاظ هدف و ماهیت آن کاربردی، به لحاظ روش های گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع ارزیابی و از نظر زمان یک پژوهش مقطعی که با استفاده از نوع آنالیز محتوا با روش دلفی به منظور ارزیابی اثرقوانین و مقررات ترافیکی در پیشگیری از سوانح ترافیکی و همچنین تعیین خلاءهای قانونی انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه تصادفات و کشته های ناشی از آن در سال های 1377 تا 1392 تشکیل می دهد که به روش سرشماری کلیه داده های به عنوان نمونه این م طالعه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته اند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که پس از اعمال قانون جدید ضمن کنترل نرخ افزایش تلفات جاده ای نسبت به عدد مطلق در سال های قبل از اعمال قانون، بر اساس دو شاخص جهانی، نسبت به هر ده هزار وسیله نقلیه، همچنین نسبت به هر 100 هزار نفر کاهش قابل توجهی داشته است.