نشریه بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید
سال بیست و ششم شماره 1 (بهار 1394)

با توجه به عدم قطعیت های فراوانی که در محیط پیرامونی پروژه ها وجود دارد، بکارگیری مدیریت ریسک در پروژه های بزرگ و پیچیده، که احتمال دستیابی به اهداف پروژه را افزایش می دهد، یک ضرورت می باشد. در این راستا، یکی از عواملی که در فرآیند مدیریت ریسک اهمیت فراوانی دارد شناسائی ریسک های مرتبط با پروژه با رویکرد طراحی ساختار شکست ریسک می باشد. چنانچه ساختار شکست ریسک، متناسب با وضعیت سازمان، نوع پروژه ها و ساختار سازمانی باشد، مطالعات مدیریت ریسک در بخش های برنامه ریزی و شناسایی ریسک به نحوه ساده تر، موثرتر و قابل اطمینان تری انجام شود. هدف از این تحقیق، ارائه متدولوژی طراحی و ایجاد ساختار شکست ریسک برای پروژه های پایلوت تحقیق و توسعه در یک سازمان صنعتی پروژه محور می باشد. در این مقاله، ابتدا عدم قطعیت های اصلی مرتبط با پروژه های مذکور شناسایی شدند، سپس از طریق بسط آنها و با کمک منابع علمی و بکارگیری روش پرسشنامه و مصاحبه، 96 ریسک معمول در این نوع پروژه ها شناسایی گردیدند. در نهایت، بر مبنای اعتبارسنجی نتایج، میزان اهمیت هر گروه از ریسکها مشخص و ساختار شکست ریسک در پنچ گروه ریسکهای فنی و تکنولوژی، هزینه و تامین مالی، سازمان پروژه، تدارکات و قراردادها و ریسکهای خارج از سازمان طراحی گردید.

گارانتی به عنوان یک پارامتر مهم در فروش یک محصول، نشانه ای از کیفیت محصول و ضمانت نامه ای جهت ایجاد اطمینان از خرید محصول برای مصرف کنندگان است.گارانتی یک محصول از لحظه خرید محصول تا پایان مدت گارانتی ادامه می یابد. هزینه هایی که می تواند در مدت زمان گارانتی یک محصول دخیل باشند و مدیریت را به تصمیم گیری در این خصوص الزام کند شامل هزینه تعمیرات و نگهداری و هزینه خرابی محصول در نظر گرفته شده است. لذا در نظر گرفتن پارامترهای زمان و ارزش زمانی پول منطقی می باشد.در این مقاله برای اولین بار بر اساس شاخص ارزش خالص فعلی (NPV)، مدت زمان اقتصادی گارانتی بر اساس داده های احتمالی و شبیه سازی شده تعیین گردید و در آخر به تحلیل حساسیت پارامتر های اثر گذار پرداخته شده است.

در نمودار کنترل کلاسیک نرخ نمونه گیری از فرایند ثابت است. در واقع همواره نمونه هایی با اندازه ثابت و در فاصله های زمانی ثابت از فرایند گرفته می شود. این نمودار در شناسایی تغییرات کوچک و متوسط در میانگین فرایند عملکرد خوبی ندارد. همچنین، در مدل های اقتصادی مقادیر ثابتی برای پارامترهای هزینه ای درنظرگرفته می شود. این درحالی است که تغییرات سایر پارامترها اثرات متقابلی بر تخمین هزینه های کیفیت دارد. در سالهای اخیر با گسترش روش های تاگوچی در طراحی محصول، مفهوم تابع زیان با بسیاری از مدل های تصمیم گیری آماری که نیازمند تخمین هزینه های کیفیت هستند، آمیخته شده است. در این راستا برپایه مفاهیم زنجیر مارکوف این تحقیق، به توسعه نمودار کنترل با فواصل نمونه گیری متغیر با درنظرگرفتن تابع زیان کیفیت تاگوچی پرداخته است. سپس با استفاده از تکنیک الگوریتم ژنتیک، پارامترهای نمودار کنترل به گونه ای تعیین می گردند که هزینه های پایش فرایند حداقل گردد. همچنین، برای تعیین مقادیر بهینه پارامترهای الگوریتم ژنتیک از آرایه متعامد تاگوچی بهره گرفته شده است. تحلیل نتایج حاصل از مدل توسعه داده شده در مقایسه با رویکرد نمونه گیری ثابت، برتری روش توسعه داده شده را نشان می دهد.

زنجیره تامین فروشنده – خریدار دارای ساختار چندوجهی است که بر یکپارچه سازی کلیه عوامل متمرکز می گردد که شامل تولید و فروش محصولات نهایی به مشتریان است. در این تحقیق، مدل های مختلف زنجیره تامین فروشنده – خریدار بررسی می شود که در آن علاوه بر رقابت، همکاری نیز در نظر گرفته می شود. ما در این مقاله تقاضای هر محصول را تابعی از قیمت و هزینه تبلیغات آن محصول فرض کردیم، به طوری که با افزایش قیمت، تقاضا کاهش می یابد و با افزایش هزینه تبلیغات، تقاضا افزایش می یابد. مدل های ارائه شده روابط بین خریدار و فروشنده را در دو حالت بازی های بدون همکاری و بازی های با همکاری در نظر می گیرند. در حالت بازی های بدون همکاری دو حالت در نظر گرفته شده است که در حالت اول فروشنده از قدرت بیشتری برخوردار است و به عنوان رهبر فعالیت می کند (استکلبرگ فروشنده) و در حالت دوم خریدار به عنوان رهبر فعالیت می کند (استکلبرگ خریدار). جواب های کارای پارتو نیز برای مدل بازی با همکاری برای نشان دادن پایداری همکاری ارائه گردیده است. در پایان تعدادی مثال نیز برای مقایسه بین مدل های با همکاری و بدون همکاری ارائه شده است

در این مقاله مساله یکپارچه تخصیص موعد تحویل، تخصیص منابع و زمانبندی تولید و ارسال سفارش ها در حالت تک مشتری در یک زنجیره تامین بررسی شده است. برای کل سفارشات یک موعد تحویل اولیه ای در نظر گرفته می شود که افزایش آن از طرف تولید کننده دارای هزینه می باشد. سفارشات لازم است توسط یک ماشین پردازش و در قالب دسته هایی توسط وسایلی با ظرفیت محدود به مشتری ارسال شود. زمان پردازش کارها با اختصاص منابع قابل کنترل است. هدف تخصیص موعد تحویل، تخصیص منابع، تعیین توالی پردازش کارها و تعیین دسته بندی ارسال است به طوری که مجموع هزینه های تخصیص موعد تحویل، تخصیص منابع، مجموع وزنی تعداد کارهای تاخیری و هزینه های ارسال به طور همزمان کمینه شود. در این مقاله، یک روش برنامه ریزی پویای شبه چند جمله ای، یک مدل برنامه ریزی عدد صحیح و یک الگوریتم تقریبی با زمان چندجمله ای کامل برای مساله مذکور ارایه شده است.

هدف اصلی در طراحی شبکه مشخص کردن جایگاه های مکان یابی و ظرفیت های مورد نیاز برای تسهیلات جدید می باشد. طراحی شبکه از تصمیمات استراتژیک هر سازمان می باشد. بنابراین مقدار زیادی سرمایه برای اجرای آن نیاز می باشد. پس انتظار می رود تصمیماتی که لحاظ می شوند برای دوره زمانی بلند مدتی قابل استفاده باشند. زیرا مثلا ساخت مجدد تسهیلاتی مانند مراکز توزیع بسیار هزینه زا می باشد. در دنیای واقعی ممکن است تسهیلات به دلایل گوناگونی مانند جنگ، زلزله و... خراب شده و دیگر نتوانند به مشتریان خدمت دهند. هدف این مقاله، طراحی شبکه رو به جلو/بازگشتی با توجه به احتمال خرابی مراکز توزیع و مراکز جمع آوری است به گونه ای که علاوه بر کاهش هزینه های حمل و نقل، هزینه های ناشی از احداث مراکز خراب نشدنی هم حداقل گردد. هدف اصلی مدل ارائه شده، تصمیمات استراتژیک(تعیین مکان احداث تسهیلات) و تصمیمات تاکتیکی(میزان گردش مواد بین اجزاء شبکه) می باشد. لازم به ذکر است، چگونگی خدمت رسانی به مشتریان در زمان خرابی یک یا چند مرکز توزیع، تحت عنوان قابلیت اطمینان بیان می شود

در دهه گذشته تغییرات بسیار زیادی در حوزه مدیریت تامین کنندگان در دنیای کسب و کار اتفاق افتاده است و وابستگی شرکت ها به تامین کنندگان بیشتر از گذشته شده است. در این میان، شرکت ها با تعداد زیادی از اقلام خرید و تامین کنندگان بالقوه مواجه هستند. همچنین با توجه به تنوع اقلام مورد نیاز، سیاست های یکسان تصمیم گیری در مورد تامین اقلام مختلف منطقی به نظر نمی رسد. نیاز به سیاست های متفاوت بیان می کند که نوعی از دسته بندی اقلام خرید و تامین کنندگان مورد نیاز است. در این پژوهش، براساس مدل کرالجیک و با طراحی یک مدل شبکه عصبی اقلام خرید به اقلام استراتژیک، اهرمی، گلوگاهی و عادی دسته بندی می شوند. هدف از این دسته بندی، تفاوت قائل شدن میان اقلام خرید جهت تخصیص سفارشات است. از سوی دیگر، تامین کنندگان بر اساس عملکردشان توسط یک مدل شبکه عصبی به سه گروه مطلوب، متوسط و نامطلوب طبقه بندی می شوند. در مرحله سوم، تامین کنندگان جهت تامین اقلام دسته های مختلف ارزیابی و رتبه بندی می شوند. کارایی روش پیشنهادی با ارائه یک مثال عددی بررسی می شود. نتایج بدست آمده از پژوهش نشان می دهد که رتبه بندی تامین کنندگان و تخصیص سفارشات خرید با درنظر گرفتن ماهیت اقلام خرید توانمندی بیشتری جهت مدیریت اقلام خرید و تامین کنندگان ایجاد خواهد نمود.

در این مقاله یک مدل کنترل موجودی و سفارش اقتصادی بهینه کالاهای فسادپذیر زمانی که کمبود مجاز بوده و حالت پس افت می یابد ارائه می شود. همچنین امکان پرداخت هزینه کالاهای خریده شده توسط مشتری در زمانی دیرتر از زمان بازپرسازی (دریافت کالا) وجود دارد.یعنی فروشنده بواسطه ی اعتبار خریدار این اجازه را به اومی دهد تا هزینه ی خرید را با تاخیر پرداخت نماید.حداکثر مدت زمان این تاخیر در پرداخت از قبل توسط فروشنده تعیین شده و ثابت فرض شده است. سیستم موجودی تک کالایی، نرخ تقاضا و فساد ثابت بوده و مدت تحویل نیز صفر است. به کمک اثبات محدب بودن تابع هدف که کمینه سازی هزینه کل موجودی است، روش حل دقیقی برای تعیین جواب بهینه ارائه می شود و در ادامه نیز برای نشان دادن کارایی روش حل پیشنهادی دو مثال عددی ارائه شده و برای هر یک نیز آنالیز حساسیت ارائه شده است.