فهرست مطالب

تعلیم و تربیت استثنایی - سال پانزدهم شماره 135 (مهر و آبان 1394)

نشریه تعلیم و تربیت استثنایی
سال پانزدهم شماره 135 (مهر و آبان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/08/19
  • تعداد عناوین: 9
|
  • حسن رضایی جمالویی، عباس ابوالقاسمی، محمد نریمانی، عادل زاهد صفحه 5
    زمینه
    هدف از این پژوهش، مقایسه سازگاری تحصیلی در دانش آموزان پسر دارای مشکلات یادگیری و دانش آموزان پسر دارای پیشرفت تحصیلی پایین، متوسط و بالا بود.
    روش
    آزمودنی های پژوهش شامل 160 دانش آموز پسر (40 نفر دارای مشکلات یادگیری، 40 نفر دارای پیشرفت تحصیلی پایین، 40 نفر دارای پیشرفت تحصیلی متوسط و 40 نفر دارای پیشرفت تحصیلی بالا) پایه تحصیلی دوم راهنمایی بود که به روش تصادفی خوشه ایچندمرحله ای از میان دانش آموزان مدارس راهنمایی پسرانه اردبیل انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه شخصیتی کالیفرنیا، آزمون هوشی ریون، آزمون های محقق ساخته خواندن، نوشتن و ریاضیات استفاده شد.
    یافته ها
    نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری (MANCOVA) نشان داد میانگین نمره های سازگاری تحصیلی در دانش آموزان دارای پیشرفت تحصیلی بالا، بیشتر از دانش آموزان دارای مشکلات یادگیری، دارای پیشرفت تحصیلی پایین و متوسط است؛ این در حالی است که بین دانش آموزان دارای مشکلات یادگیری و دانش آموزان دارای پیشرفت تحصیلی پایین و متوسط تفاوت معنی داری به دست نیامد.
    نتیجه گیری
    از این یافته ها می توان درزمینه آموزش و خدمات مشاوره ای برای دانش آموزان یاد شده استفاده کرد.
    کلیدواژگان: سازگاری تحصیلی، مشکلات یادگیری، دانش آموزان
  • رضا گرجی، ناهید مظفری نیا، منیره گرجی صفحه 13
    زمینه
    والدین و به ویژه مادران دارای فرزند با نیازهای ویژه به سبب داشتن چنین فرزندی می توانند در معرض مخاطراتی قرار گیرند که بررسی آن ها می تواند در پیشبرد اهداف آموزشی و توان بخشی بسیار مهم باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر مقایسه ویژگی های شخصیتی و بهزیستی مادران با و بدون فرزند آسیب دیده شنوایی بود.
    روش
    روش پژوهش علی-مقایسه ای بود. جامعه آماری شامل همه مادران دارای فرزند آسیب دیده شنوایی در حال تحصیل در مدارس ویژه افراد دارای آسیب شنوایی در شهر کرج بود که تعداد 57 مادر دارای فرزند آسیب دیده شنوایی و با رعایت همتاسازی با گروه نخست تعداد 57 مادر بدون فرزند آسیب دیده شنوایی به عنوان نمونه انتخاب شده و به تکمیل پرسش نامه 5 عاملی شخصیت نئو و بهزیستی کی یز پرداختند.
    یافته ها
    داده های گردآوری شده با استفاده از تحلیل واریانس یک راهه و ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بین ویژگی های شخصیتی و بهزیستی مادران 2 گروه تفاوت معناداری وجود ندارد (05/0p>) اما بین متغیرهای ویژگی های شخصیتی و بهزیستی رابطه معناداری وجود دارد (01/0p<).
    نتیجه گیری
    برای افزایش سطح بهداشت روانی مادران دارای فرزند آسیب دیده شنوایی ارایه راهکارهایی از سویی مشاوران و برگزاری کارگاه های آموزشی می تواند سودمند باشد.
    کلیدواژگان: آسیب دیده شنوایی، ویژگی های شخصیتی، بهزیستی، مادران
  • سید محمد صبور ابراهیمی، باقر غباری بناب، آرام ابراهیمی صفحه 21
    زمینه
    پژوهش حاضر، با هدف بررسی اثربخشی آموزش مهارت های ارتباطی کارکردی بر پرخاشگری و رفتارهای تکلیف مدار دانش آموزان با کم توانی ذهنی دارای رفتارهای پرخاشگرانه در محیط مدرسه انجام شد.
    روش
    تعداد 3 آزمودنی با دامنه سنی 8 تا 10 سال، از یک موقعیت آموزش ویژه انتخاب شدند. با استفاده از طرح تک آزمودنی با آزمودنی های مختلف، نخست داده های حاصل از مشاهده رفتاری مکرر هر آزمودنی در مرحله خط پایه گردآوری شد، سپس در مرحله درمانگری، 3 آزمودنی در معرض درمانگری آموزش مهارت های ارتباطی کارکردی قرار گرفتند. رفتار آزمودنی ها بعد از مرحله مداخله درمانگری در جلسات مرحله نگهداری نیز مورد مشاهده قرار گرفت.
    یافته ها
    داده های حاصل از 2 روش تحلیل دیداری و شاخص اندازه اثر، کاهش نشانه های رفتارهای پرخاشگرانه و افزایش رفتارهای تکلیف مدار را در 2 آزمودنی نشان داد. در مورد آزمودنی دیگر مداخله تاثیری نداشت، همچنین تداوم اثربخشی در مرحله نگهداری برای این 2 آزمودنی مشاهده شد.
    نتیجه گیری
    نتایج نشان داد که آموزش مهارت های ارتباطی کارکردی به طور قابل توجهی در کاهش پرخاشگری و افزایش رفتارهای تکلیف مدار دانش آموزان با کم توانی ذهنی دارای رفتارهای پرخاشگرانه موثر است.
    کلیدواژگان: مهارت های ارتباطی کارکردی، پرخاشگری، رفتارهای تکلیف مدار، دانش آموزان، کم توانی ذهنی
  • حسن کریمی، حکیمه محمودی صفحه 34
    زمینه
    مشکلات رفتاری دانش آموزان چند معلولیتی، آن ها را با دشواری های متعدد شخصیتی و عاطفی مواجه کرده که این امر سازگاری با محیط را برایشان دشوار می کند. تعاملی که بین کاهش مشکل رفتاری، رشد اجتماعی و رشد حرکتی برقرار است، منجر شده تا فعالیت های جسمی و حرکتی در روند کاهش مشکلات رفتاری، نقش مهمی ایفا کنند. حال اگر این فعالیت های حرکتی از طریق بازی به دانش آموزان ارایه شود، تاثیر آن بر کاهش مشکلات رفتاری افزایش خواهد یافت. از این رو، هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی تمرین بازی های حرکتی اجتماعی بر کاهش مشکلات رفتاری دانش آموزان چندمعلولیتی بود.
    روش
    پژوهش حاضر، به صورت بررسی تک آزمودنی با استفاده از طرح سری های زمانی گروهی (AB) انجام شد. نمونه پژوهش را 2 نفر از دانش آموزان پسر چندمعلولیتی (کم توان ذهنی همراه با فلج مغزی) شاغل به تحصیل در دوره مهارت های پیش حرفه ای شهرستان خدابنده در سال تحصیلی 92- 1391 تشکیل دادند. گردآوری داده ها برای بررسی وضعیت مشکلات رفتاری آزمودنی ها، با به کاربردن پرسش نامه مهارت های اجتماعی گرشام و الیوت و تحلیل داده های حاصل از ارزیابی مشکلات رفتاری آزمودنی ها نیز با استفاده از روش تحلیل چشمی انجام شد.
    یافته ها
    یافته های حاصل از ارزیابی مشکلات رفتاری آزمودنی ها در پیش و پس از تمرین بازی های حرکتی اجتماعی که به وسیله معلم و والدین جمع آوری شد، نشان داد بازی های حرکتی اجتماعی می تواند تا 2 برابر، نمره های آزمودنی ها را در هر یک از 3 زیرمقیاس رفتارهای برون نمود، رفتارهای درون نمود و بیش فعالی کاهش دهد.
    نتیجه گیری
    با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر که نشان از تاثیر تمرین بازی های حرکتی اجتماعی بر کاهش مشکلات رفتاری دانش آموزان چند معلولیتی دارد، پیشنهاد می شود مسئولان آموزش وپرورش استثنایی، اقدام به برگزاری دوره هایی برای افزایش آگاهی مربیان و والدین از تاثیرات انجام این بازی ها کنند.
    کلیدواژگان: بازی، بازی های حرکتی اجتماعی، دانش آموزان چندمعلولیتی
  • لیلا بریری، معصومه پیرعلی صفحه 43
    زمینه

    شیوه ها یا راهبردهایی که فرد در مقابله با موارد تنیدگی زا به کار می برد، نقشی اساسی در سلامت جسمی و روانی او ایفا می کند . فرآیندهای ارزیابی، مقابله و تلاش های شناختی- رفتاری افراد در تفسیر و غلبه بر مشکلات زندگی موثر هستند. هدف پژوهش حاضر مقایسه تنیدگی والدگری و مهارت حل مشکل خانواده در دانش آموزان با نیازهای ویژه و عادی بود.

    روش

    پژوهش حاضر از نوع علی- مقایسه ای یا پس رویدادی بود. جامعه آماری این پژوهش ، همه دانش آموزانی بود که در مدارس عادی و با نیازهای ویژه شهرستان شهریار مشغول به تحصیل بودند. با توجه به این که جامعه مورد پژوهش شامل 4 گروه مادران دانش آموزان عادی، اتیسم، آسیب دیده شنوایی و کم توان ذهنی با تعداد جامعه آماری متفاوت بود، به تناسب با روش های نمونه گیری تصادفی خوشه ای، نمونه در دسترس و تصادفی ساده، از هر گروه30 نفر در مجموع 120 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها از پرسش نامه های تنیدگی والدگری و مقیاس حل مشکل خانواده استفاده شد. در پایان، داده های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل واریانس یک راهه-آنووا مورد تحلیل قرار گرفت.

    یافته ها

     نتایج حاصل از تحلیل نشان داد که در متغیر تنیدگی والدگری بین گروه ها به ترتیب مادران کودکان دارای اتیسم، کم توان ذهنی، آسیب دیده شنوایی و عادی دارای بیشترین میزان تنیدگی والدگری بودند، به این معنا که مادران کودکان دارای اتیسم در مقایسه با مادران دیگر گروه ها تنیدگی والدگری بیشتری را تجربه می کنند. تنیدگی والدگری در مادران دانش آموزان دارای نیازهای ویژه در هر 2 قلمرو والدگری و قلمرو کودک به طور معنادار بالاتر از مادران کودکان عادی است که این تنیدگی می تواند مربوط به کودک، والد یا جامعه باشد.

    نتیجه گیری

     ویژگی های دانش آموزان با نیازهای ویژه، نگرانی از تداوم شرایط، پذیرش کم جامعه و حتی سایر اعضای خانواده و نیز شکست در دریافت حمایت های اجتماعی می تواند در بروز این تنیدگی موثر باشد.

    کلیدواژگان: تنیدگی والدگری، مهارت حل مشکل خانواده، دانش آموزان با نیازهای ویژه
  • کاظم برزگر بفرویی، مرضیه میرجلیلی، اعظم شیرجهانی صفحه 52
    زمینه
    امروزه شاهد شیوع روزافزون ناتوانی ها و مشکلات یادگیری در بین دانش آموزان هستیم. این اختلال ها در 3دسته کلی اختلال خواندن، اختلال ریاضی و اختلال نوشتاری قابل تقسیم هستند که بر عملکرد تحصیلی و اجتماعی دانش آموزان تاثیرگذارند. به دلیل این که دانش آموزان به عنوان منابع انسانی و قشر کارآمد جامعه نقش بسزایی در آینده هر کشور بازی می کنند، آشکار است تا چه اندازه لزوم دستیابی به روش هایی برای کاهش مشکلات رفتاری و تحصیلی در آن ها ضروری به نظرمی رسد. در پژوهش حاضر از بین روش های درمانی موجود به طور اختصار بازی های حرکتی، نقاشی و موسیقی مورد بررسی قرارگرفته اند. بررسی ها نشان داد بازی های حرکتی ریتمیک در بهبود عملکرد آزمودنی ها و کاهش این نوع مشکلات موثر است. این بازی ها سبب افزایش مهارت حل مسئله، برنامه ریزی و مهارت سازمان دهی رفتاری هیجانی در کودکان با مشکلات یادگیری می شد.
    نتیجه گیری
    با توجه به این که نتایج نشان داده بود استفاده از نقاشی می تواند نقش موثری در کاهش مشکلات رفتاری کودکان دارای مشکلات یادگیری ازجمله پرخاشگری داشته باشد. باید معلمان و والدین در جریان سودمندی این نوع درمان که به طور تقریبی برای همه کم هزینه و امکانپذیر است، قراربگیرند و برای استفاده از آن آموزش ها و تشویق های لازم را دریافت کنند.
    کلیدواژگان: بازی های حرکتی، دانش آموزان، مشکلات یادگیری، نقاشی، موسیقی درمانی
  • حمید اسدی، فریبا یزدخواستی، ثریا حسینی رضی صفحه 63
    زمینه
    این پژوهش با هدف شناسایی طرح مشکلات و روش های ارزیابی و درمان کودکان و نوجوانان با اختلال کم توجهی- بیش فعالی انجام شد. خطری که در زمینه تشخیص این اختلال وجود دارد این که گاهی اوقات دامنه وسیعی از رفتارهایی که به علل متعددی ایجاد می شوند، به اشتباه به عنوان اختلال کم توجهی- بیش فعالی تشخیص داده شوند.
    نتیجه گیری
    متخصصان مدرسه و بالینی باید در تشخیص، دقیق باشند و زمینه خانوادگی و سایر ملاک های تشخیصی را به دقت در نظر بگیرند. ارزیابی بالینی این اختلال باید جامع و چندبعدی باشد و پس از ارزیابی جامع و تشخیص دقیق، مداخله های درمانی آغاز شود. در فرآیند درمان کودکان و نوجوان دارای اختلال کم توجهی- بیش فعالی انواع مختلفی از مداخله های دارویی و روان شناختی مورد توجه قرار گرفته که شامل درمان دارویی، مداخله های رفتاری، شناختی- رفتاری، آموزش والدین، آموزش مهارت های اجتماعی، آموزش آرمیدگی و درمان های چند الگویی است. برنامه درمانی جامع، برنامه ای است که والدین، معلمان، روان شناسان مدرسه، پزشکان و متخصصان بالینی در اجرای آن با هم مشارکت و همکاری موثر داشته باشند.
    کلیدواژگان: اختلال کم توجهی، بیش فعالی، روش های ارزیابی، روش های درمان
  • صدیقه رضایی دهنوی صفحه 72
    زمینه
    استیگما پدیده ای روانی- اجتماعی است که از برچسب زدن شروع شده و به طرد و انزوای اجتماعی می انجامد. برچسب اختلال اتیسم آغازی برای فعال سازی این پدیده در افراد با اختلال طیف اتیسم و وابستگان آن ها است. از آنجا که استیگما پیامدهای روانی و اجتماعی ناگواری برای این افراد دارد و این موضوع بسیار کم مورد توجه قرار گرفته است، در این مقاله به بررسی استیگما در مادران با کودکان دارای اختلال طیف اتیسم پرداخته شد.
    نتیجه گیری
    این مبحث شامل تعاریف، انواع و ابعاد استیگما است و سپس به فرآیند استیگما در کودکان با اختلال طیف اتیسم و مادران آن ها به طور دقیق پرداخته شده است.
    کلیدواژگان: استیگما، مادران، کودکان با اختلال طیف اتیسم
  • صفحه 84
|
  • Hasan Rezaei Jamaloee, Abbas Abolghasemi, Mohammad Narimani, Adel Zahed Page 5
    Background
    The purpose of the present research is comparing academic adjustment between students with learning disability and students with low, moderate and high academic achievement.
    Method
    This research subjects include 160 second grade guidance school students (40 with learning disability, 40 with low academic achievement 40 with moderate academic achievement and 40 with high academic achievement) who were selected using the multi- staged and cluster-random method among the students in the Ardabil city. For data collection we used California test personality, Revens intelligent test, and the author self-composed tests for reading, writing and math evaluation.
    Results
    Findings indicate that Mean scores academic adjustment in students with high academic achievement is higher than students with learning disability and moderate academic achievement, But no difference was detected between students with learning disability and students with low and moderate academic achievement.
    Conclusion
    It can be concluded that consulting services and training programs can be used for students.
    Keywords: Academic adjustment, Learning disability, Students
  • Reza Gorji, Nahid Mozafarinia, Monireh Gorji Page 13
    Background
    Parents and especially mothers of children with special needs due to having such a child can be exposed to risks that they can put in the advance training and rehabilitation is important. The aim of study is comparing personality traits and welfare in mothers of children with and without hearing impairment
    Method
    Method of study is casual-comparative. Population of study includes all mothers of children with hearing impairment in Karaj province. Among all, 57 mothers of children with hearing impairment and 57 mothers of children without hearing impairment were selected as sample groups. They answer to the questionnaire NEO and welfare.
    Results
    Results show that among the personality traits and welfare of mothers, there are no significant differences between the two groups (p=0/892) But between the personality traits and welfare variables are meaningful relationship.(p<0/01).
    Conclusion
    In order to increase the level of mental health of mothers with hearing impairment, providing guidelines of consultants and training workshops can be useful.
    Keywords: Hearing impairment, Personality traits, Well, being
  • Seyyed Mohammad Sabour Ebrahimi, Bagher Ghobari Bonab, Aram Ebrahimi Page 21
    Background
    The present study examined the effectiveness of functional communication training on aggressive behaviors of students with intellectual disabilities and on task behaviors in school.
    Method
    3 subjects from one special education setting were selected. Multiple baseline design across subjects was utilized. Baseline data were collected through frequent observation of behaviors for each subject. In the intervention phase, 3 subjects were assigned to FCT programs. The behaviors of subjects were also observed in the maintenance phase.
    Results
    The data from the present study were analyzed by visual analysis and effect size index indicating that functional communication training was effective in the reduction of aggressive behaviors and improvement of on task behavior in two students. One of the subjects did not respond effectively to communication training. The impact of training program was maintained across time.
    Conclusion
    Results show that functional communication training was effective in the reduction of aggressive behavior and improvement of task academic behavior of students with intellectual disabilities.
    Keywords: Functional communication training, Aggressive behaviors, Task oriented behaviors, Intellectual disabilities
  • Hasan Karimi, Hakime Mahmoudi Page 34
    Background
    Behavior problems of students with multiple disabilities lead to the several severe personality and affective disturbances that it causes to mal-adaptation. Interaction between the reduced problem behavior, social development and motor development that lead to decline in physical activity and motor behavior problems, play an important role in decreasing behavioral problems. The aim of this study was to investigate the effectiveness of social mobility plays on decrease of behavior problems in students with multiple disabilities.
    Method
    The present study is a case study through using AB time series plot. The sample consists of two male students with disability (slow paced with cerebral palsy) that studying in the Khodabande professional skills courses. Data were collected by social skills questionnaire by Elliot and Grsham. Data were analyzed through visual analysis.
    Results
    The findings Show that social mobility plays decrease each subscale (extroverted behavior, introverted behavior and ADHD) more than twice.
    Conclusion
    According to the findings, it is recommended that exceptional education officials, teachers and parents perform courses to increase awareness of the effects of these games.
    Keywords: Play, Social mobility plays, Multi handicapped students
  • Leyla Boreiri, Masome Pirali Page 43
    Background

    Practices or strategies to deal with the stress that a person applies play an important role in physical and mental health. Evaluation processes, cognitive-behavioral coping and efforts to interpret and overcome problems in life are effective. This study aimed to compare the stress (stress) parenting and family problem solving skills in mothers of students with special needs and normal.

    Method

    The study is causal-comparative or retrospective research. Population of the study includes all students in regular schools and in the special needs schools of Shahryar province. According to the study, population included four groups of mothers of normal children, autism, hearing impaired and mental retarded students. Each group consist 30 participants that they were selected by stratified sampling. For collecting data, the following questionnaires were used: parenting stress index and the scale of the problem of family. Data were analyzed by one-way ANOVA and post hoc test Scheffe.

    Results

    The results showed that parenting stress has significant effect on mothers of students with special needs. It means that mothers of students with autism experience significant increase stress in compare with others.

    Conclusion

    The characteristics of students with special needs, worries about the continuing acceptance by society and even other family members as well as the failure to reduce special support can be effective in emerging stress.

    Keywords: Parental stress, Family problem solving skills, Students with special needs
  • Kazem Barzegar Bafrooei, Marzieh Mirjalili, Ahzam Shirahany Page 52
    Background
    Today, the prevalence of learning disabilities is increasing among students. These disorders are categorized in three categories: reading disorder, mathematics disorder, impairment is written on academic performance that affect on educational and social performance of children. Students play an important role as human resources, then, achieving useful strategies are necessary. The aim of this study was to investigate the treatment strategies. Studies showed that rhythmic exercises improve performance of students. It also improves problem-solving, planning, organization of emotion- behavior in children with learning disabilities
    Conclusion
    The results showed that painting can be considered effective in reducing behavioral problems in children with learning disorders. Parents and teachers should be aware of effectiveness and usefulness of these strategies and use them in their training procedure.
    Keywords: Motion games, Students, Learning disabilities, Painting, Music therapy
  • Hamid Asadi, Fariba Yazdkhasti, Soraiia Hosseini Razi Page 63
    Background
    The purpose of this Research was to identify problems and treating methods of children and adolescents with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD). The risk of mistake in diagnosing ADHD includes a wide range of behaviors that would be differentiated from ADHD. Thus, clinical and school specialists should take care in diagnosis and take family record and other diagnosis criteria into account.
    Conclusion
    Clinical assessment of ADHD should be comprehensive and multidimensional. Therapeutic interventions should begin after comprehensive assessment and exact diagnosis. Several pharmaceutical and psychological interventions such as medication, behavioral interventions, cognitive behavioral interventions, training parents, training social skills, relaxation and multimodal therapies have been proposed for treating children and adolescents with ADHD. A comprehensive treatment plan is what teachers, school psychologists, physicians and clinical specialists effectively cooperate in its performance.
    Keywords: Attention Deficit Hyperactivity Disorder, Assessment methods, Treatment methods
  • Sedigheh Rezaei Dehnavi Page 72
    Background
    Stigma is a psycho- social processes that starts with labeling and ends to social avoidance. Labeling “autism” is beginning of activation this process in people with autism spectrum disorder and their families. Since stigmatization has psychosocial disadvantages for stigmatized people and there are few researches in this subject, this article has been focused on stigma in mothers with autism spectrum disorder.
    Conclusion
    This study consists of definitions, classifications, aspects of stigma and then processes of stigma in mothers with autism children.
    Keywords: Stigma, Mothers, Children with autism Spectrum disorder