فهرست مطالب

پژوهشنامه مالیات - سال بیست و سوم شماره 75 (پاییز 1394)

پژوهشنامه مالیات
سال بیست و سوم شماره 75 (پاییز 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/09/30
  • تعداد عناوین: 9
|
  • محمدرضا عبدی، ابراهیم رضایی * صفحه 9
    این مقاله در چارچوب روش شناسی موجود درباره سرمایه گذاری و اثرپذیری آن از هزینه استفاده از سرمایه، اولا چگونگی تحریک سرمایه گذاری در نتیجه اعطای مشوق های مالیاتی را تحلیل کرده و ثانیا فایده ای که این مشوق ها می توانند در قبال هزینه درآمدی از دست رفته دولت در اقتصاد ایران داشته باشند را مورد بررسی قرار می دهد. در واقع با توجه به ارتباط نظری بین مشوق های مالیاتی و سرمایه گذاری، این تجزیه و تحلیل در چارچوب مدل های مبتنی بر نرخ های موثر مالیات و ساختار تولید در فاصله سال های 1390-1372 انجام گرفته است. بر اساس نتایج مدل ها، سرمایه گذاری در صنایع غذایی و شیمیایی نسبت به هزینه سرمایه حساسیت معنی دار دارد ولی این حساسیت بسیار پایین است. نتیجه ضمنی این حساسیت کم این است که هزینه اعطای هرگونه محرک مالی نسبت به منافع آن بیشتر خواهد بود.
    کلیدواژگان: مشوق های مالیاتی، هزینه فایده، مدل مبتنی بر نرخ های مالیاتی، مدل ساختار تولید
  • علی عسکری *، محمد جواد چرخ کار صفحه 35
    هدف از انجام پژوهش حاضر شناسایی شاخص های کارایی نسبی اداره های کل امور مالیاتی شهر تهران و استان تهران با استفاده از رویکرد تحلیل پوششی داده ها(DEA) می باشد.شاخص های ورودی مدل:تعداد کارکنان، حقوق و دستمزد، مساحت املاک در اختیار اداره ها؛ و خروجی مدل: مقدار مالیات وصولی می باشد.قلمرو زمانی پژوهش را سال های 89-92 وتعداد اداره های مالیاتی شامل 12 اداره می باشد. در پژوهش حاضر با استفاده از مدل CCR ورودی محور و BCC ورودی و خروجی محور جهت ارزیابی و رتبه بندی واحد های مالیاتی بهره برده ایم.نتایج پژوهش نشان می دهد که مودیان بزرگ و ارزش افزوده استان تهران به عنوان واحد مرجع و کارا در هر دو مدل معرفی شده و اداره های دیگر ناکارا می باشد که با کاهش در میزان ورودی و یا افزایش در میزان خروجی به مرز کارایی می رسند.
    کلیدواژگان: ارزیابی، اداره های مالیاتی، تحلیل پوششی داده ها، مدل CCR، مدل BCC
  • سعید کریمی پتانلار *، محمدتقی گیلک حکیم آبادی، فاضل صابر نوچمنی صفحه 63
    هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر اثربخشی دولت بر فرار مالیاتی در کشورهای منتخب طی دوره زمانی 2010-2000 می باشد. بدین منظور با بهره گیری از اقتصادسنجی داده های تابلویی از نسبت فرار مالیاتی به تولید ناخالص داخلی به عنوان متغیر وابسته و بار مالیاتی، روحیه مالیاتی، اثربخشی دولت، درجه باز بودن اقتصاد، سهم ارزش افزوده بخش های صنعت و خدمات، تولید ناخالص داخلی سرانه و نسبت جمعیت شهری به کل جمعیت به عنوان متغیرهای مستقل استفاده شده است. نتایج حاصل از برآورد الگو حاکی از آن است که مهمترین متغیر اثرگذار بر فرار مالیاتی در کشورهای منتخب، اثربخشی دولت می باشد. همچنین نتایج بیانگر آن است که اثر متغیرهای تولید ناخالص داخلی سرانه، روحیه مالیاتی، ، درجه باز بودن اقتصاد و سهم نسبی بخش های صنعت و خدمات بر فرار مالیاتی منفی و معنادار می باشد. همچنین اثر متغیرهای بار مالیاتی و نسبت جمعیت شهری به کل جمعیت بر فرار مالیاتی مثبت و معنادار است.
    کلیدواژگان: فرار مالیاتی، اثربخشی دولت، روش داده های تابلویی، بار مالیاتی، روحیه مالیاتی
  • منوچهر توسلی ناییینی، مصطفی باقری * صفحه 91
    بر اساس اصل آزادی قراردادها اشخاص در انعقاد قرارداداهای خود با هم دیگر آزاد هستند. لیکن این آزادی عمل در انعقاد قرارداد با دو محدودیت قانون ، اخلاق و نظم عمومی همراه است . هر جایی که قرارداد خصوصی افراد با همدیگر با این دو محدودیت مواجه می شود این اصل آزادی انعقاد قرارداد قابلیت اجرایی نخواهد داشت و دولتها از چنین قراردادی حمایت نخواهند کرد. هر قراردادی ضمن اینکه بر اثر جاری شدن آثاری دارد که بر طرفین تحمیل میگردد از نظر حقوق عمومی اثاری دارد که از آثار آن دولت نیز منتفع می گردد وآنهم مربوط به مالیات و عوارض متعلق بر آن قرارداد است که این امر نیز یکی از آثار ناشی از قراداد می باشد. در قراردادهای که بین اشخاص منعقد می شود گاها مشاهد می گردد که طرفین قصد دارند این اثر اخیر الذکر را تحت تاثیر توافق خود به نحوی تغییر دهند.از مصادیق بارز این موضوع قراردادهایی است که پرداخت مالیات در آن ضمن شرط بر عهده طرفی که مودی مالیاتی محسوب نمی گردد گذاشته می شود. در نفوذ حقوقی این نوع قرارداد و شرط ضمن آن و عدم مخالفت با نظم عمومی تردیدی نیست . دولت (سازمان امور مالیاتی) به عنوان منتفع از چنین قرادادی به روش خاصی میزان مالیات متعلقه را محاسبه و مورد مطالبه قرار می دهد و اصراری بر مباشرت مودی اصلی در پرداخت مالیات ندارد.اختلاف بین دو طرف قرارداد در عمل به شرط در مراجع دادگستری قابل رسیدگی است.لیکن اختلاف طرفین با دولت در خصوص اعمال و اجرای این شرط دارای تبعات متفاوتی می باشد.کسی که مالیات قانونا بر عهده اوست و اصطلاحا مودی نامیده میشودو قانون اورا به عنوان تحصیل کننده درآمد می شناسد مکلف به انجام وظیفه قانونی خود می باشد و نمی تواند به استناد به شرط فیمابین خود با طرف قرارداد از انجام تکالیف قانونی و پرداخت مالیات امتناع نماید. در مقابل دولت نیز جهت مطالبه مالیات از کسی که شرط بر ضرر اوست با ابهام قانونی مواجه است و فقط در شرایط اجرای احکام مالیاتی و وصول می تواند به این گونه اشخاص مراجعه نماید
    کلیدواژگان: مالیات، شرط پرداخت مالیات دیگری، شرط ضمن عقد، دولت منتفع ثالث
  • سید اکبر منجگانی *، وحیده طبسی لطف آبادی صفحه 121
    هدف تحقیق حاضر شناسایی و بررسی عوامل موثر بر اثربخشی تبلیغات بر تمکین مالیاتی مودیان حقوقی شهر مشهد است. روش تحقیق توصیفی- پیمایشی و از مصادیق تحقیق های کاربردی می باشد. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر مدیران میانی و ارشد و مودیان مالیاتی و محتوای تبلیغات سازمان امور مالیاتی کشور ظرف بازه زمانی 1392 تا 1393 می باشد. یافته های حاصل از تحقیق مبین آن است که مهمترین معیارهای موثر بر تمکین مالیاتی را می توان در قالب معیارهای نگرش مودیان در مرحله رفتار و عملکرد تبلیغات، سپس نگرش مودیان در مرحله دریافت ذهنی تبلیغات، و نحوه انتقال پیام و سپس نگرش مودیان در مرحله تمایل و در نهایت معیار ساختار ادبی تبلیغات خلاصه کرد. همچنین بررسی دیدگاه مودیان حقوقی نیز حاکی از آن است که هر یک از معیارهای شناسائی شده بر بهبود اثربخشی تبلیغات بر تمکین مالیاتی بسیار با اهمیت هستند.
    کلیدواژگان: مودیان مالیاتی، تبلیغات، اثربخشی، تمکین مالیاتی
  • ناصر حمیدی، امیر محمدزاده، فاطمه محمدی * صفحه 147
    درآمد مالیاتی یکی از مهمترین راه های تامین منابع دولت است. اما تحقق این درآمد با وجود فرار مالیاتی دچار اختلال می شود و از پیامدهای فرار مالیاتی، کاهش درآمد مالیاتی و در نتیجه کسری بودجه دولت است. شکل گیری گسترش پدیده فرار مالیاتی خود معلول عواملی است. جرایم مالیاتی به عنوان یکی از ابزارها، از سوی قانونگذار برای برخورد با متخلفان مالیاتی وضع شده است. هدف از این تحقیق بررسی جایگاه جرایم مالیاتی در جلوگیری از فرار در نظام مالیات بر ارزش افزوده در استان قزوین می باشد. ابتدا جایگاه جرایم مالیاتی و عوامل موثر بر کاهش فرار مالیاتی با استفاده از ادبیات تحقیق، نظر خبرگان و مودیان مالیات بر ارزش افزوده از طریق 120پرسشنامه در مرحله اول شناسایی و سپس با بهره گیری از نظرات 10 خبره و با استفاده از تکنیک دیمتل فازی، رابطه های ممکن و شدت تاثیر روابط و اهمیت هریک از عوامل مشخص شده است. جهت تعیین میزان وزن و رتبه بندی عوامل از تکنیک ANP استفاده شده است. قدرت دیمتل و ANPنسبت به روش های نسل اول روابط علی- معلولی این است که در این روش تعداد مقایسات زوجی به شدت کاهش می یابد و اخذ نظر از خبرگان ساده تر می شود. روش نمونه گیری، تصادفی ساده است. نتایج نشان می دهد جرایم مالیاتی از دیگر عوامل موثر بر کاهش فرار مالیاتی اثر می پذیرد ولی بر هیچ یک از شاخص ها اثر نمی گذارد و نسبت به شاخص های دیگر از کمترین وزن برخوردار است و آخرین رتبه را به خود اختصاص داده است.
    کلیدواژگان: مالیات برارزش افزوده، فرار مالیاتی، جرایم مالیاتی، دیمتل فازی، ANP
  • آرمان بهراد * صفحه 167
    یکی از اقدامات مهم سازمان امور مالیاتی کشور جهت طراحی و اجرای صحیح وصول مالیات به عنوان یک منبع درآمدی گسترده، روی آوردن به سمت فناوری های جدید الکترونیکی می باشد. برای اجرای مالیات ستانی الکترونیکی علاوه بر زیرساخت های تکنولوژیکی و قانونی ، باید به پذیرش شهروندان که عاملی کلیدی در توسعه ساختارهای الکترونیکی است نیز توجه شود . این تحقیق به دنبال عوامل موثر بر پذیرش مالیات الکترونیکی بر مبنای ادغام مدل تئوری پذیرش و تئوری رفتار برنامه ریزی شده می باشد. این پژوهش از نظر هدف، از نوع بنیادی و از نظر روش توصیفی و چون از روش پرسشنامه ای استفاده می نماید، پیمایشی و روش گردآوری اطلاعات نیز میدانی می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه مودیان مالیاتی شهرستان شهرکرد در سال1392 می باشد که تعداد آنها نامحدود برآورد شده و با استفاده از فرمول کوکران تعداد 384 نفر به روش نمونه گیری تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شد. پس از طراحی پرسشنامه و با سوالاتی با پایایی حدود 95/0 و تجزیه و تحلیل داده های حاصل از سوالات بوسیله نرم افزار SPSS 21 این نتایج حاصل شد: بین درک از مفید بودن، نگرش مودیان، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری درک شده با قصد مودیان، درک از مفید بودن، سهولت استفاده و امنیت و حفظ حریم خصوصی با نگرش مودیان، سهولت استفاده با درک از مفید بودن، اثربخشی کامپیوتر خود، حمایت دولت و تکنولوژی با کنترل رفتاری درک شده، رابطه ای معنادار وجود دارد و فرضیه های این پژوهش با 99 % اطمینان مورد تایید قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: ماليات الکترونيکي، مدل پذيرش فناوري (TAM)، مدل رفتار برنامه ريزي شده (TPB)
  • محمدرضا منجذب *، سید ابراهیم موسوی صفحه 195
    دولت ها همواره در تلاشند تا با اجرای قوانین و روش های جدید مالیاتی، راه حلی برای کمبود درآمد های مالیاتی بیابند. موفقیت هر سیستم مالیاتی وابستگی شدیدی به عملکرد سازمان مالیاتی دارد. از سال 84 که بحث محاسبه جداگانه مالیات بر عملکرد شرکت نفت مطرح شد، محاسبه شاخص نرخ کوشش مالیاتی نوسان شدیدی نسبت به این تغییر نشان داده است. بنابراین ارایه مدلی برای سنجش کارایی این سازمان که بتواند این نوسان را به حداقل برساند مورد نیاز است. امروزه از فنون جدیدی در ارزیابی عملکرد سازمانها استفاده می شود که یکی از بدیع ترین آنها تکنیک تحلیل پوششی داده ها است. در این تحقیق، سازمان امور مالیاتی به منظور بررسی این رویکرد، از مدلهای پایه ای تحلیل پوششی داده ها و شاخص ضریب جینی و وصولی درآمدها به عنوان خروجی و هزینه های جاری به عنوان ورودی استفاده نموده است. دوره زمانی تحقیق نیز بین سال های 84 تا 90 است. نتایج تحقیق حاکی از این مطلب است که عملکرد سازمان بدون احتساب مالیات بر عملکرد شرکت نفت در سال87 و90 در بهره ورترین اندازه عمل می کند و سال های 86 و88 موضعا کارا هستند. در محاسبه عملکرد سازمان با احتساب مالیات بر عملکرد شرکت نفت باز هم سال 87 در بهره ورترین اندازه عمل می کند و سال های 86 و 88 موضعا کارا هستند. همچنین نتایج حاصله نشان می دهد که کارایی نسبی محاسبه شده از روش تحلیل پوششی داده ها در این هفت سال حساسیت بسیار کمی نسبت به احتساب مالیات بر عملکرد شرکت نفت یا عدم احتساب آن بر وصولی درآمدهای این سازمان دارد.
    کلیدواژگان: سازمان مالیاتی، مالیات بر عملکرد شرکت نفت، تحلیل پوششی داده ها، کارایی
  • احمد خدامی پور *، یونس بزرایی صفحه 211
    در این مقاله، تاثیر رقابت بازار محصول بر اجتناب از پرداخت مالیات توسط شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار می گیرد. شاخص مورد استفاده برای اجتناب از پرداخت مالیات، نرخ موثر مالیاتی و شاخص های مورد استفاده برای رقابت، شاخص هزینه ورود و شاخص هرفیندال می باشد. نمونه آماری تحقیق شامل 78 شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1384 تا 1390 است. برای آزمون فرضیه تحقیق از رگرسیون حداقل مربعات معمولی برای داده های ترکیبی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد بین شاخص هزینه ورود و اجتناب از پرداخت مالیات رابطه ای منفی و معنادار وجود دارد. اما در خصوص رابطه شاخص هرفیندال و اجتناب از پرداخت مالیات نتایج معناداری یافت نشد.
    کلیدواژگان: نرخ موثر مالیاتی، اجتناب از پرداخت مالیات، رقابت بازار محصول
|
  • Mohammadreza Abdi, Ebrahim Rezaei* Page 9
    By using theoretical and practical relations of investment and cost of capital, this paper firstly investigates how tax incentives stimulate investment; and secondly the benefit of these incentives against their costs (i.e. government revenue forgone). In fact, this analysis has been done using effective tax rate-based models and production structure frameworks during 1993-2011 period. Based on results, investment in food and chemical industries (as selected cases) takes significant effect from cost of capital but size of its sensitivity is very trivial. It implies that the benefit of fiscal stimulate is smaller in relation with its cost.
    Keywords: Tax incentives, Cost, benefit Analysis, Effective Tax Rate, based Model, Production Structure Model
  • Ali Askari *, Mohamadjavad Charkhkar Page 35
    The aim of the present research is to identify the Relational Efficiency indicators of Tehran City’s and Province’s Tax Affairs General Directorates with Data Envelope Analysis Approach (DEA). The input indicators include the number of staff, wage and salaries, the area of the real estates of offices and the output of the model is the amount of collected tax. The time period of research is 1389-1392 and the number of tax offices is 12 offices. In this study, the tax offices have been assessed and ranked based on CCR input- oriented and BCC input and output -oriented. The results indicate that the LTU and VAT of Tehran Province’s have been introduced as efficient tax offices in both models and other offices are inefficient ones. By reducing input amount and increasing output amount, they reach to the efficient boundary.
    Keywords: Assessment, Tax Offices, Data Envelope Analysis, CCR Model, BCC Model
  • Saeed Karimi Potanlar *, Mohammad Taghi Gilak Hakimabadi, Fazel Saber Nochamani Page 63
    The aim of this article is to investigate the effect of government effectiveness on reducing tax evasion in selected countries during the period 2000-2010. By using panel data econometric, tax evasion as a percent of GDP is used as a dependent variable and tax burden, tax morale, government effectiveness, GDP per capita, openness, the share of value added of industry and services in GDP and the ratio of urban population to total population are considered as independent variables. The results from estimated model suggest that the government effectiveness is the most important determinant of tax evasion in the selected countries. The results also indicate that the effects of GDP per capita, tax morale, openness and the relative share of industry and services sectors in GDP are negative and significant. Tax burden and urbanization have positive and significant effect on tax evasion.
    Keywords: Tax Evasion, Government Effectiveness, Panel Data Method, Tax Burden, Tax Morale
  • Manouchehr Tavasolinaeeni, Mostafa Baqeri* Page 91
    Based on freedom of contract principle, entities are free when signing contracts with each other. But this freedom of contract is limited with law, morals and general order. Whenever private contracts face with these limitations, the freedom principle takes no effect and therefore such a contract is not supported by government. When such a contract is concluded, it has some effects imposed on two contract’s parties and from which government, as a third beneficiary party also benefits i.e. through collected taxes and levies. Sometimes in the contracts which are signed between two parties, it is observed that they intend to alter the latter effect by their agreement. The best example is the contract that includes the provision to tax one of the parties who is not the taxpayer (transferee). There is no doubt for legal penetration, its implied stipulation and public order opposition in this type of contract. Tax Administration as a beneficiary of such a contract calculates and collects the amount of set tax and it doesn’t insist on the original taxpayer stewardship. The difference between the two contract parties in the provision to be taken effect is verifiable in the judicial authorities. But the dispute between the parties and government with regard to the enforcement of this provision has different implications.
    Keywords: Tax, Additional Tax Provision, Stipulation, Government Beneficiary Party
  • Seyed Akbar Manjegani *, Vahideh Tabasi Lotabadi Page 121
    The aim of the present research is to identify and study effective factors on tax compliance advertisement for legal taxpayers of Mashhad with AHP approach. The research method is descriptive-survey and this research is of applied one. The statistic society includes middle managers, senior managers, legal taxpayers and State Tax Administration’s content of the advertisement in 1392-1393. In this research, we can conclude that the most effective criteria can be summarized in the form of criteria for taxpayers’ attitudes in their behaviors, advertisement performance, mentally receiving advertisement, way of message transfer, tendency steps, and finally literary structure of advertisement. Also the study of legal taxpayers indicates that each of these identified criteria is important on improving the effectiveness of advertisement on tax compliance.
    Keywords: Taxpayers, Advertisement, Effectiveness, Tax Compliance
  • Naser Hamidi, Amir Mohamadzadeh, Fatemeh Mohamadi* Page 147
    Tax revenue is one of the main government resources. But due to tax evasion and its consequences, the realization of the revenue faces great problem and the reduction results in a deficit of the state budget. The spread of tax evasion phenomenon is because of different factors. One of the tools developed by the legislators is tax sanctions for dealing with violators. The purpose of this study is to evaluate tax sanctions in preventing VAT evasion in Qazvin province. At first, by reviewing previous literature and through 120 questionnaires, experts’ and VAT taxpayers’ opinions were identified then by using Fuzzy DEMATEL techniques and views of 10 experts, the possible relationships, the impact of each relationship and the importance of these factors were determined. The Analytical Network Process (ANP) techniques were used for weighing and ranking the factors. The DEMATEL and ANP power vis-a-vis the first generation of causal-effect relationships are in a way that the number of paired comparisons is greatly reduced and obtaining the opinion of experts becomes simple. The Sampling method is simple random. The results show that tax sanctions are affected by other factors affecting tax evasion reduction but they do not affect any of the indexes and its weights i the lowest compared to other indexes.
    Keywords: VAT, Tax Evasion, Surtax, Fuzzy DEMATEL, ANP
  • Arman Behraad Page 167
    One of the important measures of the State Tax Organization is to implement new electronic technologies to design and collect taxes correctly. Therefore, the electronic taxation requires not only legal and electronic infrastructures but also citizens’ acceptance as a key element for development. This research intends to review factors affecting electronic tax acceptance based on integrating Theory of Accepting Model (TAM) and Theory of Planned Behavior (TPB) model. This research is classified as a fundamental, descriptive study and as it uses questionnaire for collecting information, it is a survey study. The statistics sample consists of all taxpayers of Shahrekord’s General Tax Directorate in 1392 from which 384 were selected by random sampling method by using Cochran's formula. The questionnaire reliability is 0/95. The data analyzed by SPSS 2 and the hypotheses of this research were confirmed by 99% confidence. The results indicate that there are significant relationships between perceived usefulness, taxpayers’ attitudes, mental norms and perceived behavioral control with taxpayers’ intentions, perceived usefulness, ease of use, security and privacy with taxpayers’ attitudes, ease of use with perceived usefulness, personal computer effectiveness, government protection and technology with perceived behavioral control.
    Keywords: Electronic Tax, Theory of Accepting Model (TAM), Theory of Planned Behavior (TPB) Model
  • Mohamadreza Monjazeb *, Seyed Ebrahim Moosavi Page 195
    Governments always are trying to enforce new tax laws and ways to find a solution for deficiency in tax revenue. The success of any tax system is highly dependent on the performance of the tax organization. From 1384 the discussion about calculating a separate tax on oil company was introduced. The calculation of tax effort rate had been fluctuated with respect to this change. Thus providing a model that can minimize these fluctuations is required. Recently, new techniques are used to evaluate the performance of the organizations of which data envelopment analysis is the most innovative one. In this study, tax administration has used basic DEA models and the Gini index and receivable income was selected as output and current costs were selected as input. Research period is from 84 to 90. The results indicate that tax organization’s performance without oil company tax is in the most efficient level in the years 87 and 90, and it is locally efficient in 86 and 88. Furthermore when calculating tax organization’s performance with respect to tax on the oil Company in the year 87, it worked in the most efficient size but it is efficient locally in the years 86, 88. The results show that in these seven years the relative calculated efficiency by DEA has very little sensitivity to calculation of tax on Oil Company or lack of it on organization’s receivable income.
    Keywords: Tax Organization, Tax on the Oil Company\'s Performance, Data Envelopment Analysis, Efficiency
  • Ahmad Khodamipour *, Younes Bazraee Page 211
    In this paper, the impact of the product market competition on tax avoidance of the firms listed in Tehran Stock Exchange is investigated. The index used to tax Avoidance is effective tax rate and indexes used to competition are the entry of cost and Herfindahl Indexes. The study sample consists of 78 Firms listed in Tehran stock Exchange during 1384 to 1390. In order to test the research hypothesis, Ordinary Least Squares regression has been used. The results showed that there is a meaningful and negative relation between entry of cost index and effective tax rate. But there is no meaningful relationship between Herfindahl Index and tax evasion.
    Keywords: Effective Tax Rate, Tax Avoidance, Product Market Competition