فهرست مطالب

مهندسی نقشه برداری و اطلاعات مکانی - سال ششم شماره 4 (پیاپی 24، آذر 1394)

نشریه مهندسی نقشه برداری و اطلاعات مکانی
سال ششم شماره 4 (پیاپی 24، آذر 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/09/30
  • تعداد عناوین: 7
|
  • وحیدرضا جلالی *، عباس گلی جیرنده، نجمه صادقی، سیاوش صدقی صفحات 1-7
    فعالیت های بشری، عامل اصلی تغییرات جاری در جو زمین، اقیانوس ها و چشم اندازهای طبیعی است و به طور فزاینده ای در حال تاثیرگذاری بر عملکرد طبیعی شاخص های مهم زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی خاک می باشد. چنین تغییراتی نیازمند اندازه گیری، نظارت و مدل سازی دقیق هستند تا از طریق شناخت این تغییرات به تصمیم گیرندگان توانایی تصمیم گیری آگاهانه در مورد تغییرات آب و هوایی، تامین امنیت غذایی، تولید سوخت های زیستی، مبارزه با تخریبهای محیطی و سایر موضوعات مرتبطه، داده شود. در این راستا، ایجاد بانک داده خاک تحت وب در مقیاس ملی از طریق گردآوری، ذخیره سازی، بررسی و در نهایت با در اختیار قرار دادن داده های زمین مرجع شده از خواص مختلف خاک، زمینه توسعه مطالعات دقیق، سریع و کم هزینه در زمینه علوم کشاورزی، منابع طبیعی، آبخیزداری، زیست محیطی و... را فراهم می نماید. در این مقاله تلاش بر آن است تا با معرفی و توضیح نحوه ایجاد بانک داده، زمینه افزایش بهره برداری از آن توسط کاربران مختلف فراهم گردد.
    کلیدواژگان: اطلاعات پروفیلی خاک، پایگاه داده خاک ایران، سامانه اطلاعات مکانی تحت وب
  • رحمان رسولی *، محمد سعدی مسگری، هوشمند مرادویسی صفحات 9-21
    انتخاب مکان بهینه شعب بانک یکی از مهم ترین تصمیمات در فعالیت بانکداری است که اثر بسزایی در عملکرد و کارایی آن دارد. مدل مکان یابی شعب بانک از نوع رقابتی می باشد. بدین صورت که یک بانک در رقابت با سایر بانک ها به منظور دستیابی به سود یا سهم بازار بیشینه، اقدام به تاسیس یک یا چند شعبه در بهترین مکان ها از بازار رقابتی می نماید. تعیین موقعیت شعب بانک از نوع مسائل NP-Hard است که با افزایش تعداد نقاط تقاضا و مراکز شعب، پیچیدگی و حجم محاسبات مسئله به صورت نمایی افزایش می یابد، از طرفی فضای جستجوی راه حل های مسئله نیز گسترده بوده، بنابراین به آسانی با استفاده از توابع آنالیز ساده GIS و هم چنین روش های قطعی و حتی ابتکاری قابل حل نمی باشد و برای حل آن ها بهتر است از روش های فرا ابتکاری متناسب با شرایط مسئله استفاده کرد. تحقیق حاضر در زمینه یافتن مکان های مناسب جهت استقرار شعب جدید بانک A در رقابت با شعب موجود بانک B در بازار می باشد که در آن از الگوریتم ژنتیک جهت بهینه سازی مکان ها در محدوده ناحیه چهار از منطقه هفت شهرداری تهران استفاده شده است. روند کار بدین ترتیب بوده است که ابتدا داده های مورد نیاز از مراجع جمع آوری شده و جهت ورود به الگوریتم توسط نرم افزار های GIS آماده سازی شده اند. سپس الگوریتم ژنتیک با تابع هدفی که از ترکیب دو تابع هدف شامل بیشینه کردن کل سهم بازار به دست آمده توسط بانک A تحت عنوان MarketShare و کمینه کردن کل سهم بازار از دست رفته شعب موجود بانک A به سبب ورود شعبه جدید آن بانک به بازار رقابتی تحت عنوان Cannibalization ، به دست می آید که با جمعیت های اولیه 250، 500، 750 و 1000 هر کدام 100 بار اجرا گردید. نتایج نشان داد که بهترین مقدار تابع هدف برابر حاصل شده است. بعد از آن مکان های بهینه حاصل از اجرای الگوریتم در نرم افزارهای GIS نمایش داده شد تا جهت انجام تحلیل ها و تصمیم گیری های مکانی به مدیران بانک کمک کند. در پایان مقایسه نتایج حاصل از الگوریتم ژنتیک با روش مجموع وزن دار در محیط GIS بیانگر تطابق بالای دو روش مذکور بود.
    کلیدواژگان: مکان یابی، شعب بانک، شرایط رقابتی، الگوریتم ژنتیک، GIS
  • زهرا رضایی *، محمدرضا ملک صفحات 23-34
    زیربنای اکثر فعالیت های اجرایی و عمرانی در جوامع مبتنی بر شناخت صحیح و استفاده مناسب از داده های مکانی می باشد. برای استفاده بهینه از داده های مکانی در یک محیط تعامل پذیر، سیر تحول و تکامل سامانه های اطلاعات مکانیGIS فن آوری زیرساخت داده های مکانیSDI را بوجود آورده است. در واقع، فناوری GIS از سال 1960 که برای نخستین بار مطرح گردید تا به امروز پیشرفتها و تغییرات زیادی را در طول زمان تجربه نموده است. برای استفاده بهینه و اشتراکی کاربران از داده های مکانی در راستای فعالیت های زیرساختی، می بایست محیط مناسبی برای بسترسازی به اشتراک گذاری اطلاعات و اطلاع رسانی در مورد داده های مکانی و ایجاد محیط تعاملی برای کاربران بوجود آورد. زیرساخت داده های مکانی SDI یک ساختار مناسب و یکپارچه جهت هماهنگی فعالیت های مرتبط با اطلاعات مکانی و نیز افزایش آگاهی از وجود، وضعیت یا کیفیت داده ها و در نتیجه استفاده بیشتر و مناسب تر از آنها در امور مختلف اجرایی و تصمیم گیری توسط کاربران مختلف را فراهم می آورد. در این تحقیق، با بررسی روند اجمالی پیدایش GIS و فن آوری GIS مبتنی بر وب، کارکردهای یک GIS محلی، GIS با معماری متمرکز و GIS مبتنی بر وب را با بررسی کارکردها، مزایا، معایب و ویژگی های آنها تشریح می کنیم. سپس با در نظر گرفتن نیازهای تخصصی کاربران به داده های مکانی دقیق و بهنگام با توجه به فن آوری های روز دنیا و نیاز به بسترسازی مناسب جهت به اشتراک گذاری اصولی اطلاعات مکانی، به لزوم پیدایش زیرساخت داده مکانی، اهداف، مزایا و جزئیات اجزای آن و در نهایت به بسترهای الکترونیکی پیاده سازی آن اشاره خواهیم کرد. از طرفی، SDI از زمان پیدایش تا کنون تغییر، تحول و پیشرفت های قابل توجهی را در ساختار و قابلیت ها در نحوه تعامل با کاربران و رفع نیازهای آنها تجربه کرده است. نسلهای SDI در ابتدا مشابه با سامانه های GIS با معماری متمرکز و با محوریت داده های تولید شده، سپس ظهور معماری توزیع یافته همراه با ارائه طرویس های مکانی با تاکید بر پردازش داده و سرویس گرایی بوده است. با در نظر گرفتن کاستی های عملکرد این سامانه ها در ارائه سرویس های مکانی به کاربران بدون در نظر گرفتن شرایط و نیاز کاربران، امروزه کارشناسان نسل جدیدی از SDI را در راستای تعامل دوطرفه با کاربران با توجه به اولویت ها و نیازهای ویژه آنها پیشنهاد و توسعه داده اند.
    کلیدواژگان: GIS، GIS مبتنی بر وب، SDI، ژئوپرتال، مرکز هماهنگی داده های مکانی
  • سروش اجاق *، حبیب الله سهامی، محمدرضا ملک صفحات 35-45
    امروزه با ظهور و توسعه علوم و تکنولوژی هایی همانند پردازشگری همه جاگاه، پردازشگری فراگیر، سامانه های اطلاعات مکانی همراه آرزوی وجود همراهانی هوشمند در زندگی روزمره یکایک ساکنین کره زمین به طور نسبی تحقق یافته است. در حالی که در گذشته افزایش سرعت و قدرت پردازشگری در دستگاه های الکترونیکی مطرح بود، در سال های اخیر توجه بسیاری از توسعه دهندگان به تطابق هر چه بیشتر ظاهر و قابلیت های این ابزار با زندگی روزمره کاربران آن ها معطوف شده است. اما با گسترش روز افزون خدمات توسعه یافته در محیط های همراه، کماکان نقش نمایش اطلاعات مکانی و کمبود ابزاری بهینه برای نمایش چنین اطلاعاتی در بستر همراه به وضوح قابل لمس است. تا به امروز در سرویس های ارائه شده برای محیط های همراه، شاهد استفاده از ابزارهای نمایش متنوعی به منظور تسهیلی برای ارائه خدمات مورد توجه توسعه دهندگان بوده ایم. اما به علت استفاده از ابزارهایی ضعیف در برآورد نیازهای کاربران، تطابق پذیری نمایش اطلاعات مکانی با فعالیت های روزمره کاربران تنها به صورت نسبی تحقق یافته است. به عنوان نمونه، با استفاده از نقشه های برداری، نقشه های سه بعدی، تلفیق نقشه های رستری بر روی نقشه های برداری و سایر همانند ها، می توان به کارآمد تر نمودن سرویس های ارائه شده یاری رساند. اما از آنجا که تا به حال ابزار های پرکاربرد و قدرتمند در حوزه نمایش اطلاعات مکانی و همچنین مزایا و معایب آن ها در دیگر مطالعات به طور جامع بررسی نشده اند، در این مطالعه سعی در پر نمودن خلاء موجود خواهیم نمود. از این رو، در مقاله حاضر به معرفی ابزار های متفاوت نمایش اطلاعات مکانی در بستر های همراه خواهیم پرداخت و علاوه بر آن به منظور ایجاد درکی واقعی از نحوه عملکرد هر یک از آن ها، برنامه هایی کاربردی در سیستم عامل آندروید توسعه یافته و نمایش داده خواهد شد.
    کلیدواژگان: نمایش اطلاعات مکانی در تجهیزات همراه، سامانه های اطلاعات مکانی، سامانه های اطلاعات مکانی همراه، سیستم عامل آندروید
  • روزبه فروزنده، فرشاد حکیم پور *، نوید خادمی صفحات 47-60
    بسیاری از برنامه ریزی های حمل و نقل بر اساس زمان سفر صورت می گیرد. شهروندان نیز معمولا برای انتخاب سریع ترین مسیر از سرویس های مکان مبنا استفاده می کنند. این سرویس ها برای محاسبه زمان سفر بین دو نقطه مشخص در شبکه راه، نیاز به داشتن اطلاعاتی دقیق و به هنگام از زمان سفر کمان های تشکیل دهنده شبکه دارند. با توسعه روش های نوین موقعیت یابی و نصب موقعیت یاب های متکی بر سامانه های موقعیت یاب جهانی بر روی خودروها، امکان تعیین زمان سفر کمان های شبکه فراهم شده است. به خودروهایی که اطلاعاتی را ازشبکه راه جمع آوری می کنند خودروهای کاوشگر گفته می شود. در حال حاضر در شهر تهران، اتوبوس های شهری به سامانه موقعیت یاب مجهز هستند. تعیین زمان سفر کمان های شبکه راه با استفاده از داده های مکانی-زمانی، نیازمند تحلیل های مکانی-زمانی است. در این پژوهش روش جدیدی برای تعیین زمان سفر خودروها با استفاده از داده های اتوبوس های کاوشگر و اطلاعات زمان بندی چراغ های راهنمایی پیشنهاد شده است. این روش مبتنی بر داده های تاریخی و داده های آنی است. علاوه بر این چگونگی تعامل با تاخیر ایستگاه اتوبوس و تاخیر چراغ راهنمایی معرفی شده است. بعد از مدل سازی و انجام آزمایش ها مشخص شد که روش پیشنهادی برای تعیین زمان سفر شریان های چراغ دار عملکرد مناسبی دارد.
    کلیدواژگان: زمان سفر کمان، تحلیل مکانی، زمانی، اتوبوس کاوشگر، تاخیر چراغ راهنمایی، سامانه موقعیت یاب
  • سید محمد حسینی *، داوود زمزم صفحات 61-68
    همواره محاسبه ثقل و یا پارامترهای وابسته به ثقل یکی از مهمترین پارامترهای مهم و مطرح در ژئودزی و ژئوفیزیک بوده، یکی از روش های محاسبه کمیت ثقل ، استفاده از داده ها یا به عبارتی دیگر استفاده از ماموریت های فضایی ثقل سنجی است. در این مقاله با استفاده از ضرایب هارمونیک کروی حاصله از ماهواره گوس تا درجه و مرتبه 250 وبا تاکید بر هندسه کروی به بازیابی انامولی ثقل پرداخته و در نهایت با محاسبه میدان ثقل نرمال و میزان تغییرات آن که همواره تابعی از عرض جغرافیایی می باشد می توان به بازیابی تغییرات ثقل بر روی سطح زمین رسید تا بتوان ثقل روی زمین را با بالاترین حد جامعه اماری از لحاظ پوشش منطقه مطالعاتی محاسبه نمود که با برآورد تغییرات ثقل روی سطح زمین با بالاترین حد جامعه اماری می توان پارامتر های مهم دیگری مانند تغییرات ثقل در عمق پوسته (با تکنیک پوانکره پری) و یا محاسبه مولفه های انحراف قائم در سطح که نیازمند پژوهش های بیشتر است را محاسبه نمود.
    کلیدواژگان: تغییرات ثقل، ماموریت فضایی، ماهواره گوس، آنامولی ثقل
  • امید آیینه *، سعید صادقیان صفحات 69-79
    اخیرا از تکنولوژی لیدار برای تولید مدل رقومی زمین از مناطق جنگلی به صورت گسترده استفاده می شود ، به خاطر اینکه با استفاده از تصاویر هوایی و ماهواره ای از مناطق جنگلی نمی توان مدل رقومی زمین را تولید کرد، همچنین با نقشه برداری زمینی تولید مدل رقومی زمین در مناطق جنگلی کاری غیر ممکن است، چون زمان و هزینه بسیار زیادی را در بردارد و به صرفه نیست. در روش ارائه شده در این مقاله برای جداسازی نقاط غیر زمینی از نقاط پالس ثانویه در مرحله اول از الگوریتمskewness balancing استفاده شده است. با اعمال این الگوریتم تعداد زیادی از نقاط غیر زمینی حذف شدند، به خاطر اینکه نقاط حذف شده از نقاط پالس ثانویه بوده، این احتمال وجود دارد که در بین این نقاط غیر زمینی ،نقاط زمینی وجود داشته باشد که به اشتباه حذف شدند ،حال برای بدست آوردن این نقاط زمینی می بایست نقاط حاصل از مرحله اول را از نقاط پالس ثانویه کسر کرده و نقاط حاصل را با نقاط پالس اولیه از نظر اختلاف ارتفاع مقایسه کرد، در نهایت نقاط حاصل از این مرحله و مرحله اول را ترکیب کرده و به یکسری نقاط زمینی دست می یابیم ، اما با توجه به شیب ناشی از زمین ،نقاط غیر زمینی نزدیک به زمین توسط دو مرحله قبل قابل حذف نبوده و برای حذف این نقاط می توان از روش slope filter استفاده کرد، در نهایت نقاط باقی مانده را به عنوان نقاط زمینی می پذیریم و در مرحله آخر نقاط زمینی را به روش B-spline انترپلاسیون کرده و به مدل رقومی زمین می رسیم،دقت مدل رقومی زمین بدست آمده از این روش 20 سانتیمتر می باشد.
    کلیدواژگان: لیدار، مدل رقومی زمین، جداسازی
|
  • V. R. Jalali *, A. Goli Jirandeh, N. Sadeghi, S. Sedghi Pages 1-7
    Human activities are the main cause of current changes in the Earth's atmosphere, oceans and natural landscapes and it is increasingly being important factors affecting the normal environmental, social and economic function of the soil. Such changes require measuring, monitoring and modeling so by accurate understanding of the changes it can help to the decision-makers to make informed decisions about climate change, food security, biofuel production, the fight against environmental destruction and other issues. In this context, the creation of a web-based database on a national territory through the collection, storage, evaluation, and finally to provide georeferenced data from different soil properties, the development of accurate, fast and low cost research in the agricultural sciences, natural resources, watershed management, environmental will be provided. This paper is going to introduce and explain how to create the database, to increase the utilization of the different users.
    Keywords: soil profile Information, Iran soil\'s database, web GIS
  • R. Rasouli * Mesgari_H. Moradweisi Pages 9-21
    Selection the optimum location of bank branches is one of the most important decisions in banking activity with significant effect on its performance. Bank branches site selection is a competitive facility location problem that a bank in competition with other banks to increase itself market Share in order to achieve maximum benefit attempt to establish one or more its branches of the best places in the competitive market. Positioning bank branches is NP-Hard problem that with the increasing number of demand points and branches, computational complexity of the problem increases exponentially. On the other hand, the search space of problem solutions also is widespread so using simple GIS analysis functions as well as certain techniques and heuristic algorithms is not resolved easily. Then to solve it is better be used meta heuristic algorithms in accordance with the terms of problem. The present research is to find suitable locations for new branches of bank "A" in the market to compete with existing branches of bank "B" that genetic algorithm is used to optimize the location of branches in four zone of the municipality seven region in the tehran. Process so that the required data s have been collected from sources and have been prepared with GIS software s to entry of algorithm. Genetic algorithm's objective function consist of two objective function. One is maximize the total market share obtained by bank A (Market Share), the other is minimizing the total market share lost in the existing branches of bank A because for the arrival of a new branch of the bank A in a competitive market (Cannibalization). That with initial population of 250, 500, 750 and 1000 each was run 100 times. The results showed that the best objective function value is equal. After that obtained optimal locations from algorithm, displayed by GIS softwares to help bank administrators for spatial analysis and decision-making. Finally, comparison the results of the genetic algorithm with weighted sum in GIS Represent of the two techniques were much adapted.
    Keywords: Site Selection, Bank Branches, Competitive Condition, Genetic Algorithm, GIS
  • Z. Rezaee *, M. R. Malek Pages 23-34
    The infrastructure of the most administrative and civil activities in societies are based on the authentic cognition and appropriate use of the spatial data. For the optimal use of the spatial data in the interoperable environment, the gradual process of GISs has begotten SDI technologies. In fact, GIS technology since 1960 that was proposed for the first time till now has some changes and development. For the best and collective use of spatial data, we must provide the suitable environment to facilitate data sharing and informing about spatial data and creating an interoperable environment for users in order to access data. Spatial Data Infrastructure provides suitable and comprehensive structure for the coordination of linked activities to spatial information and also increasing the informing of existence, condition or qualification of data as the more usage of them in the various functions and the user’s decisions making. In this research, we investigate the process of GIS emersion and Web-based GIS, function of a local GIS and WebGIS and description of their functionality and specifications will be mentioned. Then, we will insinuate the necessary of SDI, purposes, advantages and details and finally the electronic platform for implementation by considering the nowadays technologies and need to facilitate systematic data sharing. On the other hand, since the emergence of SDI till now, it has had the significant evolution and development in the structure and capabilities to be interoperable with the users in order to resolve their needs. As nowadays, experts have proposed the new generation of SDI to consider the user’s priorities and needs for more bilateral interoperability.
    Keywords: GIS, Web, based GIS, SDI, Geoportal, Clearinghouse
  • S. Ojagh *, H. Sahami, M. R. Malek Pages 35-45
    Nowadays, by appearing new science and technologies like ubiquitous computing, pervasive computing, and also Mobile GIS, the dream of creating smart partners for every human has been fairly fulfilled. Although, processing power and speed were two aspects of developing computing tools in the past, these days versatility is the most important goal for inventing new computing devices. So, it can be predicted that future devices will come to daily life of human and so the abstraction process of information and displaying useful ones is one of the main concerns in future Mobile environments. In this study, by considering the basic role of showing spatial information in Mobile environments, we tend to explain different and also important tools for showing information on Mobile devices with Android operating system. Despite the critical importance of mentioned purpose, no comprehensive study has been done in this area yet. In addition, based on each tool, different services will be developed and performance of each method will be experimented and discussed. At the end, by the weighing of pros and cons, all of the advantages and also disadvantages of each method will be explained. In summary, the results of this study can be considered as the starting point for any kind of Mobile GIS projects.
    Keywords: Displaying Methods in Mobile Environments, GIS, Mobile GIS, Android Operating System
  • R. Foroozandeh, F. Hakimpour *, N. Khademi Pages 47-60
    Many transportation planning systems are based on travel time. People usually use location based services to find fastest rout in cities. Such services need accurate information about travel times of network links. With the advent of modern positioning approaches and AVL equipped vehicles, estimating travel times is more possible than ever. Vehicles that collect information about route condition are called Probe Vehicles. Currently in Tehran, city buses are equipped with GPS enabled AVL systems. Determining travel time of links using spatial and temporal data requires spatio-temporal analysis. In this study a new method is proposed for determining the travel time of vehicles using bus probe and signal timing data. The method is based on historical and real-time data. Techniques for considering bus stop dwell time and signal delay is introduced. In addition travel time is divided to link’s speed and signal’s delay. Results of model shows that bus probes are promising to determine travel time in signalized arterial links.
    Keywords: Link Travel Time, Spatio, Temporal Analysis, Bus Probe, Delay at Traffic Signal, Positioning System
  • S. M. Hosseini *, D. Zamzam Pages 61-68
    Calculation gravity or related parameter’s to gravity on the earth’s surface is the important parameters in the geodesy. Once method of calculating gravity on the earth’s surface, using data and or other words using space mission’s gravity. That this article using spherical harmonic coefficients obtained goce satellites (up to degree and order 250) we calculation gravity anomaly, and in the finally, with calculation of normal gravity field (on the ellipsoids); that change normal gravity is function of latitude, we can calculation gravity on the earth surface.
    Keywords: changes gravity, space missions, goce satellite, gravity anomaly
  • O. Aieneh *, S. Sadeghian Pages 69-79
    Lately, LIDAR technique has been widely used to generate digital terrain model of forest areas.Because,it is not possible to generate digital terrain model in forest areas by satellite and aerial images and also by land surveyor,economicaliy is not possible because of high expenses and taking a long time.The method which is explained in this report for extracting non-terrestrial points from last pulse points in primary step is skewness balancing algorithm.This method is almost capable of removing non-terrestrial points from last pulse points and the remain points can be considered as terrestrial ones.Using this algorithm,most of non-terrestrial points were removed but since the removed points were extracted from last pulse points,it might contained some terrestrial points.For obtaining these points,the points due to primary step must be substracted from last pulse points and then compare the results,with first pulse points by elevation differences.Then this result should be combined with the primary step points to gain new terrestrial points.But because of the ground slope,non-terrestrial points near ground could not be removed by two steps before.For removing them,the slope filter method can be used.The remained points can be accepted as terrestrial points.At last,by using B-Spline method,these points will be interpolated and we get digital terrain model ,with the height accuracy of .2 meter.
    Keywords: Skewness Balancing, Slope Filter, B, spline