فهرست مطالب
مجله جامعه شناسی سیاسی جهان اسلام
پیاپی 6 (بهار و تابستان 1394)
- تاریخ انتشار: 1394/03/30
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 1-28در نگاهی کلی به نظرمی رسد جنبش اسلام گرایی در اردن، ماهیتی واحد ندارد و چند جریان مهم شامل اخوان المسلمین، سلفی گرایی در دو رویکرد سنتی و جهادی / تکفیری و جریانی کوچک از نوگرایان عمل گرا و میانه رو، مانند حزب الوسط را دربرمی گیرد. «واکاوی ژرف تر جنبش اسلام گرایی در اردن، تلاش برای بازشناسی جریان های سیاسی اسلام گرا در این کشور، آرایش آنها در صحنه سیاسی و چالش های فکری درونی و مواضع آنها نسبت به یکدیگر» موضوع اصلی این مقاله است.کلیدواژگان: جریان های سیاسی اسلام گرا، اردن، اخوان المسلمین، سلفی گرایی سنتی، تکفیری، حزب التحریر، حزب الوسط
-
صفحات 29-56یکی از مهم ترین تحول های سیاسی، طی سال های اخیر در منطقه خاورمیانه، وقوع قیام مردمی در کشور مصر و سقوط رژیم حسنی مبارک، پس از سه دهه حکومت در این کشور است. این مقاله به بررسی آسیب پذیری های دولت حسنی مبارک و نقش آن در بسیج انقلابی می پردازد. پرسش اصلی مقاله، آن است که «چگونه آسیب پذیری های دولت حسنی مبارک به بسیج انقلابی منجرشد؟»؛ برای پاسخگویی به این پرسش، از روش تحلیل اسنادی که از انواع روش های کیفی است، استفاده شده است؛ با این روش، اسناد و مدارک موجود، شامل کتب، مقالات و سایت ها بررسی شده، با استفاده از نظریات دولت محوری، عوامل موثر بر آسیب پذیری دولت حسنی مبارک و نقش آن در بسیج انقلابی مورد بررسی قرارگرفته اند. یافته های تحقیق از آن حکایت دارند که مهم ترین موارد آسیب پذیری دولت مبارک، شامل استقلال دولت از طبقات اجتماعی (جامعه مدنی)، ضعف توانایی دولت در سیاست گذاری ها، انحصارطلبی دولت و آسیب پذیری های حاصل از اصلاحات دولت در ترکیب با هم به بسیج انقلابی منجرشده اند.کلیدواژگان: آسیب پذیری دولت، بسیج انقلابی در مصر
-
صفحات 57-82مقوله آزادی در نظام سیاسی اهل تسنن در چهارده قرن گذشته با فراز و نشیبی خاص مورد اهتمام نخبگان سیاسی، عموم مردم و نظام سیاسی بوده است. در دوران خلفا و حکمرانی امام علی (ع)، مسلمانان کم وبیش در قالب قواعدی مانند «بیعت، امر به معروف و نهی از منکر، شورا والنصیحه للائمه المسلمین» در کسب، توسعه، حفظ و کنترل قدرت سیاسی مشارکت داشتند. ایمان و عمل مسلمانان در چارچوب قواعد یادشده، آزادی های عمومی و سیاسی ایشان را به رسمیت شناخته بود. به تدریج با روی کارآمدن امویان و تبدیل نظام خلافت به ملوکیت، قواعد یادشده به حاشیه رفتند و ازاساس، آزادی های عمومی و سیاسی خدشه دار شدند؛ در این دوران، انگاره آزادی در سطح توده مسلمانان از امری «امکانی» به امری «امتناعی» تبدیل شد؛ گویی که مسلمانان با آزادی های عمومی و سیاسی، مانوس نبودند؛ چنین روندی در دوران خلافت عباسیان با نفوذ و تاثیرپذیری از نظام سلطنت ایرانی ادامه یافت و هرگونه مخالفت با روند جاری خلافت، خلاف شرع دانسته و سرکوب شد. در اواخر امپراتوری عثمانی، مسلمانان با مظاهر تمدن غرب، مواجه شدند و به تدریج در گروهی از نخبگان فکری، زمینه بازنگری و بازاندیشی در سنت، فراهم شد؛ چنین روندی در نیم قرن گذشته به صورت جدی در میان بیشتر نخبگان فکری دنبال شده و درحال حاضر، با آغاز موج جدید بیداری اسلامی، امکانی بودن انگاره آزادی فراتر از اندیشه نخبگان فکری، به اراده عمومی اعراب تبدیل شده است. دیدگاه های نخبگان فکری (عابد الجابری، راشد الغنوشی و یوسف قرضاوی) و اختصاص یافتن فصلی از قانون اساسی مصر به آزادی های عمومی، مصادیقی از احیای امکان انگاره آزادی پس از چهارده قرن در اراده عمومی اعراب به شمارمی روند. روش تحقیق در این پژوهش، کیفی و از نوع تحلیل اسنادی بوده است.کلیدواژگان: آزادی، دولت، نظام سیاسی تسنن
-
صفحات 83-110با آغاز تحول های اخیر جهان عرب و سقوط نظام های برخی کشورهای عربی و همچنین گسترش تفکرهای اسلامی، زمینه های ایجاد موج جدید بیداری اسلامی به وجودآمده و به نظرمی رسد این موج در سال های اخیر، دوباره پویایی خود را یافته است. بیداری اسلامی به عنوان فرصتی برای تحقق آرمان فلسطین محسوب می شود که عملی شدن آن به تحلیل، بررسی و ارائه راهکارهایی علمی و اجرایی، نیازمند است. این مقاله درصدد پاسخگویی به این پرسش است که «برمبنای روش تحلیل راهبردی SWOT» و با توجه به فرصت بیداری اسلامی، راهبردهای مناسب و ممکن برای تحقق آرمان فلسطین کدام اند؟»؛ در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل راهبردی سعی شده نقاط قوت قضیه فلسطین، مانند مقاومت، حمایت عمومی، حمایت خارجی و نقاط ضعف آن نظیر اختلاف های درونی، مشکلات اقتصادی، عدم وجود تشکیلات منسجم و رهبری واحد و همچنین تهدیدهای پیش روی آن، مانند سیاست خارجی هوشمند، شهرک سازی و اقدام های دستگاه امنیتی رژیم صهیونیستی و نیز، اقدام های جریان محافظه کار منطقه خاورمیانه ضد جریان مقاومت شناسایی شوند. با مدنظر قراردادن فرصت مناسب بیداری اسلامی درپی تحول های اخیر در جهان عرب، تلاش هایی به منظور ارائه راهبردهای نهادینه کردن ایدئولوژی اسلامی، راهبرد حرکت تشکیلاتی و راهبرد گسترش وحدت انجام شده اند که به نظرمی رسد برای پیشبرد بیداری اسلامی در مسیر صحیح و اصیل آن می بایست، در جهت این راهبردها حرکت کرد.کلیدواژگان: آرمان فلسطین، بیداری اسلامی، تحلیل راهبردی، خاورمیانه، شمال آفریقا
-
صفحات 111-134اعتدال و افراط از موضوع های اساسی جنبش های اسلامی معاصر هستند؛ به بیان ساده، جنبش های اسلامی معاصر، اغلب به اعتدال یا افراط گرایش داشته اند یا در حال نوسان میان این دو طیف بوده اند. یکی از بزرگ ترین جنبش های اسلامی معاصر، اخوان المسلمین مصر است؛ به نظرمی رسد، این جنبش نیز از زمان تاسیس در سال 1928 تاکنون، میان اعتدال و افراط در نوسان بوده است؛ بر این اساس، پرسش اصلی این پژوهش، بررسی دلایل گرایش جنبش اخوان المسلمین مصر به اعتدال و افراط است. چارچوب نظری این مقاله، برآمده از نظریه «اقدام جمعی» حمید احمدی (متغیرهای خشونت زا و متغیرهای کنترل کننده) بوده است؛ فرضیه مقاله نیز، این است که برخی عوامل، مانند «تاثیر رهبران در هدایت جنبش های اسلامی به افراط و اعتدال، زمینه های تاریخی درگیری های مذهبی، سکولاریسم و فشار و سرکوب»، به عنوان علل تسهیل کننده در گرایش به افراط گرایی این جنبش، موثر بوده اند و مواردی نظیر اصلاحات اقتصادی، مشارکت سیاسی، فعالیت علنی جنبش و انسجام قومی و مذهبی، ازجمله عواملی هستند که موجب کنترل افراط گرایی و گرایش به اعتدال این جنبش شده اند؛ روش مقاله نیز، توصیفی- تحلیل است.کلیدواژگان: جنبش های اسلامی، اخوان المسلمین، اعتدال، افراط، مصر
-
صفحات 135-155یکی از رویکردهای توسعه جوامع که اینگلهارت و ولزل، آن را تئوریزه کرده اند، تغییر فرهنگی، از ارزش های بقا به ارزش های ابراز وجود است. با تکیه بر نظریه تغییر فرهنگی، می توان جوامع را به دو دسته کشورهای «بهره مند از ارزش های بقا و بهره مند از ارزش های ابراز وجود» تقسیم کرد. نوشتار پیش رو، با توجه به درگیری ها و چالش های نظری و مفهومی درخصوص کنش جمعی و عدم یکسانی نظر در عنوان گذاری برخی رویدادهای مردمی، درپی پاسخگویی به این پرسش است که «گونه های کنش جمعی در جوامع بهره مند از ارزش های بقا چیستند و چه فرایندی را طی می کنند؟»؛ ارائه مدل برساخته «چرخه بسته کنش جمعی» برای جوامع بهره مند از ارزش های بقا، تلاشی در جهت پاسخگویی به پرسش این نوشتار خواهدبود که با استفاده از روش های تبیینی- تحلیلی انجام یافته است. در این مقاله، براساس مدل برساخته کنش جمعی، «مصر» به عنوان مطالعه موردی بررسی شده است.کلیدواژگان: ارزش های بقا، ارزش های ابراز وجود، کنش جمعی، جنبش اجتماعی، مصر
-
Pages 1-28
In a general view, it seems that Islamism movement in Jordan does not have unique identity, and includes Ekhvan Al Moslemin, Salafi Jihadism and Takfiri and small moderate movements such as Alvasat party. The main purpose of this paper is deeper review of Islamism movement in Jordan, effort for identification of Islamist political parties in Jordan, their arrangement in political scene, their internal mental challenges, and their positioning to each other.Keywords: Islamist political movements, Jordan, Ekhvan Al Moslemin, Traditional Salafism, Takfiri, Tahrir Party, Alvasat Party -
Pages 29-56One of the most important political revolutions in the Middle East in recent years was public uprising of people and Hosni Mubaraks regime fall after three decades in Egypt. This paper studies vulnerabilities of his regime and its role in the revolutionary Mobilization. The main question is that how these vulnerabilities led to revolutionary Mobilization? Qualitative documentary analysis was used for answer to this question. Available documents including books, articles, and websites were surveyed and factors influencing vulnerabilities of Mubaraks regime and its role in revolutionary union were studied using government-oriented theories. Findings showed that independence of government from social classes, weakness and disability of the government in policy makings, restriction orientation of the government, and vulnerabilities resulted from the governments reforms totally were the main factors.Keywords: Government's vulnerability, Revolutionary union in Egypt
-
Pages 57-82The subject of freedom in Sunni political system within last 14 centuries with specific ups and downs has been considered by political geniuses and public. In Imamam Alis governance era, people had role in development, maintenance and control of political power in form of rules such as Beiat, Amre-be-maroof and Nahye-az-monkar, Shora etc. Faith and doing the mentioned rules by muslims had recognized their public and political freedoms. By emergence of Umayyad dynasty, these rules were gradually forgotten, therefore public and political freedoms were damaged. In this era freedom was converted from possibility to refusal as Muslims were not familiar with public and political freedom. This procedure continued in Abbaian era influenced by Iranian reign and any protest against it was considered as objection against the religion. In the late Ottoman Emperial , Muslims were faced with western civilization and the road was paved for intellectual geniuses to revise the tradition. This procedure was followed in the past 50 years and currently possibility of freedom idea has been converted to the Arabs will with Islamic awakening beyond geniuses mind. Intellectual geniuses viewpoints (Abed Al Jaberi, Rashed Al Ghonushi, Yusof Gharzavi) and allocation of a part of Egypt constitutional law to public freedoms are representations for revival of freedom idea in Arabs will after 14 century. This was qualitative documentary research.Keywords: Freedom, Government, Sunni political system
-
Pages 83-110With the unfolding of recent developments in the Arab world and fall of political systems in some of Arab countries as well as spread of Islamic thoughts, new grounds have been created for new wave of Islamic awakening. It seems that this wave has become dynamic over the past few years. Islamic awakening is an opportunity for realization of the ideal of Palestine. The present paper is an attempt to answer the following question on the basis of SWOT strategic analysis: What are the suitable and possible strategies for the realization of Palestinian ideal in the light of Islamic awakening opportunity? Attempts have been made through strategic analysis method to analyze the strong points of the Palestinian issue such as resistance, public support, foreign support as well as its weak points such as internal differences, economic problems, lack an integrated organization and a single leadership as well as the threats it faces such as intelligent foreign policy, settlement building, measures of the security system of the Zionist regime and measures of the conservative trends in the Middle East against resistance. Taking into account the opportunities of the Islamic awakening in the aftermath of the developments in the Arab world, attempts have been made to offer some strategies to institutionalize the Islamic ideology, a strategy for organized movement and promotion of unity, which seems to be necessary for the promotion of Islamic awakening and its move towards correct direction.Keywords: Palestinian Ideal, Islamic Awakening, Strategic Analysis, Middle East, Northern Africa
-
Pages 111-134The subject of extravagance and temperance is one of the most important subjects of contemporary Islamic movement. Therefore, this essay surveys the causes of tension of Islamic movement to temperance and extravagance. In fact the main question in the investigation is the survey of the causes of tension of Islamic movement from extravagance to temperance? It was used from the method of analysis of qualitative content for answering to this question and the better understanding of the subject. As the hypothesis this investigation tries to demonstrate the factors such as the influence of the leaders in guidance of Islamic movements to extravagance and temperance , the historical backgrounds of religious conflicts, secularism and strain and suppression as the causes of facilitating in tension to extravagance that have fundamental role and the factors such as economic reformations, political partnership, public activity of movement were caused to control extravagance and tension to the temperance. The case study in this essay is Ekhvan Almoslemin of Egypt.Keywords: Islamic movements, Ekhvan Al -Moslemin, Moderationism, Extremism, Egypt
-
Pages 135-155One of the approaches to community development has been theorized that by Inglehart and Wlze are Cultural Change from survival values to self-expression values .Based on the theory of cultural change, societies can divided into two categories of countries with survival value and countries with self-expression values. The authors argue that collective action in any society Dependent on cultural change and values. Hence the collective action in countries with survival values different from other countries. Theoretical and conceptual conflicts and challenges very much around collective action, and there is not same views about some popular event .We aim to provide a constructed closed loop models of collective action for the survival of societies that have been studied in Egypt as a case study. Our aim in this study are the survey the Egypt as a different country from other arab country.Keywords: Cultural change approach, Closed, loop collective action, Survival Values, Egypt
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.