نشریه دانشور پزشکی
پیاپی 48 (دی 1382)

"جو" و "مشارکت" از جمله مقوله هایی هستند که طی چند دهه اخیر توجه صاحبنظران و علاقه مندان به رفتار فردی، گروهی و سازمانی را به خود جلب کرده اند. در این تحقیق هدف آن است که ضمن بررسی مفاهیم و پیشینه جو و مشارکت در حوزه سازمانی، ارتباط آنها نیز مورد بحث و بررسی قرار گیرد. بدین خاطر با استفاده از ابزار پرسشنامه، ارتباط بین دو متغیر مورد مطالعه در 30 شرکت تولیدی - صنعتی آزمون شد. نتایج حاصله از تحقیق حاضر حاکی از آن است که بین جو سازمانی و مشارکت کارکنان در امور سازمان، رابطه معنادار وجود دارد.

بشر در تاریخ زندگی خویش همواره با تحولات چشمگیری روبه رو بوده که تاثیر آنها در تمام جوانب زندگی او مشهود است. شناخت الگویی برای مواجهه با تبعات به دست آمده از هر دگرگونی در سرنوشت جوامع تاثیری به سزا دارد. اکنون به مدد سیستم ها و فناوری اطلاعات، تحولی تازه به نام انقلاب در اتباطات، به طور پیوسته و با ابتکارها و محصولاتی نو در جریان است. در پژوهش حاضر پس از بررسی آرا و دیدگان اندیشمندان در مورد ابعاد کلیدی که متضمن اثر بخشی سیستم ها و فناوری اطلاعات در سازمان ها است، الگویی مولکولی مبتنی بر مدل سه شاخگی طراحی گردیده، سپس برای بومی سازی و تبیین آن در شرایط جاری، مطالعه میدانی در سه مرحله بین 58 شرکت از یک گروه اقتصادی انجام گردیده است. یافته های پژوهش نشان داده است رابطه معناداری بین ابعاد متنوع سیستم ها و فناوری و موفقیت سازمان اطلاعات وجود دارد. همچنین مؤلفه های متنوع این ابعاد سه گانه متناسب با شرایط اقتضایی محیطهای گوناگون متفاوت خواهد بود.

یکی از وظایف مهم مدیران در اداره سازمان، تدوین و تبیین روش ها و الگوهای کنترلی مناسب است. با توجه به این که الگوهای معمول در سازمان ها مبتنی بر دیدگاه سنتی و سیستم بسته است، در این تحقیق تلاش شده تا براساس نگرش اقتضایی که بر تاثیر متغیرهای محتوایی مانند محیط، تکنولوژی، اهدف و اندازه بر سازمان تاکید دارد، دیدگاه اقتضایی کنترل ارائه گردد. فرض اساسی این است که دیدگاه اقتضایی کنترل، کارایی نظام کنترل را افزایش میدهد و سازمان میتواند براساس شرایط موقعیتی، استراتژی ها و روش های کنترل مناسب را اتخاذ کند. در این رابطه 51 شرکت خدماتی - بازرگانی وابسته به بنیاد مستضعفان به صورت میدانی از طریق پرسشنامه مورد مطالعه قرار گرفتند. با انجام تحلیلهای همبستگی و رگرسیون در مورد کنترل در سه بعد روش، سطح و جایگاه کنترل و متغیرهای اقتضایی در چهار بعد محیط، تکنولوژی، اهداف و اندازه، فرضیات تحقیق که حاکی از وجود رابطه بین کنترل و متغیرهای اقتضایی بود، رد شد. در این رابطه فقط اهداف سازمان با کنترل رابطه معنادار داشت.

امروزه بدون راهبرد، دستیابی به موفقیت و کسب و حفظ مزیت رقابتی توسط سازمان ها غیرممکن است. برای کسب مزیت رقابتی و موفقیت، راهبردهای مختلفی وجود دارند. لذا یکی از مسائل مهم برای استراتژیستها روش انتخاب راهبرد است. تا کنون صاحبنظران برای انتخاب راهبردهای مناسب، مدلهای مختلفی را ارائه کرده اند. برخی از این مدلها به انتخاب راهبردهای ادغام عمودی اختصاص دارند. این مدلها دارای محدودیتهایی از نظر تعداد عوامل در نظر گرفته شده و توجه صرف به "درجه ادغام عمودی" هستند. در این تحقیق، الگوی دو بعدی جدیدی ارائه شده است. محور افقی مدل پیشنهادی، تعیین کننده میزان جذابیت مرحله قبلی زنجیره فعالیت شرکت و محور عمودی آن، تعیین کننده میزان جذابیت بعدی زنجیره فعالیت شرکت است. این مدل با توجه به میزان جذابیت مرحله قبل و بعد، چهار نوع راهبرد ادغام عمودی پیشرو، پسرو، ادغام کامل و عدم ادغام (تامین منابع از خارج) را برای انتخاب پیشنهاد میکند. به نظر میرسد الگوی ارائه شده تنها الگویی است که در انتخاب راهبرد ادغام عمودی به "مسیر ادغام" توجه کرده است و میتوان در آن برای انتخاب راهبرد ادغام عمودی بیش از بیست عامل را در نظر گرفت.

بررسی انجام شده نشان می دهد که بازار کشورهای آسیای میانه از بازارهای جذاب برای محصولات صادراتی ایران محسوب میشود. کارشناسان بر این باورند که در سالهای پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، صادرات غیرنفتی ایران به این بازارها میتوانست به چند میلیارد دلار برسد که تا کنون این هدف تحقق نیافته است. اشتراکات تاریخی و فرهنگی، کم بودن فاصله جغرافیایی، امکانات تولیدی متنوع در استانهای شمالی ایران، و جدید و بکر بودن بازار کشورهای آسیای میانه، ضرورت توجه صادرکنندگان ایرانی به این منطقه را مورد تاکید قرار میدهند. با توجه به این واقعیات، اهمیت انجام تحقیقات علمی - دانشگاهی در این زمینه، بیشتر آشکار میگردد. این پژوهش به منظور یافتن عوامل مؤثر بر موفقیت شرکتهای ایرانی در امر صادرات به کشورهای آسیای میانه صورت گرفته است. نتایج کلی به دست آمده نشان میدهد که وضعیت محیط بازار هدف و ملی بر میزان موفقیت در صادرات تاثیر میگذارد. همچنین ارتباط معنادار مؤلفه های سیاسی، اقتصادی و اطلاع رسانی محیط بازار هدف، مؤلفه های اقتصادی و فناوری محیط ملی، مؤلفه های بازاریابی، فرایند تولید و اطلاع رسانی محیط داخلی شرکت و دو عنصر از عناصر چهارگانه آمیخته بازاریابی، یعنی محصول و فعالیتهای تشویقی و ترغیبی، با میزان موفقیت در صادرات تایید میگردد. این ارتباط ما بین تعدادی از شاخصهای محیطهای فوق و میزان موفقیت در صادرات نیز مشهود است. بر اساس نتایج مذکور، راهکارهایی به منظور بهبود وضعیت صادرات به کشورهای آسیای میانه ارائه گردیده است

صاحبنظران صنعت جهانگردی بر این باورند که مباحث این صنعت را میتوان از نگاه بازاریابی نیز تعقیب کرد، اما به نظر می رسد ابعاد اصلی بازاریابی نظیر بازارشناسی، بازارسازی و بازارداری تحت تاثیر الگوی سیاستگذاری در این صنعت باشد. بنابراین میتوان دو مفهوم سیاستگذاری و بازاریابی را بسیار نزدیک به هم در نظر گرفت. در این تحقیق، ابعاد سیاستگذاری، شامل ساختار قدرت، بوروکراسی، ارزشها، نوع جهانگرد، و نظام آماری و اطلاع رسانی همراه با ابعاد بازاریابی در قالب مفاهیم عملیاتی و جزئی مشخص شده و میزان تاثیرات آنها بر یکدیگر مورد سنجش قرار گرفته است. جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه و مصاحبه با سه گروه از مدیران، کارشناسان و خبرگان این صنعت انجام پذیرفته است. نتایج این تحقیق نشان میدهد رابطه معناداری بین ابعاد سیاستگذاری و ابعاد بازاریابی براساس مدل ارائه شده (مفهومی) وجود دارد. همچنین با توجه به اثبات فرضیات تحقیق، مدل نهایی تحقیق، همان مدل مفهومی است.