مجله آموزش عالی ایران
سال ششم شماره 2 (پیاپی 22، بهار 1393)

هدف از این مطالعه بررسی وضعیت خوابگاه های دانشجویی به عنوان جوامع یادگیری  (Learning Communities) و دستاوردهای آن  بود. در آغاز ضمن جستجو در بانک های اطلاعاتی اریک و چکیده های آموزش عالی، یکصد و بیست مقاله ی پژوهشی مرتبط با موضوع شناسایی شدند. از این میان پنجاه و هشت مقاله که محقق آنها را مهم تشخیص داد، تحلیل و اطلاعات موجود در آنها استخراج گردید. در این پژوهش حجم فراوانی از اطلاعات کیفی (حدود 850 صفحه) با هدف شناسایی توافقات و مفهوم سازی ها بررسی و کد گذاری شد. هدف از اجرای این مرحله آشکار ساختن دستاوردهای جوامع یادگیری در خوابگاه ها بود. به طور کلی محقق از شش  شیوه بهره برده است: 1) کدگذاری اطلاعات، 2) ژرف نگاری اطلاعات، 3) شناسایی انگاره ها و تعابیر، 4) میزان تکرار انگاره ها و تعابیر، 5) اشتراکات و تفاوت های نتایج در پژوهش های انجام شده، و 6) جمع بندی آرای برجسته. با استفاده از این شیوه، سه دستاورد مهم شامل بالندگی فردی، اجتماعی و علمی درباره ی جوامع یادگیری در خوابگاه ها به دست آمد.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت پایبندی به مولفه های اخلاق پژوهشی در تجارب پژوهشی دانشجویان کارشناسی ارشد در مراحل تهیه و تدوین پایان نامه انجام گرفته است.

جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموختگان کارشناسی ارشد ورودی سال 89 رشته های فنی و مهندسی دانشگاه های صنعتی (و دولتی) شهر تهران بود که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای نسبی، حجم نمونه به تعداد 330 نفر انتخاب گردید. روش تحقیق، روش توصیفی - پیمایشی است و برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با بکارگیری شاخص های آمار توصیفی و مدل های مختلف آمار استنباطی از قبیل: T تک گروهی، ضریب همبستگی پیرسون تحلیل واریانس چند متغیره و نیز آزمون فریدمن انجام گرفت.

نتایج پژوهش حاکی از آن است که دورنمای فضای اخلاقی حاکم بر فعالیت های پژوهشی دانشجویان جامعه آماری، فضای هنجارمندی و رعایت قواعد متعارف پژوهشگری است و میانگین بدست آمده برای کل مولفه ها بالاتر از میانگین نظری برآورد شده است. در بین طیف رفتارهای مغایر اخلاق پژوهشی، تلقی دانشجویان جامعه آماری از غیرمجاز بودن رفتارهای سوال برانگیز پژوهشی در مقایسه با رفتارهای نادرست پژوهشی کمتر بوده است و این امر با احتمال ارتکاب و یا اجتناب آنها از این گونه رفتارها همبستگی معنی داری را نشان داده است.

این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت بندی مولفه های بالندگی اعضای هیات علمی در دانشگاه تهران به منظور ارایه یک چارچوب مفهومی طراحی و اجرا شده است. روش تحقیق از نوع  ترکیبی اکتشافی است که به شیوه متوالی در دو بخش کیفی و کمی صورت پذیرفته است. ابتدا در مرحله کیفی از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با 15 نفر از متخصصان و صاحبنظران که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، مولفه های بالندگی اعضای هیات علمی شناسایی و دسته بندی شدند. سپس، در مرحله کمی در قالب روش تحقیق توصیفی-پیمایشی و از طریق ابزار پرسشنامه محقق ساخته نظرات و دیدگاه های 283 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه تهران که به روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی انتخاب شده بودند، گردآوری شد. سپس داده های به دست آمده با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و مولفه های بالندگی اعضای هیات علمی اولویت بندی گردیدند. نتایج پژوهش نشان می دهد که از میان مولفه های شناسایی شده، بالندگی آموزشی با وزن نسبی 342/0 دارای بیشترین اهمیت می باشد. بعد از آن، مولفه های بالندگی پژوهشی با وزن نسبی 24/0، بالندگی فردی با وزن 195/0، بالندگی خدماتی با وزن نسبی 126/0، و بالندگی سازمانی با وزن نسبی 097/0 در مراتب بعدی قرار دارند.

آموزش عالی در عصر توسعه پایدار، نقش مهمی برعهده داشته و یکی از مهم ترین نهادهای اجتماعی برای ایجاد بسترهای مناسب برای تعهد و نیز عملی ساختن مفهوم توسعه پایدار  و مقابله با مخاطرات زیست محیطی محسوب می شود. هدف از این مقاله، توجه به آموزش عالی به عنوان ابزاری نوین در توسعه پایدار به ویژه از طریق آموزش، پژوهش، زیرساخت ها و خدمات عمومی است. در این مقاله سعی شده است مدل آموزش عالی پایدار با تاکید بر پایداری محیط زیستی در آن به صورت سیستمی تعریف شود. از نظر روش شناسی نیز برای پاسخ به سوالات اساسی تحقیق از روش مطالعه اسنادی استفاده شده است. مهم ترین نتایج این بررسی عبارت بودند از الف) بهبود شبکه ها، همکاری ها و مشارکت های علمی، بازنگری برنامه های درسی و دوره های آموزشی موجود، بازنگری شیوه های تدریس و رویکردهای آموزش محیط زیست؛ ب)تدوین برنامه های میان رشته ای و فرارشته ای در بستر توسعه آموزش عالی پایدار؛ د) اتخاذ رویکرد سبز در عملیات روزمره یک دانشگاه پایدار و ممانعت از تاثیر منفی بر جوامع انسانی یا اکوسیستم ها  و ج) ارایه خدمات به جوامع محلی، ملی و بین المللی  برای تضمین آینده ای سالم از نظر محیط زیستی، اجتماعی و اقتصادی.

این پژوهش با هدف ارایه مدلی برای مدیریت آموزش مهندسی انجام شد. با استفاده از پرسشنامه، داده های موردنیاز در خصوص وضعیت موجود و مطلوب هدف ها و مولفه های آموزش مهندسی گردآوری شد. سپس، براساس بررسی پیشینه و نتایج حاصل از بررسی وضعیت موجود و مطلوب مدلی برای مدیریت آموزش مهندسی طراحی شد. آزمون رابطه بین متغیرهای مدل پیشنهادی نشان داد که تدوین برنامه پیش بینی کننده معناداری برای محیط یادگیری است. همچنین این دو متغیر (تدوین برنامه و محیط یادگیری) با هم درصد قابل توجهی از واریانس متغیر اجرا و ارزشیابی را تبیین می کنند. از بین پیش بینی کننده های مختلف (تدوین برنامه، محیط یادگیری، و اجرا و ارزشیابی)، تدوین برنامه پیش بینی کننده بهتری برای نتایج برنامه های آموزش مهندسی است. آگاهی مدیران و مربیان آموزش مهندسی از عناصر مدل و نوع ارتباط بین آنها باعث می شود که بتوانند به مداخله های هدفمندتر و ایجاد بهبود و اصلاح در برنامه های آموزش مهندسی کشور دست بزنند.

مطالعه حاضر با هدف طراحی و ارایه الگویی مناسب برای ارزیابی هیات امنا در دانشگاه های علوم پزشکی در سه مرحله انجام شد. در مرحله اول تلاش شد ضمن مروری بر تجارب سایر کشورها در خصوص الگوها، ابعاد و نشانگرهای ارزیابی هیات امنای دانشگاه، الگوها، ابعاد و نشانگرهای کنونی و پیشنهادی ارزیابی هیات امناهای دانشگاه های علوم پزشکی کشور تعیین شود. مرحله دوم مطالعه به گروه بندی و رتبه بندی ابعاد و نشانگر های پیشنهادی ارزیابی با استفاده از روش انگاره نگاری مفهومی اختصاص داشت. در مرحله سوم مطالعه، توافق نظر خبرگان در خصوص نام گذاری و اهمیت هر یک از ابعاد و نشانگر های پیشنهادی و نیز بخش های مختلف الگوی اولیه تعیین گردید. در نهایت نیز الگوی معتبری طراحی شد که  از آن می توان جهت تولید ابزاری مناسب برای ارزیابی هیات امنا در دانشگاه های علوم پزشکی کشور استفاده نمود.