فهرست مطالب

دانشنامه علوم قرآن و حدیث - پیاپی 2 (پاییز و زمستان 1393)

دانشنامه علوم قرآن و حدیث
پیاپی 2 (پاییز و زمستان 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/12/25
  • تعداد عناوین: 7
|
  • دکتر احسان پوراسماعیل صفحه 11
  • محمد کاظم شاکر صفحه 13

    واژه ی غیرت هرچند در قرآن نیامده است ولی واژه هایی هم چون «حمیه، الضریر، الشفون و الحظل» به معنای غیرت اند. غیرت یکی از صفات الهی است که به همه ی بندگانش فطرتا اعطاء کرده است. غیرت یعنی: انسان نسبت به محترمات و حریم ها و چیزهایی که مورد علاقه اش هست حساس باشد؛ نسبت به ناموس و دینش بی تفاوت نباشد و اگر غیر خواست به حریم او تعرض کند، احساس مسئولیت کند و واکنش نشان دهد. در آیات قرآنی با الفاظ دیگری و در روایات صراحتا به این صفت تاکید شده است. غیرت دو قسم دارد: پسندیده و ناپسند. عواملی باعث از بین رفتن این صفت در انسان می شود. وقتی انسان این صفت را از دست داد در آنجا که باید بروز کند و از خانواده، اهل و عیال، ناموس و دین خود دفاع کند و احساسی نسبت به آن داشته باشد، ندارد و باعث اضمحلال خود و خانواده و جامعه می شود و به این شخص می گویند: دیوث و بی غیرت.

    کلیدواژگان: بنی اسرائیل، یهود، اهل کتاب، قوم موسی (ع)، عبرانیان، قرآن و عهدین
  • محمدتقی دیاری بیدگلی*، سکینه انوری صفحه 43

    یکی از آسیب های روایات تفسیری، نفوذ اندیشه و باورهای وارداتی بیگانه و غیر اسلامی به ویژه یهود در میان فرهنگ و آموزه های ناب و اصیل اسلامی است که از آنها با عنوان اسراییلیات یاد می شود. مفسران فریقین، در مواجهه با این روایات و نقل و نقد آنها یکسان عمل نکرده و عملکردهای متفاوتی داشته اند. علامه طباطبایی، به عنوان یکی از پرچمداران مبارزه با اسراییلیات، در تفسیر المیزان جز در مواردی اندک، از نقل آنها احتراز نموده است. وی، برای شناسایی و نقد اسراییلیات از معیارهای مختلفی استفاده کرده است؛ ایشان ضمن توجه به سند، اهتمام ی به بررسی های متنی داشته و با معیارهایی نظیر: قرآن، سنت و شخصیت معصوم&، تاریخ قطعی و مسلمات علمی به شناسایی و ارزیابی روایات صحیح از سقیم پرداخته است. با توجه به نفوذ بسیار زیاد اسراییلیات در داستآنهای انبیاء& تعارض با عصمت و شخصیت معصوم& از جمله معیارهای مهم علامه برای شناسایی اسراییلیات بوده است؛ در مقاله پیش رو، ضمن بررسی و تحلیل روایات اسراییلی، به جایگاه هریک از این معیارها از منظر علامه طباطبایی نیز پرداخته می شود.

    کلیدواژگان: اسرائیلیات، نقد سند، نقد متن، المیزان، علامه طباطبایی
  • عباس مصلایی پور یزدی*، مهدی هادیان صفحه 69

    شناسایی روش ها و قواعد تفسیری به کار رفته در یک تفسیر، علاوه بر آشنایی با مذاق تفسیری مفسر، جایگاه و ارزش یک تفسیر را در میان منابع به نمایش می گذارد. در این مقاله کوشش بر آن است تا روش ها، منابع و قواعد به کار گرفته شده توسط مشهدی در تفسیر «کنزالدقایق و بحر الغرایب» بررسی و تحلیل شود. از آن جا که وی به بیان جداگانه قواعد تفسیری خود نپرداخته و گاه در قالب تفسیر یک آیه به قاعده ای اشاره می کند، روش این مقاله یافتن قواعد تفسیری از لابلای آراء تفسیری اوست.
     مشهدی ضمن آنکه یک محدث گرانقدر به شمار می آید، در تفسیر قرآن به نکات ادبی نیز توجه کاملی دارد و به بهترین وجه، لطایف ادبی آیات را که در تفسیر آیه به کار می آید، بیان می کند. در تفسیر روایی نیز هر چند که از تفسیر نورالثقلین در تکمیل تفسیر خویش بهره برده است، اما تفاوت هایی میان این دو تفسیر نیز وجود دارد که توجه به آن،
    تفاوت های مشهدی با حویزی را مشخص می سازد. ضمن آنکه مشهدی در تفسیر خود از مسایل کلامی و قواعد عقلی حاکم بر آیات قرآن غافل نیست و از این جهت، در میان تفاسیر هم عصر خود متمایز است.

    کلیدواژگان: تفسیر کنزالدقائق و بحرالغرائب، تفسیر ماثور، تفسیر ادبی، قمی مشهدی، قواعد تفسیری، روش های تفسیری
  • محمود قیوم زاده*، حسین شاه بازپور صفحه 91

    الگوی قرآن شناخت پیشرفت انسان در بعد فردی، ایده و چشم انداز سامان مند کلی رشد و پیشرفت فرد انسانی مبتنی بر مبانی نظری برگزیده قرآنی و اندیشه قرآن شناخت رشد است.
    هدف رشد انسان، منطبق بر هدف آفرینش انسان است. در واقع، این مساله از خصوصیات قرآن کریم است که هدف تربیت و رشد انسان را عبارت از همان هدفی می د اند که انسان برای آن آفریده شده است.
    اندیشه رشد و پیشرفت در نظام جامع آموزه های قرآن کریم، ایده و چشم انداز کلی رشد در نظام جامع آموزه های قرآنی است که جهت گیری رشد فرد انسانی را در دو بعد مادی و معنوی، به سمت غایت رشد؛ یعنی «قرب الاهی»، در بستر جریانی به نام عبودیت و با تصویر سطوح جریان رشد؛ یعنی اسلام، ایمان، تقوا، ایمان، اخبات و اعتصام و توسل شکل می د هد، به گونه ای که همه افراد جامعه بشری می توانند مخاطب آن قرار گیرند و رشد یابند.

    کلیدواژگان: الگو، رشد، پیشرفت، عبودیت، قرب الاهی، مبانی، اندیشه، شاخص
  • معصومه گلی زاده*، محمدرضا قاسمی، ابراهیم ابراهیمی صفحه 131

    آن چه در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته مساله خاتمیت در مسیحیت است، به این معنا که مسیحیان معتقدند عیسی$ آخرین واسطه بین خدا و خلق است و با آمدن مسیح که منجی انسآنهاست صلح همیشگی بین خدا و خلق برقرار شد و عهد بین آن دو نیز به اتمام رسیده است؛ همچنین تعالیم ایشان کامل ترین و آخرین تعالیم و شریعت می باشد؛ در ابتدای این تحقیق به اثبات خاتمیت عیسی مسیح$ به گواهی عهدین پرداخته شده و بعد از آن فلسفه خاتمیت در این دین بیان شده است و این نتیجه گرفته شد که خاتمیت در مسیحیت به معنای ختم دیانت می باشد؛ این مساله، در تغییر نگرش مسیحیان برای پذیرش نبوت پیامبراکرم# نقش بسزایی دارد.

    کلیدواژگان: دین، خاتمیت، مسیحیت، نبوت پیامبر (ص)
  • حبیب الله نجفی هزار جریبی، امیرعباس یزدانی* صفحه 159

    مدیریت زمان، رویکرد مدیریتی نوینی است که بر استفاده موثر از وقت و برنامه ریزی در امور به منظور کنترل زمان و انجام به هنگام امور، تاکید دارد. ارکان این رویکرد، بر تعیین اهداف توام با قاطعیت در تصمیم، اولویت بندی امور، برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت استوار است که فرصت طلبی و جلوگیری از هدر رفت زمان در تمام فرآیند آن جاریست. نظر به جامعیت دین اسلام که دربرگیرنده ی تعالیمی منسجم و هدفمند برای تمام اعصار بوده و این باور که اسلام در هیچ مقوله ای بدون ارایه ی طریق نمی باشد، این پژوهش سعی بر آن نمود تا ضمن ارایه ی مدلی مفهومی برای تشریح مدیریت زمان و اجزای آن و نیز مرور ادبیات موضوعی مربوطه، در خرمن معارف و بیانات امام علی$، به خوشه چینی گوشه ای از تاکیدات ایشان بر مدیریت امور با رویکرد مدیریت زمان پرداخته و ارکان این رویکرد مدیریتی نوین را در آموزه های تعالیم صدر اسلام جست وجو نموده و نمایان سازد.

    کلیدواژگان: مدیریت زمان، اسلام، تعالیم دینی، امام علی (ع)، نهج البلاغه
|
  • Dr. Mohammad Kazem Shaker Page 13

    Israel was a title for Prophet Jacob (pbuh) and Israelites refer to his posterity in which spread out to all Jews during centuries. Quran explain all their life aspects more than every people; from their actions and alliance with Jacobs(pbuh)at the end of his life to their future behavior throw centuries in Arabs’ Island where they live by the name of the Israelites that indicates their unity.
    Their history start by Jacobs’(pbuh)and his wife entrance to Egypt. They become famous throw twelve sons and by prophet Muses (pbuh) as an important religion; by the prophet David and Solomon (pbut), they find authority and were their glorious period; and after Solomon (pbuh) they face declining. During Naboukad Nasr,Babel’s king, there was no sign for their authority. By the Romans invasion in first century they took apart and went to different places.
    This article tries to give a historical explanation based on Quran and by using Old Testament's texts.

    Keywords: the Israelites, Jews, Believers, the Muse's (pbuh) folk, Hebrews, Quran, Testaments
  • Dr. Mohammad Taghi Diari Bidgoli, Sakineh Anvari Page 43

    Penetration of falsification among the unique ideology of Islam especially by Jews is one of the harms to Islamic sciences in which is called Israelites (Falsification). Two sects’ expositors act differently in this regard. AllameTabatabaie as a pioneer except a few times avoids using these sources in his explanation. He used different methods to do so, like looking throw the sources and more than that, he had emphasis on the text itself based on Quran, Traditions, sinless characteristics of prophet and his family (pbut), exact date and Scientific proof to differ true Quotes from falsification. Although there were lots of falsification in prophets’ life history and its conflict with the sinless characters of them was one of the most important methods that he used in Almizan. In this study there is falsification analysis and acquaintance criteria and critics on them.

    Keywords: Falsification, Source critique, Text critique, Almizan. AllameTabatabaie
  • Dr. Abbas Mosalaie Pour Yazdi, Mahdi Hadian Page 69

    Methodology Acquaintance and explaining Rules of an explanation shows the significance of its values among the other beside the author’s interest. In this Study, methods, references and rules which was used by Mashhadi in his explanation will be analyzed. As he didn’t talk about his own explaining rule separately and discussed it among the Quran’s verses, this study try to find the rules among his explanation views out.
    Although he was a great Scholar, he worked on literary aspects of Quran as well and illustrated the most beautiful literary terms which are used by Quran. Even though he uses Nour AL Saghaleyn explanation for completing his explanation but there is some differences between these two explanation in which shows Mashhadi’s difference with Hoveyzi. He used verbal issues and logic in his explanation and this reason makes his explanation different among the others in his time.

    Keywords: Kanzoldaghaegh_Bahr olraghaeb explanation_Tafsai-l Masor_literary explanation_Qomi e Mashhadi_explanation rules_explanation methodology
  • Dr. Mahmoud Gayumzadeh, Hossein Shahbaz Pour Page 91

    Quranic development pattern with emphasis on individualism is an efficient idea and outlook of individuals based on Quranic theories and its thoughts. The aim of human growth is based on his creation. In fact, this is one of Quran’s criteria in which introduce the aim of human being’s growth as an aim of his creation.
    Quran’s thought in its general system have its idea and thought to leads human being growth in two material and spiritual aspects to its end which is “God’s Satisfaction” on the road of worship and its level: Islam, Faith, Virtue, AKBAT& ETESAM& TAVASSOL, for all human being.

    Keywords: Pattern, Growth, Development, Worship, God's satisfaction, Basics, Thoughts, Indicator
  • Masoumeh Golizadeh, Dr. Mohammadreza Ghasemi, Dr. Ibrahim Ibrahimi Page 131

    This study refers to completion in Christianity which means Jesus (pbuh) was the last prophet and his presence was as a savior, last long peace were given to human by God and their promise was finished. Moreover, his thoughts was the last religion; at first, this study analyze its proof based on Testaments and after that the philosophy of completion in Christianity and the result which is completion in religion. This issue is important in acceptance of Prophet Mohammad (pbuh).

    Keywords: Completion, Christianity, acceptance of Prophet Mohammad (pbuh)
  • Amir Abbas Yazdani, Dr. Habibollah Najafi Hezar Jaribi Page 159

    Time management is a novel managerial method which emphasizes on effective utilization of time and programming of the related affairs for the purpose of controlling the time and on-time performance of activities. The principles of this method are based on determination of objectives simultaneous with decisive decision makings, prioritization of affairs, programming, coordination and supervision. This whole process includes using opportunities and preventing waste of time. Considering the comprehensiveness of Islam which includes coordinated and goal-oriented teachings for all eras and the belief that Islam present life styles in all aspects, we have therefore tried to present a conceptual model to describe time management and its components while reviewing the related literature and at the same time we have tried to discuss about the selective statement of Imam Ali which emphasizes on management of affairs with time management approach in order to introduce the principles of this novel management approach by searching through Islamic trainings and teachings.

    Keywords: Time Management, Islam, Religious Training, Imam Ali, Nahj-ol-Balageh