مجله توسعه مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی
پیاپی 26 (زمستان 1391)

الگوی تعالی سازمانی یا سرآمدی کسب وکار، به عنوان ابزاری قوی برای سنجش میزان استقرار سیستم ها در سازمان های مختلف به کار گرفته می شود. با به کارگیری این الگو ها، ضمن این که یک سازمان می تواند میزان موفقیت خود را در اجرای برنامه های بهبود- در مقاطع زمانی مختلف- مورد ارزیابی قرار دهد، امکان مقایسه عملکرد خود با سایر سازمان ها و به ویژه با بهترین آنها را خواهد داشت. نظر به اینکه دانشگاه علوم انتظامی امین به عنوان اختصاصی ترین نهاد علمی و تربیت دانشجویان پلیس محسوب می شود؛ لذا همواره باید در مسیر تعالی و رشد بوده و در زمره سازمان های سرآمد، به عنوان الگوی دیگر یگان های پلیس در حرکت باشد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی دستاوردهای به کارگیری الگوی تعالی سازمانی در دانشگاه که با اثبات کارآمدی، می توان از آن به عنوان الگویی مناسب جهت ایجاد فرهنگ تعالی، امکان خودارزیابی هر واحد دانشگاهی و مقایسه هر واحد دانشگاهی نظامی با سایر واحد ها را ارائه کرد. این الگو در بین واحدهای صنعتی ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار است و با بررسی های به عمل آمده کانون توجه دانشگاه های معتبر جهان نیز می باشد.

معناداری زندگی فردی و سازمانی کارکنان از برنامه های راهبردی سازمان ها محسوب می شود. معناداری در زندگی فقط به مفهوم زندگی نمی پردازد، بلکه نگرشی عمیق تر به آن دارد و زندگی را از تمامی ابعاد مورد بازنگری و مشاهده قرار می دهد. درک و آگاهی از معنای زندگی فقط از طریق هوش منطقی و عاطفی حاصل نمی شود و مستلزم استفاده از هوشی ورای دو هوش مزبور است که چنین هوشی، هوش معنوی نامیده می شود. این هوش نه فقط در حل مسایل پیچیده که در حل پیچیده ترین مسایل ارزشی و معنایی که حتی قوی ترین نرم افزارهای موجود قادر به حل آن نیستند، قابل استفاده است. هدف اصلی این نوشتار، شناساندن بیشتر هوش معنوی و بهره-برداری و استفاده هر چه بیشتر از آن در حل مسایل فردی، گروهی و سازمانی پلیس است؛ لذا نیاز به شناخت ساختار تشکیل دهنده و مولفه های این نوع از هوش به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل شده است تا با تبیین هر چه بیشتر آن بتوان راه کارهای های عملی تر و کاربردی تر آن را در حل مسایل پیچیده به ویژه در مسایل سازمانی دریافت. با این اقدام ضمن آگاهی بخشی و تغییر نگرش مدیران در خصوص این موضوع می توان به ایجاد زمینه های فکری رشد و گسترش هوش معنوی در کارکنان دست یافت. بر این اساس با استفاده از روش تحقیق کتابخانه ای، نسبت به پاسخگویی به سوال اصلی «مولفه های اصلی هوش معنوی در ادبیات موجود کدامند و چگونه می توان هوش معنوی را در سازمان پلیس گسترش و کاربردی کرد؟» پاسخ داده شده است. در پایان مقاله پیشنهادهایی در پاسخگویی به سوال فوق ارایه شده است که می تواند مورد توجه مدیران سازمان قرار گیرد تا با به کار بستن آنها بتوان زمینه های موفقیت و افزایش کارامدی کارکنان سازمان پلیس را بیش ازپیش فراهم کرد.

با مطرح شدن عنصر دانش و دانایی به عنوان اصلی ترین منبع و سرمایه سازمان ها، دریچه ای نو در اداره امور و مدیریت سازمان ها گشوده شده است. امروزه مدیریت دانش به عنوان یک موضوع مهم و حیاتی در سازمان مطرح شده است. مدیریت دانش تلاش راهبردی سازمان است که طی آن تلاش می شود از راه مهار و استفاده کردن از دارایی های فکری که در نزد کارکنان سازمان وجود دارد،کارکنان سازمان هوشمندانه تر کار کنند و از دوباره کاری بکاهند و در نهایت خدمات خلاقانه تری ارایه کرده و نیاز مشتریان و ارباب رجوع را بهتر برآورده سازد. لذا نیروی انتظامی با توجه به وسعت و تعدد ماموریت ها برای برقراری نظم و امنیت در حد مطلوب، نیازمند تولید و بهره برداری مداوم از اندوخته های علمی و تجربی کارکنان است تا از یک سازمان بوروکراتیک به سازمانی دانش مدار تبدیل شود. هدف از انجام این پژوهش بررسی میزان توجه به تبادل دانش و اطلاعات و اندوخته های علمی و تجربی پلیسی در بین کارکنان است. روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی بوده و جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان انتظامی استان آذربایجان غربی و تعداد نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی، 385 نفر انتخاب که در نهایت 380 پرسش نامه جمع آوری شد. برای گردآوری داده ها و سنجش متغیرهای تحقیق از پرسش نامه های باک و دیگران (2005)، کانکانهالی و دیگران (2005) و واسکو و فاراج استفاده شد و برای تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها از آزمون همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر استفاده شده است. یافته های به دست آمده نشان می دهد که میزان توجه به تبادل دانش در بین افراد با گروهای سنی مختلف و سوابق خدمتی مختلف متفاوت است؛ به طوری که هرچه سن و درجه و رتبه کارکنان بالا می رود، تبادل دانش نیز بیشتر می شود. نتایج دیگر نشان داد: بین میزان توجه به تبادل دانش با نگرش فردی، احترام به نفس حرفه ای و بها دادن به حرفه ای بودن افراد، انجام عمل متقابل، کارآمدی شخصی و شهرت حرفه ای رابطه معناداری وجود داشته و فرضیه هایی که متغیرهای فوق را داشتند، در سطح 95 درصد حمایت لازم را دریافت داشتند و متغیر لذت بردن از کمک به دیگران حمایت لازم را دریافت نکرد. همچنین نتایج آزمون رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر نشان می دهد که متغیرهای مستقل، نگرش فردی، احترام به نفس حرفه ای، بها دادن به حرفه ای بودن افراد و انجام عمل متقابل در مجموع 1/20 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین می کنند و بقیه آن تحت تاثیر متغیرهای دیگری است

بررسی شواهد پژوهشی مختلف نشان می دهد که برنامه آموزشی و مداخله های روان شناختی بر بهبود رفتار مجرمان و کسب مهارت های اثربخش در مدیریت و ارتقای سطح رفتار قانون مداری موثر است. دامنه برنامه ها و مداخله های روان شناختی، از سطح آموزش مدیریت خشم و روش های حل مسئله گرفته تا درمان های ویژه فردی را در برمی گیرد. این مداخله های روان شناختی جایگاه ویژه ای در پیشگیری از ارتکاب مجدد به جرم دارد و می تواند نقش سازنده ای بر شخصیت و انطباق فردی و اجتماعی فرد ایفا کند. در نظام قضایی ایران نیز برنامه های مداخله روان شناختی- در سطح اجرای رساله های دانشجویی و برنامه های ویژه- در برخی از زندان ها اجرا شده است. نتایج اجرای مداخله های روان شناختی، نشان از اثربخشی و تاثیرگذاری بهینه آنها بر روی سازگاری فرد دارد. مقاله حاضر با روش بررسی منابع و مستندات، انجام گرفته است و در توضیح یافته های خود از یافته های فراتحلیل مطالعه های مختلف بهره جسته است. در این مقاله مفهوم و ابعاد برنامه ها و مداخله های روان شناختی بنا به جرایم مختلف مطرح شده و به یافته های تحقیقات داخلی نیز اشاره شده است.

این تحقیق به بررسی تطبیقی ساختار فرماندهی مرزبانی کشور ج .ا.ایران با پلیس مرزبانی کشورهای جمهوری آذربایجان و عربستان سعودی می پردازد. اهداف این تحقیق شناخت نقاط افتراق و اشتراک ساختار سازمانی پلیس مرزی سه کشور مورد مطالعه و همچنین استفاده از تجربه مفید کشورهای دارای ساختار انتظامی مشابه با کشور جمهوری اسلامی ایران و نیز شناخت برخی ابعاد محتوایی، ساختاری و چرخه حیات سازمان مرزبانی سه کشور فوق با یکدیگر است. جامعه آماری این تحقیق فرماندهی مرزبانی جمهوری اسلامی ایران، پلیس مرزی کشورهای جمهوری آذربایجان و عربستان سعودی است. تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی بوده و روش آن توصیفی- تطبیقی است. در این تحقیق، برای تهیه ادبیات موضوع از روش کتابخانه ای و برای پاسخگویی به سوال های تحقیق از روش مراجعه به اسناد و مدارک موجود و خبرگان استفاده شده است. شیوه تجزیه و تحلیل داده ها، توصیف و مقایسه داده ها است. قلمرو موضوعی تحقیق، نظریه سازمان؛ قلمرو مکانی آن، فرماندهی مرزبانی ناجا و پلیس مرزی کشورهای جمهوری آذربایجان و عربستان سعودی و قلمرو زمانی تحقیق، سال 1390 است. نتایج تحقیق نشان می دهد که با توجه به یافته ها، وجوه اشتراک سه سازمان مرزبانی کشورهای مورد مطالعه، درشاخص های سلسله مراتب اختیارات، نسبت های کارکنان و اهداف بوده و وجوه افتراق در رسمیت؛ تخصصی بودن و تقسیم کار، پیچیدگی، تمرکز، حرفه ای بودن، اندازه، فناوری، محیط، راهبرد، فرهنگ سازمانی، رشد و بلوغ هستند.

ارتباطات سازمانی، همواره از مباحث مورد توجه در سازمان ها بوده است. با ظهور فناوری های اطلاعات و ارتباطات، تغییرات شگرفی در این حوزه در سازمان ها به وجود آمد. این مقاله، مبتنی بر یک تحقیق میدانی در زمینه ارزیابی بهره وری سیستم اتوماسیون اداری در ناجا است. به این منظور جامعه آماری، متشکل از حدود 700 مدیر، کارشناس و کاربر معاونت فاوا و پلیس آگاهی ناجا بودند که با روش نمونه گیری تصادفی_طبقه ای و به کمک فرمول کوکران، تعداد 98 نفر به عنوان نمونه برگزیده شدند. در ادامه برای بررسی هدف مطالعه، پرسش نامه ای حاوی معیارهای مختلف بهره وری سیستم تهیه شد که پاسخ دهندگان، میزان بهره وری اتوماسیون اداری را بر هر یک از معیارها ارزیابی نمودند. سپس با استفاده از نظرات اعضای نمونه و نیز نرم افزار آماری SPSS، هر یک از معیارهای فوق بر اساس میزان بهره وری آنها در سیستم اتوماسیون اداری، اولویت بندی شدند. در مجموع از نتایج حاصله مشخص شد که سیستم اتوماسیون اداری در ناجا، بیشترین بهره وری را در بعد عملیات داشته است. همچنین بهره وری در بعد سازمان و بعد کاربر هم قابل توجه است ولی در بعد نوآوری و یادگیری از قوت کمتری برخوردار است. بر اساس یافته های حاصل از تجزیه وتحلیل اطلاعات، به کارگیری سیستم اتوماسیون اداری، بهره وری در سازمان ها را افزایش می دهد. بااین حال میزان افزایش در سازمان های مختلف با ابعاد مختلف بهره وری محل مناقشه است. از این رو پیشنهاد می شود به منظور اجرا و به کارگیری موفق سیستم اتوماسیون اداری، برنامه های مختلفی تدوین، فرهنگ سازی و اجرا شود.

هدف این مقاله نشان دادن نقش و اهمیت ریاضیات در نیروی انتظامی جمهوری اسلامی از طریق نقش آفرینی آن در شاخه های مختلف مورد استفاده در ناجا است. در این راستا به برخی کاربردهای ریاضی در یکی از شاخه های فعال در سازمان نیروی انتظامی جمهوری اسلامی می پردازیم. برنامه و بودجه، امور اداری و پشتیبانی به عنوان یکی از اساسی ترین و مهم ترین مسایل مطرح در هر سازمانی از جمله ناجا است، که همانند سایر رشته ها و رسته های علمی و عملی از مدل سازی و ابزار توانمند ساز ریاضیات در راه پیشبرد علمی اهداف خود بهره مند می باشد. به همین خاطر در این مقاله ابتدا به تقسیم بندی علوم پرداخته شده و سپس به مفهوم ریاضی و انواع آن، نیاز به این رشته در سطح کشور و در نهایت به کاربردهای ریاضی در سطح نیروی انتظامی و واحدهای مختلف آن اشاره شده است.