فهرست مطالب

نشریه حقوق ملل
پیاپی 21 (بهار 1395)

  • بهای روی جلد: 50,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1395/02/13
  • تعداد عناوین: 30
|
  • فاطمه حسین آبادی، محمدصادق امیرخانلو صفحه 1
    جعل اسناد و مدارک از جرائم اصلی سلب اعتماد عمومی و اخلال در نظام اقتصادی کشور و یکی از عوامل ناکارآمدی های اجتماعی در جامعه به شمار می رود. با درک اهمیت موضوع و با عنایت به نقش کلیدی اسناد و مدارک در ارتباطات و مبادلات تجاری داخلی و خارجی و با توجه به افزایش جرم جعل و سایر جرائمی که به کمک این جرم انجام میگیرد و زیانی که از انجام این جرم نه تنها بر اموال و حقوق افراد بلکه بر اعتماد عمومی و نظام اقتصادی کشور وارد می آورد، اهمیت و حساسیت این جرم و ضرورت انجام تحقیق در این باره نمایان می گردد. به موجب ماده 100 قانون ثبت مصوب 1310 ارتکاب برخی افعال مرتکب را به مجازات جعل و تعزیر اسناد رسمی محکوم میسازد، مجازات ارتکابی این افعال به ماده 534 قانون مجازات اسلامی احاله شده است در واقع جرم موضوع ماده 100 جعل نبوده بلکه در حکم جعل می باشد، از میان شقوق هفتگانه جعل تنها شق پنجم ماده مزبور از مصادیق جعل مادی به شمار میرود و شقوق دیگر از مصادیق جعل معنوی در اسناد رسمی محسوب می گردند.
    کلیدواژگان: ثبت اسناد، تعزیر، جعل اسناد رسمی
  • سید حامدحسین هاشمی صفحه 25
    ماهیت حقیقی بیع و گستره ی بازیگری هر یک از ایجاب و قبول در آن، از جمله مسائلی است که هماره مورد توجه فقی هان و دانشیان عرصه ی فقه قرار گرفته است. نظریه ی ایجاب مکفی و یا عدم نیازمندی عقد به قبول در تحقق خویش، نسبتی است که از سوی برخی، به فقیه نواندیش عصر حاضر، امام خمینی(ره)، داده می شود. جستار حاضر با کند و کاو در آثار و کلمات ایشان، سعی در راستی آزمایی این نسبت داشته و موانع پیش رو تا پذیرش کامل آن را به بحث نشسته است. عدم پذیرش این نسبت، پذیریش نسبی آن و توقف، مباحثی هستند که به عنوان راه کارهای نگارنده پیش از پذیرش این نسبت، ارائه شده و بدنه اصلی نوشتار پیش رو را سامان بخشیده اند.
    کلیدواژگان: امام خمینی(ره)، ایجاب مکفی، ایجاب، قبول، عقد
  • سیده نرگس برسی*، محمدرسول آهنگران صفحه 39
    موضوع این مقاله تبیین روایی حکم فقهی کفاره غیبت می باشد. غیبت عبارت است از افشا نمودن چیزی از شخصی که او راضی به افشای ان نباشد سوال این است که ایا بر اساس روایات غیبت دارای کفاره است؟ فرضیه ما این است که بر اساس روایات غیبت دارای کفاره است. این مقاله از نوع بنیادی است وبه روش کتابخانه ای وفیش برداری انجام گرفته است که اغلب دران از تحلیل روایی شیخ انصاری (ره) استفاده شده است. دستاورد این مقاله یافتن راهی است که بوسیله ان گناه غیبت محو می شود.
    کلیدواژگان: حق الله، غیبت، کفاره، حلیت
  • عباس مقدری امیری، محبوبه بابایی* صفحه 51
    استان مازندران با دارا بودن جاذبه های متعدد توریستی، مانند آثار تاریخی کهن و باستانی، رودخانه ها، و چشمه های متعدد از نقاط منحصر بفرد گردشگری، در ایران و آسیا محسوب شده، هر ساله پذیرای هزاران گردشگر داخلی و بین المللی می باشد. با این وجود، توسعه و رشد اقتصاد گردشگری در استان مازندران، بواسطه برخی عوامل و موانع اصلی اجتماعی و حقوقی در چند سال اخیر، دچار افت شدیدی شده است. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که چالش های اصلی حقوقی در صنعت گردشگری شامل مواردی چون 1) محدودیت در دسترسی آزاد به دریا، بواسطه تصرف حدودا 78 درصدی سواحل مازندران، توسط ارگان ها و سازمان های عمدتادولتی و ناقص بودن قوانین موجود جهت بازگرداندن مناطق به بخش رفاه عمومی 2) اجرایی نشدن درست قانون خصوصی سازی بعنوان یکی از ابزارهای اصلی اجتماعی، جهت گسترش و توسعه صنعت توریسم در مازندران و 3) ضعف در قوانین اصلی جذب گردشگر و عدم حمایت لازم وکافی از سازمان های فعال در این حوزه می باشد. از چالش های اصلی اجتماعی می توان به تاثیر بسیار پایین صنعت گردشگری در بخش اشتغال زایی استان اشاره کرد که خود، ناشی از ضعف مدیریت همزمان در ساماندهی منابع اطلاعات، مدیریت زمان، مدیریت منابع انسانی (نبود فرآیندایده سازی و نوآوری توسط نخبگان و اساتید دانشگاهی) و نیز مدیریت منابع مالی (عدم اختصاص بودجه کافی و لازم و نیز ضعف درجذب سرمایه گزاران داخل و خارج استانی) می باشد.
    کلیدواژگان: موانع و چالش ها، موارد اجتماعی، مسائل حقوقی، رشد صنعت گردشگری، استان مازندران
  • علیرضا حسنی، یاسر شکرالله زاده* صفحه 59
    دغدغه سبب ساز این مقاله، بررسی زمان و مکان در تشکیل قرارداد در حوزه تجارت الکترونیک می باشد؛ در این چارچوب تحقیقی بر اساس روش اسنادی و کتابخانه ای بحث می شود که ماهیت قرارداد الکترونیکی با قراردادهای سنتی تفاوتی ندارد ولی ساختارهای الکترونیکی ویژکی ها و مفاهیم جدیدی به این نوع از قراردادها بخشیده است. بنابراین در این پژوهش پیرامون ماهیت قرارداد الکترونیکی، زمان و مکان انعقاد آن صحبت می شود و روش های مناسبی برای تعیین آن پیشنهاد می کند.
    کلیدواژگان: قرارداد الکترونیکی، زمان و مکان عقد قرارداد، نظریه اعلام قبول، نظریه ارسال قبول، نظریه وصول و اطلاع
  • فاطمه حسین آبادی، ابوذر اسماعیلی ثالث، فریده بهشتی صفحه 71
    یکی از مسائل و مباحث بسیار مهم در حوزه تعلیم و تربیت اسلامی، بالاخص در عصر حاضر، ضرورت تبیین مفهومی تربیت اسلامی واحساس معلمی است.
    تقابل نظام تعلیم و تربیت اسلامی با نظام های آموزشی و پرورشی اخیر و ظهور پیش در آمدهای اجتماعی و اقتصادی که مشتمل بر نقد و خرده گیری بر تربیت سنتی و از جمله تربیت اسلامی بوده از یکسو، و نا کارآمدی نظام تعلیم و تربیت اسلامی کشور که بارها مورد انتقاد مقام معظم رهبری قرار گرفته است، از سوی دیگر، لزوم تبیین ابعاد تربیت اسلامی و ایجاد تحول در قلمرومعلمی را بیش از پیش مشخص می کند. هدف از ارایه این مقاله، نگاهی نو و تحلیل گرانه به ابعادمسئولیت معلمی درتعلیم و تربیت اسلامی به شیوه توصیفی- تحلیلی است. در این مقاله محقق با استفاده از کتب و منابع اسلامی و دانشگاهی، پس از ارایه تعریفی نو و الهام بخش به تربیت اسلامی، به بررسی اهداف و اصول آن به صورت رسا و شیوا و نظام مند نموده است. امید است مورد عنایت حق تعالی و استفاده اصحاب تعلیم و تربیت قرار گیرد.
    کلیدواژگان: تعلیم و تربیت اسلامی، اهداف تربیت اسلامی، مسئولیت معلمی
  • زیبا اسماعیلی* صفحه 93
    قرن هاست که اندیشمندان و فیلسوفان در سراسر جهان در خصوص عدل و ظلم اندیشیده، تلاش کرده اند حدود هر یک و مصداق های هر کدام را مشخص نمایند. اندیشمندان و عالمان ایرانی در این زمینه وامدار اندیشه های اندیشمندان و فیلسوفان یونانی، نظیر افلاطون و ارسطو... هستند؛ براساس این نظریه ها عدل و ظلم از مسائل فطری وجود انسان است، به همین منظور، انسان ها در سراسر جهان از دیرباز به دنبال تعریف این مضمون بوده اند. دقیق ترین تعریف عدل، از آن ارسطوست که عدالت را براساس مفهوم حد وسط تعریف می نماید. از آنجائی که در جوامع ابتدایی، پادشاهان و فرمانروایان مجریان برقراری عدالت محسوب می شده اند، حکیمان و اندیشمندان همواره تلاش نموده اند تا شیوه ها و راه های برقراری عدالت را در آثاری چون سیاست نامه ها، اندرزنامه ها، سیرالملوک ها و... در قالب اندرزگویی به فرمانروایان وقت آموزش دهند و چون اهرمی بازدارنده در برابر ظلم و ستم بی حد و حصر پادشاهان و حاکمان خودکامه عمل نمایند.
    در این میان اندرزگویی در قالب داستان جایگاه ویژه ای داشته است که از روزگاران دور ملایم طبع ایرانیان واقع شده است. یکی از شاعرانی که از این شیوه برای بیان مسائل اجتماعی بهره برده نظامی گنجوی است. او با آگاهی کامل از اندیشه های فیلسوفان و حکیمان در مورد فرمانروای آرمانی و جامعه ی ایده آل به طرح ریزی شخصیت های داستان هایش می پردازد.
    اندیشمندان و فیلسوفان از گذشته تا امروز برای حاکمان خصوصیات و وظایفی متمایز قائل بوده اند. کسی که مقام حاکمیت ملتی را به عهده می گیرد باید خصوصیاتی برتر از مردم عادی داشته باشد. همچنین وظایفی ویژه بر عهده دارد که اداره جامعه و رسیدگی به امور مردم از مهمترین این وظایف است. در این مقاله تلاش شده است حقوق متقابل حاکم و مردم در قالب خصوصیات و وظایف حاکمان و مردم از دید اندیشمندان و بازتاب این اندیشه ها در اسکندرنامه ی نظامی مورد بررسی واقع شود.
    کلیدواژگان: اندیشمندان، حقوق حاکم و مردم، اسکندرنامه ی نظامی
  • Jorg kammerhofer ترجمه: علی آقاحسینی صفحه 117
    دیوان بین المللی دادگستری برای اولین بار در تاریخ خود در قضیه فعالیت های مسلحانه در سرزمین کنگو، حالتی را احراز کرد که بنابر آن ممنوعیت توسل به زور در بند چهار ماده دو منشور نقض شده است. همچنین برای اولین بار، دیوان مستقیما از قلمرو دفاع مشروع مطابق با ماده 51 بحث کرده است. این مقاله بر این جنبه گسترده از رای تمرکز می کند. دیوان با تشخیص اینکه اوگاندا منشور را نقض کرده، از رویه قضایی خود پیروی کرده، اما تسلیم فشارهای «پس از یازده سپتامبر» در خصوص توسعه ماده 51 به عوامل خصوصی نشده است. این مقاله در خصوص ماهیت ادعاهای علمی هر دو جنبه بحث می کند ولی در خصوص نتیجه گیری در مورد رویه آینده دیوان هشدار می دهد در این زمینه باید بیشتر به یکپارچگی آشکار قضات پرداخته شود تا به مساله ای گسترده تر.
    کلیدواژگان: قضیه فعالیت های مسلحانه، انتساب رفتار، دیوان بین المللی دادگستری، عوامل غیردولتی، دفاع مشروع
  • Cai Congyan ترجمه: علی آقاحسینی صفحه 145
    عرف بین المللی یکی از منابع اصلی حقوق بین الملل است. معاهدات بین المللی سرمایه گذاری به عنوان شاخه ای نسبتا جدید از حقوق بین الملل در اواخر دهه 1950 ظاهر شدند و از اواسط دهه 1990 به صورت بسیارفعال درآمدند و اکنون به نیرویی موثر و زمینه ای مهم برای شکل گیری، اجرا و تغییر قواعد حقوق بین الملل عرفی تبدیل شده اند.
  • مریم سید حاتمی صفحه 209
    لغو روادید مسافرتی مابین کشورها از جمله ابتدایی ترین گام ها در مسیر توسعه همکاری های منطقه ای بشمار می رود. در گام های بعد، آزادی مهاجرت و اقامت و همچنین آزادی مبادلات مرزی و در نهایت، استفاده از پول مشترک، کشورهای یک منطقه را به یکدیگر نزدیکتر ساخته و عملا مرزهای آنها را به خطوط نمادین جغرافیایی تبدیل می سازد. در مقاله حاضر، قانون ورود و اقامت اتباع خارجی مصوبه 1310 و آیین نامه اجرایی قانون مزبور مصوب 1352 مورد بررسی و استفاده قرار گرفته و با استفاده از مصوبات فوق و پیش بینی ها به این موضوع پرداخته می شود که آیا لغو روادید برای ورود اتباع خارجی به کشور یک تهدید برای کشور محسوب می گردد یا یک فرصت.
  • علی شیروانی صفحه 241
    احتمال مسدود کردن تنگه هرمز یکی از مسائل حقوقی و سیاسی مورد توجه در محافل علمی است. آیا مسدود کردن کشتیرانی و ارتباطات و صادرات از طریق دریا در این تنگه که بخش مهمی از اقتصاد جهانی به آن و ارتباطات تجاری و اقتصادی در خلیج فارس و امنیت این روابط وابسته است، از نظر حقوق بین الملل دریاها پذیرفتنی است؟ به نظر می رسد، طرح این موضوع از سوی رسانه ها و مقامات غربی، با انگیزه های سیاسی صورت پذیرفته و ایران نیز چنین قصدی ندارد زیرا امنیت ایران و منطقه به یکدیگر وابسته است و حقوق بین الملل دریاها هم جز در مواقع خاصی در هنگام منازعات مسلحانه و آن هم بطور محدود از طریق بازرسی کشتی ها، این امر را نمی پذیرد.
  • زینب سنچولی* صفحه 279
    زنانی که طلاق داده می شوند یکسری حقوقی دارند که این حقوق از طریق قانونی قابل استیفا می باشند: مانند حق حضانت فرزندان. طبق قانون، حضانت فرزند چه پسر باشد و چه دختر، تا 7 سالگی با مادر و سپس با پدر است. تنها در صورتی این حق از پدر گرفته می شود که یکی از شرایط حضانت را نداشته باشد. در این مقاله ضمن اشاره به دلایل واگذاری حضانت فرزند بعد از 7 سالگی به پدر، به حقوق و تکالیف هریک از زوجین نسبت به همدیگر در امر حضانت، اشاره شده است.
    کلیدواژگان: حضانت، فرزند، حق و طلاق
  • مونس کشاورز صفحه 301
  • مهدی خاقانی صفحه 317
    کیفر زندان از شایع ترین و پرهزینه ترین ضمانت اجراها در حقوق کیفری است که به لحاظ پیچیدگی مدیریت آن از نظر تاثیر اصلاحی بر محکومین، چندان موفقیت آمیز نبوده است. اصلاح رژیم زندان ها و یافتن جایگزین مناسب از دیرباز مورد توجه کیفر شناسان قرار گرفته و اخیرا با نظریه مجازات های اجتماعی، شدت بیشتری پیدا کرده است. این آموزه با هدف تحمیل مجازات بدون مداخله متعارف در روابط اجتماعی و عاطفی بزهکار، همزمان با تامین امنیت و آسایش عمومی مطرح شده است. مجازات حبس خانگی به عنوان مصداقی از مجازاتهای اجتماعی، از تورم جمعیت کیفری زندان ها و هزینه نگهداری زندانیان می کاهد و ضمن ایجاد محدودیت در آزادی محکومان کم خطر با اصول انسانی و بشر دوستانه تطابق بیشتری دارد. اجرای این مجازات - که می توان آن یک کیفرگونه انگاشت - از دستاوردهای نهضت نوین عدالت ترمیمی در عرصه جرم شناسی است که از رهگذر نظارت الکترونیکی امکان پذیر است و این نقطه عطف حقوق کیفری به فناوری اطلاعات است.
    علیرغم مزایای این گونه ضمانت اجراهای ترمیمی، نگرانی فزاینده ای درخصوص نقض حقوق بزهکاران و کاهش نرخ دسترسی به عدالت کیفری با معیار اسناد بین المللی همچون «کنوانسیون حقوق مدنی و سیاسی» و قطعنامه «بکارگیری برنامه های عدالت ترمیمی در امور کیفری» (موسوم به اکوسوک) در پی حکم به نظارت مجازی از طریق نصب دستبند الکترونیکی مجهز به سامانه GPS و یا کاشت ریزتراشه آن در بازوی مجرم وجود دارد.
    تدقیق نقادانه در چالش های فراروی این مجازات، بخشی از افت و خیزهای همگرایی دو دانش حقوق کیفری و فناوری اطلاعات را هویدا خواهد ساخت تا از رهگذر آن، همسویی این دو در قلمرو سیاست جنایی تسریع گردد.
    کلیدواژگان: حقوق کیفری، عدالت ترمیمی، فناوری اطلاعات، حبس خانگی، نظارت مجازی
  • زینب سنچولی* صفحه 345
    زنانی که طلاق داده می شوند یکسری حقوقی دارند که این حقوق از طریق قانونی قابل استیفا می باشند: مانند حق دریافت مهریه، نفقه ایام عده با توجه به نوع طلاق، اجرت المثل ایام زندگی، نحله، حق استرداد جهیزیه، حق حضانت فرزندان و... تعلق برخی از حقوق مانند اجرت المثل و نحله، تنصیف دارایی مشترک، نفقه معوقه و... به زن، مشروط به شرایطی است که بسیاری از زنان را از شمول این حقوق خارج می کند. در بسیاری از موارد چون زوجه مدعی است بار اثبات ادعا نیز به عهده خودش است که کاری سخت و دشوار است.
    کلیدواژگان: نحله، اجرت المثل، زنان مطلقه، حق و طلاق
  • مریم سیدحاتمی صفحه 367
    از آنجا که اخیرا در کشور مسلمان آذربایجان محدودیتهایی برای حجاب دانش آموزان مسلمان وضع شده و در این کشور تلاشهایی برای مبارزه با حجاب صورت می گیرد، لذا تبیین حقوق زنان مسلمان امری ضروری می باشد. در این مقاله به بررسی حق برخورداری از حجاب در قانون اساسی آذربایجان و موازین و تعهدات بین المللی در پرتو اصل عدم تبعیض، برابری و حقوق بشر پرداخته شده است و در نهایت برآیند مقاله این است که ممنوع دانستن حجاب نقض حقوق بشری افراد و آزادی دینی آنان است و بیشتر ناشی از اهداف سیاسی می باشد تا حقوقی.
    کلیدواژگان: منع حجاب، قانون اساسی آذربایجان، موازین و معاهدات بین المللی
  • توران خلیلی صفحه 413
    طبق اصول کلی، رسیدگی به تظلمات در دادگاه های دادگستری علنی است و رسیدگی خصوصی و محرمانه استثنایی و نیاز به تصریح دارد. استثناء و تصریح در مورد داوری وجود دارد. خصوصی و محرمانه بودن داوری دو خصیصه اساسی حقوق داوری را تشکیل می دهند. این دو خصیصه امتیاز اصلی داوری بر رسیدگی قضایی و علت اساسی رجوع به داوری تلقی می شوند. در رویه قضایی فقط درباره خصوصی بودن داوری اتفاق نظر وجود دارد و محرمانه بودن آن مور مناقشه و اختلاف عقیده است. مقاله حاضر در نظر دارد این دو خصیصه داوری را مشخص نماید.
    کلیدواژگان: خصوص بودن، محرمانه بودن، داوری، حقوق داخلی، تجارت بین المللی
  • زینب سنچولی* صفحه 457
    از نظر حقوقی، آوردن جهیزیه نوعی اباحه تصرف است و هیچ حقی برای شوهر ایجاد نمی کند. بنابراین، هر گاه زن بخواهد می تواند جهیزیه را به دیگری انتقال دهد یا به خانه پدری برگرداند. ولی، از جهت اخلاقی، زن اموال را به خانواده اختصاص می دهد تا صرف نیازهای افراد آن شود. مقرری ماهیانه نیز، در جهت حفظ مصالح زن وضع گردیده است که علاوه بر نفقه و سایر حقوق عمده اوست و تا زمانیکه متقاضی طلاق، واجد شرایط باشد به او پرداخت می شود. در این مقاله سعی شده است با استفاده از کتب فقهی و حقوقی، ضمن تبیین ماهیت جهیزیه و مقرری ماهیانه، راه های قانونی مطالبه آن نیز مورد بررسی قرار گیرد. در بسیاری از موارد چون زوجه مدعی است بار اثبات ادعا نیز به عهده خودش است که کاری سخت و دشوار است. لذا رویه دادگاه ها نیز در دعاوی مربوط به جهیزیه و مقرری ماهیانه بیان شده است.
    کلیدواژگان: جهیزیه، مقرری ماهیانه، زنان مطلقه، حق و طلاق
  • زینب سنچولی* صفحه 481
    زنانی که طلاق داده می شوند یکسری حقوقی دارند که این حقوق از طریق قانونی قابل استیفا می باشند: مانند حق دریافت مهریه، نفقه ایام عده با توجه به نوع طلاق، اجرت المثل ایام زندگی، نحله، حق استرداد جهیزیه، حق حضانت فرزندان و... در صورتی که در خواست طلاق از سوی زوجه باشد، زوجه از برخی از حقوق مانند اجرت المثل و نحله و تنصیف دارایی محروم می شود. اما می تواند برای دریافت مهریه و نفقه معوقه و جهیزیه اش دادخواستی به دادگاه ارائه دهد مگر اینکه در خواست طلاق، با بذل مهریه یا سایر حقوق همراه باشد. در این مقاله سعی شده است با استفاده از کتب فقهی و حقوقی، ضمن تبیین ماهیت مهریه و نفقه، راه های قانونی مطالبه آن نیز مورد بررسی قرار گیرد. در بسیاری از موارد چون زوجه مدعی است بار اثبات ادعا نیز به عهده خودش است که کاری سخت و دشوار است. لذا رویه دادگاه ها نیز در دعاوی مربوط به مهریه و نفقه بیان شده است.
    کلیدواژگان: مهریه، نفقه، زنان مطلقه، حق و طلاق