فهرست مطالب

پژوهشنامه تربیتی
سال پنجم شماره 4 (پیاپی 24، پاییز 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/09/19
  • تعداد عناوین: 8
|
  • طهمورث آقاجانی، غلامرضا عزیزی، جمال صادقی صفحه 1
    فناوری های جدید الکترونیکی عامل بسیار مهمی در شکل گیری بافت های اجتماعی و فرهنگی جدید به شمار می رود و بافت های جدید، محیط های جدید آموزشی و راه های جدید طراحی آموزش را ایجاب می کند. متخصصان آموزشی باید تجارب یادگیری را متناسب با این وضعیت طراحی کنند.
    آموزش و پرورش وسیله ای مهم در انتقال فرهنگ جامعه و نشر آن است. قسمت عمده ای از آن چه دانش آموزان درباره اختیارات و امکانات زندگی خود می آموزند مربوط به تجاربی است که متخصصان آموزشی طراحی کرده اند. باید به خاطر داشت که هیچ گاه یادگیری دانش آموزان به صورت تصادفی اتفاق نمی افتد، بلکه نتیجه مستقیم تجارب و فرصت های یادگیری آنان است.
    در این مقاله برخی از الگوهای طراحی آموزشی، مدل کارآیی و عقاید ساختگرایان درباره یادگیری مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.
    کلیدواژگان: طراحی، فرصت های یادگیری، آموزش و پرورش
  • حسن توزنده جانی، محمود کریمی صفحه 17
    در سال های اخیر، پژوهش های مربوط به اختلال های هیجانی و پدیدار شناسی پیشرفت های قابل توجهی داشته است. یکی از این حوزه های پژوهشی شناخت فرایند پردازش اطلاعات در اختلال های روانی است.
    این پژوهش از نوع پژوهش های توصیفی و علی مقایسه ای است که با هدف بررسی پردازش انتخابی اطلاعات و نقش توجه آگاهانه در این فرایند در بیماران مبتلا به هراس اجتماعی انجام شده است. بدین منظور دو گروه بیست نفری مبتلا به هراس اجتماعی و افراد بهنجار به صورت تصادفی جایگزینی و خوشه ایانتخاب و مورد مقایسه قرار گرفتند. آزمودنی ها با استفاده از آزمون استروپ، آزمون بازشناسی و سه پرسشنامه اختلال هراس اجتماعی، افسردگی بک و اضطراب حالت صفت اشپیلبرگر مورد آزمون قرار گرفتند. جهت تحلیل داده ها آزمون تحلیل واریانس یک عاملی و دو عاملی با اندازه گیری های مکرر و آزمون تعقیبی شفه مورد استفاده قرار گرفت.
    نتایج نشان داد که مبتلایان به اختلال هراس اجتماعی نسبت به گروه کنترل زمان بیشتری صرف پردازش نشانه ها می کنند، پردازش بیشتر نشانه های هراس نیز از نتایج حاصل از این پژوهش است. بین نمرات بازشناسی دو گروه نیز اختلاف معنی داری به دست آمد، که آگاهانه بودن فرآیند پردازش را مورد تایید قرار می دهد. در بررسی تاثیر سطوح مختلف اضطراب تفاوت معنی داری مشاهده نشد. اما بیماران مبتلا به اختلال هراس اجتماعی که سطح افسردگی بالاتری داشتند زمان بیشتری صرف پردازش نشانه ها می کردند. هم چنین، مشخص گردید که متغیرهای سن و تحصیلات در فرآیند سوگیری توجه هیچ تاثیری ندارند.
    با توجه به نتایج به دست آمده می توان گفت که محتوای نشانه ها درزمان تعیین رنگ موثر بوده اند. بنابراین، اثر تداخلی را نمی توان به عواملی چون طول لغات یا مشکل بودن آن ها و عوامل دیگر نسبت داد. هم چنین، عواملی به غیر از اضطراب در کندی عملکرد بیماران موثر بوده اند. وجود طرحواره های متناسب با نشانه های تهدید کننده در حافظه و اجتناب شناختی (توجه به محرک های مرتبط با نگرانی های هیجانی) سبب سوگیری و پردازش آگاهانه شده اند.
    کلیدواژگان: سوگیری حافظه، پردازش انتخابی اطلاعات، توجه آگاهانه، هراس اجتماعی
  • حسین خدری، شراره حبیبی صفحه 39
    هدف اساسی از انجام پژوهش حاضر، شناخت و آگاهی از نقش استفاده از فناوری IT،ICT در بهبود فرایند آموزشی درس قرآن در مدارس دوره ی ابتدایی بود. به این منظور با توجه به مبانی نظری و پیشینه ی پژوهش، سه سوال در رابطه با مولفه های مورد مطالعه مطرح و از جامعه ی آماری هزار و صد و چهل و شش نفر معلم، سیصد نفر (صد و بیست و نه نفر شهری و صد و هفتاد و یک نفر روستایی) با فرمول کوکران در سطح اطمینان 95% و با میزان دقت 5% به عنوان حجم نمونه با روش نمونه گیری تصادفی از بین معلمان دوره ی ابتدایی استان گلستان، شهرستان گنبد کاوس انتخاب شدند. برای پاسخ به این سوال ها، از پرسشنامه ی محقق ساخته حاوی سی و یک سوال، شامل: اطلاعات عمومی، سوالات کمی و سوالات مربوط به متغیرهای پژوهش بر حسب طیف طبقه بندی لیکرت استفاده که برای تعیین روایی[1]، از قضاوت متخصصان و برای تعیین پایایی[2] یک اجرای آزمایشی بر روی سی نفر از معلمان، از طریق آلفای کرونباخ ضریب برابر 81/0 داده های لازم به دست آمد. داده ها با استفاده از شیوه های آمار توصیفی شامل: محاسبه ی فراوانی، فراوانی درصدی، جداول و نمودار و آمار استنباطی شامل: آزمون خی دو مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. نتایج خی دو نشان داد که: بین استفاده از فناوری IT،ICT و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس قرآن دوره ی ابتدایی رابطه ی معنی دار وجود دارد. بین استفاده از فناوری IT،ICT و بهبود فرایند آموزشی دانش آموزان در درس قرآن دوره ی ابتدایی رابطه ی معنی دار وجود دارد. استفاده از فناوری IT،ICT در صورت مشارکت فعال دانش آموزان تاثیر بیشتری در فرایند تدریس قرآن دارد.
    کلیدواژگان: فناوری، فرایندآموزشی، یادگیری، پیشرفت تحصیلی
  • اعظم راستگو، عزت الله نادری، علی شریعتمداری، مریم سیف نراقی صفحه 59
    هدف این پژوهش بررسی تاثیر سواد اطلاعاتی اینترنت بر رشد مهارت یادگیری خودراهبر دانشجویان بود. در این پژوهش روش تحقیق از نوع شبه تجربی بود. جامعه آماری تحقیق دویست و سی نفر از دانشجویان کارشناسی رشته علوم تجربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل در سال تحصیلی 89-88 بودند. روش نمونه گیری از نوع تصادفی ساده و تعداد افراد نمونه نیز پنجاه نفر بودند که بیست و دو نفر در گروه آزمایش و بیست و هشت نفر در گروه کنترل قرار داشتند. در این پژوهش جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه استاندارد یادگیری خود راهبر گاگلیل مینو (1978) استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از نرم افزارSPSS 16 و آزمون تی گروه های مستقل استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که بین گروه آزمایش و کنترل از نظر مولفه های یادگیری خود راهبر (انگیزه یادگیری، درک خود به عنوان یادگیرنده مستقل و کارآمد، ریسک پذیری و تحمل پیچیدگی در یادگیری، خلاقیت و خود راهبری به طور کلی) تفاوت معنی داری وجود دارد و گروه آزمایش عملکرد بهتری از نظر مولفه های یادگیری خود راهبر نشان دادند. اما بین گروه آزمایش و کنترل از نظر چند مولفه یادگیری خودراهبر (توجه به یادگیری به عنوان فرآیند مادام العمر، ابتکار در یادگیری، خود – فهمی و پذیرش مسئولیت یادگیری خود) تفاوت معنی داری مشاهده نشد. از نتایج این تحقیق می توان برای بهبود یادگیری خود راهبر دانشجویان استفاده نمود.
    کلیدواژگان: سواد اطلاعاتی اینترنت، یادگیری خود راهبر
  • نرگس محمد علی پور، فاطمه نوشین فرد، فهیمه باب الحوائجی صفحه 87
    این پژوهش تحت عنوان بررسی گرایش های مطالعاتی و میزان استفاده از کتابخانه در بین نخبگان دانش آموزی ایران در سال های 1383تا 1385 به منظور بررسی «گرایش های مطالعاتی»؛ «اهداف مطالعه»؛ «عادات مطالعه»؛ «میزان مطالعه» و «میزان استفاده از کتابخانه» انجام شده است. جامعه پژوهش نخبگان دانش آموزی ایران شامل برگزیدگان کنکور سراسری، المپیادهای علمی و جشنواره دانش آموزی خوارزمی طی سال های 1383- 1385 می باشد که تعداد آنها سیصد نفر است. روش پژوهش پیمایشی- تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه می باشد که از سیصد پرسشنامه ارسالی صد و شصت و هشت قابل استفاده بود. داده ها با استفاده از آزمون های مختلف آماری و بر اساس نوع متغیرها؛ توسط نرم افزار SPSS مورد پردازش و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این تحقیق دوازده فرضیه مطرح شده است که از بین آنها فقط فرضیه دوم مورد تایید قرار گرفت. برخی یافته های پژوهش حاکی از آن است که اولویت اول علت علاقه به مطالعه در میان نخبگان دانش آموزی تشویق والدین و خانواده بوده است. بیشترین درصد جامعه مورد پژوهش (4/55 درصد) در حد زیاد و خیلی زیاد به مطالعه کتاب های غیر درسی و مطبوعات علاقه داشته اند. اولویت های آنان در گرایش های مطالعاتی زمینه ادبی و سپس علمی بوده است؛ اکثریت نخبگان دانش آموزی ایران در بیشتر مواقع (4/71 درصد) از اینترنت و سپس از منابع الکترونیکی استفاده می کنند؛ همچنین بیشتر نخبگان (9/86 درصد) در زمان تحصیل عضو کتابخانه مدرسه بوده اند؛ اکثریت آنان (6/75 درصد) در هفته یک بار و بیش از یک بار به کتابخانه مدرسه مراجعه می کردند؛ بیشترین درصد نخبگان دانش آموزی ایران (8/48 درصد) میزان تاثیر منابع کتابخانه ای را در حد متوسط ارزیابی کرده اند.
    کلیدواژگان: گرایش های مطالعاتی، استفاده از کتابخانه، نخبگان، دانش آموزان ایران
  • الناره محموداوا صفحه 111
    برای تالیف مطالب کتاب های درسی نیاز به تغییر و تحول است و از نظر علمی برخی از این کتاب ها به روز نیست. به روز نبودن موضوعات علمی در بلند مدت به معلومات دانش آموزان ضربه های اساسی وارد می کند. در سال های برقراری استقلال در آذربایجان، امور مربوط به تالیف کتب درسی مورد بازنگری قرار گرفت و مجدد سازماندهی شد و «خط مشی تالیف کتاب درسی» در دولت جمهوری آذربایجان مشخص شد. در بین سال های 2005-2003 کتب درسی به صورت رایگان در اختیار دانش آموزان پایه های اول تا یازدهم قرار گرفت و بین سال های 2007-2000، 250 عنوان کتاب درسی به صورت نسخه اصلی تهیه شد. از سال 2002 تالیف کتاب های آلمانی، انگلیسی و فرانسه آغاز گردید.
    هم اکنون کار تالیف کتب درسی به زبان فرانسه و انگلیسی برای پایه های اول تا یازدهم به اتمام رسیده است و کتب درسی مدارس در حال پیشرفت و بازنگری می باشد
    کلیدواژگان: کتب درسی، آذربایجان، پایه های اول تا یازدهم
  • فرامرز ملکیان، مریم نریمانی، ساغر صاحب جمعی صفحه 125
    این مقاله بر اساس پژوهشی که به منظور بررسی نقش راهبردهای شناختی و فراشناختی در انگیزه پیشرفت فراگیران نظام آموزشی مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات از دیدگاه متخصصین انجام یافته، تدوین شده است. روش تحقیق توصیفی و از نوع پیمایشی است. از تعداد هفتاد نفر متخصصین (برنامه ریزی درسی، تکنولوژی آموزشی، آموزش الکترونیکی ) دانشگاه های تهران ( شهید بهشتی، علامه طباطبائی، تربیت مدرس، تربیت معلم، دانشگاه تهران، دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات تهران ) پنجاه و هشت نفر به شیوه نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است با چهل و شش گویه و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ 8582 / 0 محاسبه گردیده است. داده های جمع آوری شده از طریق نرم افزار spss مورد بررسی قرار گرفت. جهت پاسخگویی به سوالات پژوهش از آمار توصیفی و آزمون خی دو، آزمون آنالیز واریانس (F فیشر)، آزمون دانکن و t دو نمونه ای استفاده شده است. یافته های حاصل از پژوهش نشان می دهد که از بین راهبرد های شناختی راهبرد تکرار و مرور و بسط و گسترش معنایی و سازماندهی هر کدام به ترتیب دارای نقش خیلی زیاد، خیلی زیاد و زیاد هستند و راهبرد بسط و گسترش معنایی بیشترین نقش را در انگیزه پیشرفت فراگیران دارد. و از بین راهبردهای فراشناختی، راهبرد برنامه ریزی، کنترل و نظارت و نظم دهی هر کدام به ترتیب دارای نقش زیاد، خیلی زیاد و زیاد هستند که راهبرد کنترل و نظارت بیشترین نقش را در انگیزه پیشرفت فراگیران دارد و تفاوت معنی داری بین نقش های راهبردهای شناختی و فراشناختی وجود ندارد.
    کلیدواژگان: راهبردهای شناختی، راهبردهای فراشناختی، انگیزه پیشرفت، فناوری اطلاعات و ارتباطات، نظام آموزشی
  • فرزانه واصفیان، فرهاد حمزه پور صفحه 149
    هدف کلی این پژوهش ارزیابی روش های ارزشیابی برنامه درسی دانشگاه ها بر توانمندی های آموزشی و پژوهشی از نظر دانشجویان دانشگاه های اصفهان (اصفهان، صنعتی، هنر و آزاد اسلامی) می باشد. پژوهش کاربردی بوده و از روش توصیفی پیمایشی استفاده شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است که ضریب پایایی آن 98/0 برآورد شد. روایی محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظرات پنج نفر از متخصصین دانشگاهی مورد تایید قرار گرفت. نمونه آماری مشتمل بر 365 نفر از دانشجویان دانشگاه های اصفهان، صنعتی، هنر و آزاد اسلامی در چهار گروه تحصیلی علوم انسانی، علوم پایه، فنی – مهندسی و هنر، در سال تحصیلی 1387 بود که از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند. تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی و از طریق نرم افزار SPSS16 انجام پذیرفت. نتایج نشان داد از نظر دانشجویان روش های ارزشیابی برنامه درسی دانشگاه ها (امتحانات پایان ترم، امتحانات پایان ترم و میان ترم، امتحانات پایان ترم- میان ترم) پایین تر از سطح متوسط بوده است (001/0p≤). همچنین نتایج حاصل از مقایسه نظرات پاسخگویان بر حسب جنسیت، گروه تحصیلی، دانشگاه محل تحصیل و مقطع تحصیلی نشان داد بین نظرات دانشجویان با توجه به گروه، سال و دانشگاه محل تحصیل تفاوت معنادار وجود دارد.
    کلیدواژگان: روش های ارزشیابی برنامه درسی، دانشجو، آموزش، پژوهش
|
  • Tahmoures Aghajani, Gholamreza Azizi, Jamal Sadeghi Page 1
    New electronic technologies have been influential in the formation of new social and cultural situations. The new situations demand novel educational contexts and methods of educational designs. Education is an important means of spreading and promoting culture. The major part of what students learn about their opportunities is based on what education designers have developed. It should be remembered that there is no incidental learning. What students learn is directly related to the opportunities they are provided with.... .
    Keywords: educational contexts, educationa designs, new technologies
  • Hasan Tozandeh, Mahmoud Karimi Page 17
    Researches related to excitement disorders and phenomenology had many advance during recent years. One of these research areas is examining the process of information processing in mental disorders.
    This research is of causal-comparative type which is done with the aim of examination of selective processing of information and the role of informative attention in this process in social phobic subjects. For this aim two groups of 20 people with social phobia and normal people were selected systematically and substitutional randomly and compared. Subjects were tested by Stroop test, recognition test and three questionnaires of social phobia disorder, Back depression and Spilbergers trait-state anxiety. One factor and two factor variance analysis tests with repeated measurements and Shefe pursuit test were used for data analysis.
    Results indicate that those who are social phobic spend more time processing symbols than control group. More processing of phobic signs is one of the other results of this research. There was a significant difference between cognition scores of two groups which confirms informativeness of processing process. There were no significant differences in examining the effects of different levels. But social phobic subjects who had higher level of depression spend more time processing the symbols. Also it became clear that age and educational variables had no effect on bias process.
    As related to the results achieved we can say that symbols content has been influential in color determination time. So interferential effect cannot be attributed to factors such as length of words, their difficulty or others factors. Also factors other than anxiety has been influential in slowness of patient performance. Presence of patterns proportional to threatening signs in memory and cognitive avoidance caused bias and informative processing.
  • Hosein Khadri, Sharareh Habibi Page 39
    The principle aim of the current study is to investigate the effect of employing IT, ICT in improving Quran education in elementary schools. The population consisted of 1146 teachers, of whom 300 (129 working in the cities, and 171 working in villages in Gonbad,Golestan Province) were chosen randomly. The research instrument was a researcher-nade questionnaire, validated by experts. It consisted of 31 items including general knowledge questions, quantitative questions and items related to research questions. The pilot study established reliability at 0.81 Cronbach Alpha. Descriptive and inferential statistics were employed to investigate the data. Chi-square shows that there is a significant relationship between employing ICT, IT technologies and improvement in educational process.
    Keywords: technology, Frayndamvzshy, learning, Academic achievement
  • Azam Rastgou, Ezatallah Naderi, Ali Shariatmadari, Maryam Seef Page 59
    The purpose of this study is to investigate the impact of Internet information literacy training on university student’s problem solving skills. The research method was quasi-experimental. Research population was 230 undergraduate students of Islamic Azad University, Ardabil Branch in 88-89 academic year. Sampling method was simple random sampling and the sample was 50 students. There were 22 students in experimental group and 28 students in control group. The data in this study were collected by standardized Guglielmino self-directed learning questionnaire (1978). Data were analyzed by SPSS 16 software and independent-group t-test. The study showed that there was a significant difference between experimental and control groups in terms of self-directed learning components (love of learning, self-concept as an effective and independent learner, tolerance of risk and ambiguity and complexity in learning, creativity and self directed learning skill totally). But this study also showed that there was not a significant difference between experimental and control groups in terms of self-directed learning components (view of learning as a lifelong, beneficial process, initiative in learning, self understanding and acceptance of responsibility for one’s own learning). The results have implications in improving student’s self directed learning skills.
    Keywords: Internet information literacy, self, directed learning
  • Narges Mohammadalipour, Fatemeh Noushin, Fahemeh Babalhavaeji Page 87
    The present study aims to examine study attitudes, study objectives, study habits, the amount of studying and library use among elite students. The study population consists of 300 Iranian elite students including winners in Kharazmi students’ Festival, the most successful students in university entrance competition examination, and students managed to enter scientific Olympiads 2004 to 2006. The research method is survey-analysis and the research device is a questionnaire. Of 300 questionnaires distributed, 168 could be use. Data were analyzed using SPSS. This study considered twelve hypotheses of which only second one was approved. The findings of the research reveal that encouragement of parents and family members is the first reason in promoting study the elite students. The greatest percentage of research population (55.4 %) was interested in reading non text-books and journals. Their priorities in studying were literary and scientific materials. Most of Iranian elite students (71.4%) use Internet and electronic resources frequently. Most of them (86.9%) used to be members of thier school libraries.Most of them (75.6%) used school library once or more than once per week, and 48.8 percent regarded the library resources influence on studying habit as average.
  • Elnaz Mahmoudava Page 111
    Text-book compilation needs change and development. Some textbooks are not up-to-date. As a result in the long run, they cause harm. After its independence, the republic of Azarbayjan had reviewed its text-books in schools. The road-map of text-book compilation has also been formulated. Within 2003-2005, text-books were distributed free among first up to 11th grades. Within 2000-2007, 250 original text books were compiled. In 2002, text book compilation in German, English, and French started. Currently, textbook compilation in French and English has been finished. They are being reviewed and re-developed.
    Keywords: text, book, the republic of Azarbayjan, First, eleventh graders
  • Faramarz Malekiyan, Maryam Narimani, Saghar Sahebjamee Page 125
    This article reports the finding of a study intended to evalute the role of cognitive and metacognitive sterategies in learners’ achievement motive in ICT based educational system from experts’ point of view. The research method is descriptive of survey types. Of the 70 experts (on curriculum , educational technology and e -learning ) in Tehran universities (Shahid Beheshti , Tarbiat Modarres , Allameh Tabatabaee ,Tehran University,Islamic Azad University, Science and Research Branch) as sample 58 was selected. Data gathering instrument was a researcher-made questionnaire with the reliability of 0.8582. It had 46 indicators. Data collected were analyzed through software SPSS. Statistical techniques such as chi-square test , analysis of variance test , Duncan test and T tow sampling were employed. Findings show of the cognitive sterategies, the rehearsal, elaboration and organizing strategies have significant and very significant role respectively. Elaboration strategy has the greatest role in achievement motive. Among the metacognitive sterategies, planning, control, and regulation strategies have significant and very significant role respectively in learners’ achievement motive.There is no significant difference between the roles of cognitive and metacognitive.
    Keywords: congnitive sterategies, metacognitive sterategies, Achievment motive, information, communication technology, Educational system
  • Farzaneh Vasefiyan, Farhad Hamzehpour Page 149
    The paper intends to investigate the effect of evaluation methods in curriculum on educational and research potentials from students’ perspective. The research is of practical nature, using descriptive and survey methods. Data gathering instrument was a researcher-made questionnaire with the reliability of 0.98. The questionnaire was validated based on five university experts’ opinions. The population included 365 students studying at universities located in Esfahan, Including Esfahan University, Technical University, Arts University and Islamic Azad University, Esfahan Branch. The students’ fields of study belonged to humanities, basic sciences, arts and engineering. Using stratified random sampling, a sample was chosen. Data gathered were analyzed descriptively and inferentially, using SPSS 16. Results showed that students regarded evaluation program(mid-term and final examinations) less than average. There were also significant differences in terms of gender, field of study, their affiliated university, and the level of their study.