فهرست مطالب

پژوهشنامه تربیتی - سال پنجم شماره 2 (پیاپی 19، تابستان 1388)

پژوهشنامه تربیتی
سال پنجم شماره 2 (پیاپی 19، تابستان 1388)

  • تاریخ انتشار: 1388/06/24
  • تعداد عناوین: 8
|
  • عباس بازرگان صفحه 1
    ساز و کار ارزشیابی وسیله ای است که بدون استفاده از آن فعالیت های آموزشی صرفا «رها کردن تیر در تاریکی» خواهد بود. استفاده از آن نیز، آگاهی از کژی ها، کاستی ها و نواقص نظام را به دنبال دارد. این ساز و کار به دو صورت درونی و برونی انجام می گیرد.
    پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش تحقیق آن توصیفی- تحلیلی می باشد و هدف آن، انجام ارزیابی درونی و برونی درون- دانشگاهی گروه آموزشی فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران است. در انجام آن از ابزارهای کمی (پرسشنامه) و کیفی (مصاحبه و مشاهده) بهره گرفته شده است. جامعه مورد مطالعه شامل پنج زیرجامعه: 1. مدیران گروه (فعلی و قبلی)؛ 2. اعضاء هیات علمی؛ (5 عضو)؛ 3. دانشجویان (24 دانشجوی کارشناسی ارشد و 11 دانشجوی دکتری)؛ 4. دانش آموختگان؛ (24 دانش آموخته با مدرک کارشناسی ارشد و 16 دانش آموخته با مدرک دکتری)؛ و 5. کارفرمایان (25 کارفرما) است که با توجه به کوچک بودن جامعه مورد مطالعه و جهت بررسی عمیق آن سرشماری کامل انجام گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می دهد، میزان مطلوبیت عوامل شش گانه مورد ارزیابی در هر دو مرحله با یکدیگر مطابقت دارند. بنابراین ارزیابی برونی درون دانشگاهی، نتایج ارزیابی درونی را تایید می کند.
    کلیدواژگان: کیفیت، اعتبارسنجی، ارزیابی درونی، ارزیابی برونی درون، دانشگاهی، گروه فلسفه تعلیم و تربیت
  • لیلا بخشی سورشجانی صفحه 37
    هدف این پژوهش بررسی رابطه بین کمال گرایی با افسردگی و عملکرد تحصیلی و رابطه دو متغیر اخیر با وضعیت اجتماعی اقتصادی دانشجویان می باشد. به این منظور تعداد 400 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای، به نسبت مساوی از هر دو جنس انتخاب و پرسشنامه های کمال گرایی، افسردگی و عملکرد تحصیلی را تکمیل کردند. نتایج تحلیل آزمون همبستگی پیرسون نشان داد بین متغیر کمال گرایی با متغیرهای افسردگی و عملکرد تحصیلی بترتیب همبستگی مثبت و منفی معنی دار وجود دارد. بین متغیرهای تحصیلات پدر و درآمد خانواده با افسردگی همبستگی منفی معنی دار و بین متغیر تعداد اعضاء خانواده با افسردگی همبستگی مثبت معنی دار وجود دارد. بین متغیرهای تحصیلات پدر و درآمد خانواده با عملکرد تحصیلی همبستگی مثبت معنی دار و بین متغیر تعداد اعضاء خانواده و عملکرد تحصیلی همبستگی منفی معنی دار وجود دارد. ضرایب همبستگی بین متغیرهای پژوهش همگی در سطح (01/0 P<) معنی دار می باشند. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد: متغیرهای کمال گرایی و تعداد اعضاء خانواده تاثیر مثبت معنی دار، و متغیرهای تحصیلات پدر و درآمد خانواده تاثیر منفی بر افسردگی دانشجویان داشته است اما ضریب متغیر درآمد خانواده از لحاظ آماری معنی دار نبود. همچنین متغیرهای کمال گرایی و تعداد اعضاء خانواده تاثیر مثبت معنی دار ( 001/0 P<) و متغیرهای تحصیلات پدر و درآمد خانواده نیز تاثیر منفی معنی دار (001/0 P<) بر افسردگی دانشجویان داشته است.
    کلیدواژگان: کمال گرایی، افسردگی، عملکرد تحصیلی
  • مهدیه سادات خشوعی صفحه 61
    زندگی همیشه مطابق با انتظارات ما پیش نمی رود، در خانواده، محیط کار و در همسایگی خود با مشکلاتی مواجه می شویم، روابط پایان می پذیرد، فرزندانمان خانه را ترک می کنند، شغلمان را از دست می دهیم، بیمار می شویم و بالاخره گاهی مرگ، افرادی که دوستشان داریم را از ما می گیرد، اما با این وجود، اکثر ما انسان ها خودمان را با این تغییرات سازگار می کنیم. به نظر می رسد این سازگاری نشانه ی وجود انعطاف پذیری در ما باشد. انعطاف پذیری که امروزه جایگاه ویژه ای در بین آسیب شناسان تحولی یافته است، به عنوان فرایندی پویا تعریف می شود که باعث ایجاد سازگاری یا انطباق مثبت در شرایط ناگوار یا تروماتیک می شود. انعطاف پذیری ساختاری است چند بعدی که در تحول آن عوامل ژنتیکی (مانند هوش) و محیطی (مانند پایگاه اجتماعی– اقتصادی خانواده) متعددی نقش دارند. در واقع افراد انعطاف پذیر با داشتن ویژگی های شخصی (مانند خودکارآمدی و شادمانی) و اجتماعی (مانند والدین صمیمی و وجود بزرگسالانی خارج از خانواده که علاقه مند به ارتقاء رفاه کودک هستند) نه تنها از مهارت های بین فردی خوبی برخوردار هستند، بلکه کنترل بیشتری در زندگی داشته و فعالانه به برنامه ریزی برای غلبه بر حوادث می پردازند.
    کلیدواژگان: انعطاف پذیری، روان شناسی تحولی
  • مهدی زیرک صفحه 95
    پژوهش حاضر به منظور بررسی استانداردهای حرفه ای روسای دانشگاه ها (به وی‍ژه در حوزه آموزش) و به منظور ارائه چارچوب مناسب برای ارتقای کیفی مدیریت آموزش عالی انجام گرفته است.

    دراین مطالعه سه سئوال بنیادی مورد بررسی قرارگرفته است:1-استانداردهای حرفه ای روسای دانشگاه ها کدام است ؟
    2-الگوی مناسب برای ارتقای استانداردهای حرفه ای روسای دانشگاه ها کدام است ؟
    3-درجه تناسب الگوی پیشنهادی از نظر متخصصان آموزش عالی کدام است؟
    این پژوهش از نوع توصیفی است و برای اجرای آن از روش پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه های: فردوسی مشهد، واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 9 (خراسان)، بیرجند و سبزوار تشکیل می دهند، که تعداد کل آنها بر اساس آمار اخذ شده در تاریخ مهرماه 1386، 1500 نفر می باشد، که از طریق نمونه گیری طبقه ای – نسبی تعداد 97 نفر انتخاب شدند.
    برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و پرسشنامه محقق ساخته (یک پرسشنامه بازپاسخ از طریق فن دلفی و دو پرسشنامه بسته پاسخ با طیف لیکرت) استفاده شده است که پس از تعیین روائی و پایائی در اختیار نمونه آماری قرار گرفته است.
    برای تحلیل اطلاعات و داده ها در بخش توصیفی از جدول توزیع فراوانی و درصد و در بخش استنباطی از آزمون های t همبسته، کی دو فریدمن و نسبت بهره گیری شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و Minitab و نرم افزار Lisrel انجام گرفته است.

    از جمله نتایج پژوهش حاضر، این که:1-وضعیت موجود استانداردهای حرفه ای (دانش مهارت، توانایی و نگرش و گرایش) روسای دانشگاه های مورد مطالعه در حد مطلوبی نیست.
    2-از نظر برخورداری روسای دانشگاه های مورد بررسی از استانداردهای حرفه ای در وضع موجود، مولفه های مهارت و توانایی، دارای رتبه اول، بعد از آن در رتبه دوم مولفه نگرش و گرایش قرار دارد و در درجه سوم مولفه دانش قرارگرفته است.
    3-از نظر وضع مطلوب و مورد انتظار استانداردهای حرفه ای روسای دانشگاه ها، مولفه نگرش و گرایش دارای بیشترین اهمیت، مولفه مهارت و توانایی در درجه دوم و مولفه دانش در رده سوم قرارگرفته است.
    کلیدواژگان: استانداردهای حرفه ای، روسای دانشگاه ها، متخصصان آموزش عالی، آموزش عالی، مدیریت آموزش عالی
  • علی اکبر سلیمانیان، اکرم محمدی صفحه 131
    تحقیق حاضر به منظور بررسی رابطه بین هوش هیجانی و رضایت زناشویی دانشجویان شاغل به تحصیل در مراکز آموزش عالی شهر بجنورد انجام گرفته است.
    بدین منظور از جامعه آماری تعداد 300 آزمودنی (150 زن و 150 مرد) با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با در نظر گرفتن سهم هر یک از مراکز آموزش عالی انتخاب شدند. در این پژوهش برای اندازه گیری هوش هیجانی از پرسشنامه هوش هیجانی فراخلقی (TMMS) و برای اندازه گیری رضایت زناشویی از پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ استفاده شد. روائی محتوایی هر دو آزمون به تایید متخصصان رسید و برای سنجش اعتبار آزمون ها از روش آلفا کرونباخ استفاده شد که به ترتیب 77/0 و 81/0 به دست آمد.
    نتایج تحقیق نشان داد بین هوش هیجانی و رضایت زناشویی همبستگی مثبت معناداری وجود دارد و هوش هیچانی به تنهایی 30 درصد از تغییرات رضایت زناشویی را تبیین می کند. همچنین این تحقیق نشان داد بین مولفه های هوش هیجانی (توجه، وضوح، بازسازی خلقی) و رضایت زناشویی همبستگی مثبت معناداری وجود دارد. نتیجه تحلیل رگرسیون چندگانه گام به گام نشان داد عامل توجه بیشترین توانایی تبیین تغییرات رضایت زناشویی را دارد و 19 درصد از تغییرات رضایت زناشویی را تبیین می کند. عامل وضوح 7 درصد و عامل بازسازی 3 درصد از تغییرات رضایت زناشویی را تبیین کرده اند. نتیجه تحقیق همچنین نشان داد میزان هوش هیجانی در زنان به طور معناداری بیشتر از مردان است.
  • مهران فرج اللهی، محمدرضا سرمدی صفحه 151
    پژوهش حاضر با هدف بررسی و شناخت زیرساخت های آموزشی نظام آموزش از راه دور به ویژه چگونگی توزیع امکانات و خدمات آموزشی در مراکز و واحدهای آموزشی دانشگاه پیام نور در سطح کشور و در پیوند با ساختار آموزشی به روش توصیفی- پیمایشی انجام شده است.
    جامعه آماری از دو گروه اساتید و دانشجویان در مراکز و واحدهای آموزشی در 30 استان کشور (70 مرکز و واحد آموزشی) انتخاب گردیده است. سپس با شیوه اسنادی و پیمایشی دو پرسشنامه محقق ساخته شده (پرسشنامه دانشجویان، پرسشنامه اساتید) که پایایی آنها از طریق اجرای آزمون مجدد و محاسبه الفای گرونباخ برای دانشجویان 82٪ و اساتید 80٪ بدست آمد اجرا گردیده است. آنگاه برای پردازش اطلاعات از نرم افزار (Excel) و برای تجزیه و تحلیل آماری از نرم افزار (SPSS) استفاده گردید. سپس برای هر دانشگاه استان نیازسنجی آموزشی و خدماتی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. و یافته های پژوهش نشان داد که:1-بین امکانات و خدمات آموزشی در مراکز و واحدهای آموزشی دانشگاه پیام نور با نیاز های آموزشی دانشجویان همخوانی وجود ندارد. بطوری که در اکثر مراکز آموزشی امکانات و خدمات آموزشی متناسب پاسخگویی نیاز های آموزشی دانشجویان نبوده است.
    2-توزیع امکانات و خدمات آموزشی در مراکز و واحدهای آموزشی دانشگاه پیام نور از دیدگاه اعضای هیئات علمی متناسب نمی باشد به عبارت دیگر وضعیت امکانات و خدمات آموزشی در مراکز آموزشی از دیدگاه اعضای هیات علمی پایین تر از متوسط قرار دارد.
    3-توزیع امکانات و خدمات آموزشی با نوع مراکز و واحدهای آموزشی دانشگاه پیام نور متناسب نمی باشد. بطوری که در مراکز بزرگ آموزشی توزیع امکانات و خدمات آموزشی نسبت به مراکز متوسط و کوچک در سطح پایین تری ارائه می گردد.
    4- توزیع امکانات و خدمات آموزشی در مراکز و واحدهای آموزشی دانشگاه پیام نور از نظر اعضای هیات علمی و دانشجویان این دانشگاه متناسب نمی باشد.
    کلیدواژگان: دانشگاه پیام نور، مراکز و واحدهای آموزشی، امکانات و خدمات آموزشی، آموزش از راه دور
  • حبیب الله نجفی هزارجریبی صفحه 191
    این مقاله به بررسی عوامل بازدارنده درون سازمانی مشارکت معلمان در طرح معلم پژوهنده می پردازد. طرح معلم پژوهنده و اقدام پژوهی نوآوری جدیدی در نظام آموزش و پرورش کشور است. اقدام پژوهی روشی جدید برای بهبود عملی، نوآوری، تغییر و توسعه اقدام های آموزشگاهی و اجتماعی است. در این پژوهش 384 نفر از معلمان با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده و به پرسشنامه تحقیق پاسخ دادند. نتایج بیانگر آن است که کمبود آگاهی و اطلاعات معلمان یکی از مهمترین عوامل بازدارنده مشارکت آنان در طرح اقدام پژوهی است. همچنین کمبود امکانات و دیگر منابع علمی پژوهشی، نگرش و عمل مدیران، کمبود وقت، کمبود توجه یکسان به دوره های تحصیلی، عدم توجه به جنسیت و رجحان تصمیم های بدون اتکا بر تحقیق از موانع دیگر درون سازمانی مشارکت معلمان در طرح اقدام پژوهی می باشد.
    کلیدواژگان: عوامل درون سازمانی، مشارکت معلمان، معلم پژوهنده، اقدام پژوهی، آگاهی معلمان
  • احمد ولی پور، عزت الله نادری صفحه 207
    هدف این پژوهش بررسی میزان آگاهی معلمان دوره راهنمائی از مبانی برنامه ریزی درسی و اصول یادگیری به منظور ارائه الگوی عملی جهت ارتقای دانش و مهارت های آنان است. روش انجام پژوهش زمینه ای است و جامعه آماری کلیه معلمان شاغل به تدریس در مدارس راهنمائی شهرستان بهشهر در سال تحصیلی 88 – 87 است، نمونه آماری 186 نفر از معلمان زن و مرد می باشند که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. در این تحقیق از ابزار آزمون محقق ساخته (حاوی 40 سوال چهار گزینه ای) استفاده شده است.
    داده ها در دو سطح توصیفی (با استفاده از جداول توزیع فراوانی، در صد، میانگین) و استنباطی (با استفاده از آزمون x2 و با نرم افزار Spss مورد توصیف و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. عمده ترین یافته های پژوهش این است که میزان آگاهی معلمان دوره راهنمائی از مبانی برنامه ریزی درسی و اصول یادگیری با کسب میانگین 4/11 (در مقیاس 20 نمره ای) در حد متوسط است. و همچنین چون مقدار x2 به دست آمده در سطح اطمینان 95 درصد از مقدار x2 جدول بزرگتر است بنابراین پراکندگی پاسخ ها واقعی است و بین فراوانی پاسخها مشاهده شده و فراوانی مورد انتظار تفاوت معنی دار است. لذا می توان گفت که آگاهی معلمان دوره راهنمائی از مبانی برنامه ریزی درسی و اصول یادگیری در حد متوسط است.
    کلیدواژگان: مبانی برنامه ریزی، اصول یادگیری، معلمان دوره راهنمائی، ارتقای دانش و مهارتها
|
  • Abbas Bazargan Page 1
    Evaluation mechanism is an instrument without which educational activities are merely “blind shootings“. Making use of such mechanisms will result in an increased understanding of the flaws and deficiencies. Evaluation mechanism is of two kinds: internal and external.
    The present study in an applied one and the research method it employs is descriptive-analytical. In the study, quantitative tools (questionnaire) and qualitative ones (interview and observation) are used. The population consists of: 1. heads of department (previous and current) 2. Faculty members (No, 5) 3. Students (No, 24 MA and 11 PhD) 4. Graduates (No, 24 MA and 16 PhD) 5. Employers (No, 25). Since the sample was small, to make an in-depth examination, a complete census was conducted. Attained results indicate the extent of desirability of the evaluated factors at the internal and intra-external university evaluations is accordance together.
    Keywords: Quality, Accreditation, internal evaluation, Intra, external University Evaluation, Department of Philosophy of Education
  • Lila Bakhshi Page 37
    In this research we are trying to find right answers to the following questions. First, is there any meaningful relationship between perfectionism with depression and students’ academic achievement?
    Second, is there any meaningful relationship between depression and academic achievement with their socioeconomic status?
    The aim of this research is to show to college students how to adapt their expectations with their abilities, because unlimited expectations create irreparable problems to them. Correlation and regression are the type of the research and sampling of the research are 400 college students. The means of the research include perfectionism questionnaire and depression questionnaire.
    Results of the research show a meaningful relationship between perfectionism with depression and students’ academic achievement and in addition to that there is a meaningful relationship between socioeconomic status with their depression
    Keywords: Perfectionism, depression, Academic achievement
  • Mahdiyah Sadat Page 61
    Life doesn’t always go the way we wish or expect. Problems arise in the family, the workplace, and the neighborhood. Relationships end, children leave home, we lose our job, we get sick, or a loved one dies. But most of us successfully adjust to changes in our lives. It seems that this adjustment is a sign of resilience in us. Developmental psychologists have long been interested in the construct of resilience, which has been broadly defined as ‘‘a dynamic process wherein individuals display positive adaptation despite experiences of significant adversity or trauma’’. The resilience is Multidimensional Construct which genetic (e.g. intelligence) and environmental factors (e.g. family socioeconomic status) play a major role in shaping it development. Indeed, resilient individuals who possess Personal (e.g. self-efficacy and happiness) and social traits (e.g. warmth parents and adults outside the family who take an interest in promoting the child’s welfare) not only have good interpersonal skills but also have sense of greater control over their lives and they actively plan how to cope with events.
    Keywords: resilience, Developmental psychology
  • Mahdi Zirak Page 95
    The purpose of the present study is to investigate the university chancellors’ professional standards to propose an appropriate model for promoting higher education management in Iran. Three research questions were set:1-What are the existing professional standards of the Iranian university chancellors?
    2-What is the appropriate model for promoting the Iranian chancellors’ professional standards?
    3-What is the acceptability rate for the proposed model?
    The research method employed in this survey study was a descriptive one. 1500 academics from different Khorasan universities, Ferdowsi University of Mashhad, Islamic Azad University (District 9), SabzevarTeacherTrainingUniversity, and BirjandUniversity, formed the statistical population of this study. Out of 150 questionnaires distributed among the study population in October 2008, 97 were returned for data analysis.
    To collect data, three researcher-made questionnaires were employed as the instruments of the study: one open-ended questionnaire (Delphi) and two closed questionnaires (Likert). The reliability and validity of these instruments were estimated before they were given to the study subjects. To analyze data, descriptive and inferential statistical procedures were used including tables of frequency ,t-test, and Fridman k2, The analysis was conducted using SPSS, Minitab, and Lisrel.
    The findings of the present study revealed that
    1-The current professional standards (knowledge, skill, and attitude) were not at the appropriate level among the university chancellors... .
  • Aliakbar Salimaniyan, Akram Mohammad Page 131
    The present study is an investigation of the relationship between emotional intelligence and marital satisfaction among students studying of higher education centers in Bojnord.
    300 subjects (150 male, 150 female) were selected using stratified random sampling. To measure emotional intelligence the trait meta-mood scale questionnaire was employed. To measure marital satisfaction ENRICH questionnaire was used. The content validity of both was confirmed by the experts. To investigate the reliability of the instruments a chi square test was used. the reliabilities were 0.77 and 0.81 respectively.
    The results showed that there is a positive correlation between emotional intelligence and marital satisfaction. Emotional intelligence accounts for 30 percent of marital satisfaction. The study also showed that there is a positive correlation between components of EM (attention clearance emotional reconstruction) and marital satisfaction. The results of multi-stage regression analysis showed that attention accounted for 19% of marital satisfaction (19%) clearance component accounted for 7% and emotional reconstruction 3% of marital satisfaction. The findings also indicated that emotional intelligence is significantly higher in women.
    Keywords: emotional intelligence, marital satisfaction
  • Mehran Farajallahi, Mohammadreza Sarmadi Page 151
    With characteristics such as flexible teaching and learning techniques, the safeguarding of education in even the most distant areas and guaranteeing equal educational opportunities specially for people with special requirements ( Homemakers, physically impaired, … ) the distant learning system paints a bright picture of the availability of education to all in the future. Iran Payamenoor University currently catering for approximately one million students, is the only existing university in Iran active in offering distant learning opportunities at associate, bachelor, masters and PhD levels in 400 educational centers and units. As Payamenoor University has been active in education and research, an investigation of how the aim of this educational system "anyone, anywhere, anytime can again access to higher education" has been accomplished in its educational centers and units is essential. A research entitled "a study of the Payamenoor University's educational demand evaluation based upon distant learning system" was conducted over a two year period. A descriptive-evaluative technique was employed and the statistic population included University lecturers, students and administrators of Payamenoor University educational centers and units (70 in total) in the country's 30 provinces. Applying a classified-random sampling system and utilizing Cockrun's Formula, 3000 students, 300 members of the university faculty and 30 administrators were selected as the statistical sample. Three surveys were prepared using an evaluative-documentative method (A survey directed at students, one directed at lecturers and a third directed at the administrators). The reliability of these surveys was estimated using the Gronbach Alpha and was found to be 82% for students, 80% for lecturers, and 78% for administrators. The data was then prepared for analysis using Microsoft Excel and analyzed... .
  • Habiballah Najafi Page 191
    The present study investigates inhibitive inner organizational factors in teacher-researcher plan. Teacher-researcher and action research is an innovation in educational system.
    Action research is a new approach to operational improvement, innovation, change and development in school and society actions. 384 teachers were selected using a stratified sampling method.
    They answered a questionnaire. The results showed that lack of knowledge is the most important inhibitive factor in their participation.
    Not enough facilities and resources, manager’s attitudes and actions, lack of time, unequal attention to all school grades, not considering the gender, and preference for decisions that are not based on research are among other factors that cause barrier in participation in action research.
    Keywords: action research, teacher, researcher, Participation, inner organizational factors, teacher awareness
  • Ahmad Valipour, Ezatallah Naderi Page 207
    The aim of this research is to find the level of knowledge of teachers in high school and guidance school, in subjects like lesson planning and learning in order to give an operational pattern to teachers to increase their skills and knowledge. The survey was done as a field research and the statistical society is a group of teachers working in guidance and high schools in Behshahr in the academic year 2008-2009, the statistical sample is 382 teachers (men and women), which is chosen by random sampling. In this research, we have used 40 tests as a tool for researching.
    Data are discussed and analyzed in two levels: descriptive (by using frequency tables, percentage , mean) and inferential (by using X2 test and SPSS program). The findings of this research indicate that the degree of their knowledge of the fundamental of curriculum and principles of learning is average, achieving 10.83 out of 20.
    The value of X2 is significant at p>0.05; therefore, the distribution of answers is reliable.
    Keywords: fundamentals of curriculum, learning principles, teachers of high, guidance school, development in knowledge, skills