نشریه مهندسی و مدیریت کیفیت
سال چهارم شماره 2 (تابستان 1393)

مشخصات کیفی یک فرآیند حاصل تنظیمات مقادیر متغیرهای کنترلی فرآیند به شیوهای است که متغیرهای پاسخ فرآیند در مقادیر بهینه خود تنظیم شوند. طراحی آزمایش ها یک رویکرد سیستماتیک است که میتواند با انجام تغییرات هدفدار در متغیرهای کنترلی، متغیر پاسخ فرآیند را اندازهگیری نماید و در هر بار اجرای آزمایش با اندازهگیری متغیرهای کنترلی و متغیر پاسخ توصیفی از مکانیزم حاکم بر فرآیند و نحوه تاثیر متغیرهای کنترلی بر متغیر پاسخ ارائه دهد. فرآیندهای چندپاسخی عبارتند از فرآیندهایی که در آنها پاسخ فرآیند چندگانه بوده و به طور همزمان چندین پاسخ یک فرآیند بر اساس چندین متغیر کنترلی اندازهگیری میشوند؛ تحت این شرایط یافتن بهترین ترکیب مقادیر پاسخ فرآیند و متغیرهای کنترلی متناظر به راحتی ممکن نیست. در این مقاله تکنیکهایی به منظور شناسایی بهترین سطوح متغیرهای پاسخ فرآیند و متغیرهای کنترلی متناظر با آن در فرآیندهای چند پاسخی با استفاده از روش های تصمیمگیری چندمعیاره ارایه میشود. کاربرد روش ارایه شده در یک مطالعه موردی با اجرای دو روش نوین تصمیمگیری چند معیاره نشان داده میشود. تحلیلها نشان میدهد که یافته های حاصل از هر دو تکنیک تصمیمگیری چندمعیاره از یکدیگر پشتیبانی میکنند.

دستیابی به یک کنترل کیفیت کارآمد، از جمله مسائل مهم در توسعه و بهبود فرآیندهای ماشین کاری چندمرحله ای است، به خصوص زمانی که خط تولید بطور پیوسته در حال کار است و مشخصه های محصولی در پایان خط اندازه گیری می شوند. تعیین منبع بروز خطا به منظور کاهش تغییرات مشخصه های محصولی بطور قابل توجهی در ردیابی، تشخیص و کنترل فرآیندهای ماشین کاری کاربرد دارد. روش های انطباق الگویی و برآورد آماری از جمله روش های شناخته شده ای هستند که در تعیین منابع بروز خطا به کار گرفته می شوند اما این روش ها اغلب با تکیه بر مدل های تحلیلی و الگوهای پیچیده، بر تشخیص مرحله به مرحله خطا تمرکز یافته اند که نرخ بالایی از هشدارها را درپی خواهند داشت. در این مقاله، با به کارگیری تحلیل تمایز در مدل سازی انتشار تغییرات خطاهای فرآیندی، رویکردی نوین در تشخیص منابع خطای مشخصه های محصولی ارایه شده است که در آن، با تخصیص بردار مشاهدات اندازه گیری شده در انتهای خط به قانون دسته بندی، منبع انحرافات درون مرحله ماشین کاری تعیین می شود. کاربرد این رویکرد در یک مطالعه موردی تحقق یافته است. رویکرد تشخیص خطای ارایه شده در سیستم های چندمرحله ای بزرگ و متشکل از فرآیندهای ماشین کاری از قبیل صنایع خودروسازی و هوافضا می تواند به کار گرفته شود.

بسط چند متغیره نمودارهای کنترل برای پراکندگی فرآیند به سادگی میانگین فرآیند نیست. مدل کلی یا روش هایی که رنج وسیعی از مسائل واقعی را پوشش دهد وجود ندارد. در بیشتر موارد، مسایل متفاوت نیاز به بررسی های خاصی دارند. در این تحقیق چندین مورد خاص از انواع تغییر در ماتریس واریانس کوواریانس را در نظر میگیریم و مدلها و نمودارهای کنترل برای کشف این تغییرات فرآیند را بهبود می دهیم. در این مقاله راه های تشخیص وضعیتهای خارج از کنترل بررسی شده و 3 روش برای پایش ماتریس واریانس کوواریانس چندمتغیره در فاز 2 ارائه شده است. آماره های پیشنهادی تحت انواع تغییرهای تعریف شده مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج شبیه سازی کارایی رضایت بخشی
را برای روش های پیشنهادی نشان می دهد.

نمودارهای کنترل مشهورترین ابزارهای کنترل فرآیند آماری برای کشف سریع تغییرات در فرآیند هستند. در بین نمودارهای چندمتغیره، نمودار کنترل چندمتغیره ی T2 هتلینگ که تعمیمی از نمودار کنترل شوهارت است، از محبوبیت بیشتری برخوردار است. طرح های اقتصادی نمودارهای کنترل اغلب یک سناریو را برای فرآیند از میان سناریوهای متنوع در نظر می گیرند. در عمل، امکان وجود
چندین سناریو برای فرآیند نیاز به طرح های استوار اقتصادی را برای نمودارهای کنترل نشان می دهد. طراحی نمودار کنترل برای یک سناریوی خاص، زمانی که سناریوی دیگری محقق شود منجر به هزینه ی بالاتری می شود. در این مقاله به طراحی استوار اقتصادی موزون برای نمودار کنترل T2 هتلینگ تحت چندین سناریو می پردازیم که هدف آن مینیمم کردن هزینه ی طراحی با توجه به حضور چندین سناریو در محیط - تولیدی است. برای مدل ارائه شده مثالی عددی در نظر گرفته شده است که مقادیر بهینه ی پارامترها با استفاده از الگوریتم ژنتیک به دست می آیند. در نهایت تحلیل حساسیت پارامترها اجرا می شود که در آن پارامترهایی که به طور معناداری تاثیرگذار هستند مشخص می شوند.

هدف از انجام این تحقیق، ارائه رویکردی به منظور اندازه گیری اثربخشی نظام استانداردسازی ملی بر عملکرد زنجیره تامین است. نظام های استانداردسازی ملی موجب شناسایی مرجع تامین کننده شده و تکمیل کننده سایر نظام های استانداردسازی هستند. اگرچه در تحقیقات پیشین به صورت کلی به اثر مثبت استانداردسازی در زنجیره های تامین اشاره شده، اما تاکنون روش مدونی برای اندازه گیری آن ارائه نشده است. در این تحقیق، رویکرد جدیدی از ترکیب روش رویه پاسخ i و روش شناسایی شبکه عصبی ii ارائه شده که توسط آن میزان بهبود عملکرد زنجیره تامین در اثر پیاده سازی نظام استانداردسازی ملی اندازه گیری میشود. معیارهای اندازهگیری عملکرد بر مبنای مدل فرآیندی مدل مبنا عملیات زنجیره تامین iii انتخاب شده و از شبیه سازی زنجیره برای پیشبینی ها استفاده شده است. به منظور اعتبارسنجی رویکرد پیشنهادی، مورد کاوی روی زنجیره تامین مرغ گوشتی انجام یافته و میزان بهبود عملکردآن در اثر پیاده سازی «ایران کد» اندازه گیری شده
است. نتایج حاصله نشان داد که اولا رویکرد پیشنهادی برای اندازه گیری میزان بهبود عملکرد زنجیره تامین مناسب است و ثانیا عملکرد زنجیره با پیاده سازی نظام استانداردسازی بهبود مییابد. ضمنا این بهبود در تمام مراحل زنجیره تامین به یک اندازه نیست. این رویکرد قابلیت تعمیم به سایرنظام های استانداردسازی و زنجیره ها را دارد .

در این مقاله برای رتبه بندی واحدهای آموزشی یک رویکرد ترکیبی جدید پیشنهاد شده است. در روش پیشنهادی ابتدا با استفاده از پرسشنامه استاندارد سروکوآل انتظارات و ادراکات مشتریان ازکیفیت خدمات واحدهای آموزشی در پنج بعد مختلف (که هر یک شامل زیربعدهایی هستند) اندازه گیری و با استفاده از میانگین نظرات، شکاف بین انتظارات و ادراکات با استفاده از تحلیلهای آماری بررسی می شود. سپس با استفاده از مقایسات زوجی و بکارگیری فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، وزن نهایی ابعاد و زیربعدهای کیفیت خدمات محاسبه شده و با استفاده از میانگین نمرات حاصل از نظرسنجی و بکارگیری روش تصمیم گیری چندمعیاره پرومته، واحدهای آموزشی بر مبنای زیر بعدهای
کیفیت خدمات رتبه بندی می شوند. در انتها با استفاده از رتبه کیفیت خدمات بدست آمده برای واحدهای آموزشی به عنوان متغیر خروجی و در نظر گرفتن چند متغیر ورودی، کارایی واحدهای آموزشی با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها، ارزیابی می شود. از رویکرد پیشنهادی برای ارزیابی کارایی هشت دانشکده در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب بر اساس کیفیت خدمات استفاده شده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که استفاده از رویکرد پیشنهادی، دقت، ارزیابی و رتبه بندی واحدهای آموزشی را افزایش می دهد.

بازار اقتصادی جهان هیچ گاه به این اندازه رقابتی نبوده است.درسراسر دنیا سازمان ها و بنگاه های تجاری تلاش می کنند تا از طریق نیل به مزایای منحصربه فرد، نسبت به سایر رقبا به موقعیتی تازه دست یابند که یکی از آن ها تامین رضایت مشتری است.تحقیف های متعددی بر روی تاثیر رضایتمندی و وفاداری بر عملکرد بانک ها از منظیر مشیتری انجام شده اسیت ولی تاثیر رضایت مندی و وفاداری مشیتریان بر شاخص های سودآوری بانک که منتج از عوامل متعددی می باشد بررسی نشده است .در این تحقیق از روش معادلات ساختاری برای شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر رضایتمندی و وفاداری مشتریان بانک و نهایتا بر بازدهی بانک های خصوصیی استفاده شده است . مدال معادلات ساختاری یک تحلیل چند متغیره است که به محقق امکان میدهد مجموعه ای از معادلات رگرسیون و تجزیه وتحلیل چنید متغیر مسیتقل با چند متغیر وابسته را به طور همزمان انجا دهد. نمونه ای متشکل از 850 ندر از مشتریان در بین 17 بانیک خصوصی ایرانی موردبررسی قرار
گرفتند. نتایج تحقیق نشان میدهد که رضایتمندی و وفاداری مشتریان بر شاخص های مالی بانک های خصوصی تاثیر مثبتی دارد این در حالی است که وفاداری تاثیر بیشتری را نشان می دهد. نتایج تحقییق میی توانید مدیران بانک را در تدوین راهبردهای مناسبی برای مدیریت رضایتمندی مشتریان و برنامه ریزی بهتر برای بازدهی و سوددهی بیشتر و تطابق بیشتر خدمات با خواسته ها و نیازهای مشتریان یاری دهد .

طراحی و توسعه ی یک محصول عاملی بسیار مهم در موفقیت شرکت ها و تولید کننده ها شناخته می شود. معمولا طراحی محصول طی دو مرحله ی طراحی پارامتر ها و تعیین تلرانس ها صورت می گیرد که ابتدا پارامترها طراحی و سپس تلرانس های مناسب تعیین می شوند. این راهبرد دو-مرحله ای نمی تواند تضمین کننده ی جواب مناسب برای برخی از ویژگی های کیفی باشد. توسعه ی سریع محصول و برنامه ریزی تولید و فروش آن از عوامل مهم برای موفقیت در بازار رقابتی است و لذا در طراحی مدرن ایجاد توازن بین عملکرد محصول و هزینه های تولید از طریق تعیین تلرانس ها از مسائل دغدغه برانگیز است. در این تحقیق، روشی پیشنهاد شده است که طراحی پارامتر ها و تعیین تلرانس ها بطور همزمان صورت می پذیرد. در روش پیشنهادی از مفهوم زیان کیفی و تحلیل واریانس استفاده شده است. داده های شبیه سازی شده برای ارزیابی و صحه گذاری روش پیشنهادی مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج نشان می دهند که روش پیشنهادی موجب کاهش هزینه های تولید و بهبود کیفیت شده و از روش های موجود بهتر عمل می کند.