دو ماهنامه بررسی های بازرگانی
سال سیزدهم شماره 72 (امرداد و شهریور 1394)

با توجه به نقشی که صادرات در ایجاد فرصت اشتغال و تامین ارز جهت واردات به ویژه در کشورهای درحال توسعه دارد، حضور مداوم در بازارهای بین المللی دارای اهمیت حیاتی می باشد. با توجه به پیچیدگی رقابت های فزاینده، دقت در تصیم گیری مطلوب و اتخاذ سیاست های حمایتی مناسب در سطوح مختلف، ضرورت پیدا کرده که هدف این سیاست ها بهبود عملکرد صادراتی شرکت ها یا تحریک آن ها برای شروع و ادامه فعالیت های صادراتی است.
هدف این مطالعه تحلیل نحوه و میزان تاثیرگذاری برنامه های تشویق صادرات بر عملکرد شرکت های صادرکننده خدمات فنی و مهندسی ایران می باشد. برای این منظور از مدلی جهت بررسی تاثیر برنامه های تشویق صادرات بر عملکرد صادراتی استفاده گردید که جهت گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ای بین شرکت های صادرکننده خدمات فنی و مهندسی ایران توزیع و سپس با استفاده از فن آماری مدل یابی معادلات ساختاری تحلیل گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که استفاده از برنامه های تشویق صادرات به طور مستقیم بر عملکرد صادراتی تاثیر نداشته اما به طور غیرمستقیم و از طریق تاثیرگذاری بر قابلیت های مرتبط با صادرات و اثر آن بر استراتژی بازاریابی صادراتی تاثیر مثبت و معنادار دارند. بر اساس نتایج تحقیق، پیشنهادهایی برای افزایش اثربخشی برنامه های تشویق صادرات ارائه شده که می تواند مورد استفاده سیاست گذاران این حوزه قرار گیرد.

ارزش و اهمیت روز افزون حقوق مالکیت فکری در عرصه های مختلف داخلی و بین المللی و تاثیر آن بر حوزه های مختلف علمی، فناوری، تجاری و اقتصادی سبب گردیده به یکی از حوزه های راهبردی تبدیل شود. در این میان هر کشور با توجه به ظرفیت ها و رویکردهای خود و میزان اهمیت و ضرورتی که برای این مقوله قایل است نسبت به تدوین راهبردهای مربوطه اقدام می نماید. اهمیت این موضوع بر جمهوری اسلامی ایران نیز پوشیده نیست و فعالیت های صورت گرفته در چند سال اخیرحکایت از اهمیت این موضوع در جمهوری اسلامی ایران دارد. این تحقیق در صدد تدوین راهبردهای یکپارچه و هماهنگ مطابق با اصول و مقررات حاکم و موازین اسلامی مطابق ارزش ها، ماموریت ها و منویات مقام معظم رهبری بوده به گونه ای که با ملاحظه مولفه های محیطی حقوق ذینفعان را تضمین نماید. در این مطالعه سعی گردیده با ملاحظه مولفه های تاثیرگذار مربوطه و ساختار حقوقی و قانونی و هم چنین نظام مدیریتی امور مربوط به حقوق مالکیت فکری نسبت به تدوین راهبردهای مربوطه اقدام گردد. در این تحقیق ضمن استخراج مولفه های تاثیرگذار داخلی و خارجی و ارایه آن به کارشناسان و نخبگان ذیربط و تعیین میزان و اهمیت و تاثیر هر کدام از طریق ماتریسSWOT راهبردهای مربوطه تدوین گردیده است. با محاسبه مختصات مربوطه و موقعیت یابی در تحلیل Space ، وضعیت جمهوری اسلامی ایران در موقعیت تدافعی قرار گرفت و پانزده راهبرد نهایی برای آن تدوین گردید.

با افزایش آگاهی و دانش مشتریان در ارتباط با اهمیت رفاه اجتماعی، محیط زیست به دغدغه ای جدی برای مردم تبدیل شده است. اهمیت مسائل محیط زیست، افزایش مقررات عمومی، رقابت وسیع سازمان ها و فشار افکار عمومی باعث شده است که سازمان ها علاوه بر سودآوری و فروش بیشتر به محیط زیست و سلامت مصرف کنندگان هم توجه کنند. امروزه سازمان هایی می توانند به اهداف خود دست یابند که به وظایف اجتماعی خود نیز توجه کنند. به دلیل اهمیت این مفهوم، این مقاله به بررسی تاثیر بازاریابی سبز بر قصد خرید مصرف کنندگان با نقش واسطه ای مسئولیت اجتماعی و تصویر محصول پرداخته است. تعداد 384 پرسشنامه میان مصرف کنندگان توزیع و جمع آوری شد و داده ها با استفاده از نرم افزار لیزرل مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که همه ی فرضیه ها به جز تاثیر مستقیم بازاریابی سبز بر قصد خرید مصرف کنندگان مورد تایید است؛ بنابراین، بازاریابی سبز از طریق اثرگذاری بر مسئولیت اجتماعی و تصویر محصول می تواند بر قصد خرید اثرگذار باشد و مستقیما بر آن تاثیر ندارد.

عملکرد صادراتی یکی از مباحث بازاریابی بین الملل است که بسیار مورد پژوهش قرار گرفته شده است ولی همچنان درک درست و کاملی از آن وجود ندارد، که این مشکل تا حدودی به دلیل پیچیدگی مفهوم عملکرد صادراتی و شاخص های متنوع اندازه گیری عملکرد صادراتی است که اغلب به نتایج متناقض و متضاد منجر می شود. در مقاله حاضر بیش از 75 مطالعه تجربی داخلی و خارجی مربوط به شاخص های عملکرد صادراتی که در فاصله زمانی سال های 1998 تا 2015 منتشر شده است بررسی شده است. که نتایج این بررسی نشان داده است که شاخص های اندازه گیری عملکرد صادراتی به دو گروه اقتصادی (مالی) و غیر اقتصادی (غیر مالی) دسته بندی می شوند، در نهایت در مجموع این دو گروه 68 شاخص برای اندازه گیری عملکرد صادراتی شناسایی شده است. که در گروه شاخص های اقتصادی رشد فروش صادرات، حجم فروش صادرات، شدت صادرات، سهم بازار صادرات، رشد سهم بازار صادرات،رشد سهم بازار صادرات در مقایسه با رقبا، سودآوری صادرات و حاشیه سود صادرات بیشترین کاربرد را داشته اند. در حالی که شاخص های غیراقتصادی کمتر استفاده شده است. از جمله پرکاربردترین این شاخص ها عبارتند از: عملکرد کلی صادرات، موفقیت صادرات، عملکرد استراتژیک صادرات، رضایت از عملکرد صادراتی و جلسه انتظارات اشاره نمود.

تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه بین تبلیغات از طریق پیام کوتاه و ابعاد چهارگانه ارزش ویژه نام تجاری در نمایندگی های بیمه ملت مشهد انجام شده است. جهت دستیابی به این هدف به روش نمونه گیری خوشه ایبا تخصیص متناسب، دو نمایندگی از دو نقطه با شرایط فرهنگی و درآمدی کاملا متفاوت در مشهد انتخاب و نمونه گیری از این دو نمایندگی به نسبت تعداد مشتریان در هر کدام از نمایندگی ها انجام شده است. تحقیق حاضر بر حسب هدف کاربردی و بر اساس شیوه گردآوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی است و برای گردآوری داده ها از ابزار پرسشنامه استفاده شده است و تجزیه و تحلیل داده ها توسط نرم افزار اسمارت پی ال اس انجام گرفته است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که تبلیغات از طریق پیام کوتاه با همه چهار بعد ارزش ویژه نام تجاری به طور معنادار و مثبتی در ارتباط است.

رابطه مبادله به این موضوع می پردازد که یک اقتصاد، چه اندازه محصول را از طریق ارزش یک واحد محصول صادراتی خود، می تواند خریداری نماید. مواد خام، بخشی از صادرات کالایی ایران را تشکیل می دهد و از طرف دیگر، بخشی از تشکیل سرمایه ناخالص کشور نیز از ناحیه واردات کالاهای سرمایه ای فراهم می گردد. این مقاله، رابطه مبادله بین مواد خام صادراتی و کالاهای سرمایه ای وارداتی ایران را برای دوره 1392-1388 بررسی کرده است. یافته های مقاله نشان می دهد که رابطه مبادله بین مواد خام صادراتی و کالاهای سرمایه ای وارداتی کشور در سال های 1391 و 1392 به شدت وخیم شده است.

مسئله اصلی این پژوهش ارائه مدلی برای برندسازی بنگاه های کوچک و متوسط در صنعت شیرآلات بهداشتی با توجه به ویژگی های منحصربه فرد ایرانی است. با توجه به این موضوع که در این حوزه مدلی جامع در ادبیات پژوهشی وجود ندارد، در این پژوهش با بهره گیری از روش تحقیق کیفی تئوری داده بنیاد، اقدام به جمع آوری اطلاعات و ارائه مدل نهایی شده است.در مدل پارادایمی نظریه داده بنیاد، پدیده محوری پژوهش، فرآیند برند سازی برای بنگاه های کوچک و متوسط در صنعت شیرآلات کشور در نظر گرفته شده است و پس از انجام مراحل پژوهش شرایط علی، زمینه ای و مداخله گر این پدیده شناسایی گردیدند. همچنین در انتها نتایج و پیامدهای برندسازی در این نوع بنگاه ها در مدل ارائه شده است. همچنین راهبردهای برندسازی در بنگاه های کوچک و متوسط شناسایی گردیدند. برای ساخت مدل تحقیق از روش مصاحبه های نیمه ساختاریافته و دقیق بر طبق اصول نظریه داده بنیاد استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش مدیران عامل،مدیران بازاریابی و مدیران برند سازی بنگاه های کوچک و متوسط در صنعت شیرآلات بهداشتی بوده اند که از طریق نمونه گیری نظری (غیر احتمالی) با برخی مدیران شرکت ها مصاحبه ها انجام شد و تا رسیدن به نقطه اشباع نظری ادامه یافت و پس از تحلیل و بررسی کدهای استخراج شده در مراحل سه گانه کدگذاری، مدل نهایی استخراج گردید.