فهرست مطالب

فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی
سال ششم شماره 23 (بهار 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/04/04
  • تعداد عناوین: 7
|
  • علی حسین استادزاد، ابراهیم هادیان، کریم اسلاملوییان، احمد صدرایی جواهری صفحات 7-34
    بر اساس پژوهش انجام شده تحقیق و توسعه (R&D) نقش مهمی در رشد کشورها دارد. سرمایه گذاری در بخش تحقیق و توسعه باعث افزایش سطح دانش و افزایش سطح دانش، بهره وری تولید را افزایش خواهد داد و از کانال افزایش بهره وری رشد اقتصادی بهبود می یابد. در مطالعات بسیاری که در مورد تحقیق و توسعه صورت گرفته است از شاخص یکسانی برای این متغیر استفاده نشده است. علت این امر گزارش نشدن نیروی کار و همچنین سطح سرمایه در بخش تحقیق و توسعه به علت پیچیدگی محاسبات و اندازه گیری های این متغیر غیر قابل مشاهده می باشد. در این مطالعه سطح دانش به عنوان یک متغیر غیر قابل مشاهده در تولید در نظر گرفته شده است و با استفاده از روش LP و OP سری زمانی این متغیر طی دوره 1353-1393 برای اقتصاد ایران استخراج شده است. برآورد این سری زمانی می تواند راه گشایی برای مطالعات مهمی در آینده و در زمینه تحقیق و توسعه باشد. الگوریتم و روش مورد استفاده در این مقاله به صورتی طراحی شده است، که قابلیت استفاده برای سایر کشورها را نیز داشته باشد. بر اساس روش LP، نتایج تحقیق نشان می دهد که طی دوره 40 ساله سطح دانش برای اقتصاد ایران دارای روندی صعودی با نرخ رشد 42/0 درصد به طور میانگین برای هر سال بوده است. این نرخ رشد برای کشور آمریکا به طور میانگین 12/1 درصد در سال بوده است.
    کلیدواژگان: سطح دانش، مخارج R&، D، متغیرهای غیر قابل مشاهده، اقتصاد ایران
  • باقر ادبی فیروزجایی، محسن مهرآرا، شاپور محمدی صفحات 35-73
    یکی از شاخص های مهم برای اندازه گیری ریسک، معیار ارزش در معرض ریسک می باشد که در دو دهه اخیر وارد ادبیات مالی شده است. به طور معمول سه رویکرد کلی پارامتریک، ناپارامتریک و شبه پارامتریک برای اندازه گیری ارزش در معرض ریسک مورد استفاده قرار می گیرد. در این مقاله یک روش جدیدی بنام روش شبیه سازی پنجره ارائه می شود که می توان آن را در دسته رویکرد ناپارامتریک قرار داد. شیوه برآورد ارزش در معرض ریسک در این روش همانند روش شبیه سازی مونت کارلو، مبتنی بر بازتولید داده ها است. البته تولید داده ها در این روش جدید، بر مبنای معیارهای مختلف شباهت و فاصله انجام می گیرد به طوری که با انتخاب صدک توزیع بازدهی ها به دست آمده، ارزش در معرض ریسک برآورد می گردد. در ادامه با بکارگیری روش مذکور، ارزش در معرض ریسک شاخص های بورس اوراق بهادار تهران محاسبه می شوند و همچنین دقت ارزش در معرض ریسک برآورد شده بر مبنای آماره های آزمون بازخورد مورد ارزیابی قرار می گیرند. نتایج تجربی حاکی از این است که در روش پنجره بهترین عملکرد به ترتیب از آن معیارهای شباهت اقلیدسی، DTW، کولموگروف-اسمیرنوف، مربع کای دو، شباهت-فاصله و فاصله کسینوسی می باشد.
    کلیدواژگان: ارزش در معرض ریسک، روش پنجره، معیار شباهت، آزمون بازخورد
  • سیاب ممی پور، مریم ربیعی، کیومرث حیدری صفحات 75-101
    در سرتاسر جهان، صنعت برق که در دوره ای طولانی با شرکت های یکپارچه با ساختار عمودی اداره شده است، دستخوش تغییرات شگرفی شده است. صنعت برق به صنعت رقابتی و توزیع شده ای در حال تبدیل است که در آن قدرت های بازار، تعیین کننده قیمت برق هستند، لذا شناسایی قدرت بازار از اهمیت زیادی برخوردار است. بازار برق ایران و شرکت مدیریت شبکه ی برق کشور به ترتیب در سال های 82 و 83 تشکیل شدند. از مهم ترین اهداف تجدید ساختار بازار برق ایران ایجاد محیط رقابتی است. هدف این مطالعه، ارزیابی میزان رقابت در بین شرکت های برق منطقه ای در بازار برق ایران در سال 1391 است. روش کار بدین صورت است که پس از تفکیک شرکت های راهبردی و حاشیه ای توسط شاخص سهم بازار در ساعت پیک فصل تابستان، عملکرد شرکت های راهبردی با مدل کورنو شبیه سازی می شود. هر شرکت کورنو (راهبردی) با هدف بیشینه سازی سود خود و با ثابت فرض کردن تولید رقبا، سعی در بیشینه سازی سود خود دارد. این کار تا جایی که شرکت ها از تغییر میزان تولید خود سود نبرند، ادامه می یابد تا به نقطه تعادل برسند. نتایج به دست آمده از شبیه سازی، نشان می دهد که شرکت های دارای سهم بازار بالاتر در ساعت پیک فصل تابستان سال 91 به صورت راهبردی عمل کرده اند. در سطحی دیگر در این پژوهش به بررسی شرایط نیروگاه های این شرکت ها پرداخته شد. شاخص لرنر برای آن نیروگاه ها محاسبه شد و نتیجه این بود که کل نیروگاه های مربوط به شرکت برق منطقه ای تهران شاخص لرنر بالای 50درصد دارند که نشان از قدرت بازار بالای آن هاست.
    کلیدواژگان: بازار برق، قدرت بازار، مدل کورنو، رقابت، سهم بازار، شاخص لرنر
  • سحر بشیری، مصیب پهلوانی، رضا بوستانی صفحات 103-157
    این مطالعه، ارتباط سیاست پولی و نوسانات بازار سهام در ایران را با استفاده از مدل تعادل عمومی پویای تصادفی بررسی می نماید. در این تحقیق نقش سیاست گذاری پولی در دو رژیم پولی شامل قاعده سیاستی رشد حجم پول و قاعده تیلور با ضرایب سنتی و بهینه، در قالب مدل کینزی جدید با لحاظ چسبندگی دستمزدها و قیمت های اسمی برای اقتصاد ایران مدل سازی می شود. در این الگو حباب بازار سهام از طریق مکانیسمی از اعتقادات خوش بینانه خانوارها نسبت به ارزش بازار سهام شرکت ها پدیدار می شود.
    نتایج نشان می دهد: اول با استفاده از قاعده ساده بهینه سازی پولی و تعیین بهینه ضرایب قاعده تیلور توسط سیاست گذاران پولی تابع زیان کم می شود. دوم شوک انتظارات درونی بیانگر اندازه نسبی حباب جاری به حباب جدید ظاهر شده است و انتقال آن به اقتصاد واقعی از طریق محدودیت های اعتباری درون زا صورت می گیرد، بیشتر نوسانات بازار سهام و بخش قابل توجهی از تغییرات در مقادیر واقعی را توضیح می دهد و منجر به حرکت هم جهت بین قیمت سهام و اقتصاد واقعی می شود. سوم با استفاده از قاعده ساده بهینه سازی پولی و تعیین بهینه ضرایب قاعده تیلور پولی با لحاظ نوسانات قیمت سهام در قاعده سیاستی، بانک مرکزی می توان تابع زیان را کاهش دهد و لزوم دخالت سیاست گذار پولی در شرایط حباب بازار سهام در اقتصاد را تائید می نماید.
    کلیدواژگان: سیاست پولی، نوسانات بازار سهام، کینزی جدید، مدل تعادل عمومی
  • سپیده یاشارئل، مجید حبیبیان نقیبی صفحات 159-196
    سیاست هدفمند سازی یارانه ها از کانال های مختلفی برقدرت خرید خانوارها، فقر و توزیع درآمد اثر می گذارد. در اغلب تحلیل ها ی مربوط به این سیاست تغییر در عرضه ی نیروی کار مغفول مانده است. افزایش درآمد اسمی در اثر پرداخت یارانه ی نقدی در قانون هدفمند سازی یارانه ها، به تنهایی می تواند به کاهش عرضه ی نیروی کار منجر شود. این مساله می تواند موجب کاهش اثر هدفمند سازی یارانه ها گردد. در این تحقیق با روش تعادل عمومی محاسبه پذیر، برآیند اثرات افزایش قیمت حامل های انرژی و پرداخت یارانه ی نقدی با لحاظ کاهش عرضه ی نیروی کار در مرحله ی اول هدفمندسازی محاسبه شده است. سپس با بهره گیری از این اطلاعات به محاسبه ی شاخص ها ی توزیع درآمد و فقر پرداخته شده است. الگوی نظری تحقیق بر پایه ماتریس داده های خرد موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی سال1392کالیبره شده است. نتایج تحقیق نشان می-دهد، برآیند اثرات پرداخت نقدی یارانه ها توسط دولت و افزایش قیمت ها، گرچه باعث کاهش عرضه ی کار در ایران می شود، فقر و توزیع درآمد را بهبود می بخشد. علاوه بر این، نتایج به دست آمده حاکی از آن است که درصد بهبود در قدرت خرید دهک های روستایی بیش از دهک های شهری بوده است.
    کلیدواژگان: یارانه، فقر، توزیع درآمد، تعادل عمومی محاسبه پذیر، عرضه کار
  • جواد هراتی، علی دهقانی، حجت تقی زاده، تکتم امینی صفحات 197-232
    کیفیت محیط زیست تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند نابرابری اقتصادی و سیاسی است. هدف اصلی مطالعه حاضر بررسی تاثیر نابرابری اقتصادی و سیاسی بر کیفیت محیط زیست در کشورهای منتخب است. برای این منظور تاثیر شاخص های ضریب جینی، دموکراسی، درآمد سرانه، مصرف انرژی و شاخص توسعه انسانی بر کیفیت محیط زیست در 57 کشور منتخب با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) برای دوره 2002 تا 2012 مورد بررسی قرار گرفته است. نابرابری اقتصادی و سیاسی به ترتیب با استفاده از شاخص های ضریب جینی و دموکراسی اندازه گیری شده است. نتایج بیانگر تاثیر منفی نابرابری اقتصادی و سیاسی بر کیفیت محیط زیست در کشورهای مورد مطالعه است. در حالی که با افزایش مصرف انرژی، کیفیت محیط زیست کاهش پیدا می کند، با افزایش درآمد سرانه و بهبود شاخص توسعه انسانی، کیفیت محیط زیست بهبود پیدا می کند. این نتایج می تواند از نقطه نظر طراحی سیاست های رشد و توسعه پایدار مورد توجه برنامه ریزان اقتصادی قرار گیرد.
    کلیدواژگان: کیفیت محیط زیست، نابرابری اقتصادی، نابرابری سیاسی، پانل GMM
  • حبیب مروت، عباس قاسمی، حسن حکمی صفحات 233-257
    در مدل سازی بازارهای مالی همواره این نکته دارای اهمیت بوده است که چگونه می توان انحراف مداوم قیمت های مالی را از قیمت های بنیادی آن با استفاده از تعاملات میان عوامل ناهمگن در بازار تشریح کرد. یکی از روش های تشریح این موضوع استفاده از رهیافت اقتصاد محاسباتی عامل محور است. در میان ادبیات مدل های عامل محور عقاید ناهمگن، مدل های مبتنی بر تعاملات بین بنیادگراها و نمودارگراها از اهمیت خاصی برخوردار است، زیرا یکی از عواملی که می تواند نقش مهمی در توضیح تلاطم و نوسانات بازار سهام داشته باشد، احساسات، عقاید و انتظارات سرمایه گذاران در مورد تغییرات آتی قیمت سهام شرکت-هاست. در این مقاله تلاش می شود با ارایه یک مدل محاسباتی عامل محور ساده برای تقاضای سهام ، که در اکثر مطالعاتی که به بررسی نقش عوامل و تقاضاهای ناهمگن در شکل گیری قیمت دارایی ها می پردازند از روایتی از آن استفاده می شود، نقش انتظارات ناهمگن در پویایی شاخص کل قیمت، بررسی شود. برای تعیین انتظارات یا تاثیر نسبی عوامل از روش دیچی و وسترهف (2012)، استفاده می شود. در این مدل برخی از عوامل دارای تقاضای بی ثبات کننده یا برون یابانه می باشند ( نمودارگراها) و برخی از آنها دارای تقاضای تثبیت کننده یا برگشت به میانگین (بنیادگراها) می باشند . بدین منظور از داده های هفتگی، ماهانه و فصلی مربوط به شاخص کل قیمت بازار سهام تهران از سال 1376 تا 1392 استفاده شده است. نتایج مدل سازی نشان می دهد که حساسیت نسبی تقاضای خریداران با انتظارات مختلف نسبت به تغییرات قیمت، و تاثیر نسبی آنها بر کل تقاضا، نقش مهم و معناداری در پویایی قیمتی بازار سهام تهران، دارد. از سوی دیگر، تاثیر نسبی نمودارگراها بر کل تقاضای هفتگی یا انتظارات نمودارگرایی هفتگی در طی دو دهه ی گذشته بیش از 80 درصد بوده است.
    کلیدواژگان: عوامل ناهمگن، بازار سهام تهران، رهیافت محاسباتی عامل محور
|
  • Pages 7-34
    Regarding to studies in different countries the research and development (R&D) play a major role in economy growth. Investment in R&D increase level of knowledge, and we have increase in production efficiency by knowledge increasing, after that economic growth will improve by productivity channel. Many studies exist on the R&D but in any of them not used the same variable for this indicator. The time series of knowledge level is not visible because of complexity the calculations and measurements of this variable. In this study the level of knowledge is intended as an unobservable variable. After that using LP and OP method the time series of this variable is extracted during the period 1974-2014 for Iranian economy. Estimates this series will be an important way for future empirical studies in research and development. Algorithms and methods that used in this paper can be run for other countries. Based on LP method, results shows during the 40 years of knowledge for Iranian economy has upward trend and the averages of grow rate of knowledge level is 0.42 percent for each year.
    Keywords: Knowledge, Costs of R, D, Unobservable Variables, Iranian Economy
  • Bagher Adabi Firouzjaee, Mohsen Mehrara, Shapour Mohammadi Pages 35-73
    Value at risk (VaR) is one of the most important risk measures for computing risk which is entered in financial framework in past two decades. In general there are three approaches including parametric, nonparametric and semi-parametric is used for estimating of VaR. this paper present a new method that is named window simulation which is classified in nonparametric approach. Processing of VaR calculation in window simulation method based on reproduction of data such as Monte Carlo simulation. But, in this new method, data production is done in basis of distance and similarity measures. Considering generated distribution quantile, VaR is estimated. Next, VaR of Tehran Stock Exchange indices are computed by this method. Also the accuracy of estimated VaR is evaluated by backtesting statistics. Empirical results indicate that based on window method, the best outcome is associated to measures of Euclidean, DTW, Kolmogorov-Smirnov, square χ^2 , distance-similar and cosine respectively.
    Keywords: Value at Risk, Window Method, Similarity Measures, Backtesting
  • Siab Mami Pur, Maryam Rabiei, Kiomars Heydari Pages 75-101
    The electricity industry that has been administrated with integrated vertical structure worldwide is now undergoing dramatic changes. Electricity industry is converting to a competitive industry in which market powers determine the price of electricity, there for it is important to identify market power. The Electricity Market of Iran and Iran Grid Management Company were established in 2003 and 2004, respectively. One of the most important objectives of the restructuring of Iran’s Electricity Market is to establish a competitive environment. The purpose of this study was to assess the level of competition among regional power companies in the electricity market in 2013. The method employed separates the strategic companies from marginal companies by market share index in the hours of peak consumption in summer, and then simulates the performance of the strategic companies using Cournot’s model. Each Cournot (strategic) company aims to maximize its profits, assuming its competitors keep a constant production. This goes on to reach equilibrium, as long as companies do not take advantage of changes in their production. The results of the simulation shows that firms with higher market share at the summer peak hours have been acting strategically in 2013. Another part of the study investigated the circumstances of the power plants of these companies. Lerner’s index was estimated and showed that all the power plants of Tehran’s Regional Electricity Company had an index of higher than 50 percent which is an indicator of their high market power.
    Keywords: Power Market, Market Power, Cournot Model, Market Share, Competitive Fringe, Lerner Index
  • Sahar Bashiri, Mosayeb Pahlavani, Reza Boostani Pages 103-157
    This paper investigates the relationship between monetary policy and stock market fluctuations for Iranian economy within a DSGE model. This study models the role of monetary policy in two monetary regimes including money growth and Taylor rule with traditional factors and optimal simple rule in the new Keynesian monetary framework with nominal wage and price rigidities in the Iranian economy. Bubbles in our model emerge through a positive feedback loop mechanism supported by self-fulfilling beliefs. Results show that: first, using an optimal simple rule and determining the optimal coefficients of the Taylor rule by policy makers decrease the loss function. Second, the sentiment shock which represents the size of current bubbles relative to newly born bubbles and transfers to the real economy through endogenous credit constraint, drives the movements of stock market fluctuations and variations in real economy, leading to explain the positive contemporaneous correlation between stock prices and the real economy Third, using an optimal simple rule and determining the optimal coefficients of the Taylor rule with stock price Fluctuations by policy makers decrease the loss function and it confirms that monetary policy should respond to stock market bubbles in the economy
    Keywords: Monetary Policy, Stock Market Fluctuation, New Keynesian, General Equilibrium Model
  • Sepideh Yasharel, Magid Habibian Naghibi Pages 159-196
    Targeted subsidies plan affects income distribution and poverty through several channels. On most of the analyzies, changes on labor supply are not considered. Increasing nominal income alone after paying cash subsidy rule can reduce labor supply in targeted subsidies. This issue may decrease effect of targeted subsidies. In this research by CGE we calculate the result of impact of energy price increase and direct cash subsidy transfer with considering labor supply decrease in the first phase of this plan. Then we use this CGE data to calculate the poverty index and income distribution. The model is calibrated based on 2001 Micro Consistent Matrix (MCM) designed by Research Institute of Planning and Management Deputy Strategic Planning and Control. The results of the model show that while the plan reduce supply of labor, it improve income distribution and poverty in Iran. The results also reveal that the percentage of improvement in purchasing power of rural deciles is more than the percentage of improvement in purchasing power of urban deciles.
    Keywords: Subsidies, Poverty, Income Distribution, Computable General Equilibrium (CGE), Labor Supply
  • Javad Harati, Ali Dehghani, Hojat Taghizadeh, Toktam Amini Pages 197-232
    Environmental quality is affected by many factors such as economic and political inequality. The main purpose of this article is to investigate the effects of income and political inequality on the environment quality in the selected countries. Using the Generalized Method of Moments (GMM), the effects of gini coefficient, democracy index and income per capita, energy consumption and human development index on environmental quality are estimated for 57 countries during the period 2000 to 2012. The results show that income inequality and Political inequality significantly had a negative effect on environment quality. While the energy consumption has the negative effect on the quality of environment, improvement in human development index and the income per capita have a positive effect on the quality of environment. This finding might has important policy implication for policymakers and authorities to achieve sustainable development in different countries.
    Keywords: Quality of Environment, Economic Inequality, Political Inequality, GMM Panel
  • Habibi Morovat, Abbas Ghasemi, Hasan Hakami Pages 233-257
    Modeling price fluctuations in financial markets is very important. We try to model price fluctuations in Tehran stock exchange using heterogeneous agents’ model. We used agent-based computational approach. In this model, there are two kinds of agents, some agents have extrapolating expectations (chartists) and others have stabilizing or mean-reverting expectations (fundamentalists). The dynamics of shares of these two types of agents make price fluctuations. For determining the relative effectiveness of agents expectations, Diechi and Westerhoff (2012) method, is used. For this purpose, weekly data of Tehran Stock Exchange price index (TEPIX) from 1997 to 2014 were used. Modeling results show that the relative sensitivity of buyers with different expectations, and their relative impact to aggregate demand, have significant and important role in the price dynamics of Tehran stock market. We also show that the relative impact of chartists to price fluctuations very important and over the past two decades, the share of them from aggregate demand have been more than 80 percent.
    Keywords: Heterogeneous Beliefs, Tehran Stock Exchange, Agent, Based Computational Approach