فهرست مطالب

مطالعات روانشناختی - سال دوازدهم شماره 1 (پیاپی 42، بهار 1395)

فصلنامه مطالعات روانشناختی
سال دوازدهم شماره 1 (پیاپی 42، بهار 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/03/26
  • تعداد عناوین: 8
|
  • مهر انگیز پیوسته گر*، زهره خسروی، الهه کرمی صفحات 7-24
    هدف از پژوهش حاضر، پیش بینی خشونت مردان علیه همسرانشان بر اساس طرحواره های ناسازگار اولیه و سبک های دلبستگی آنها بود.نمونه مورد مطالعه شامل 197 زوج بود که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. در این پژوهش که یک طرح توصیفی از نوع همبستگی بود، برای سنجش میزان خشونت تجربه شده بوسیله زنان مورد مطالعه از پرسشنامه سنجش خشونت (حاج یحیی ،1999) ، اسنفاده شد . برای سنجش سبک های دلبستگی وطرحواره های ناسازگارمردان از پرسشنامه های سبک های دلبستگی بزرگسالان (کولینز و رید،1990) و فرم کوتاه پرسشنامه طرحواره های ناسازگار (یانگ،1998) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد، بین سبک های دلبستگی ناایمن در مردان با میزان خشونت آنها علیه همسرانشان همبستگی مثبت و معناداروجود دارد. همچنین میان تمامی طرحواره -های آنها به جز 5 مورد ( وابستگی، آسیب پذیری نسبت به ضرر، خودتحول نیافته/ گرفتار، ایثار و بازداری عاطفی) نیز با خشونت همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. تحلیل واریانس رگرسیون داده ها نشان داد سبک های دلبستگی ناایمن و طرحواره ها، نقش تعیین کننده ای در پیش بینی خشونت دارند.این نتایج نشان می دهد، می توان از روی طرحواره های ناسازگارو کیفیت دلبستگی درمردان میزان خشونت آنها علیه همسرانشان را پیش بینی نمودوبا رویکرد طرحواره درمانی به آنها کمک نمود.
    کلیدواژگان: خشونت خانگی، سبک های دلبستگی، طرحواره های ناسازگار اولیه، مردان، زوجین
  • عیسی حکمتی*، مجید محمودعلیلو، محمدطاهر پناه صفحات 27-48
    هدف مطالعه حاضر بررسی روابط ساختاری عاملهای شحصیتی هگزاکو با اختلالات شخصیت خوشه B بود. بدین منظور 100 دانشجو از بین سه دانشکده دانشگاه تبریز به صورت تصادفی ساده انتخاب شده و ابزارهای پژوهش شامل آزمون بالینی چندمحوری میلون3 (MCMI-III) و پرسشنامه هگزاکو-تجدید نظر شده (HEXACO-PI-R) را تکمیل کردند. برای تحلیل داده ها از روش مدل یابی معادلات ساختاری به شیوه کمترین مجذورات جزئی استفاده شد و داده ها بوسیله نسخه دوم نرم افزار SmartPLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج مربوط به مدل اندازه گیری هر یک از عاملهای شخصیتی و اختلالات شخصیت نشان داد که برخی نشانگرها، بار عاملی ضعیفی بر متغیر مکنون خود داشتند و بنابراین از مدل حذف شدند. در بخش مدل ساختاری نیز نتایج نشان داد که خوشایند بودن، هیجان پذیری و صداقت-فروتنی بر اختلال شخصیت ضداجتماعی؛ خوشایند بودن و هیجان پذیری بر اختلال شخصیت مرزی؛ برونگرایی و گشودگی به تجربه بر اختلال شخصیت نمایشی؛ و نهایتا هیجان پذیری، برونگرایی و صداقت-فروتنی بر اختلال شخصیت خودشیفته تاثیر معنادار دارشته و میزان زیادی از واریانس آنها را تبیین می کنند. همچنین ضریب Q2 نشان داد که مدل مورد مطالعه، توانایی پیش بینی نشانگرهای متغیرهای مکنون درونزا را داراست. یافته ها بر حسب سازه های زیستی تبیین شده اند.
    کلیدواژگان: شخصیت، نظریه هگزاکو، اختلال شخصیت، خوشه B، دانشجویان
  • غزال زندکریمی*، سیده منور یزدی، زهره خسروی صفحات 47-68
    این مطالعه با هدف بررسی تفاوتهای تصمیم گیری و توجه اختصاصی در افراد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی و اضطراب فراگیر انجام شد. گروه نمونه عبارت از 100 نفر بودند که 50 نفر در گروه اختلال افسردگی اساسی و 50 نفر نیز در گروه اختلال اضطراب فراگیر قرار گرفتند. شرکت کنندگان از مراجعین بخش اعصاب و روان بیمارستانهای تهران و به صورت تصادفی انتخاب شدند. پژوهش به روش آزمایشی و در سه مرحله انجام شد. ابزارهای مورد استفاده جهت اندازه گیری افسردگی اساسی و اضطراب فراگیر، مصاحبه تشخیصی نیمه ساختار SCID و آزمون DASS-21و برای توجه اختصاصی و تصمیم گیری، نرم افزارN-Back بود (خدادادی، مشهدی و امانی، 2014). نتایج تحلیل واریانس یک راهه برای مقایسه میانگین های توجه اختصاصی ، 0 و 97/3 و 52/2 و تصمیم گیری 43/2 و 24/38 و 74/28 بود. یافته ها نشان دادند که افراد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی در جستجوی نشانه و توجه بر روی آن ضعف دارند در حالیکه در تصمیم گیری برای تثبیت نشانه از سرعت بالایی برخوردار می باشند. برعکس، افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر در جستجوی نشانه و توجه بر روی آن، همانند افسرده ها عمل می نمایند اما در تصمیم گیری برای تثبیت نشانه تعلل معنی داری دارند. ضعف در توجه اختصاصی در هر دو اختلال مشابه است اما سرعت بالا در تصمیم گیری، عامل شناختی حاکم بر اختلال افسردگی اساسی می باشد.
    کلیدواژگان: اختلال افسردگی اساسی، اختلال اضطراب فراگیر، توجه اختصاصی، تصمیم گیری، کارکردهای اجرایی
  • ندا افشاریان*، صغری ابراهیمی قوام صفحات 65-84
    پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی شیوه درمانی واقعیت مجازی بر کاهش هراس از رانندگی در فرد مبتلا به هراس از رانندگی انجام شد. روش پژوهش آزمایشی و نمونه مورد مطالعه از بین مراجعانی که در مهرماه 1394 به مرکز مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی مراجعه نمودند، انتخاب گردید. پس از مصاحبه تشخیصی بر اساس چک لیست علائم مربوط در پنجمین ویراست راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، تشخیص اختلال هراس خاص (هراس از رانندگی) برای وی تایید گردید و تحت 10 جلسه درمان مبتنی بر واقعیت مجازی قرار گرفت. پرسشنامه شناخت رانندگی «بلانچارد و هیکلینگ، تیلور و لوس»، قبل و بعد از مداخله، توسط آزمودنی تکمیل شد. داده ها با استفاده از روش تحلیل نگاره ای و تعیین درصد بهبودی، تحلیل شدند. تحلیل داده ها حاکی از تغییر معنی دار بالینی و آماری در نمرات به دست آمده از مقیاس شناخت رانندگی و تاثیر شیوه درمانی واقعیت مجازی بر کاهش هراس از رانندگی در مورد مراجع بود. همچنین یافته های مربوط به پیگیری دو ماهه نیز حاکی از حفظ و استمرار 63% نتایج بود. درمان واقعیت مجازی علاوه بر اینکه می تواند درمان اثربخشی برای کاهش هراس از رانندگی باشد، می تواند بعنوان یک شیوه درمانی جدید در ایران توسعه یابد.
    کلیدواژگان: واقعیت مجازی، هراس از رانندگی، مقیاس شناخت رانندگی، درمان
  • محبوبه زائری امیرانی*، مه سیما پورشهریاری، احمد به پژوه صفحات 85-110
    هدف این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش شوخ طبعی بر رضایت زناشویی و بهزیستی روانشناختی بود. جامعه مورد پژوهش شامل کلیه معلمان و دبیران زن آموزش و پروررش شهرستان اردستان در سال تحصیلی 92-1391 بود .بر اساس نمره ای که در پرسشنامه سازگاری زناشویی اسپانیر و بهزیسستی روانشناختی ریف بدست اوردند در گروه های 14 نفره آزمایشی و کنترل قرار گرفتند. طرح پژوهش از نوع شبه آزمایشی بود. گروه آزمایشی، آموزش شوخ طبعی (مک گی، 2002؛ نقل از شمس، 1386) را به مدت 8 جلسه 60 دقیقه ای دریافت گردند و گروه کنترل هیچ گونه آموزشی را دریافت نکردند و در انتظار آموزش باقی ماندند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کواریانس تک متغیره استفاده شد. پس از اجرای مجدد پرسشنامه سازگاری زناشویی و بهزیستی روانشناختی، نتایج نشان داد که سازگاری زناشویی گروه آزمایشی در مقایسه با گروه کنترل افزایش یافت. اما در مورد متغیر بهزیستی روانشناختی بین گروه آزمایشی و گروه کنترل تفاوت معناداری وجود ندارد. محقق پیشنهاد می کند برای رسیدن به نتایج قابل اعتماد تر جلسات به مدت 6 ماه ادامه یابد.
    کلیدواژگان: شوخ طبعی، سازگاری زناشویی، بهزیستی روانشناختی، معلمان، دبیران زن
  • الهام موسویان*، منصوره مهدی یار، عبدالعزیز افلاک سیر صفحات 107-126
    با توجه به دیدگاه دی رویتر و بروسکوت (1995) افراد مبتلا به اختلال هراس اجتماعی هنگام روبرو شدن با موقعیت اجتماعی، ابتدا نسبت به نشانه های تهدید آمیز گوش به زنگ می باشند و پس از تشخیص این نشانه ها از آن اجتناب می کنند. در راستای این نظریه هدف از پژوهش حاضر از یک طرف بررسی بازشناسی هیجان در چهره در افراد مبتلا به اختلال هراس اجتماعی در مقایسه با افراد بهنجار و از طرف دیگر مقایسه بازشناسی هیجان در دو گروه از افراد مبتلا به اختلال هراس اجتماعی با ارائه محرک های هیجانی در زمان های متفاوت است.
    حجم نمونه بالغ بر 45 نفر است که شامل 30 نفر از افراد مبتلا به اختلال هراس اجتماعی و 15 فرد به عنوان گروه بهنجار می باشد، 30 فرد مبتلا به هراس اجتماعی به دوگروه تقسیم شدند، بدین صورتکه 15 نفر از آنها در معرض 500 میلی ثانیه ای محرک هیجانی و 15 نفر باقیمانده نیز در معرض 5/2 ثانیه ای محرک های هیجانی قرار گرفتند.
    نتایج حاکی از آن بود دو گروه از افراد مبتلا به هراس اجتماعی ، تنها در هیجان خنثی و تنفر با هم تفاوت معناداری داشتند به گونه ای که در هر دو هیجان افراد که در معرض ارائه 500 میلی ثانیه محرک های بازشناسی قرار داشتند عملکرد ضعیف تری نشان دادند.
    بنابراین نمی توان اجتناب از بازشناسی هیجان های منفی در این گروه از افراد را با توجه به دیدگاه دی رویتر و بروسکوت (1995)، توجیه کرد.
    کلیدواژگان: اضطراب اجتماعی، بازشناسی هیجان در چهره، سوگیری توجه
  • نصرالله قشقایی زاده* صفحات 125-154
    هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش سرمایه روانشناختی بر سرمایه اجتماعی معلمان زن مدارس ابتدایی شهر بهبهان بود. نوع تحقیق با توجه روش پژوهش، شبه آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل می باشد. جامعه آماری این تحقیق معلمان زن مدارس ابتدایی شهر بهبهان (230= N) بود، از طریق نمونه گیری تصادفی 60 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد، و به صورت تصادفی به دو گروه 30 نفره تقسیم شدند و بر اساس قرعه یکی از گروه ها، به عنوان گروه آزمایشی و گروه دیگر به عنوان گروه گواه انتخاب شد. پرسشنامه های سرمایه اجتماعی ابیلی برای هر دو گروه آزمایش و گروه کنترل در دو مرحله قبل از آموزش و پس از آموزش اجرا شد. گروه آزمایشی به مدت 11 جلسه 1 ساعتی تحت آموزش برنامه آموزشی سرمایه روانشناختی لوتانز قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از در بخش آمار توصیفی از دو شاخص آماری میانگین و انحراف معیار و در بخش آمار استنباطی از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد. تحلیل داده ها نشان داد که آموزش سرمایه روانشناختی بر هر سه بعد (شناختی، رابطه ای و ساختاری) سرمایه اجتماعی معلمان زن مدارس ابتدایی شهر بهبهان اثربخش بوده است، لذا پیشنهاد می گردد مدیران آموزش و پرورش از طریق برگزاری کارگاه های آموزشی سرمایه روانشناختی، جو اعتماد و صمیمیت را در بین معلمان تقویت و توسعه دهند.
    کلیدواژگان: آموزش، سرمایه روانشناختی، سرمایه اجتماعی، معلمان زن
  • بهرام ملکی*، هایده خواجه صفحات 141-170
    هدف از اجرای تحقیق حاضر بررسی آزمایشی تاثیر دستکاری مثبت و منفی عزت نفس بر تغییرپذیری عملکرد قلبی عروقی بود. پژوهش حاضر یک تحقیق آزمایشی بود که در آن از طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان کردستان در سال تحصیلی 93-92 بودند. تعداد نمونه شامل 90 نفر (45 مرد و 45 زن) بود که به روش تصادفی منظم انتخاب شدند. مطابق الگوی برگرفته شده از مطالعات پیشین دست کاری عزت نفس به صورت انفرادی در سه گروه آزمایش دست کاری مثبت و دست کاری منفی و گروه کنترل اجرا شد. از مقیاس روزنبرگ برای سنجش عزت نفس و برای تحزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چند متغیری (MANCOVA) استفاده شد. یافته های اجرای پژوهش آزمایشی بر روی دستکاری عزت نفس نشان داد که تفاوت میان گروه های آزمایش (دستکاری مثبت و منفی) و کنترل معنادار 01/0> P بود. میان گروه های مردان و زنان تفاوت معناداری مشاهده نشد. این مطالعه نشان داد دستکاری مثبت یا افزایش عزت نفس باعث افزایش عملکرد قلبی عروقی و برعکس، دستکاری منفی یا کاهش عزت نفس باعث کاهش معنادار عملکرد قلبی عروقی می شود. در تحلیل نتایج معلوم شد ارزیابی مثبت از خود، می تواند نقش حفاظتی معنا داری در کاهش پاسخ های تهدید و افزایش عملکرد قلبی عروقی و سلامت جسمی داشته باشد. در نهایت مشخص شد ارتباط میان عزت نفس و عملکرد قلبی عروقی یک ارتباط پیچیده و چندگانه است.
    کلیدواژگان: عزت نفس، فشارخون، عملکرد قلبی عروقی
|
  • Mehrangiz Pyvastegar*, Zohreh Khosravi Pages 7-24
    The purpose of this study was considering Predicting Violence against Their Wives with respect of Early Maladaptive Schemas and Attachment Styles. Participants included 197 couples who dwelt in Karaj Township, whose life time living together passed at least one year and the age rang was between 20 to 55. Women completed the violence measure questionnaires which were composed of HajjYahya(1999).Husbands also completed Reed & Collin’s adult attachment style questionnaires, (1990) and short form of Yang maladaptive schemas (1998).
    The result of research shows that there is a positive and significant correlation between insecure attachment styles and men's domestic violence against their wives. Also All schemas except 5 occasion (dependence, vulnerability to harm or illness, undeveloped self, self-sacrifice and emotional inhibition) has positive and significance correlation with violence too. Regression variance analysis also shows that attachment styles and maladaptive schemas have definitive role in violence prediction.
    Keywords: Domestic violence, Attachment style, early maladaptive schemas, Wives, men
  • Issa Hekmati* Pages 27-48
    Present study aim was to investigate structural relation of HEXACO personality factors and Cluster B personality disorders. To this end, 100 students were selected by simple sampling and filled out MCMI-III and HEXACO-PI-R. Then data were analyzed by Partial Least Square (PLS) method of structural equation modeling (SEM) and to this aim second version of SmartPLS software was used. The measurement model result of each personality factors and personality disorders showed major indicators of these variables were valid and reliable, but some of them were loaded weakly in their latent variables, then they were excluded. Result of structural model indicates agreeableness, emotionality and honesty-humility had meaningful effect on antisocial personality disorder; emotionality and agreeableness has meaningful effect on borderline personality disorder; extroversion and openness to experience had meaningful effect on histrionic personality disorder; and finally extroversion, emotionality and honesty-humility has meaningful effect on narcissistic personality disorder. Also Q2 coefficient suggests the present model is able to predict indicators of endogenous latent variables. Findings are discussed according to biological constructs.
  • Ghazal Zandkarimi* Pages 47-68
    This study aimed to investigate the differences of decision making and special attention between major depressive disorder (MDD) and generalized anxiety disorder (GAD) patients. The sample size was 100 of patients that 50 of them were selected for MDD group as well as 50 for GAD group. Participants were selected randomly among the clients of psychiatric hospitals. This study was experimental and was conducted in three phase. The SCID semi-structural inventory of diagnosis and DASS-21 scale were applied for measuring MDD and GAD. The N-Back software test was applied for measuring the special attention and decision making (Khodadadi, Mashhadi & Amani, 2014). Results of one way ANOVA to compare the mean of decision making were 0, 3.97 & 2.52 as well as for special attention 2.43, 38.24 & 28.74. These findings showed that the MDD patients are weak in searching and focusing the cue whereas they are quick when deciding whether to stabilize the cue. In contrast, the GAD patients are same as the MDD patients in focusing and searching the cue while they significantly hesitate when deciding to stabilize it. Special attention is same in both disorders but high speed in decision making is the cognitive factor ruling the major depressive disorder.
    Keywords: Decision making, executive functions, generalized anxiety disorder, major depressive disorder, special attention
  • Neda Afsharian* Pages 65-84
    The present research aimed to examine the effectiveness of virtual reality exposure therapy in reducing the driving phobia in a single case study. the research was conducted within an experimental framework and the case study was selected among all people who referred to the Counselling Centre of Allameh Tabatabai University in October 2015. On the basis of The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5), the symptoms of driving phobia were extracted for the case study and the virtual reality exposure therapy was performed for the applicant. The Driving Cognitions Questionnaire (Blanchard, Hickling, Taylor, & Loos, 1995) was completed by applicant before and after treatment. Visual analysis and percent of improvement were used for analysis of the data. The results showed that virtual reality exposure therapy could significantly change the score of cognition scale and consequently reduce the driving phobia in the applicant. In addition, findings for two consecutive months proved that the results were 63% stable. virtual reality exposure therapy is not only an effective method in reducing driving phobia, but it can also be considered as a modern method of treatment in Iran.
    Keywords: Keywords: Virtual reality, driving phobia, driving cognition questionnaire, therapy
  • Mahbubeh Zaeri Amirany*, Mah Sima Pourshahriari, Ahmad Beh, Pajooh Pages 85-110
    The aim of this research was to investigate the impact of humor training in marital adjustment and psychological well-being through an quasi experimental design. All female teachers in Ardestan city in the academic year 2012-2013 were included in the study. Based on the score of marital adjustment questionnaire (DAS, Spanier) and a psychological well being questionnaire (RSPWB, Ryff) twenty-eight persons were selected, through randomly assignment to an experimental and control group (14 persons in each group).The experimental group received the humor training program inspired by McGhee’s 8-Step Humor Skills Training Program (2002) In eight sessions (60 minut). Data were analyzed using Covariance test. The DAS and RSPWB were again administrated to both groups. Findings showed that marital adjustment in the experimental group was enhanced as compared to the control group and there were no significant differences between experimental group and control group in psychological well-being. For more reliable results, researcher suggests that the session at least continue for six monthes.
    Keywords: humor, marital adjustment, psychological well, being, female, teacher
  • Elham Moosavian* Pages 107-126
    De Ruiter and Brosschot (1995) have suggested a process in patients with social anxiety disorder in reaction to their feared stimulus. At the first stage of processing there is an attentional shift towards the stimulus, followed by a later stage in which the stimulus is avoided, so the aim of this study was to investigate the recognition of facial expressions in patients with a social anxiety disorder in compare to healthy control group and in the other hand comparison of emotion recognition in two groups of social phobia patients with different duration of emotional stimulus presentation
    the sample size is over 45 individuals, consist of 30 persons with social phobia disorder and 15 individuals as control group, 30 people with social phobia was divided into two group thus15 persons with 500 milliseconds presentation of emotional stimulus and 15 persons with 2/5 second presentation of emotional stimuli.
    Results showed that two groups with social phobia didn’t have significant differences in facial affect recognition except in disgust and neutral emotions thus social phobia people by 500 millisecond's presentation had weaker performance in neutral and disgust recognition.
    So the avoidance in negative emotions recognition in this group of individual couldn’t be explained by De Ruiter and Brosschot (1995) approach.
    Keywords: social phobia, facial affect recognition, attentional bias
  • Nasrolah Ghashghaeizadeh* Pages 125-154
    The aim of this study was to investigate effectiveness of training of psychological capital on dimensions of social capital among women teachers Behbahan elementary schools. The research was semi quasi-experimental with pretest-posttest design. Statistical population included 230 women teachers in Behbahan elementary schools. 60 people were selected using random sampling method and were randomly assigned to two groups of 30 samples. Abili social capital questionnaires were completed by the two groups at the stage of pre-test and post – test. The experimental group received Luthans Psychological Capital training through eleven sessions and the control group did not receive any intervention. Data were analyzed using analysis of covariance. Research findings indicate that training Psychological Capital have positive effects on dimensions social capital. Thus it is suggested that educational managers develop a climate of trust and friendship among teachers by holding psychological capital training workshops.
    Keywords: Training, Psychological Capital, Social capital, Female Teacher
  • Bahram Malaki* Pages 141-170
    The purpose of study was investigate the effects of positive and negative self-esteem manipulation on the variability of cardiovascular performance. This study was an experimental research with pretest-posttest control group design. The research population were composed of the Farhangian university students in the academic year 2013-2014. The sample consisted of 90 subjects (45 males and 45 females) who were selected with random systematic method. To manipulate self-esteem, according to previous studies, subjects individually in three groups of positive and negative manipulation and control groups were participated. Rosenberg scale administered to measure of self-esteem. The multivariate analysis of covariance (MANCOVA) was used to data analysis. Results of experimental study on the manipulation of self-esteem showed that a significant difference p
    Keywords: Self, esteem, Hypertension, Cardiovascular performance