فهرست مطالب

پژوهشنامه کشاورزی و منابع طبیعی - پیاپی 16 (تابستان 1392)

پژوهشنامه کشاورزی و منابع طبیعی
پیاپی 16 (تابستان 1392)

  • تاریخ انتشار: 1392/06/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • کریم حسینی بای، مجید گلمحمدی صفحات 1-7
    به منظور بررسی لاین های امیدبخش گندم نان در اقلیم سرد آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با تیمار قطع آبیاری پس از مرحله گل دهی در 13 لاین گندم امیدبخش متحمل به تنش خشکی و رقم شهریار به عنوان شاهد منطقه در سه تکرار اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین صفات نشان داد که ژنوتیپ های گندم از نظر عملکرد دانه، عملکرد زیست توده، عملکرد کاه، وزن دانه، وزن سنبله و وزن هزار دانه اختلاف آماری معنی داری دارند اما از نظر تعداد سنبله در متر مربع و ارتفاع گیاه اختلاف معنی داری نداشتند. بیشترین عملکرد دانه مربوط به لاین C-84-2 و کمترین عملکرد دانه را لاین C-84-13 به ترتیب 04/6 و 67/3 تن در هکتار داشتند.
    کلیدواژگان: تنش خشکی، لاین های امید بخش گندم، مقایسه عملکرد دانه
  • غلامرضا خلیل زاده، محمد رضایی، معرفت قاسمی صفحات 8-16
    دستیابی به لاین های با پتانسیل عملکرد بالا و پایدار در شرایط زارعین و معرفی آنها به عنوان رقم جدید یکی از مهمترین مراحل معرفی یک رقم محسوب می شود. به همین منظور این آزمایش با 7 تیمار و 3 تکرار و در دو مکان (نقده و ارومیه) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی (RCBD) در سال زراعی 89-1388 در شرایط زارعین اجرا گردید. لاین ها شامل UH-12، EHBYT-C85-8، EHBYT-C85-4، EHBYT-C85-2، EHBYT-C83-16، EHBYT-C83-7 و رقم سلطان (شاهد) بودند. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده ها اختلاف آماری معنی دار در سطح احتمال 1% برای عملکرد دانه، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، پدانکل، طول سنبله اصلی، تعداد دانه در سنبله و شاخص برداشت برای لاین ها نشان داد. مقایسه میانگین عملکرد دانه برتری لاین های EHBYT-C83-7، EHBYT-C83-16 و EHBYT-C85-2 را به ترتیب با 6532، 7274 و 6642 کیلوگرم در هکتار نسبت به رقم سلطان (5334 کیلوگرم/هکتار) نشان داد. همبستگی ساده بین صفات نشانگر رابطه مثبت و معنی دار عملکرد دانه با وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و عملکرد بیولوژیک بود. پایداری عملکرد دانه بر اساس واریانس درون تیماری لاین های EHBYT-C85-2 و EHBYT-C85-8 را پایدارترین ژنوتیپ ها نشان داد. تجزیه کلاستر لاین ها را در چهار گروه دو کلاستر تک فردی و دو کلاستر چند فردی دسته بندی کرد. رقم سلطان و لاین EHBYT-C83-16 در دو کلاستر تک فردی قرار گرفتند. لاین EHBYT-C83-16 با برتری عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه، تعداد دانه بیشتر در سنبله، و طول سنبله بلند در یک کلاستر جداگانه قرار گرفت. بقیه لاین ها در کلاستر مشترک با رقم سلطان قرار گرفتند. نهایتا با توجه به عملکرد بالا و پایداری عملکرد و سایر خصوصیات برتر زراعی دو لاین EHBYT-C83-16 و EHBYT-C85-2 جهت معرفی بعنوان لاین های برتر شناسایی شدند.
    کلیدواژگان: جو بدون پوشینه، لاین های امیدبخش، شرایط زارع، سازگاری عملکرد
  • غلامرضا خلیل زاده، مجتبی وهابزاده، محمد رضایی، معرفت قاسمی صفحات 17-25
    ارزیابی لاین های امید بخش در شرایط زارعین تحت عنوان طرح آنفارم (تحقیقی-تطبیقی) یکی از مهم ترین مراحل معرفی یک رقم به شمار می رود و سازگاری این ها در شرایط زارعین لازمه معرفی ارقام جدید می باشد. در این آزمایش 7 ژنوتیپ گندم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و در دو مکان (حومه شهرستان های خوی و اشنویه استان آذربایجان غربی) تحت شرایط آبیاری محدود آخر فصل (قطع آبیاری پس از سنبله رفتن) در سال زراعی 88-1387 اجرا گردید. تیمارهای مورد ارزیابی در این پروژه عبارت بودند از لاین های امیدبخش C-84-D5502، C-85-D8، C-85-D9، C-85-D11 و C-85-D13 که در کنار دو رقم شاهد (الوند و سرداری) جهت ارزیابی عملکرد دانه و اجزای عملکرد و پتانسیل نهایی در شرایط کم آبیاری بررسی شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده ها در دو مکان نشانگر اختلاف بسیار معنی دار در سطح احتمال 1% بین ارقام شاهد و لاین های امید بخش برای صفات ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن دانه در بوته، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه و عملکرد دانه بود. مقایسه میانگین عملکرد دانه نشان داد که لاین های امید بخش در کلاس بالاتر از ارقام شاهد سرداری و الوند قرار گرفتند. برترین لاین ها از جنبه عملکرد C-84-D5502 و C-85-D11 (به ترتیب با 74/7 و 77/7 تن در هکتار) بودند. همبستگی عملکرد دانه با وزن هزار دانه منفی بود ولی با عملکرد بیولوژیک مثبت بود. ارقامی مانند الوند و سرداری که وزن هزار دانه بالایی داشتند از عملکرد پایینی برخوردار بودند. با توجه به پایین بودن واریانس درون گروهی عملکرد دو لاین C-85-D8 و C-85-D9 به عنوان پایدارترین لاین ها و دو لاین C-84-D5502 و C-85-D11 به عنوان دو لاین با عملکرد دانه بالا و نسبتا پایدار شناسایی گردیدند. لاین C-85-D11 دارای تعداد پنجه متوسط، طول پدانکل بلند، طول سنبله متوسط، تعداد دانه زیاد، وزن هزار دانه متوسط و عملکرد دانه قابل توجه بود.
    کلیدواژگان: آبیاری محدود، اقلیم سرد، تعداد پنجه، عملکرد دانه، لاین امیدبخش، وزن هزار دانه
  • معرفت قاسمی، اصغر اظهری، غلامرضا خلیل زاده، سلیمان جمشیدی صفحات 26-34
    بیماری زنگ زرد و اسکب خوشه گندم در منطقه مغان از بیماری های قارچی مهم در گندم است. لذا به منظور بررسی تاثیر تاریخ های مختلف کاشت بر امکان کنترل بیماری های زنگ زرد و اسکب خوشه گندم و عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزارع کشت و صنعت و دامپروری مغان اجرا شد. در این بررسی چهار رقم گندم شامل بوگارو، پیشتاز، نوگال، شیرودی و دو لاین امیدبخش شاملN-85-5 و N-80-19 در تاریخ های 30 مهر، 15 آبان و30 آبان در سال زراعی 89-88 مورد مطالعه قرار گرفتند. در طول دوره رشد عملکرد دانه، طول سنبله، تعداد سنبلچه، وزن دانه در بوته، تعداد دانه در سنبله، ارتفاع بوته، تعداد پنجه بارور، شاخص برداشت و نیز ضریب پیشرفت بیماری زنگ زرد گندم و شاخص بیماری فوزاریومی سنبله اندازه گیری و ثبت گردید. نتایج نشان داد که بین تاریخ های مختلف کاشت از نظر تعداد پنجه بارور، وزن دانه در سنبله، شاخص برداشت در سطح احتمال 5% و از نظر طول سنبله و وزن دانه در کل بوته در سطح احتمال 1% اختلاف معنی داری وجود دارد. رقم بوگارو در تاریخ کاشت 30 مهر با 66/ 41% شاخص بیماری فوزاریومی سنبله و لاین N-80-19 در همان تاریخ کاشت با 82/ 19% شاخص بیماری زنگ زرد حداکثر حساسیت به این دو بیماری را داشتتند و رقم پیشتاز در تاریخ کاشت 15 آبان با بیشترین عملکرد دانه و بعد از آن رقم نوگال در همان تاریخ کاشت می توانند به عنوان ارقام متحمل به این دو بیماری در منطقه کشت شوند. همچنین بهترین تاریخ کاشت برای عملکرد بالا و نیز کاهش آلودگی بوته ها به هآلآیتایاصابیماری های زنگ زرد و فوزاریوم سنبله گندم در منطقه مغان 15 آبان توصیه می گردد.
    کلیدواژگان: گندم، تحمل، تاریخ کاشت، کنترل بیماری
  • جمشید نظری عالم، حسن علیزاده، مجید جوادی صفحات 35-44
    در استان لرستان استفاده از علف کش های جدید دو منظوره در کنترل علف های هرز گندم در حال گسترش است ولی کارایی بعضی از آن ها بعد از مدتی استفاده، کاهش یافته می شود. از این رو کارایی علف کش دو منظوره جدید متوسولفورون + سولفوسولفورون قبل از استفاده وسیع در سطح استان، در منطقه الشتر، به صورت یک طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار در مقایسه با علف کش مرسوم کلودینافوپ مورد استفاده در منطقه در سال89- 88 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که علف کش متوسولفورون + سولفوسولفورون هیچ گونه تاثیری بر علف های هرز باریک برگ نداشت و وزن خشک باریک برگ ها در این تیمار بیش از 45 گرم در مترمربع بود و این علف های هرز به مرحله تولید بذر رسیدند. درصد خسارت بر این علف های هرز ناشی از مخلوط تریبنورون + کلودینافوپ بیش از 98 درصد بود. وزن خشک علف های هرز پهن برگ در این دو تیمار تفاوتی با هم نداشت و علف های هرزی مانند کمندی و شلمی در تیمار جدید علف کش به خوبی کنترل شد. عملکرد گندم در تیمار متوسولفورون + سولفوسولفورون کمتر از 5/3 تن در هکتار بود که با شاهد بدون کنترل تفاوت معنی داری در سطح 5 درصد نداشت و نتایج آزمایش نشان داد که علف کش جدید متوسولفورون + سولفوسولفورون به دلیل عدم کارایی روی باریک برگ ها نمی تواند در منطقه لرستان کارایی خوبی را داشته باشد.
    کلیدواژگان: علف کش متوسولفورون+ سولفوسولفورون، گندم، علف هرز
  • نادر تقی زاده ابربکوه، ولی بریم نژاد صفحات 45-56
    ساوجبلاغ یکی از مهم ترین قطب های تولید محصولات گلخانه ای در استان البرز می باشد که توت فرنگی یکی از محصولات اصلی گلخانه ای این منطقه محسوب می گردد که با توجه به زمان برداشت و سطح کیفیت آن دارای مطلوبیت زیادی در بین مردم کشورمان می باشد. این پژوهش به دنبال بررسی کارایی فنی واحدهای گلخانه ای تولید توت فرنگی در این شهرستان می باشد. در این مطالعه اطلاعات 65 واحد گلخانه ای جمع آوری گردید. اطلاعات لازم در خصوص مشخصات مدیر واحد گلخانه ای، نحوه فعالیت واحد گلخانه ای ، نحوه خرید و فروش توت فرنگی، جایگاه گلخانه، نهاده های مصرفی، پرسنل و تولیدات بوده است. به منظور برآورد کارایی فنی گلخانه ها نخست دو تابع تولید یکی به شکل کاب- داگلاس (نماینده توابع انعطاف ناپذیر ) و دیگری به شکل ترانسلوگ ( نماینده توابع انعطاف پذیر) برآورد شده است. میانگین کارایی فنی بهره برداران در استان البرز 79/0 برآورد گردید. حداقل و حداکثر کارایی فنی تولیدکنندگان به ترتیب 54/0 و 967/0 محاسبه شده است که نشان از وجود اختلاف بین حداقل و حداکثر کارایی فنی تولید کنندگان دارد. بررسی یافته های حاصل از پژوهش نشان می دهد که عوامل و محدودیت های مختلف اقتصادی، زیربنایی، اقلیمی، فنی، حمایت های دولتی و قوانین و مقررات اداری در توسعه کشت های گلخانه ای تاثیرگذار هستند.
    کلیدواژگان: کارایی فنی، گلخانه، البرز، کابداگلاس، ترانسلوگ
  • محسن شوکت فدایی، محمد خالدی، کاظم اینانلو صفحات 57-66
    امروزه نقش سازنده تعاونی ها در عرصه های اقتصادی اجتماعی، به خصوص در جوامعی که در این زمینه دارای تشکیلات منسجم تری هستند، به طرز چشم گیری احساس می شود. صاحب نظران کشورهای در حال توسعه نیز، گسترش و نهادینه کردن فرهنگ تعاون را در باورهای اقشار گوناگون جامعه، به شکلی جدی مورد توجه و مطالعه قرار داده اند. در ایران نیز با توجه به اینکه توجه به معیشت مردم از اساس ترین برنامه های بخش اجرایی کشور محسوب می شود و تلاش شده در برنامه توسعه و سند چشم انداز فرصت های برابر، امکانات برابر و اطلاعات برابر و کار و سرمایه گذاری به گونه ای برابر در اختیار مردم قرار گیرد، قطعا سهم بخش تعاون یکی از مردمی ترین بخش های اقتصاد در این زمینه بیشتر و مسئولیتش سنگین تر خواهد بود. بدیهی است که عملکرد بخش تعاون در کشور با میزان موفقیت و شکست شرکت های تعاونی رابطه مستقیم دارد. هدف کلی پژوهش حاضر ارزیابی تاثیر عوامل درون و برون سازمانی در موفقیت شر کت های تعاونی تامین نیاز دامداران استان قزوین است. بر اساس روش نمونه گیری ساده و جدول مورگان از میان 16 شرکت تعاونی با 5000 عضو، 8 شرکت و 357 نفر عضو و 24 مدیر برای مطالعه انتخاب شدند. پس از تکمیل پرسشنامه ها، نتایج تحقیق مبین این واقعیت است که تعاونی ها در دست یابی به اهداف مورد نظر در اساس نامه وزارت تعاون و برآوردن انتظارات و توقعات اعضا در مجموع ناموفق عمل کرده اند.
    کلیدواژگان: شرکت های تعاونی تامین نیاز دامداران، موفقیت، استان قزوین، عملکرد
|
  • Karim Hosseinibay, Majid Golmohamadi Pages 1-7
    In order to study of seed yield new bread wheat varieties under drought stress at cold area, the experiment was carried out based on complete randomized design (RCBD) with three replications. Results showed that, there were significant differences among genotypes for grain yield and biological yield, straw, grain weight, spike weight, grain weight and plant height. The highest yield belong to number C-84-2 with 6.02 (ton/ha) and the lowest yield belong to number C-84-13 with 3.67 (ton/ha). There was not effect of drought stress on plant height and the related morphological traits.
    Keywords: Bread wheat, Drought stress, Grain yield, on farm
  • Gholamreza Khalilzadeh, Mohammad Rezaei, Marefat Ghasemi Pages 8-16
    Evaluation of promising lines on farm conditions is one of the most important processes of releasing a new cultivar. This study was conducted in two locations of west Azerbaijan province (Naghadeh and Urmiyeh) in 2009-2010 with seven genotypes (six promising lines and one cultivar as check). Genotypes including: EHBYT-C83-7, EHBYT-C83-16, EHBYT-C85-2, EHBYT-C85-4, EHBYT-C85-8, UH-12 and Soltan with Randomized Complete Block Design (RCBD) with 3 replications in two locations. Analysis of variance showed significant differences among lines (probability level of 1%) for grain yield, 1000 kernel weight, plant height, length of peduncle, length of spike, number of grain per spike and biological yield. Means comparison for grain yield showed EHBYT-C83-16, EHBYT-C83-7 and EHBYT-C85-2 the highest ones with 6532, 7274 and 6642 Kg/ha respectively. Grain yield for Soltan cultivar was 5334 Kg/ha. Within group variation showed lines of EHBYT-C85-2 and EHBYT-C85-8 as the most grain yield stability lines. Cluster analysis grouping genotypes in 2 groups. EHBYT-C83-16 with the high grain yield, TKW, plant high, high spike length grouping in a single odd cluster, and other 6 genotypes inserted in the other cluster. Finally, two lines of EHBYT-C83-16 and EHBYT-C85-2 have been evaluated as the best lines in order to introduce as a new release cultivars.
    Keywords: Hulles barley, promising line, on farm, grain stability
  • Gholam Reza Khalilzadeh, Mojtaba Vahabzadeh, Mohammad Rezaei, Marefat Ghasemi Pages 17-25
    Evaluation of promising lines On-Farm condition is one of the most important processes of releasing a new cultivar. This study was conducted in west Azerbaijan province in two sites (Khoy and Oshnaviyeh) as the On-Farm study in 2008-09 cropping season. Seven wheat genotypes (five promising lines and two checks) including: C-84-D5502, C-85-D8, C-85-D9, C-85-D11 and C-85-D13 and Alvand and Sardari as the checks were used. Experimental design was Rrandomized Complete Block with three replicates. Combined Analysis of variance over two locations showed significant differences among the genotypes at the 1% of probability level for plant height, spike length, 1000 kernel weight, number of grain per spike, seed weight per plant, biological yield and grain yield. Comparison for grain yield showed that promising lines has higher grain yield than the check cultivars. C-84-D5502 and C-85-D11 with 7.74 and 7.77 t ha-1 were the best lines. Correlation between grain yield and yield components were significantly negative, but positive and non-significant coefficients with biological yield. Sardari cultivar showed the highest TKW and the least grain yield whereas, high potential lines showed the lowest TKW. According to the results, C-85-D11 with medium of tiller number, main spike length, TKW, high peduncle length, high seed number in spike and high grain yield is the outstanding promising line and can be candidate line for release.
    Keywords: cold climate, Grain yield, limited irrigation, number of tiller, promising line, thousand kernel weight
  • Marefat Ghasemi, Asghar Azhari, Gholam Reza Khalil Zade, Soleyman Jamshidi Pages 26-34
    The most important diseases of wheat are yellow rust and Fusarium wheat in the Moghan region. The study was conducted to determine the planting date on the yellow rust disease and Fusarium wheat on yield and yield components of wheat varieties. The experiment lay out as a split plot design in a randomized complete block design (RCBD) withing three replicate in Moghan livestock farming and industry. Planting date treatments includs October 22, November 6 and 21 were allocated to the whole plots. Four and two line of wheat varieties named Bogaru, Pishtaz, Nogal and Shiroudi, N-85-5 and N-80-19 were allocated in the subplot. The following paramiters inclduding grain yield, spike length, spikelet number, seed weight, number of grains per spike, plant height, tiller number, harvest index and coefficient of wheat yellow rust disease progression and disease index of Fusarium were recorded during the growing season. Results showed that different Date were significant on the number of fertile tillers, grain weight per spike, harvest index in the P≥5% and the total length of spike and grain weight per plant at P≥1%. The highest susceptibility to the fusarium diseases was observed on Bogaru variety at the October 22 with 41.66%. The highest susceptibility to fusarium diseases was observed on N-80-19 line at the November 6 with 19.82%. The highest yield was observed on Pishtaz cultivar at November 6. However Nogal can be as tolerant cultivars to yellow rust and Fusarium grown in the region. The best planting date to reduced disases of yellow rust and fusarium of wheat in Moghan were Nov.6 to 21.
    Keywords: wheat, tolerance, Plantig Data, diseases control
  • Jamshid Nazari Alam, Hasan Alizadeh, Majid Javadi Pages 35-44
    The use of new herbicide is developing in recently years in Lorestan County but efficiency some of these are doubt after 1 to 2 year use. So that assayed the efficiency of the new herbicide Sulfosulfuron Metosulfuron as random complete Block design in four replications in compare custom herbicide before wide use in Aleshtar County. Result showed that Sulfosulfuron Metosulfuron haven’t any effect on grass weed and dry weight of wild oat (Avena fatua L.) Black grass (Alopecurus myosuroides L.) was more than 45 (g/m2) in this treatment and they reached to the product of the seed and while damage percent on this weed was more 98 percent from of the mix of tribenuron Clodinofop proparjyle. The dry weights of broadleaved haven’t different in two treatments and weeds such as Musk weed (Myagrum perfoliatum L.) was controlled as well. Wheat grain yield in Sulfosulfuron Metosulfuron treatment was less than 3.5 (t/ha) that not significant different in level 5 percent probability.
    Keywords: Herbicide Sulfosulfuron + Metosulfuron_weed_wheat
  • Nader Taghi Zadeh Abrabkuh, Vali Barimnejad Pages 45-56
    Savojbolagh is one of the main poles greenhouse productions in Alborz Province. Strawberry is one of the main products is this area that with respect to harvest time and quality, the people have great utility. In this research the technical efficiency of the greenhouse units of strawberry production in Savojbolagh county has been studied and evaluated. In this study the data of 65 greenhouse units were gathered. The necessary information were about the characteristics of the greenhouse's manager, the operation quality of the greenhouse unit, the strawberry's buy or sell quality, the location of the greenhouse, the situation of the inputs consumed, the case of the staff and the situation of the products. In order to estimate the technical efficiency, first we estimated two production functions in the forms of Cobb-Douglass (the representative of the inflexible functions) and translog (the representative of the flexible functions). The average technical efficiency for Alborz Province's strawberry producers was estimated about 0.79. The minimum and maximum technical efficiency of producers were estimated respectively 0.54 and 0.967 that show the difference between the maximum and the minimum technical efficiency among the producers.
    Keywords: Technical efficiency, greenhouse, Alborz, Cobb, Douglass, Translog
  • Mohsen Shokat Fadaei, Mohammad Khaledi, Kazem Eenanlo Pages 57-66