فهرست مطالب

پژوهش حقوق عمومی - سال هفدهم شماره 50 (بهار 1395)

فصلنامه پژوهش حقوق عمومی
سال هفدهم شماره 50 (بهار 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/04/10
  • تعداد عناوین: 7
|
  • علی اکبر گرجی ازندریانی، فرزین قهرمان زاده نیمگزی صفحات 9-35
    عملکرد موفق نظام های سیاسی، وابسته به وجود یک اداره کارآمد است. در ارتباط با اداره عمومی و سازماندهی آن تا دهه 1980 بوروکراسی نظامی بی بدیل برای تامین کارآمدی در ارتباط با تمامی کارکردهای دولت انگاشته می شد. باوجود این، بوروکراسی بهویژه در دوران دولت رفاه، به دنبال گسترش دستگاه اداری دولت، با شکل دادن به اقتداری مستقل از جامعه و نهادهای دموکراتیک، در تعارض با ارزش های دموکراتیک قرار گرفته و همین امر موجب تلاش های نظری و عملی در بستر نظام های دموکراتیک برای اصلاحات در جهت دموکراتیزه کردن آن شده است. نظریه ها و روش های پیشنهاد شده برای اصلاحات، متنوع بوده است. در این ارتباط میتوان به نمایندگی در بوروکراسی، انتصابات سیاسی و بهکارگیری اصول و آیینه ای اداری اشاره کرد. علاوه بر این، روش ها و فنون ارائه شده در چارچوب مدیریت عمومی نوین در سالهای بعد از1980 در جهت کارایی و بازدهی، اثربخشی و صرفه جویی در استفاده از منابع نیز موجب تضعیف اقتدار بروکراتیک بوده اند. روش هایی که در کنار کاستن از حجم بوروکراسی، پاسخگویی آن را نیز تسهیل کرده اند.
    کلیدواژگان: دموکراسی، بوروکراسی، اداره عمومی، مدیریت عمومی، کارآمدی
  • غلام نبی فیضی چکاب، نعیم نوربخش صفحات 35-58
    انعقاد معاهدات دوجانبه مالیاتی در جهان به عنوان ابزاری برای اجتناب از اخذ مالیات مضاعف که مانعی در مسیر گسترش تجارت بین الملل تلقی میشود، رواج چشمگیری دارد. در متن این به معنای پایگاهی ثابت برای انجام کسب وکار مورد نظر « مقر دائمی » معاهدات، مفهومی با عنوان شرکت های مقیم دو کشور متعاهد، گنجانده شده است تا مشمولیت مالیاتی فعالان اقتصادی این دو کشور تبیین شود. تعیین مساله اقامت، جهت تشخیص وضعیت مالیاتی مودیان از اهمیت خاصی به معنی مقیم بودن و ،« مقر دائمی » برخوردار است و در معاهدات دوجانبه مالیاتی نیز احراز وجود مشمولیت مالیاتی مودی مقیم خارج از کشور نسبت به سود قابل تخصیص به این واحد است. اما دیده می شود که شرکت های فراملی با اتخاذ تدابیری متقلبانه تلاش دارند به ناحق، از مفاد معاهدات دوجانبه مالیاتی برای کاستن از مسئولیت مالیاتی خود، سوءاستفاده نمایند. سازمان توسعه و همکاری اقتصادی برای مواجهه با تدابیر شرکتهای فرا ملی به منظور گریز و اجتناب مالیاتی، رهنمودها و اصلاحیه هایی منتشر کرده است که کاربست آنها در نظام حقوق مالیاتی ایران نیز در شرکتهای فرا ملی، مفید واقع خواهد شد. « تقلب معاهدهای » تعیین حوزه صالح مالیاتی و مقاب .
    کلیدواژگان: ر دائمی، مرکز منافع حیاتی، محل مدیریت موثر، تقلب معاهدهای، شرکتهای واسطهای
  • جواد کاشانی، مصطفی رضاییان مهر صفحات 59-63
    برچیدن تاسیسات نفت و گاز دریایی یکی از مسائل پیچیده صنعت نفت و گاز عصر حاضر به شمار میرود که دربرگیرنده مسائل حقوقی، اقتصادی، سیاسی و زیست محیطی گستردهای است. اگرچه این مسائل همواره در صنعت نفت و گاز جهان دارای اهمیت بودهاند، بااین حال، از اواسط دهه 1980 که تولید از میدان های نفت و گاز دریایی رو به افول گذاشت، ابعاد مختلف آن به چالشی جدی برای دولتهای میزبان و شرکتهای نفتی تبدیل شده است. این نوشتار ضمن اینکه درصدد شناسایی چالش های پیش روی این صنعت در رابطه با برچیدن تاسیسات نفت و گاز دریایی است، به دنبال پاسخ به این مسئله است که چه مقرراتی در سطح بین المللی بر مدیریت حقوقی جمع آوری این تاسیسات حاکم است و دیگر اینکه آیا قوانین و مقررات بین المللی و منطقه ای موجود از کارایی مناسبی برخوردار است. مقاله حاضر بر این نتایج استوار است که مقررات بین المللی موجود از هماهنگی لازم و کارایی مناسبی برخوردار نبوده و علاوه بر این، در حال حاضر، یکسان سازی و به عبارتی تشکیل حقوق عرفی بین المللی در خصوص برچیدن تاسیسات نفت و گاز دریایی، به دلیل اینکه مبانی کافی برای ایجاد چنین قاعدهای وجود ندارد، میسر نیست.
    کلیدواژگان: تاسیسات نفت و گاز دریایی، جمع آوری تاسیسات دریایی، دفع مواد زاید، توسعه پاید
  • هیبت الله نژندی منش صفحات 95-118
    نقض مقررات حقوق بین الملل مربوط به حمایت از فرد انسانی، چه در زمان صلح و چه در زمان جنگ، میتواند منجر به جنایت بین المللی شود. رسیدگی به این جنایات، ازجمله میتواند از رهگذر اعمال صلاحیت جهانی کیفری عینیت یابد. در این نوشتار، این پرسش قابل طرح است که آیا حقوق بین الملل به کشورها اجازه میدهد تا صلاحیت مدنی فراسرزمینی خود را نیز اجرا کنند؟ در این پژوهش، نگارنده به بررسی این مسئله پرداخته است که از منظر حقوق بین الملل، آیا امکان دریافت غرامت برای ایرانیان قربانی کاربرد سلاحهای شیمیایی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران در وجود دارد یا خیر؟ در پاسخ به این پرسش، نگارنده به بررسی « صلاحیت مدنی جهانی » پرتو مفهوم صلاحیت مدنی جهانی، مبانی حقوقی آن، رویه کشورها و قابلیت اعمال آن در خصوص مصدومین شیمیایی ایرانی پرداخته است.
    کلیدواژگان: صلاحیت مدنی جهانی، سلاحهای شمیایی، جنگ تحمیلی، قربانیان ایرانی سلاحهای شیمیایی، جنایت جنگی
  • محمدجعفر قنبری جهرمی، منصور وصالی محمود صفحات 119-143
    تعیین میزان خسارت وارده به سرمایه گذار، یکی از مهمترین جنبه های رسیدگی های داوری سرمایه گذاری است. در ارزیابی خسارت در این دعاوی، گاهی با توجه به وقایع و اوضاع و احوال دعوا، لزوم تعدیل و کاهش خسارت پیش می آید. این امر میتواند با توجه به تاثیر سایر قواعد حقوق بین الملل در سنجش مسئولیت و ارزیابی خسارت در این دعاوی توجیه شود. با توجه به رویه داوری سرمایه گذاری، رفتار و رویه سرمایه گذار میتواند در جریان فعالیت او در کشور میزبان و نیز پس از نقض تعهد توسط دولت میزبان، در تحدید و تعدیل خسارت از سوی دیوان داوری لحاظ شود. اصولا تعهدات مندرج در معاهده سرمایه گذاری برای حمایت از سرمایه گذاران است، اما به طور خاص، ممکن است رویه سرمایه گذار در مواردی برای کاهش خسارت ناشی از نقض تعهد رفتار عادلانه و منصفانه لحاظ شود. مشارکت در زیان و عدم ایفای تعهد جلوگیری از گسترش خسارت نیز میتواند تحت عنوان رفتارهای مربوط به پس از نقض تعهد توسط دولت که در کاهش خسارت موثر است مطالعه شود. توجه به عوامل تعدیل کننده خسارت میتواند موجب توسعه قواعد خسارت در داوری های سرمایه گذاری و ارتقای مشروعیت این نظام شود .
    کلیدواژگان: داوری سرمایهگذاری، تعدیل خسارت، مشارکت در خسارت، جلوگیری از گسترش خسارت، رفتار سرمایه گذار
  • محمد ستایش پور، عبدالله عابدینی صفحات 143-169
    در دنیای کنونی بین المللی، ارتکاب اعمال متخلفانه ای که بیش از یک بازیگر در آن نقش دارند افزایش یافته است. از این رو، طرح 2001 کمیسیون حقوق بین الملل در خصوص مسئولیت بین المللی دولت و طرح 2011 این نهاد در خصوص مسئولیت سازمان های بین المللی، به مسئولیت در ارتباط با عمل غیر، که از آن به مسئولیت اشتقاقی یاد شده است، توجه داشته و نیز محاکم بین المللی و در راس آنها دیوان بین المللی دادگستری به اقتضای قضایای مطروح، آن را تایید کرده اند. نقش آمریکا در کمک به عراق، طی جنگ علیه ایران، در به کارگیری سلاح های شیمیایی، مجال خوبی برای ا عمال مسئولیت اشتقاقی فراهم ساخته است. پرسش اصلی این مقاله آن است که آیا در پهنه مسئولیت بین المللی دولت، میتوان آمریکا را از باب کمک و تجهیز عراق در به کارگیری تسلیحات شیمیایی علیه ایران، مسئول دانست؟ آگاهی آمریکا از حملات شیمیایی عراق علیه ایران و تعهد هر دو کشور، بهطور مثال به پروتکل 1925 ژنو موجب می شود تا کمک آمریکا به عراق، مسئولیت این کشور را به دنبال داشته باشد.
    کلیدواژگان: نگ عراق علیه ایران، حملات شیمیایی عراق، مسئولیت آمریکا، طرح 2001، مسئولیت اشتقاقی
  • سید مهدی رضوی، مجتبی بابایی، مهدی حاتمی، علی توکلی طبسی صفحات 169-189
    اصل تخصص سازمان های بین المللی ایجاب میکند که حقوق و تعهدات هر سازمان، تابعی از حدود اختیاراتی باشد که اعضا به آن واگذار میکنند. این اصل میتواند نقش موثری در تعیین رژیم حقوقی این دسته از تابعان حقوق بین الملل، ازجمله در بحث مسئولیت بین المللی آنها ایفا کند. طرح پیشنویس مسئولیت بین المللی سازمان های بین المللی، مصوب 2011 کمیسیون حقوق بین الملل، به شیوه خاصی اصل مزبور را لحاظ کرده است که متضمن نوعی برخورد میانه با آن است. کمیسیون، ضمن پذیرفتن اهمیت اصل تخصص در حقوق سازمان های بین المللی، از قبول آن به عنوان مبنایی بر تمامی مقررات مربوط به مسئولیت سازمان های بین المللی، خودداری کرده اما سعی در عملیاتی کردن آن (Lex Specialis) به طرق دیگر و عمدتا با اتکا به قاعده حقوق خاص است در ماده 64 طرح « ترجیح قانون خاص بر قانون عام » کرده است. این قاعده که متضمن مفهوم مسئولیت سازمان های بین المللی پیشبینی شده و زمینه ای برای رعایت شرایط حقوقی خاص هر سازمان بین المللی در مواجهه با قواعد عام مسئولیت بین المللی فراهم کرده است.این نوشتار با هدف تبیین جایگاه اصل تخصص در مقررات مسئولیت بین المللی سازمان های بین المللی، رویکرد خاص کمیسیون حقوق بین الملل نسبت به این موضوع را ارزیابی کرده است.
    کلیدواژگان: اصل تخصص، سازمان های بین المللی، مسئولیت بین المللی، قاعده حقوق خاص
|
  • Ali Akbar Gorji Azandaryani, Farzin Ghahramanzadeh Nimgazi Pages 9-35
    Successful performance for political systems depends to existence of an efficient administration. In this regard, bureaucracy, from the late nineteenth century until the 1980s was considered as the exclusive system for efficiency. However, this system, especially in the welfare states period, following the expansion of administrative apparatus of the governments, was seen as inconsistent with the values of democracy by forming an independent authority from society and democratic institutions. This fact has led to the theoretical and practical efforts to reform and democratization of administration in the context of the democratic systems. Therefore, various theories and methods have been proposed for reforms; such as representative bureaucracy; political appointments and the use of administrative procedures. In addition, methods and techniques presented in the years after 1980 in the context of “new public management" for efficiency and effectiveness and frugality; can be considered in line with the reduction of bureaucratic authoritarianism. Methods that have reduced the size of bureaucracy and have also facilitated the accountability
  • Gholam Nabi Feyzi Chekab, Naeem Noorbakhsh Pages 35-58
    Bilateral tax treaties in the world are significantly spreading as a tool for waiver of double taxation, which is an obstacle in the way of expansion of international trade. In the text of the such treaties, the concept of "permanent establishment" is predicted, which means a fixed place for doing business by the companies residing in Contracting States in order to clarify tax liability of entrepreneurs in both countries. Determination of the question of tax residence has critical importance for recognizing tax liability of a tax payer and in bilateral tax treaties, having a permanent establishment means residency and tax liability in relation to the profit attributable to this unit. However, it has been seen that transnational companies attempt to take fraudulently measures through bilateral tax treaties to reduce their tax liability by abusing the concept of permanent establishment. Organization for Economic Cooperation and Development has introduced and published solutions and amendments to deal with transnational corporations’ tax avoidance and tax evasion strategies the application of which in Iran’s tax law system will be useful to determine the competent tax jurisdiction and encountering ‘treaty shopping’ by transnational corporations.
    Keywords: Permanent Establishment_Centre of Vital Interests –Place of Effective Management – Treaty Shopping – Conduit Companies
  • Javad Kashani, Mostafa Rezaeyan Mehr Pages 59-63
    The decommissioning of offshore oil and gas installations is considered as one of the most complicated problems of our time, that comprises broad legal, economic, political and environmental issues. Although such factors have always been important in oil and gas industry, but with the decline of production from oil and gas fields since mid 1980s it has turned into a serious challenge for the oil companies and states. This paper seeks to identify the challenges faced by the oil and gas industry regarding the issue of decommissioning of offshore oil and gas installations, and furthermore to identify the regional and international applicable law on decommissioning and their efficiency. The paper concludes that the existing international regulations lack the required consistency and efficiency. Moreover, currently integration or formation of customary international law concerning decommissioning of offshore oil and gas installations would be impossible due to lack of necessary basis for the creation of such rule.
    Keywords: Offshore Oil, Gas Installations, Decommissioning, Offshore Residuals Disposal, Sustainable Development
  • Mohammad Jafar Ghanbari Jahromi, Mansour Vesali Mahmoud Pages 119-143
    Quantum of damages is one of the most important aspects of proceedings in investment arbitration. Assessment of damages in investment treaty claims occasionally requires adjustment and reduction of damages under certain circumstances and situations. This could be explained by the impact of other rules of international law on the assessment of responsibility and damages in investment claims. The investment arbitration’s jurisprudence indicates the relevance of investor's behaviorand practice after and before the breach of investment treaty standards by the host State to the determination of damages. Investment treaty obligations are, in principle, intended to exclusively protect qualified investors. However, conduct and practice of investor in the course of the investment activity in the host State has to be taken into account at the final stage of determination of compensation. In addition, contribution to the injury and non-compliance with the duty to mitigate the loss are the post-breach considerations potentially relevant to the reductionof damages arising out of investment treaty breaches. Taking into account damage-reducing factors is the potential source of development of the rules of remedies/compensationin investment treaty arbitration as well as the overall promotion of legitimacy of investment arbitration system.
    Keywords: Investment Arbitration, Adjustment of Damages, Contribution to the Injury, Mitigation of Loss, Conduct of Investor
  • Mohammad Setayeshpoor, Abdollah Abedini Pages 143-169
  • Seyed Mahdi Razavi, Mojtaba Babaee, Mahdi Hatami, Ali Tavakoli Tabasi Pages 169-189
    The principle of specialty of international organizations requires that rights and obligations of each organization is a function of the scope of the powers entrusted to it by the members. This principle can play an effective role in the legal regime of this kind of subjects of international Law, including international responsibility. The draft articles on the responsibility of international organizations adopted by international law commission in 2011 has taken into account this principle in the certain manner so that it implies a median approach. The commission while accepting the importance of this principle in the law of international organizations, refused to accept it as a basis for the provisions relating to the responsibility of international organizations, but in other ways mainly by relying on the rule of Lex specialis has tried to make it operational. This rule, that involves the superiority of specific law to general law, has been declared in article 64 of draft articles on the responsibility of international organizations and considered as a field for observance of specific legal conditions of international organizations in dealing with the general rules of international responsibility. This article, with the aim of explaining of the position of specialty of international organizations in regulations of their international responsibility, has examined the specific approach of the international law commission on this issue.
    Keywords: words: Principle of Specialty, International Organizations, International Responsibility, The Rule of Lex Specialis