فهرست مطالب

نشریه مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار
پیاپی 22 (بهار 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/04/13
  • تعداد عناوین: 9
|
  • علی اسماعیل زاده مقری، هاجر شاکری صفحات 1-28

    در این پژوهش دو الگوی مختلف پیش بینی، الگوی شبکه بیزی ساده از سیستم های خبره و هوش مصنوعی و الگوی تحلیل پوششی داده ها از فنون تحقیق در عملیات برای پیش بینی درماندگی مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که در بازه زمانی 1389 تا 1391 فعال بوده اند به کار گرفته شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که هردو الگوی طراحی شده قابلیت پیش بینی وقوع درماندگی مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را تا دو سال قبل از وقوع آن دارند. همچنین با استفاده از آزمون مقایسه زوجی دقت کلی پیش بینی دو الگوی مختلف با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفته و نتایج این مقایسه تفاوت معنی داری را میان دقت کلی دو الگو با یکدیگر در سال درماندگی مالی و نیز یک تا دو سال پیش از آن نشان نمی دهد. اگرچه مقایسه دقت کلی دو الگو با یکدیگر در سال های مورد بررسی (t، 1-t و2-t) تفاوت معنی داری را به لحاظ آماری نشان نمی دهد اما به طور کلی دقت پیش بینی الگوی شبکه بیزی ساده در تمامی سال های مورد بررسی از الگوی تحلیل پوششی داده ها بیشتر است لذا می توان از الگوی شبکه بیزی ساده با اطمینان بیشتری برای پیش بینی درماندگی مالی شرکت ها استفاده نمود.

    کلیدواژگان: درماندگی مالی، بورس اوراق بهادار، شبکه بیزی ساده، تحلیل پوششی داده ها
  • فریدون رهنمای رودپشتی، هاشم نیکومرام، عباس طلوعی اشلقی، فرهاد حسین زاده لطفی، مرضیه بیات صفحات 29-60

    یافتن بهترین را جهت بهینه سازی پرتفوی پس از انتشار مقاله مارکویتز در سال 1952 همواره یکی از دغدغه های فعالان در صنعت مدیریت سرمایه گذاری بوده و خواهد بود. ورود مدلهای ریاضی و پژوهش عملیاتی یکی از فعالیتهایی است که در دهه اخیر توانسته بهینه سازی پرتفوی را تحت تاثیر دهد. تحقیق حضر تلاشی است در جهت بهینه سازی پرتفوی با استفاده از بهینه سازی پایدار و تخمین ریسک و بازده پرتفوی و مقایسه ریسک و بازدهی پیش بینی شده این مدل با ریسک و بازده پیش بینی شده در مدل کلاسیک. در این تحقیق به بررسی 115 پرتفوی ماهانه در طول تقریبا 10 سال پرداخته شده و ریسک و بازدهی هر پرتفوی براساس دو مدل بهینه سازی پایدار و کلاسیک تخمین زده شد و در مرحله بعد با استفاده از آزمون میانگین زوجی به بررسی وجود تفاوت معنادار بین ریسک و بازده پیش بینی شده در دو مدل فوق پرداخته شد. در تحقیق حاضر مشخص شد بازده پیش بینی شده پرتفوی در مدل پایدار تفاوت معناداری با بازده پیش بینی شده در مدل کلاسیک و ریسک پیش بینی شده در مدل پایدار با ریسک پیش بینی شده در مدل کلاسیک تفاوت معنا داری ندارد. اما با بررسی بازدهی و ریسک پرتفوهای تشکیل شده براساس وزن ارائه شده توسط هر یک از مدلها، مشخص گردید در بازار ایران بازده واقعی از هر دو روش تفاوت معناداری با یکدیگر ندارند. این در حالی است که ریسک واقعی پرتفوهای بهینه شده با روش پایدار کمتر از ریسک پرتفوهای بهینه شده با روش کلاسیک می باشد. نتایج بدست آمده در تخمین بازدهی کاملا منطبق بر یافته های مطالعات خارجی و در تخمین ریسک با این تحقیقات نتیجه متفاوتی دارد. این در حالی است که هیچ یک از مطالعات انجام شده داخلی و خارجی به عملکرد پرتفوهای بهینه شده با این دو مدل در واقعیت نپرداخته اند.

    کلیدواژگان: ریسک، بازده، پرتفوی، بهینه سازی کلاسیک، بهینه سازی پایدار
  • حسن حیدری، سعید شیرکوند، سید رامین ابوالفضلی * صفحات 61-80

    هدف اصلی این پژوهش، بررسی تاثیرات همزمان نااطمینانی قیمت نفت و قیمت طلا بر شاخص قیمت بورس اوراق بهادار تهران در قالب مدل سه متغیره GARCH طی دوره زمانی آذر ماه 1387 تا اسفند 1392 با استفاده از داده های روزانه می باشد.در این راستا، ابتدا به منظور بررسی ایستایی(مانایی) متغیرها، از آزمون ریشه واحد ADF، سپس برای تشخیص ناهمسانی واریانس در اجزا اخلال از آزمون ضریب لاگرانژ (LM) ARCH استفاده شده است.در نهایت به منظور بررسی اثرات همزمان نااطمینانی قیمت نفت و نااطمینانی قیمت طلا بر شاخص قیمت بورس اوراق بهادار تهران، مدل سه متغیره GARCH با کاربرد رهیافت BEKK برآورد شده است. نتایج نشان می دهند بین نااطمینانی قیمت نفت و شاخص قیمت بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود ندارد ولی بین نااطمینانی قیمت طلا و شاخص بورس اوراق بهادار تهران رابطه منفی و معناداری مشاهده گردید.

    کلیدواژگان: نااطمینانی، قیمت نفت، قیمت طلا، شاخص قیمت بورس اوراق بهادار، مدل سه متغیره GARCH
  • زهرا پورزمانی صفحات 81-94

    سود آوری به عنوان مبنایی برای ارزیابی کارایی مدیران شرکتها مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین بخشی از تصمیم گیری به پیش بینی توانایی سودآوری آینده شرکتها مربوط می شود. امروزه تجزیه و تحلیل نسبت های مالی یک تکنیک قوی و ابزاری مناسب برای استفاده کنندگان در جهت شناخت و ارزیابی عملکرد گذشته، حال و پیش بینی وضعیت آینده شرکت هاست. یکی از مشکلاتی که در استفاده از نسبتهای مالی برای ارزیابی وضعیت مالی شرکت ها وجود دارد، این است که هر مجموعه نسبت های مالی یک بعد از عملکرد شرکتها را اندازه گیری می کند. برای از میان برداشتن این مشکل می توان از روش های تصمیم گیری چند معیاره از جمله تحلیل پوششی داده ها، شبکه های عصبی مصنوعی، منطق فازی و... استفاده نمود. هدف این تحقیق بررسی قدرت پیش بینی سودآوری آینده شرکتها با استفاده از مدل های الگوریتم ژنتیک خطی و الگوریتم ژنتیک غیرخطی است جهت بالا بردن توان تصمیم گیری استفاده کنندگان صورتهای مالی در پیش بینی سودآوری آینده شرکتها می باشد. . سپس با توجه به نتایج بدست آمده، الگوها با یکدیگر مقایسه و بهترین الگو استخراج شده است. بر اساس اطلاعات و آمارهای در دسترس شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی دوره 1391-1371، از 23 نسبت مالی برتر ، به عنوان متغیر مستقل استفاده شد. نتایج آزمون نشان می دهد دقت پیش بینی الگوریتم ژنتیک غیرخطی (90.04 درصد) بیشتر از الگوریتم ژنتیک خطی (87.14 درصد) است.

    کلیدواژگان: پیش بینی سودآوری، الگوریتم ژنتیک غیر خطی، شبکه عصبی، الگوریتم ژنتیک خطی
  • سیده عاطفه حسینی، منیره ابویی مهریزی، جواد حلوایی، اسماعیل شاه طهماسبی، رامین وران صفحات 95-108

    ارتباط بین اطلاعات حسابداری و ارزش بازار سهام نتیجه ارتباط اطلاعات حسابداری و سود آتی از سرمایه گذاری سهام و ارتباط بین سودآتی و ارزش بازار سهام است. این مقاله با معیار قرار دادن همین مبحث و استفاده از مرزکارای واقعی به تحلیل بنیادی سهام می پردازد. روش تحقیق مورد استفاده توصیفی – تحلیلی و جامعه آماری تمام شرکت های بورس اوراق بهادار طی سال های 1386 تا 1388 می باشد. در این مقاله با استفاده از تحلیل خوشه ایشرکت های همگون انتخاب و تعداد نهایی شرکت-های مورد بررسی 198 مورد می باشد. در ادامه از روش تحلیل پوششی داده ها و در دوگام با رویکرد عملکرد مدیریتی و ارزشگذاری و در مجموع با استفاده از 9 شاخص به بررسی کارایی شرکت ها پرداخته شد و بر اساس آن تحلیل بنیادی صورت گرفت. بررسی شرکت های کارا در دو گام و طی سه سال نشان می دهد که شرکت هایی که ارقام بسیار بالایی در کارایی به خود اختصاص داده اند دوام زیادی در تکرار کارایی خود در سال و گام بعدی نداشته اند. در گام اول و رویکرد عملکرد مدیریتی، شرکت های سیمان قائن، تاید واتر خاورمیانه بهترین خروجی را داشته اند، در گام دوم و رویکرد ارزشگذاری، سیمان تهران، پتروشیمی شازند و توسعه صنایع بهشهر بهترین عملکرد را با دوبار کارایی کامل داشته اند. در مجموع دو گام، روند سیمان قائن نشان می دهد که این شرکت درآینده بسیار مناسب خواهد بود.

    کلیدواژگان: تحلیل بنیادی، بورس اوراق بهادار، تحلیل خوشه ای، تحلیل پوششی داده ها
  • علی رستمی، میرفیض فلاح شمس، میثم علی محمدی صفحات 109-126

    در اغلب بازارهای سرمایه جهان از دامنه مجاز نوسان برای اهداف مختلفی همچون کاهش نوسانات قیمتی، تلاطم (منظور از تلاطم، تغییرات شدید قیمتی می باشد) و دستکاری در سهام استفاده می گردد. اعمال دامنه مجاز نوسان دارای اثراتی می باشند که برخی از آن ها مفید و برخی مضر می باشند. یکی از مهم ترین اثرات اعمال دامنه مجاز نوسان اثر ربایش است که در اکثر بورس هایی که از دامنه مجاز نوسان استفاده می کنند به اثبات رسیده است. اثر ربایش در بورس اوراق بهادار تهران به اثبات رسیده است و در این مقاله برآن هستیم تاثیر نوع معامله گران به تفکیک حقوقی و گروهی در بروز اثر ربایش بر دامنه مجاز نوسان در بورس اوراق بهادار تهران را مشخص نماییم. به عبارت دیگر در این تحقیق می خواهیم علت این اثر را در بورس تهران مورد بررسی قرار داده و نقش هر کدام از سرمایه گذاران فعال در بازار را در بروز این اثر مشخص سازیم. در ادامه در مورد خرید گروهی و سازوکار آن بحث خواهیم کرد و مقایسه ای بین فعالیت این دو دسته معامله گران در بورس انجام خواهیم داد. این تحقیق، از نوع مطالعه توصیفی- همبستگی مبتنی بر داده های سری زمانی است، که 10 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال مالی 1391 به عنوان نمونه انتخاب گردیده اند. شیوه انتخاب نمونه از طریق غربال گیری و روش غیراحتمالی می باشد. برای آزمون این ارتباط از مدل های سری زمانی و رگرسیون خطی استفاده شده است. مطالعات صورت گرفته در این مقاله بر روی 10 شرکت مورد بررسی (کاشی و سرامیک سینا، قند لرستان، ایران ترانسفو، زامیاد، ، صنایع آذراب، کالسیمین، فولاد مبارکه اصفهان، قند پیرانشهر، شکر شاهرود، توسعه معادن و فلزات) حاکی از آن است که بجز یک مورد (قشکر) در تمامی شرکت ها نقش سرمایه گذاران حقوقی در بروز اثر ربایشی بیشتر از سرمایه گذاران گروهی بوده است. علت انتخاب این شرکت ها به عنوان نمونه، نوسان بالا، حجم معاملات بیشتر و اینکه در طول دوره زمانی تحقیق بیشتر روزها نماد سهام باز بوده است.

    کلیدواژگان: دامنه مجاز نوسان، اثر ربایش، معاملات حقوقی، خریداران گروهی، بورس اوراق بهادار تهران
  • زهرا پور احمدی، امیر عباس نجفی صفحات 127-146

    انتخاب سبد سرمایه گذاری بهینه برای سرمایه گذار، اساسی ترین کار در امر مدیریت دارایی ها است. در بسیاری از رویکردهای بهینه سازی، این کار به صورت یک دوره ای انجام می گیرد اما از آنجا که سرمایه گذاری مفهومی بلند مدت و آینده نگر است، یک دوره ای در نظر گرفتن بهینه سازی سبد سرمایه گذاری با این مفهوم همخوانی نخواهد داشت. بنابراین در این مقاله قصد داریم تا بهینه سازی یک دوره ای را به بهینه سازی پویا و چند دوره ای ارتقا داده و به منظور کاربردی تر نمودن مدل پیشنهادی هزینه معاملات را در مدل وارد کرده تا بتوانیم در شرایط واقعی تصمیمی صحیح در رابطه با استراتژی سرمایه گذاری اتخاذ نماییم. به منظور اعتبارسنجی مدل پیشنهادی، مثالهای متفاوتی مورد بررسی قرار گرفتند و ضمن شرح عملکرد مدل، کارایی آن نیز در مقابل مدل تک دوره ای پیش رونده با استفاده از آزمون من ویتنی مورد سنجش قرار گرفت. با توجه به نتایج ارائه شده می توان به این جمع بندی رسید که مدل پویای پیشنهادی گرچه ممکن است در دوره کوتاه مدت از نظر آماری تفاوت محسوسی با مدل تک دوره ای نداشته باشد، اما برتری آن در دوره های بلند مدت چشمگیر خواهد بود.

    کلیدواژگان: سبد سرمایه گذاری، بهینه سازی پویا، هزینه معاملات، استراتژی سرمایه گذاری، سبد سرمایه گذاری، استراتژی سرمایه گذاری
  • غلامرضا زمردیان صفحات 147-164

    برای هر تصمیم سرمایه گذاری در اقتصاد، ما نیاز داریم با توجه به تابع مطلوبیت فرد سرمایه گذار که یک موضوع رفتاری می باشد، میزان عایدات آن تصمیم را با میزان خطرات آن در یک ترازو نسبتا« دقیق سنجش نمائیم، تا فرد مورد نظر بتواند انتخاب درست داشته باشد. به منظور محاسبه دقیق بازده و به ویژه ریسک سرمایه گذاری ها، مدل های متقاوتی برای پیش بینی ریسک پا به عرصه وجود گذاشته اند تا میزان ریسک را با توجه به نیاز مدل و چگونگی پراکندگی داده ها محاسبه نمایند. در این پژوهش ما میزان ریسک ارزش در معرض خطر پرتفوی بیست و یک شرکت سرمایه گذاری را از طریق دو روش پارآمتریک (اقتصاد سنجی) و ناپارآمتریک (مونت کارلو) مورد بحث قرار می دهیم و آنگاه از طریق آزمون لوپز مطلوب ترین روش را معرفی می نمائیم.

    کلیدواژگان: ریسک، بازده، پرتفوی، ارزش در معرض خطر، شرکت های سرمایه گذاری، روش پارآمتریک، روش ناپارآمتریک
  • اسماعیل اقدامی، سهراب کرد رستمی، مجتبی ملکی، ام حبیبه آزماینده صفحات 165-180

    ورشکستگی های اخیر شرکت های بزرگ در سطح بین المللی و نوسان های بورس اوراق بهادار در ایران لزوم وجود ابزارهایی برای ارزیابی ورشکستگی شرکت ها از طریق تعیین کارآیی شرکت ها را نشان می دهد. یکی از روش هایی که می توان به کمک آن ورشکستگی شرکت ها را مورد ارزیابی قرار داد، استفاده از نسبت های مالی و به کارگیری مدل پویایی شبکه در تحلیل پوششی داده ها می باشد. هدف این پژوهش پاسخ به این سوال می باشد که چگونه می توان از مدل پویایی شبکه برای ارزیابی ورشکستگی در دوره های زمانی که هر کدام مستقل از هم هستند استفاده کرد؟ برای پاسخ به این سوال از نمرات کارآیی شرکت ها استفاده شده است. جامعه آماری برای انجام تحقیق شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی از سال 86 تا 89 می باشد. تحقیق حاضر از نوع توصیفی، کاربردی و پس رویدادی مبتنی بر تکنیک ریاضی DEA می باشد. برطبق بررسی های انجام شده از بین 52 شرکت موجود تعداد 9 شرکت (3/17% از شرکت های موجود) کارآ، تعداد 21 شرکت (3/40% از شرکت های موجود) ناکارآ و تعداد 22 شرکت (حدود3/42% از شرکت های موجود) در بعضی از سال ها کارآ و در بعضی از سال ها ناکارآ شناخته شدند.

    کلیدواژگان: ورشکستگی، نسبت های مالی، مدل پویایی شبکه، نمرات کارآیی، DEA