فهرست مطالب

مطالعات قرآنی - پیاپی 25 (بهار 1395)

فصلنامه مطالعات قرآنی
پیاپی 25 (بهار 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/03/12
  • تعداد عناوین: 8
|
  • الخاص ویسی، آزاده عبادی صفحات 9-41
    در این پژوهش که عمدتا متن محور و کیفی است، آیات مربوط به قیامت جزءهای اول تا سوم قرآن مجید از منظر تحلیل گفتمان مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته اند. هدف از پژوهش حاضر تشخیص ساختارهای گفتمان مدار است که هنگام سخن گفتن از روز قیامت به کار می روند و دیگر اینکه این ساختارها چه مفاهیم و حقایقی را درباره روز قیامت به مخاطب منتقل می کنند. در همین راستا تمام آیات مربوط به روز قیامت جزء اول تا سوم قرآن به روش توصیفی - تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. ساختارهای گفتمان مدار بکاررفته در این آیات عبارت بودند از تعدی، وجهیت، کنش تعهدی و جملات پرسشی با کارکرد غیرمستقیم. بررسی ساختارهای مورد نظر در این جستار به این نتایج منجر شده است: قاطعیت خداوند هنگام سخن گفتن از روز رستاخیز، هشدار و سعی در بیداری غافلان، تاکید خداوند بر سهمگین و وحشتناک بودن روز قیامت برای اخطار و هشدار به انسان ها، قطعی و حتمی بودن وقوع قیامت.
    کلیدواژگان: قرآن، تحلیل گفتمان، ساختارهای گفتمان مدار
  • امین فتحی صفحات 43-57
    «آن کتاب» چیست؟ و چه ماهیتی دارد؟ از دیدگاه مفسران و اهل نظر دارای مفاهیم و مصادیق مختلفی است، که این تحقیق در صدد تبیین این دیدگاه است که یکی از مصادیق اصلی آن، کتابی است فراتر از قرآن عربی و در دسترس همه، بلکه قرآنی است کریم که فقط مطهران به آن دسترسی دارند، آن کتاب حد فاصل میان لوح محفوظ و قرآن عربی می باشد. و به خاطر فهم و تعقل بشری تنزل یافته و در دسترس عموم قرار گرفته است. آن کتاب ریشه و اصل همه کتاب های آسمانی است، که به تناسب زمان ها و مکان ها و در مراحل مختلف رشد عقل بشری بر انبیاء نازل شده است و قرآن کریم مصداق جامع و کاملی از آن کتاب آسمانی است که در آخرین مرحله از مراحل ادیان بر افضل و خاتم پیامبران، نبی مکرم اسلام(ص) نازل شده است. تا بشریت کی و چه مقدار از این کتاب استفاده کرده تا با رشد عقلی زمینه و بستر مناسبی جهت ظهور آخرین وصی(عج) و استفاده از آن کتاب آسمانی فراهم آید.
    کلیدواژگان: کتاب مبین، الکتاب، قرآن، ذلک الکتاب
  • محمدرضا حاجی اسماعیلی، امیر احمدنژاد، عاطفه محمدزاده صفحات 59-85
    وقوع نسخ در قرآن را گروهی پذیرفته و گروهی انکار کرده اند. قرآن پژوهانی هم که به این رخداد معتقدند، در مصادیق و شماره آیات منسوخه با هم اختلاف دارند. البته محققان معاصر تعداد این آیات را بسیار اندک بر شمرده اند؛ در این میان مرحوم محمد هادی معرفت؛ مولف کتاب «التفسیر الاثری الجامع»، نزدیک به بیست آیه را منسوخ دانسته و آن ها را در هشت بخش محدود نموده است. از دیگر قرآن پژوهان معاصر، محمد عزه دروزه؛ مولف کتاب « التفسیر الحدیث» است که در اکثر آیات وقوع نسخ را نپذیرفته و به جای آن، حکم سابق را تعدیل یافته به شمار آورده است. وی برای پذیرش یا رد نسخ آیات، به ترتیب نزول، محتوا و سیاق، روایات صحاح، سیره نبوی و سیره خلفای راشدین عنایت داشته و در مواردی نسخ با سنت را نیز باور دارد. نوشتار حاضر با مقایسه دیدگاه های این دو محقق، مبنای نظری آن ها را درباره وقوع نسخ در قرآن تبیین کرده است.
    کلیدواژگان: نسخ، قرآن، محمد هادی معرفت، محمد عزه دروزه، التفسیر الاثری الجامع، التفسیر الحدیث
  • سحر یوسفی، بی بی حکیمه حسینی صفحات 87-102
    نظریه پلورالیسم، حقیقت و رستگاری را منحصر در دین خاصی نمی داند و همه ادیان را به طور نسبی از حقیقت بهره مند می داند. برخی از متفکران اسلامی نیز این نظریه را برگزیده و به استناد بعضی از آیات قرآن از جمله سوره کافرون و آیه 62 سوره بقره و... بر اثبات تعدد و تکثر صراط مستقیم پای فشرده اند. نگارنده در پی آن است که اثبات کند پلورالیسم دینی از دیدگاه قرآن مردود بوده و صراط مستقیم یگانه است و تعدد و تکثری در آن راه ندارد. در این راستا به نقد مستندات قرآنی کثرت گرایان پرداخته با استناد به شواهدی از سخنان متفکران اثبات نموده است که با آمدن شریعت جدید الهی، شریعت های پیشین منسوخ گردید و معیار حق و باطل، شریعت اسلام است که هم جهانی است و هم جاودانی.
    کلیدواژگان: کثرت گرایی، صراط مستقیم، قرآن، حقانیت اسلام، دین واحد
  • محمد کریم حکمت آرا صفحات 103-131
    با توجه به نیاز فطری بشر به عبادت و وضعیت کنونی محیط های کاری در جوامع اسلامی در عصر حاضر نیاز است تا در جهت تحقق فریضه واجب نماز و تقویت آن در بین محیط های کاری گامی برداریم؛ از این رو مقاله حاضر سعی دارد در آغاز به معرفی عبادت، حقیقت، اهمیت، آثار و برکات نماز با توجه به آیات و روایات بپردازد و سپس تاثیر آن را بر فرد و جامعه در داشتن وجدانی بیدار برای دستیابی به سعادت حیات دنیوی و اخروی بحث نماید. در بخش دیگر این مقاله بحث راجع به موضوع هایی از قبیل اسرار نماز، علل غفلت از آن و تاثیراتش بر تعهد شغلی کارکنان بوده که در نهایت با مدیریت صحیح مسئولین در حوزه کاری خود با بالابردن انگیزه مسئولیت پذیری افراد در جهت بهره وری بهتر و تعالی تعهد شغلی آنان با توجه به رشد فزاینده اخلاق حرفه ای به کمک فرهنگ اقامه نماز و ارائه راهکارهای کلیدی و سازنده که می تواند از مهم ترین عوامل رشد و پیشرفت کاری باشد پرداخته شده است.
    کلیدواژگان: قرآن، نماز، اهمی، ت، برکات، عب، ادت، اسرار، فوائد
  • آناهیتا امیرشجاعی، مهدی ممتحن صفحات 133-149
    با توجه به افزایش ترجمه های قرآن به دیگر زبان ها به خصوص زبان انگلیسی، لزوم اهتمام به بررسی ترجمه های قرآن نوعی ضرورت میان صاحبنظران ترجمه محسوب می شود. قرآن در مقایسه با سایر متون متعارف نثر، فصاحتی بلیغ و ساختی هنرمندانه دارد و هدف عمده مترجم قرآن، انتقال پیام قرآن بدون توجه به ویژگی های سبکی و گفتمانی است، از این رو یکی از مباحث مهم مورد بحث اندیشمندان مسلمان، ترجمه پذیری و ترجمه ناپذیری قرآن است. گروهی معتقد به ترجمه پذیری آن و برخی نیز آن را امری غیرممکن تلقی کرده اند. هر دو دیدگاه طرفدارانی در میان متقدمان و متاخران دارد. می توان این مقوله را از منظر زبان شناختی و امکان برگردان متون قرآنی به زبان های دیگر بررسی کرد. در این مقاله نگارنده سعی دارد نگاه مختصری به نخستین ترجمه های قرآن داشته و سپس به بررسی ترجمه پذیری و ترجمه ناپذیری قرآن از منظر زبانی و نیز برخی چالش های فراروی مترجمان قرآن در این زمینه(سطوح لغوی و نحوی) بپردازد. در این خصوص، ترجمه برخی از آیات آل عمران و صبا، ترجمه یوکسل و یوسف علی به طور موردی بررسی شده است.
    کلیدواژگان: انتقال پیام، ترجمه پذیری و ترجمه ناپذیری قرآن، سطوح لغوی و نحوی، ویژگی های سبکی و گفتمانی
  • تورج کوهستانی نژاد، محمدعلی صفا، روح الله افضلی صفحات 151-167
    انقلاب اسلامی ایران که با رهبری حضرت امام خمینی(ره) بر مبنای حکومت علوی و فقه جواهری هدف اصلی ایشان تشکیل حکومت اسلامی، اجرای دستورات دینی و احیاء بسیاری از احکام اسلامی بوده است که بدون تشکیل حکومت بسیاری حدود و واجبات امکان ظهور نمی یافت. حضرت امام(ره) که مجتهدی کامل بودند با فقهاء پیشین دارای تفاوت های اندکی نیز بود که نشات گرفته از تسلط بالای ایشان به مباحث فقه و فلسفه و اصول و کلام بود که این تفاوت با به ثمر نشستن انقلاب اسلامی و تشکیل حکومت اسلامی به نحوی نمایان شد. در این میان آنچه پس از تشکیل حکومت اسلامی بیش تر نمایان گردید نوع برقراری روابط خارجی بر اساس مبانی اسلامی بود که به خودی خود دفع استکبار و در مقابل جذب ملت های مسلمان را به همراه داشت و نقطه عطفی شد برای مظلومان عالم.
    کلیدواژگان: حکومت اسلامی، ولایت فقیه، روابط خارجی، نفی سلطه، جهاد
  • امید مجد، فاطمه ابوحمزه صفحات 169-183
    این پژوهش به مطالعه میزان دقت در ترجمه معنای ضمنی و کنایی استعاره ها و کنایه های سه سوره مبارکه هود، یوسف و انبیاء می پردازد. برای تشخیص معنای عبارات کنایی از معنای ضمنی استعاره نوع دوم از جمله استعاره مرکب نیاز به تبیین فرق استعاره مرکب و دیگر انواع آن با کنایه داریم که در این مقاله راه های تشخیص آن ذکر شده است. سپس عبارات کنایی و عبارات استعاری موجود در سه سوره مبارکه هود، یوسف و انبیاء مشخص شده و دقت ترجمه معنای ضمنی و کنایی این عبارات در پنج ترجمه؛ ترجمه فولادوند با موضوع آزاد، ترجمه های مجد و گرمارودی با موضوع ادبی، ترجمه بانو امین و ترجمه خانی و ریاضی با موضوع عرفانی مطالعه گردید. توضیحات علمی بیش تر روش تشخیص استعاره نوع دوم از کنایه در این مقاله تبیین شده است.
    کلیدواژگان: ترجمه قرآن، استعاره مرکب، کنایه، معنای ضمنی، معنای کنایی
|
  • Alkhas Veisi, Azadeh Ebadi Pages 9-41
    The present article which is almost a text – based and qualitative one has studied the verses which were Doomsday – related from first to third chapters of Holy Quran from discourse analysis point of view. The aim of the present paper is to recognize the discourse – based structures while talking about the Doomsday; another goal is that what concepts and facts would be transferred about the Doomsday by these structures. Thus all the verses relating to Doomsday from first to third chapters were studied in descriptive – analytical method. The discourse – based structures in these verses were almost outrage, promising actions and question form sentences with an indirect application. The results of the abovementioned structures survey are as follows: God’s decisiveness in talking about the Doomsday, alerting and attempting in warning the unawares, God’s emphasis the horribly of the Doomsday for the sake of warning people and certainty of the Doomsday.
    Keywords: Holy Quran_Discourse Analysis_discourse – based structures
  • Amin Fathi Pages 43-57
    What is the meaning of “This Book”? And what is its nature? It has different concepts and applications from interpreters and scholars’ point of view which the present article attempts to express these views; one of its principle applications is the Book more than an Arabic Quran which is available to everyone; but a Book that only Holy ones can reach it and is the partition between Preserved Tablet and the Arabic Quran. It became available for public in order to be understandable to everyone. This Book is the root and the principle of all Divine Books which came down to human depending the time and place in different steps of human logical growth. Holy Quran is the comprehensive Book of a Divine Book which has come down to Prophet Mohammad in the last level of Divine Religions for the human to apply it and create a suitable field for the Last Imam.
    Keywords: Guidance Book, This Book, Holy Quran
  • Mohammad Reza Haji Esmaeili, Amir Ahmad Nezhad, Atefeh Mohammadzadeh Pages 59-85
    The reincarnation event is accepted by a group of people and ignored by some. The Quran scholars who believe in this, argue on the number of verses about the abovementioned subjects; although the contemporary scholars know these verses very few. Mohammad Hadi Ma’refat – the author of Al – Tafsir Al – Athari Al – Jame’ – knows these verses about twenty and has limited them in eight sections. Another Quranic Scholar – Mohammad Ezzah Darouzeh the author of Al – Tafsir Al – Hadith –believed in reincarnation in most of the verses. The present article expresses the basics of their theories by comparing these two Quranic scholars about the reincarnation.
    Keywords: reincarnation_Quran_Mohammad Hadi Marefat_Mohammad Ezzah Darouzeh_Al – Tafsir Al – Athari Al – Jame'_Al – Tafsir Al – Hadith
  • Sahar Yousefi, Bibi Hakimeh Hosseini Pages 87-102
    The pluralism theory does not know the reality and redemption to a certain religion and believes that all religions joy the reality relatively. Some of the Islamic thinkers also agree this theory and emphasis the plurality of Straight Path. The author of the present article attempts to prove that the religious pluralism is ignored from Holy Quran point of view and the Straight Path is unique. Thus the author criticizes the Quranic documents of pluralisms and proves that previous religions are outdated by emergence of the new religion; the criteria of right and wrong is Islam which is both global and eternal.
    Keywords: Pluralism, Straight Path, Holy Quran, Islam, a unique religion
  • Mohammad Karim Hekmat Ara, Aadel Soltani Pages 103-131
    According to natural need of human to pray and worship and the present situation of work places in Islamic societies in the present era it is necessary to step forward praying in our work places. Thus the present paper tries to introduce worship, fact, importance and the effects of pray based on Quran verses and stories. In another section of the article it surveys the secrets of the pray, the reasons of unawareness and its effects on employees job commitment and finally discusses the correct management of the managers in the work field by increasing the spirit of responsibility in order to a better commitment and ethics which are the most important factors of growth and improvement at work.
    Keywords: Holy Quran, importance, worship, secrets, advantages
  • Anahita Amir Shojaei Pages 133-149
    According to the increasing number of Quran translation to other languages specifically English, an attempt to study translations of Quran among the scholars seems necessary. Quran has endeavor eloquence and artistic structure in comparison with other common texts; the main aim of the translator is to transfer the Quran’s massage without paying attention to the stylistic and discourse features. Thus one of the important issues is translatability and untranslatability of Quran among the Moslem scholars. Some believe in translatability and some know it impossible. The present article tries to take a brief look at initial translations of Quran and then studies the translatability and untranslatability of it from linguistic as well as some challenges for translators; in this regard the translation of some verses from Al – e Emran and Saba Surahs translated by Yüksel and Yousef Ali.
    Keywords: massage transfer, translatability, untranslatability, lexical levels, stylistic, discourse features
  • Touraj Kouhestani Nezhad, Mohammad Ali Safa, Rouhollah Afzali Pages 151-167
    Iran’s Islamic revolution leaded by Imam Khomeini were based on Alavi government and the main goal was founding an Islamic government, performing the religious orders and rebirthing many Islamic commandments. Imam Khomeini was a mature and complete priest and was different with other priests a little which was because of his fluency in philosophy, principles and discourse; this difference was manifested by Islamic revolution. The event which was so brilliant and clear was a kind of foreign relationship based on Islamic principles that caused attracting Islamic Moslem nations.
    Keywords: Islamic Government, foreign relationships, jihad, dominance ignorance