فهرست مطالب

فصلنامه پژوهش های پولی - بانکی
پیاپی 24 (تابستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/06/25
  • تعداد عناوین: 6
|
  • احمد جعفری صمیمی، کاوه درخشانی درآبی صفحات 167-190
    با توجه به اهمیت استقلال بانک مرکزی به عنوان یکی از راهکارهای نهادی کنترل تورم، هدف این پژوهش بررسی روند استقلال بانک مرکزی در ایران و شناخت عوامل موثر بر آن است. این پژوهش دارای دو رویکرد جدید نسبت به موضوع استقلال بانک مرکزی است؛ نخست اینکه استقلال بانک مرکزی به صورت پویا مورد بررسی قرار گرفته شده است، و دوم اینکه با استفاده از شاخص های متفاوت ابعاد گوناگون استقلال بانک مرکزی مورد بررسی قرار گرفته است. از اینرو برای بررسی شرایط حاکم بر بانک مرکزی و محاسبه درجه استقلال بانک مرکزی ایران از شاخص های معرفی شده توسط Grilli et al. (1991) ، Cukierman et al. (1992)، Mathew (2006) و Dumiter (2009) و قوانین پولی و بانکی مصوب سال های 1339 و 1351 و سایر قوانین تاثیرگذار بر استقلال بانک مرکزی نظیر قوانین توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور در دوره زمانی 1339 تا 1391 استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که استقلال بانک مرکزی ایران در دوره مورد بررسی روند نزولی داشته است. همچنین نتایج حاکی از تاثیر قوانین توسعه ای به ویژه قوانین توسعه بعد از انقلاب اسلامی بر استقلال بانک مرکزی بوده است.
    کلیدواژگان: شاخص استقلال، شورای پول و اعتبار، بانک مرکزی ایران
  • حسین میثمی، سیدعباس موسویان، کامران ندری صفحات 191-222
    این تحقیق تلاش می کند تا ضمن شناخت دقیق شیوه عملیاتی مورد استفاده جهت انتشار اوراق مشارکت بانک مرکزی، شیوه فعلی را از منظر فقهی-حقوقی و اقتصادی-مالی مورد آسیب شناسی قرار دهد. جهت استخراج چالش های اولیه از روش کتابخانه ای استفاده شده و جهت تائید نهایی چالش ها و رتبه بندی آن ها بر اساس اهمیت، از روش «دلفی سه مرحله ای» در جامعه خبرگان بانکداری اسلامی در کشور استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که با توجه به چالش های گوناگون اوراق مشارکت، بهتر است بانک مرکزی جهت انجام عملیات بازار باز، خود اقدام به انتشار اوراق بهادار نکند؛ بلکه این عملیات را با استفاده از خرید و فروش اوراق بهادار دولتی (مانند اسناد خزانه اسلامی) در بازار ثانویه به انجام رساند. البته، اگر به هر دلیل (مثلا نبود بازار ثانویه اوراق بهادار دولتی) بانک مرکزی در کوتاه مدت مجبور به انتشار اوراق بهادار در بازار اولیه می باشد، باز هم اوراق مشارکت بهترین گزینه نبوده و می توان از سایر ابزارهای اسلامی که با ویژگی های عملیات بازار باز سازگاری بالاتری دارند (مانند صکوک اجاره که نرخ سود ثابت و ریسک حداقلی دارد) استفاده نمود.
    کلیدواژگان: اوراق مشارکت، عملیات بازار باز، خبرگان بانکداری اسلامی، فقه اسلامی
  • محمد امیدی نژاد صفحات 223-250
    احتمال نکول مشتریان اعتباری بانک ها اصلی ترین جزء برای ارزیابی ریسک اعتباری مبتنی بر توافقنامه بال 2 است. در این تحقیق، به منظور تخمین احتمال نکول، ابتدا مدل امتیازدهی اعتباری لاجیت با استفاده از اطلاعات شخصیتی، اعتباری و شغلی مندرج در پرونده های اعتباری 1343 نفر از مشتریان یکی از بانک های خصوصی کشور طی دوره زمانی 1391 تا 1392 برآورد گردید. سوابق اعتباری مشتریان به عنوان مهم ترین عامل تاثیرگذار بر احتمال نکول آنها شناسایی گردید. آماره ROC مدل برابر 71.1 درصد شد که حاکی از قدرت تمیز مناسب مدل است. با استفاده از الگوریتم K-میانگین امتیازات اعتباری مشتریان خوشه بندی و به هفت رتبه اعتباری طبقه بندی شدند. در مرحله بعد، با استفاده از روش فراوانی نکول تاریخی احتمال نکول متناظر با هر یک از رتبه های اعتباری برآورد گردید. درنهایت صحت احتمال نکول برآورد شده از طریق آزمون کالیبریشن و با استفاده از داده های 327 پرونده اعتباری در سال 1393 مورد تائید قرار گرفت. بدون تردید، تطبیق با توافقنامه های بین المللی حوزه بانک داری ضرورتی اجتناب ناپذیر است. نتایج مطالعه حاضر می تواند مبنای پیشنهادی به بانک های کشور برای تخمین احتمال نکول مشتریان و پیاده سازی توافقنامه بال 2 در حوزه مدیریت ریسک اعتباری باشد.
    کلیدواژگان: ریسک اعتباری، مدل امتیازدهی، مقررات احتیاطی
  • علی بهادر، ایمان حقیقی صفحات 251-284
    این مقاله به بررسی آثار کاهش صادرات نفت بر تولید ناخالص داخلی، مصرف خصوصی، سرمایه گذاری، مخارج دولت و سطح تولید بخش های عمده اقتصادی در ایران می پردازد. در این پژوهش از نسخه ایستای الگوی تعادل عمومی محاسبه پذیر مالی ایران استفاده شده است. این الگو بر مبنای ماتریس حسابداری اجتماعی بانک مرکزی ایران کالیبره شده و شامل 47 فعالیت تولیدی، 112 طبقه از کالاها و خدمات، 7 دارایی مالی و 5 نهاد است. شرط سود صفر، شرط تسویه بازار، شرط توازن درآمد، انعطاف پذیری مخارج دولت، تحرک ناقص نیروی کار و سرمایه، جانشینی ناقص کالای داخلی و خارجی، فرم کشش جانشینی ثابت و رفتار بهینه یابی در تولید و مصرف از فروض مهم این الگو به شمار می روند. محاسبات نشان می دهد که در سناریوی کاهش 50 درصدی در صادرات نفت، تولید ناخالص داخلی 6٫22 درصد، مصرف خصوصی 4٫90 درصد و مخارج دولت 13٫63 درصد کاهش خواهد یافت و در مقابل صادرات غیرنفتی 18٫49 درصد افزایش می یابد. بیشترین کاهش در سطح فعالیت مربوط به بخش نفت و بخش خدمات است. در مقابل بیشترین افزایش در سطح فعالیت نیز مربوط به ماهیگیری، استخراج معادن و جنگلداری است. تحلیل حساسیت نتایج نسبت به پارامترهای مختلف حاکی از دقت بالای نتایج پژوهش است.
    کلیدواژگان: صادرات، درآمد نفتی، مخارج دولت، نرخ ارز، تعادل عمومی محاسبه پذیر
  • مهشید شاهچرا، سیمین سادات میرهاشمی نایینی، ایمان احمدیان صفحات 285-303
    اثر بالقوه سیاست پولی بر انگیزه ریسک پذیری بانک ها توجه وسیعی در ارتباط با بحران مالی اخیر معطوف به خود کرده است. با این وجود، تحقیقات کلان نوعا به ارتباط میان وضعیت سیاست پولی و قابلیت دستیابی به اعتبارات بانکی توجه داشتند و مدلی ارائه ننموده اند که انگیزه های ریسک پذیری بانک ها را وارد کند. مطالعات بانکداری هم انگیزه های ریسک پذیری بانک ها را بدون در نظر گرفتن اثرات سیاست پولی بررسی کردند. از این رو، این مقاله به دنبال آن است که این شکاف موجود در مطالعات موجود را پر کند. بنابراین هدف از این مقاله آزمون مجرای وام دهی بانک برای شبکه بانکی ایران از طریق ریسک بانکی است. که بدین منظور شاخص وضعیت ریسک بانکی وارد مدل های متداول سازوکار انتقال پولی می شود و برای برآورد مدل نیز از روش گشتاورهای تعمیم یافته استفاده می شود. براساس نتایج بدست آمده، ریسک بانک ها با میزان وام دهی آن ها رابطه معکوسی دارد هم چنین روابط متقابل میان شاخص ریسک بانکی و سیاست پولی مطابق انتظار منفی است.
    کلیدواژگان: سیاست پولی، اندازه بانک، نقدینگی، سرمایه سازی، ریسک پذیری بانک، اعتبارات بانکی
  • هومن کرمی، سیدمهدی برکچیان صفحات 305-330
    در این مقاله عملکرد مدل های خودرگرسیون مستقیم و تکرارشونده برای پیش بینی تورم ایران در افق های 1، 2، 3 و 4 فصل بررسی شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که دقت پیش بینی روش مستقیم نسبت به روش تکرارشونده به معیار انتخاب وقفه بستگی دارد. از سوی دیگر در ادبیات پیش بینی، فرایند انتخاب وقفه ها به صورت تجمعی صورت می گیرد. بنابراین در این مقاله بررسی شده که آیا استفاده از تمام ترکیب های ممکن وقفه ها، به جای استفاده از وقفه های تجمعی، می تواند به بهبود دقت پیش بینی منجر شود. یافته های ما نشان می دهد که ترکیب بهینه وقفه ها نسبت به وقفه های تجمعی در تمام افق های پیش بینی از دقت پیش بینی بالاتری برخوردار است و ترکیب وقفه ها بسته به افق پیش بینی مورد نظر، تغییر می کند به طوریکه بهترین ترکیب از وقفه ها در افق 1 و 2 فصل، وقفه ی اول و در افق 3 و 4 فصل، وقفه های اول و چهارم می باشد. همچنین استفاده از روش تصحیح خطای پیش بینی «IC» به منظور کاهش احتمال وقوع خطای منظم در پیش بینی باعث بهبود دقت پیش بینی نمی شود.
    کلیدواژگان: مدل خودرگرسیون، پیش بینی مستقیم، پیش بینی تکرارشونده، ساختار وقفه، مدل تصحیح خطای پیش بینی
|
  • Ahmad Jafari Samimi, Kaveh Derakhshani Pages 167-190
    The purpose of this paper is to evaluate and measure the central bank independence and its determinants in Iran. To calculate the degree of central bank independence different indices such as Grilli et al (1991), Cukierman et al (1992), Mathew (2006) and Dumiter (2009) have been used .Also, the monetary and banking laws of 1960 and 1972 and their revisions as well as other new laws related to central bank independence during 1960 - 2012 were taken into consideration to measure the trend of the central bank independence in Iran. The paper findings indicate a decreasing trend of the central bank independence in the country based on almost all different indices during the period under consideration. Also, it is shown that the development laws especially after the Islamic revolution has been among important factors affecting the degree of the central bank independence in Iran.
  • Hossein Meisami, Dr. Abbas Mousavian, Dr. Kamran Nadri Pages 191-222
    Having evaluated the operational method used for issuing the Musharakah sukuk of the Iranian central bank, this paper tries to shed lights on the Fiqhi (jurisprudential) and economic (financial) challenges of this instrument. For deriving the initial challenges, a desk research is conducted and for finalizing and ranking of challenges, the Delphi method is used in the society of Islamic banking experts in Iran. The results show that because of different shortcomings of the Iranian central bank Musharakah sukuk, the best choice for Iranian central bank is not to issue this kind of Sukuk for sake of open market operation. Instead, the central bank can enter in the secondary market of the governmental Sukuk and, by buying and selling of the sovereign securities, conduct open market operation. However, if the secondary market of the governmental Sukuk is not deep in the short-run and the central bank is obliged to issue its own securities, yet again, the Musharakah Sukuk is not the best choice and it is possible to issue other kinds of Sukuk like Ijarah Sukuk. The characteristics of Ijarah Sukuk are more suitable for open market operation.
  • Mohammad Omidinezhad Pages 223-250
    Probability of client's default is the most focal parameter in the credit risk Evaluation based on Basel II Accord. In this research, in order to estimate the probability of default, first, a scoring model applying the Logit Regression Technique using the 1343 client's personal data, credit history, employment information in one of the country's private banks within 1391-1392 was estimated. Through this study, the client's credit history was identified as the most important factor influencing the probability of default. The statistic ROC (Receiver Operating Characteristic) of the Model reflected 71.1% implying its high discriminant power. Cluster analysis, using K-means Algorithm, of the scoring estimates of the model lead to 7 rating classes. Next, applying historical default frequency approach, the probability of the default associated with each rating class was estimated. Finally, through the calibration test, the accuracy of the probability of default was confirmed for a sample of 327 credit profiles in 1393. Undoubtedly, compliance with the international agreements on the banking area is inevitable.
  • Ali Bahador, Iman Haghighi Pages 251-284
    In this paper, using a static Financial Computable General Equilibrium (FCGE) model we investigate the effect of oil export decline on GDP, private consumption, investment, government expenditure and production of different sectors in Iran's economy. Zero profit conditions, market clearance, income balances, flexibility of government expenditures, imperfect mobility of labor across sectors, imperfect substitution of domestic and foreign goods, firms and households maximization based on CES functional forms are our main assumptions to set up the model. We calibrate our model based on Iran's Social Accounting Matrix (SAM) provided by central bank, which presents economic transactions data of 47 activities, 112 goods and services, 7 financial assets and 5 institutions. Our simulations shows that 50 percent reduction in oil export results 6.22, 4.9 and 13.63 percent reduction respectively in the level of GDP, private consumption and government expenditure, while in this scenario non-oil export shows 18.49 percent expansion. We also provide sensitivity analysis to support our findings.
  • Dr. Mahshid Shahchera, Simin Mirhashemi, Iman Ahmadian Pages 285-303
    Despite the recent attention to the potential impact of monetary policy on bank risk taking incentives, large research typically concentrated on the relationship between monetary policy instance and availability of bank credit and didn’t provide a model that import the bank risk taking incentives. This paper attempts to fill this gap in existing studies. For this purpose, we considered the bank risk taking index along with other indicators (such as size, liquidity and capitalization) that traditionally has been applied in the bank lending channel studies to assess the ability and willingness of banks to supply new loans. Thus, bank lending channel examination of Iran`s banking network through banking risk is the aim of this paper, For this purpose, the index of bank risk taking instance will be used in the common monetary transmission mechanism and the generalized method of moments (GMM) will be used to estimate the model. The results show that bank risks have negative effects on their lending and also the interaction between bank risk index and monetary policy, as expected, is negative.
  • Hooman Karami, Mehdi Barakchian Pages 305-330
    In this paper the performance of iterated and direct autoregressive models in forecasting Iranian inflation has been evaluated in horizons 1, 2, 3 and 4 steps ahead. The results show that the forecast accuracy of direct method compared to iterated method depends on the information criteria. In forecasting literature, lag selection is done as cumulative. This paper also investigate whether the use of all possible combination of lags, rather than using cumulative lags can lead to improve forecast accuracy. Our findings show that the optimal combination of lags changes depending on forecast horizon, so that the best combination of lags in the horizon 1 and 2 is the first lag, and in the horizon 3 and 4, are the first and fourth lags. Also using IC method to reduce systematic error does not improve forecast accuracy.