فصلنامه روستا و توسعه
سال هفتم شماره 2 (پیاپی 26، تابستان 1383)

مقاله حاضر تاثیرات عوامل و شرایط نهادی - محیطی و اجتماعی را بر عمق شدن کشت در جامعه روستایی ایران بررسی می کند. فرآیند عمقی شدن کشت که موجب گذار از نظام های کشاورزی ناپایدار به نظام های کشاورزی پایدار می گردد، تحت تاثیر شرایط و عوامل محیطی، اجتماعی، اقتصادی نهادی سطوح متفاوتی قرار دارد.

در پژوهش حاضر مسائل اقتصادی تولید پنبه و محصولات اساسی رقب، گندم آبی و ذرت دانه ای در شهرستان دزفول استان خوزستان در سال های زراعی 79-1378 و 80-1379 بررسی و تحلیل شده است. معیارهای تعیین مزیت، سود خالص اجتماعی، هزینه منابع داخلی و نسبت هزینه به سود اجتماعی و معیار ارزیابی اقتصادی نسبت سود به هزینه محاسبه شده اند.

ترویج کشاورزی دولتی در طی بیست سال گذشته در بسیاری از کشورهای جهان، از لحاظ محدودیت ها، منابع مالی و تحت پوشش قرار ندادن تعداد زیادی از کشاورزان، مورد انتقاد جدی بوده است. جهت گیری های جدید سیاسی در سطح جهانی و راهبردها و سیاست های اقتصادی و مالی چند سال اخیر سبب پدید آمدن تحولات عمده ای مانند کاهش خدمات بخش دولتی، تمرکز زدایی در تصمیم گیری ها، مشارکت بیشتر حکومت های محلی و تشکل های بهره برداران خصوصی، تشویق ابتکارات و فعالیت ها در بخش ترویج خصوصی شده است.

جوامع مختلف در رویارویی با خطرهای طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و شخصی مربوط به فعالیت های کشاورزی، از شیوه های متفاوتی برای کاهش ریسک استفاده می کنند که از بین آنها سه شیوه اصلی دوری از خطرهای اجتناب ناپذیر، پیشگیری از خطرها، و اصلاح و بازنگری ساز و کارهای جبرانی عمومیت دارند. متناسب با هر یک از این شیوه ها، قوانین و چارچوب های عملیاتی خاصی تدوین شده است که در طی زمان به شکل گیری نظام های بیمه محصولات زراعی و دامی در کشورهای مختلف و متناسب با شرایط فرهنگی، اقلیمی و اقتصادی - اجتماعی آنها منجر شده است.