فهرست مطالب

پژوهش حقوق کیفری - پیاپی 15 (تابستان 1395)

فصلنامه پژوهش حقوق کیفری
پیاپی 15 (تابستان 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/07/26
  • تعداد عناوین: 6
|
  • مهین سبحانی* صفحات 9-43
    سازوکارهای سنتی اجرای عدالت، اخیرا، درکنار سایر سازوکارهای کیفری و غیرکیفری در جوامع انتقالی از جمله موزامبیک، روآندا، اوگاندا و سیرالئون، جهت اجرای عدالت نسبت به تخلفات ارتکابی در دوران رژیم های پیشین و یا جنگ های داخلی استفاده شده است. با این وجود، در خصوص شیوه بهره برداری از این سازوکارها در راستای تحقق عدالت، اختلاف نظر وجود دارد: برخی بر این عقیده هستند که اجرای عدالت نسبت به آن دسته از تخلفاتی که جرمی بین المللی محسوب می شوند، مستلزم اجرای عدالت کیفری است و لذا لازم است سازوکارهای سنتی با موازین عدالت کیفری منطبق گردند. در این راستا سازوکار سنتی روآندا با تغییرات بنیادینی مواجه شده است. در مقابل، برخی جوامع انتقالی از جمله موزامبیک و اوگاندا بدون اعمال تغییرات بنیادین، سعی در حفظ چارچوب سازوکارهای سنتی و استفاده از آن ها داشته اند. در این مقاله، ضمن بررسی نظریات رقیب، با استناد به شواهد، بیان خواهیم داشت که سازوکارهای سنتی، بدون اعمال تغییرات بنیادین در تحقق عدالت در جوامع انتقالی موفق عمل کرده اند.
    کلیدواژگان: عدالت انتقالی، عدالت ترمیمی، عدالت کیفری، سازوکارهای سنتی اجرای عدالت
  • علیرضا روستایی *، علیرضا آرش پور صفحات 45-73
    از چندین دهه پیش تا کنون، اقلیت قومی روهینگیا در ایالت آراکان شمالی کشور میانمار از نقض شدید حقوق بشر رنج می برند. صدها هزار نفر از آنان به کشور بنگلادش فرار کرده اند و در آنجا در شرایط سختی سکونت دارند. این مقاله نشان می دهد که هدف از چنین اقداماتی پاکسازی قومی مسلمانان از ایالت آراکان می باشد. پاکسازی قومی به معنی یکنواخت سازی قومی یک منطقه از طریق انتقال اجباری و سازمان یافته افراد متعلق به گروه قربانی از آن منطقه می باشد.طبق حقوق بین الملل کیفری،مفهوم پاکسازی قومی از یک طرف با جنایات علیه بشریت (تبعید و انتقال اجباری) و از طرف دیگر با نسل کشی مرتبط است. شواهد موجود در خصوص کشتار و خشونت علیه مسلمانان روهینگیا در ایالت آراکان اثبات می نماید که این پاکسازی قومی بیش از صرف انتقال اجباری مسلمانان از سرزمین شان بوده و بخشی از اقدامات عمدی جهت نابودسازی و ارتکاب نسل کشی علیه آنان می باشد.
    کلیدواژگان: اقلیت قومی روهینگیا، انتقال اجباری، تبعید، حقوق بین الملل کیفری
  • سید بهمن خدادادی*، توماس گوتمان صفحات 75-97
    یکی از مباحث پر چالش و حاشیه دار در مراکز پژوهشی غرب، کارکردگرایی دین در جوامع امروزی است، چه در سطح عمومی نظام اجتماعی و چه در سطح خاص نظام های حقوقی و قضایی. ازمهمترین بازتاب های اهیمت این موضوع را می توان در مواجهات برون دینی، درون دینی و اجتماعی موجود نسبت به این پدیده یافت. در این میان، سکولاریسم بیش از هر اصل دیگری در تعقیب این پدیده ی اجتماعی بوده است؛ هرچند سکولاریسم درایالات متحده آمریکا پس ازدهه ها تلاش بی وقفه در انسداد شریان های کارکردگرایی سخت دین توفیق داشته است، در سترون ساختن نفوذ آرام و پر قدرت کارکردگرایی نرم دین ناکام مانده است. این واقعیت که باور آن شاید سخت بنماید، در سازوکار و رویه دستگاه قضایی آمریکا به وضوح تجلی یافته است. اثربخشی دینی از طریق کانال های متعدد، تمام کنشگران دستگاه قضایی ایالات متحده آمریکا را متاثر ساخته و جریان رسیدگی پرونده های معروف را تا حد زیادی در اختیار خود در آورده است. دامنه ی وسیع این واقعیت اجتماعی، موجب برانگیختن بسیاری از پژوهشگران علوم انسانی گردیده است تا از طریق پژوهش های متعدد راز همبستگی باورداشت مذهبی و کیفیت حکم، کاتالیزور ها و کانال های موثر این کارکردگرایی را کشف نمایند.
    کلیدواژگان: کلیدواژگان: اثر بخشی دینی، کارکردگرایی نرم، مسیحیت، هیئت منصفه، دستگاه قضایی آمریکا
  • بهزاد جودکی*، محمد هادی صادقی صفحات 99-120
    نقش ترک فعل در وقوع جنایت ، همواره یکی از مباحث مورد مناقشه در تالیفات حقوقی بوده است . قانونگذار در ماده 295 قانون مجازات اسلامی 1392 امکان وقوع جنایت به واسطه ترک فعل را مورد پذیرش قرار داد و شرایطی برای امکان تحقق این نوع از رفتار مجرمانه در نظر گرفت ؛ اما آنچه که در این ماده در مورد ترک فعل گفته شده در واقع فعل مشروط به ترک است و نه مطلق ترک فعل ؛ زیرا در هیچ صورتی صرف ترک موجب ضمان تارک نسبت به نتیجه نخواهد بود چرا که ترک فعل در حدوث زیان ، تنها نقش « شرط » را داشته و از این رو بین رفتار و نتیجه حاصله هرگز رابطه استناد برقرار نمی گردد . به علاوه مفاد ماده 295 ق . م . ا از جهاتی با موازین قانونی و منطقی ناسازگار به نظر می رسد .
    کلیدواژگان: ترک فعل، رابطه استناد، تعهد، ضمان
  • مجتبی جعفری* صفحات 121-141
    ارتکاب رفتار مادی شرط لازم برای تحقق مسئولیت کیفری در حقوق کیفری کنونی است. چنانکه امروزه در هیچیک از نظام های حقوقی دنیا صرف اندیشه مجرمانه قابل مجازات نیست. مسئولیت کیفری زمانی ایجاد خواهد شد که فردی با عبور از اندیشه مجرمانه عملا رفتاری را انجام دهد که قانونگذار منع کرده است. با این همه، نباید از این حکم چنین استنباط کرد که ارتکاب رفتار مادی شرط کافی برای تحقق مسئولیت کیفری است. در واقع، رفتار مادی اگرچه برای تحقق مسئولیت کیفری ضروری است اما کافی نیست و لازم است که این رفتار با اراده آزاد صورت گرفته باشد. از این رو، اگر مرتکب اراده ای در انجام آن رفتار نداشته باشد هیچ نوع مسئولیت کیفری تحقق نخواهد یافت. این حکم همزمان شامل جرایم مادی صرف و جرایم دارای عنصر روانی است. اما نکته مهمی که در اینجا باید مورد توجه قرار گیرد تشخیص ارادی بودن یا نبودن رفتار ارتکابی متهم است. در این مقاله، سعی کرده ایم با یک تحلیل و تدقیق فلسفی مولفه های لازم برای ارادی بودن یک رفتار را مشخص نماییم تا بدین ترتیب رفتارهای غیر ارادی قابل تشخیص باشند. تشخیص رفتارهای غیر ارادی از این جهت حائز اهمیت است که مرتکب را از تیغ مجازات رها خواهد کرد.
    کلیدواژگان: مسئولیت کیفری، اراده، رفتار ارادی، رفتار غیر ارادی، اخلاق
  • هادی رستمی*، هادی شعبانی کندسری صفحات 144-171
    احراز رابطه سببیت میان رفتار مجرمانه یا فعل زیانبار و نتیجه ناشی از آن، به ویژه در فرض تعدد عوامل و اسباب، یکی از دشوارترین مباحث حقوق کیفری و مسوولیت مدنی است. این مساله در حالتی که افراد متعددی در زمان های متفاوت (طولی) در وقوع جنایت مداخله می کنند و بین رفتار مداخله-کنندگان و نتیجه حاصله (مانند قتل) فاصله زمانی نسبتا طولانی ایجاد می شود، به عنوان یک مشکل جدی و گاه یک معضل لاینحل ظاهر می گردد. قانون مجازات اسلامی 1392 به جای ارائه یک ضابطه روشن و قاطع در این زمینه، بیشتر کوشیده با در نظرگرفتن حالت ها و برخی شرایط خاص راهکارهایی ارائه نماید. بر این اساس، در صورت تعدد مباشر به صورت عرضی، نتیجه به حساب تمام عوامل گذاشته می شود و در حالت طولی، ممکن است مباشر اخیر ضامن باشد یا مباشر نخست و یا هر دوی آنها. همچنین، در فرض تعدد اسباب به صورت عرضی حکم به تساوی مسوولیت داده شده و در صورت دخالت طولی، به شرط غیرعمدی جنایت، سبب مقدم در تاثیر ملاک قرار گرفته است. به علاوه، در اجتماع سبب و مباشر، بدون اینکه ضابطه مشخصی ارایه گردد، عاملی که خسارت منتسب به اوست، مسوول شناخته شده است.
    کلیدواژگان: سببیت، سبب، مباشر، جنایت، خسارت
|
  • Mahin Sobhani* Pages 9-43
    Traditional justice mechanisms, mechanisms that are used recently along with other criminal and non-criminal mechanisms for doing justice in transitional societies. Transitional societies such as Mozambique, Rwanda, Uganda and Sierra Leone, used these mechanism for doing justice to violations that committed during the past regimes or civil wars. However, there is disagreement on the method of the use of these traditional justice mechanisms to achieve justice: Some believe that doing justice to international crimes imply criminal justice. In this regard, it is necessary to change these mechanisms to adapt with the principles of criminal justice. In this context, the traditional justice mechanism in Rwanda faced with fundamental changes and like a criminal court, prosecute and punish perpetrators of international crimes. In contrast, other transitional societies such as Mozambique and Uganda, without such fundamental changes use them. This paper, with examining competing theories, argues that traditional justice mechanisms, without fundamental changes in transitional societies have been successful.
    Keywords: Transitional Justice, Restorative Justice, Criminal Justice, Traditional Justice Mechanisms
  • Alireza Roostayie*, Alireza Arashpur Pages 45-73
    For decades from now, the Rohingya ethnic minority has endured grave human rights violations in North Arakan State’s of Myanmar. Hundreds of thousands have fled across the border to Bangladesh towards harsh conditions of life.This paper indicates that it can be said with any degree of certainty that the intent behind such actions is to ethnically cleanse North Arakan State.Ethnic-cleansing means “rendering an area ethnically homogenous by using force or intimidation to remove persons of given groups from the area”. According to international criminal law, the concept of ethnic cleansing on the one hand with crimes against humanity (deportation and forcible transfer) and on the other hand is associated with genocide. However, the growing body of evidence on killing and violence against RohingyaMuslims in Rakhine State demonstrates that this ethnic-cleansing is more than simply the removal of the Rohingya from the land, but is part of a deliberate process of destruction of the Rohingya people and commissionof genocide against them.
    Keywords: The Rohingya ethnic minority, Forced transfer, Deportation, International criminal Law
  • Behzad Jodaki*, Mohamadhadi Sadeghi Pages 99-120
    The omission of the crime has always been one of the issues disputed in legal literature. Legislator in Article 295 of the Penal Code in 1392 allows crime by omission accepted and the conditions for the realization of this type of criminal behavior considered; But what has been said in this article about the omission is subject to leave and not absolute act of omission; In no event will the liability would leave it to the apex of the result will not be because the omission of occurrence of loss, only the 'condition' and the behavior of the results will not be about citation. In addition, it seems that the provisions of Article 295 are incompatible with the law and logical in some ways.
    Keywords: omission, causal, duty, liability
  • Mojtaba Jafari* Pages 121-141
    Committing physical behavior is a prerequisite in realization of criminal liability in criminal law. So that nowadays the criminal thought is not a punishable crime in any legal systems of world. Therefore, the criminal responsibility will be created when a man passing by his criminal thought actually do a behavior that the legislator has prohibited it. Nevertheless, it can not be inferred from this rule that committing a physical behavior is a sufficient condition for the realization of criminal liability. Although the former is essential for the later, but it is not enough and it is necessary that this behavior is done with a free will. Accordingly, when offender has no will in doing that behavior, no criminal liability will be fulfilled. This sentence will include simultaneously the strict liability crimes and the crimes needing a mental element. But the important point here should be regarded is detecting that whether the accused had committed the act voluntarily or not. In this article, we have tried ,with a philosophical analysis, to determine the necessary components of voluntary behavior in order to be recognized the involuntary one. It is important to distinguish involuntary behaviors just because it will make the offfender unpunished.
    Keywords: Criminal liability, will, voluntary behavior, involuntary behavior, moral
  • Hadi Rostami *, Hadi Shabani Pages 144-171
    Obtaining of causation between act and result, in particular in case of a multiplicity of causes especially in the premise of multiplicity of factors and instruments is one of the most difficult issues in the criminal law and civil responsibility. When multiple people at different times (longitudinal) are involved in the felony and a relatively long period of time is created between the intervener's behavior and the result of it (such as murder), this subject appears as a serious problem and sometimes as an unsolvable dilemma. Penal code act of 1392 has also mostly attempted to provide solutions under certain conditions instead of offering a clear criterion. Accordingly, in the case of intervention of direct multiple individuals in the same time, the result is put into account all factors and otherwise, may be responsible for recent perpetrator or first or both. Also, in case of more than indirectly involved multiple factors simultaneously all equally are responsible and otherwise, Otherwise, on the condition that felony is unintentional, the person who is responsible to intervene earlier. In addition, the direct and indirect involvement in the community, without being presented certain criteria, factors that damage or crime attributed to him, is responsible.
    Keywords: causation, cause, steward, felony, damage