فهرست مطالب

پژوهشنامه بازرگانی - پیاپی 79 (تابستان 1395)

پژوهشنامه بازرگانی
پیاپی 79 (تابستان 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/06/23
  • تعداد عناوین: 7
|
  • مقاله پژوهشی
  • علیرضا کازرونی، حسین اصغر پور، اوین خضری صفحات 1-34
    هدف اصلی این مطالعه بررسی اثر تحریم های اقتصادی بر ترکیب شرکای عمده تجاری ایران طی دوره زمانی 1392-1371 می باشد. برای این منظور ابتدا بر مبنای معیارهای ارائه شده توسط هافبائر تحریم ها در سه طیف ضعیف، متوسط و قوی تقسیم بندی شده و بصورت دو متغیر مجازی وارد مدل شده و سپس تاثیر این متغیرهای مجازی به همراه سایر متغیرهای مدل بر سهم تجارت ایران با شرکای تجاری در قالب تجزیه و تحلیل هم انباشتگی پانلی مورد ارزیابی قرار گرفته است. برآورد مدل در این تحقیق در دو مرحله صورت گرفته است. در مرحله نخست، مدل تحقیق برای کلیه کشورهای طرف تجاری با ایران برآورد گردیده است که نتایج نشان دهنده این است که تحریم های اقتصادی قوی نه تنها در دوره اجرای تحریم بلکه در دوره بعد از تحریم نیز تجارت ایران با کل شرکای تجاری را کاهش داده است. در مرحله دوم به منظور تحلیل حساسیت نتایج حاصل از برآورد مدل، کشورهای مورد بررسی در تحقیق با استفاده از روند سهم تجارت ایران با آن ها به دو گروه، کشورهایی با روند نزولی تجارت با ایران(کشورهای گروه اول) و کشورهایی با روند تجارت صعودی با ایران(کشورهای گروه دوم) تقسیم شده و نتایج برآورد مدل برای دو گروه مختلف کشورها حاکی از این است که با اجرای تحریم های اقتصادی قوی تجارت ایران با کشورهای گروه اول نیز هم در دوره اجرای تحریم هم دوره بعد از تحریم کاهش پیدا کرده و تجارت با کشورهای گروه دوم تنها در دوره اجرای تحریم کاهش یافته است.
    کلیدواژگان: تحریم، تجارت خارجی، هم انباشتگی پانلی، ایران
  • شیرین اربابیان، مهدی یزدانی، صدیقه خلیلی اردلی صفحات 35-66
    در عصر حاضر، فناوری اطلاعات و ارتباطات یکی از مهم ترین عوامل توسعه اقتصادی و صنعتی کشورها بوده و به ویژه فناوری برتر که در رشد و ترقی صنعت کشورها بسیار موثر است در سبقت از دیگر رقبا در عرصه تجارت جهانی نقش بسزایی ایفا می کند. بنابراین، با توجه به اهمیت فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه تجارت صنعت، لازم است نقش آن در روابط تجاری صنعتی ایران و شرکای تجاری آن به تفکیک صنایع، براساس سطح فناوری تجزیه و تحلیل شود. این مطالعه جریان های تجاری دوجانبه صنایع ایران و شرکای برتر تجاری آن را در نظر گرفته و برای رفع ناهمگنی کشورهای انتخاب شده، از روش داده های تابلویی استفاده شده است. همچنین، الگوی مورد بررسی برای این هدف، با روش داده های تابلویی برای 18 کشور شریک برتر تجاری ایران در سال های 2011-2000 برآورد شده و نتایج این پژوهش نشان دهنده تاثیر مثبت و معنادار فناوری اطلاعات و ارتباطات بر الگوی تجاری این کشورها است. همچنین، تاثیری که ICT بر تجارت صنایع با فناوری بالا می گذارد بیش تر از تجارت صنایع با فناوری پایین بوده و گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز اثر منفی فاصله جغرافیایی را جبران کرده و بر حجم تجارت میان کشورها می افزاید.
    کلیدواژگان: فناوری اطلاعات و ارتباطات، تجارت دوجانبه، فناوری بالا، فناوری پایین
  • محسن اکبری، محمدحسن قلی زاده، معصومه زمردی صفحات 67-92
    هدف
    قصد مصرف کننده برای خرید، به احتمال برآورده شدن انتظاراتش بستگی دارد، ولی این مساله در مورد محصولاتی که مصرف کننده به سرعت اقدام به خرید آن ها می کند، به برقراری ارتباط در نقطه فروش بستگی دارد. بسته بندی، یکی از مهم ترین عوامل اثرگذار بر تصمیم خرید در نقطه فروش است. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر استفاده از نمادهای اسلامی در بسته بندی مواد غذایی بر قصدخرید مصرف کنندگان مسلمان است.
    این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی پیمایشی است. داده های گردآوری شده از طریق پرسشنامه، توسط روش حداقل مربعات جزئی (PLS)[1] پردازش شد. جامعه آماری، شامل کلیه دانشجویان دانشگاه گیلان بوده و تعداد آن ها 17000 نفر می باشد و روش نمونه گیری در این پژوهش، روش نمونه گیری در دسترس بوده است.
    نتایج، بیانگر تاثیر مثبت وجود یک نماد اسلامی در بسته بندی مواد غذایی بر قصد خرید مصرف کنندگان است. البته این تاثیر در مورد مصرف کنندگان با تعهد مذهبی بالا تایید شد. نتیجه دیگر نشان می دهد که وجود نماد مذهبی بر روی بسته بندی مواد غذایی، ارزش مذهبی ادراک شده توسط مصرف کنندگان با تعهد مذهبی بالا را نسبت به آن محصول افزایش می دهد.
    نتایج این پژوهش به بازاریابانی که در پی ترفیع محصولات غذایی در بازارهای اسلامی هستند کمک خواهد کرد تا درک کنند که چه وقت و چگونه از نمادهای مذهبی در بسته بندی محصولات غذایی استفاده کنند.
    کلیدواژگان: نماد مذهبی، ارزش مذهبی ادراکشده، تعهد مذهبی، قصدخرید، تعاملگرایی نمادین
  • شادی کسنوی صفحات 93-120
    نظام حمایت از علامت تجاری بر اساس یک سری مبانی نظری و خصوصا اقتصادی ایجاد شده که ارزیابی اخلاقی و اقتصادی آراء صادره در این زمینه، شناخت این مبانی را ضروری می سازد. علامت تجاری به وجود آمده تا موجبات جریان تجارت در بازار و کارایی اقتصادی در بازار را بر اساس یک سری اصول هنجاری در تجارت برقرار سازد. پس این مسئله حائز اهمیت است که نتیجه آرائی که در این زمینه صادر می شود، هم راستا با هدف تاسیس این نهاد حقوقی باشند. با همه آنچه بیان شد، نقش مبانی در آرائی که از سوی دادگاه ها صادر می شود تا چه حد است؟ آراء صادره تا چه حد هدف حمایت از علامت تجاری را تامین می کنند؟ این مقاله برای پاسخ به این سوالات به شرح مبانی نظام حمایت از علامت تجاری پرداخته شده و آراء قضایی بر اساس این موارد مورد نقد و بررسی قرار داده است. آنچه از این تحقیق به دست آمده رد پای تا حدی پر رنگ مبانی اخلاقی و در مقابل عدم توجه به مبانی اقتصادی است. در حالیکه با توجه به بعد کاملا اقتصادی علامت تجاری و در راستای کارائی اقتصادی آراء صادره، ضرورت دارد تا در کنار توجه به ابعاد حقوقی و اخلاقی، با نکاه اقتصادی در خصوص اینگونه پرونده ها اتخاذ تصمیم شود.
    کلیدواژگان: علامت تجاری، مبانی حقوقی، مبانی اقتصادی، بازار، رای دادگاه
  • سید محمد علی خاتمی فیروز آبادی، زهره دهدشتی شاهرخ، افشان روشنی، علی اخگری صفحات 121-154
    امروزه پاسخ متناسب با نیاز و ترجیحات مصرف کنندگان بازارهای خارجی، اساس رقابت در بازارهای بین المللی است. اهمیت کاهش وابستگی اقتصادی کشور به درآمدهای ارزی حاصل از صدور نفت و توجه ویژه به جایگاه صادرات کالاهای غیر نفتی کاملا محسوس است. از این رو انتخاب صحیح بازار هدف به عنوان گام نخست شناخت خواسته ها و انتظارات مشتریان و در نتیجه لزوم شناسایی و اولویت-بندی بازارهای بالقوه صادرات به منظور توسعه صادرات کالاهای غیرنفتی بیش از پیش احساس می شود. محصولات کشاورزی نقش عمده ای در صادرات کالاهای غیرنفتی دارد و در بین آن ها پسته از اهمیت خاصی برخوردار است. متغیرهای اصلی تحقیق شامل تولید و تجارت پسته در جهان و ایران است که داده های آماری مربوطه از سازمان خواربار جهانی(FAO)، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، وزارت جهاد کشاورزی و اداره کل گمرک استان یزد در فاصله زمانی 12 ساله (1393-1380) جمع آوری شده است. در این مقاله، پس از شناسایی بازارهای بالقوه محصول پسته و در نظرگرفتن معیارهای مناسب، بازارهای هدف با مدل تصمیم گیری چند معیاره مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است. وزن دهی به معیارها، از روش آنتروپی شانون و برای اولویت بندی بازارها از رویکرد TOPSIS فازی استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد کشورهای لوگزامبورگ، هنگ کنگ و روسیه به ترتیب در رتبه های اول تا سوم از بازارهای هدف محصول پسته استان یزد قرار دارند.
    کلیدواژگان: اولویت بندی، تحلیل سلسله مراتبی، تاپسیس فازی، بازار هدف صادرات پسته
  • سهیلا کاغذیان، یزدان نقدی، یعقوب سپهری صفحات 155-176
    در این پژوهش،تابع هزینه بانک رفاه همراه با توابع سهم نهاده های تولید بر مبنای اطلاعات مربوط به درآمد و هزینه کل بانک در سراسر کشور در فاصله سالهای 1370 تا 1390 با استفاده از نرم افزار Eviews برآورد گردیده است.به منظور برآورد پارامترهای مربوط به معادلات تقاضای مشتق شده برای نهاده های تولید و محاسبه کشش جانشینی و قیمتی عوامل، فرم تابعی ترانسلوگ برگزیده شده است. در این تحقیق، هزینه بانک رفاه تابعی از قیمت عوامل تولید (نیروی کار، سرمایه فیزیکی، منابع مالی) و نیز سطح محصول ( درآمدهای ناشی از پرداخت تسهیلات و سپرده گذاری ها و نیز درآمد ناشی از سایر فعالیتهای بانک) در نظر گرفته شده است.نتایج حاصل از تحقیق، حاکی از این است که عوامل تولید بانک رفاه جانشین هم می باشند. کشش متقاطع سرمایه فیزیکی و نیروی انسانی بیشتر از کشش متقاطع نیروی انسانی و سرمایه فیزیکی است که نشان از تاثیر بیشتر سرمایه در هزینه های بانک دارد.همچنین کشش خودقیمتی نهاده سرمایه نسبت به سایر نهاده ها بیشتر بوده و حاکی از حساسیت بیشتر این نهاده در مقابل تغییر قیمتهای نهاده هاست.طبق نتایج به دست آمده، می توان گفت، بانک رفاه با صرفه های ناشی از مقیاس و با بازدهی فزاینده نسبت به مقیاس مواجه است.
    کلیدواژگان: تابع هزینه ترانسلوگ، کشش جانشینی آلن، ISUR
  • سمیرا سلیمان زاده، محمدحسن صادقی مقدم، محمدحامد سلیمان زاده صفحات 177-195
    امروزه با توجه به کثرت و عدم قابلیت پیش بینی ریسک های تجاری و غیر تجاری در عرصه ی بازرگانی بین المللی، ایجاد امنیت در قراردادهای تجارت بین المللی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد. قرارداد های برقرار کننده ی تضمین در حوزه ی بازرگانی بین المللی با در نظر داشتن دو ضرورت یاد شده وظیفه ی ایجاد تضمین و امنیت در انواع قراردادهای تجاری بین المللی را بر عهده دارند که هریک از آنها با توجه به ویژگی خاص و به اقتضای نیاز تجار، در حوزه های مختلف مورد استفاده قرارمی گیرند. گرچه قراردادهای یادشده از حیث انواع،طیف وسیعی را شامل می شوند اما می توان گفت نوعا از ویژگی ها و نظامات واحدی تبعیت می کنند. ویژگی های مذکور عبارت است از: عهدی، تبعی، موقت، قابلیت انتقال، لازم، غیر معین، معاوضی،تشریفاتی، منجز، مشروط، موجل و مغابنه ای. پژوهش پیش رو، با معرفی تعدادی از قراردادهای برقرار کننده ی حق تضمین در حوزه ی تجارت بین الملل، سعی در معرفی ویژگی های یادشده به عنوان ضوابط عام این قراردادها دارد.
    کلیدواژگان: تضمین، توثیق، قراردادهای تضمینی، قراردادهای توثیقی، تجارت بین الملل
|
  • Alireza Kazerooni, Hossein Asgharpour, Avin Khezri Pages 1-34
    The main purpose of this study is to assess the impact of economic sanctions on composition of major trade partners of Iran (1992-2013). For this purpose, sanctions have been divided in to limited, moderate and extensive sanctions based on the scales provided by Hufbauer and compiled two dummy variables in the model, Then the impact of this dummy variables along with other variables in the model's share of trade with partners have estimated by Panel data analysis. The model structure this study consists of two stages. At first, the model was estimated for all foreign trade partners. The results showed that extensive economic sanctions not only in current period but also in post-sanctions period has reduced Iran’s trade share with the trading partners. Second, to analyze the sensitivity of the model estimation results, all selected countries were divided into two groups; declining trade with Iran, ascending trade with Iran countries by using Iranian trade share with them. The results showed that extensive economic sanctions not only in current period but also in post-sanction period have reduced Iran trade with the first group on the other hand the trade with second sub-group countries has reduced in the period of sanctions.
    Keywords: sanction, Trade, Panel Cointegration, Iran
  • Shirin Arbabian, Mehdi Yazdani, Sedighe Khalili Ardeli Pages 35-66
    In recent years, information and communication technology has been introduced as one of the most important economic and industrial development factors in countries and especially high-tech industries. It was highly effective in promoting and growth of industry and for overtaking other competitors in the global business area. Therefore, according to the importance of information and communication of technology (ICT), in development of industries trade, it is necessary to analyze the role of it in industrial trade relations between Iran and its trading partners based on the level of technology. In order to resolve the imbalance among the selected countries, panel data method is used. The investigated model for this purpose, using panel data for 18 superior trading partners of Iran during 2011-2000 is estimated.
    The results of this study indicate a positive and significant impact of ICT on business model of these countries. Also the impact of ICT on high-tech industries business is higher than low-tech industries business and development of information and communication technology compensates the negative effect of geographical distance and increases the volume of trade between countries.
    Keywords: Information, Communications Technology, Bilateral Trade, High Technology, Low Tecnology
  • Mohsen Akbari, Mohammad Hassan Gholizadeh, Masomeh Zomorodi Pages 67-92
    Consumer purchase intention depends on the probability of meeting his expectation but while buying under time pressure; it depends on Point of Sales (POS) communications. Packaging is one of the most important factors influencing consumer decisions in POS. This research aims to investigate the effect of Islamic symbols in food packaging on purchase intention of Muslim consumers.
    Method
    This research is applied by objective and descriptive-survey by nature and method. Gathered data through questionnaire are analyzed with Partial Least Square (PLS). Statistical population of this research is 17000 students of University of Guilan and sampling method is convenient sampling.
    Results
    Results indicate the positive impact of Islamic symbols in food packaging on purchase intention of Muslim consumers, although, this effect is significant for consumers with higher level of religiosity. Also results show that Islamic symbols in food packaging increases the value of that product for consumers with higher level of religiosity.
    Conclusion
    Results of this research help the marketers, that want to promote their products in Islamic markets, understand how and when to use Islamic symbols in food packaging.
    Keywords: Religious Symbol, Perceived Religious Value, Religiosity, Purchase Intention, Symbolic Interaction
  • Shadi Kasnavi Pages 93-120
    Trademark law consists of legal and specially economic foundations. Thus, the requirement of this assessment related judgments is the awareness of its foundations. The aim of trademark law is facilitating of trade in market and achieving of economic efficiency ,beside the consideration of moral normative. So it's important that the consequence of judgment accords with the ambition of trademark law. Nonetheless, nowadays to what extent judgments are based on foundations? Theses day to what extent judgments fulfill the goals of trademark law? this essay seek to answer to these questions by explanation of the foundations of trademark law and criticizes judgments based on this explanations. This essay indicates courts pay attention to legal foundations more than economic foundations, whilst economic nature trademark should be paid more attention to consideration of economic foundations during adjudication.
    Keywords: trademark, legal foundations, economic foundations, market, judgments
  • Seyed Mohammad Ali Khatami Firouzabadi, Zohreh Dehdashti Shahrokh, Afshan Roshani, Ali Akhgari Pages 121-154
    Today, commercial enterprises have to interact with global markets in order to keep ahead of the competition. Basically, to reduce the national dependence on oil and gas exports, indeed we need meticulous attention to non-oil exports in Iran. The current study intends to prioritize the target markets of Iran’s pistachio by using qualitative and quantitative factors. The quantitative indices are derived from each target market through FAO and TRADEMAP statistical reports. The quality indicators include political, market potential, economic, cultural, legal and infrastructural factors which come from the experts of Yazd province by using paired comparisons questionnaire, therefore a numerical value was given to each quality description. According to the results, by using fuzzy TOPSIS approach, the export destinations in order of priority are Hong Kong, Germany, Luxembourg, Russia, Spain, China, the Netherlands, Italy, France and Belgium.
    Keywords: Prioritize, AHP, Fuzzy TOPSIS, Pistachio Target Markets
  • Soheila Kaghazian, Yazdan Naghdi, Yaghub Sepehri Pages 155-176
    In current research, it is estimated the cost function of the refah bank along with the production inputs share The purpose of this paper was to estimate the cost function and the inputs share function of the Refah Bank using 1990-2010 data, and to calculate own and cross price elasticities of inputs. The results show that inputs of the Refah Bank are substitutes for each other and the cross elasticity of physical capital and manpower exceeds that of manpower and physical capital. The results also reveal that Refah Bank enjoys increasing return in expanding its activities.
    Keywords: Cost Function, Refah Bank, Cross Elastin Cities
  • Mohamadhamed Soleymanzadeh, Mohammad Hasan Sadeghi Moghadam, Samira Soleymanzadeh Pages 177-195
    Nowadays, in accordance with multiplicity and unpredictability of commercial and non-commercial risks in international trde field, providing security in international commercial contracts has gained significant importance. Contracts which provide guarantee in international trade field, by regarding these two necessities , have the responsibility of providing guarantee and security in all types of international commercial contracts with each of them due to specific qualities and merchants's requirements are used in different domains. Although these contracts include a wide range of contracts but it could be said that they generally comply with the same qualities and disciplines. These mentioned disciplines are:promisory, subordinative, temporary, transferability, irrevocable, indefinite, commutative, procedural,not-suspended, conditional, delayed, and based of moghabeneh. This research whith introducting a number of guarantee-contracts in international trade field, tries to investigate the general requirements of these contracts.
    Keywords: Guarantee, Mortgage, Guarantee Contracts, Mortgaging Contracts, International Trade