ماهنامه شباک
پیاپی 12 (تیر و امرداد 1395)

مساله هویت از موضوعات مهم و چالش برانگیزی است که نه تنها تک تک افراد در دوران حیات خود با آن مواجه می شوند، بلکه از جمله موضوعاتی است که طیف وسیعی از متفکران به انحای مختلف با آن درگیرند. صورت مساله هویت و ضمائم مربوط به آن، همواره در کانون توجه علوم مختلفی همچون جامعه شناسی، فلسفه، روان شناسی و... قرار گرفته است. نکته ای که در تلاش های صورت گرفته در این حیطه به چشم می خورد این است که پژوهش های انجام شده در زمینه ی هویت مکانی، به واسطه اغتشاش در تعریف مفهوم هویت مکانی و نبود یک شرح یکپارچه از فرایندهای اجتماعی و تعریف مردم از مکان ها، دچار اختلال شده است. در پژوهش حاضر که در شهر شیراز بر روی تعداد 138 نفر شرکت کننده با استفاده از پرسشنامه باز و بسته درباره مکان هایی که از دیدگاهشان باعث هویت بخشیدن به خود آنان و شهر شیراز می شود انجام گرفته است، سعی شده است با حذف شخصی سازی های صورت گرفته پیشین ، یک الگوی یکپارچه از تعریف هویت مکان ارائه شود. این پژوهش در دو سطح کیفی و کمی انجام گرفته و در آن از مدلسازی چند سطحی استفاده شده تا به کیفیت ابعادی و بیان تفاوت های درون فردی تعریف هویت مکان، در حوزه ادبیات انسان شناسی و روانشناسی بر اساس مطالعات و تحلیل ها و آنالیزهای انجام شده دست یابد. در راستای این هدف با مطالعه پژوهش های پیشین و یافته های محققان چهار بعد مشترک از میان نظریه ها در مورد هویت مکان استخراج و دامنه این ابعاد با مطرح کردن دو گروه از شاخص هایی که از لحاظ نظری برای تعیین هویت مردم از مکان ها ارائه گردیده بود بسط داده شد و به صورت سوالات سنجش پذیر؛ مطرح گردید و در اختیار مردم قرار گرفت. علاوه بر در نظر داشتن این شاخص ها، آیتم های دیگری نیز که می توانستند به عنوان شاخص در نظر گرفته شوند-که در گذشته لحاظ نشده بودند- آزموده شد و در پایان در مورد اثر بخشی هر یک با انجام تحلیل های آماری معتبر، نتیجه گیری گردید و شاخص هایی که روابط معناداری داشتند در یک دیاگرام کلی بیان شدند. در دیاگرام ارائه شده چهار بعد اصلی به سه بعد بهینه گردید و شاخص های جدیدی به مدل های پیشین اضافه گردید و دیاگرامی فراگیرتر در این راستا حاصل گردید.

سالمندی، جریانی طبیعی و برگشت ناپذیر در نظام آفرینش است و مناسب سازی محیط های مسکونی برای سالمندان بسیار ضروری است. از سویی دیگر، رنگ، عاملی است که بر جسم و روان انسان تاثیرگذار است و مطالعه پیرامون ابعاد مختلف روانشناسی رنگ ها و چگونگی به کارگیری مناسب آن ها به عنوان یک مولفه مهم گرافیک محیطی، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. در این پژوهش سعی شده تا با شناخت کافی از ویژگی های جسمی و روحی سالمندان، و همچنین شناخت تاثیر آن بر روی این گروه سنی، به اصول جامعی در رابطه با استفاده از رنگ ها در فضاهای اقامتی سالمندان دست یابیم. روش تحقیق به کار گرفته در این پژوهش مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای است و رویکردی توصیفی- تحلیلی دارد. نتایج این پژوهش گواهی بر تاثیرات مثبت رنگ در زندگی انسان ها بوده و موید آن است که به کارگیری صحیح رنگ های مختلف در طراحی فضاهای اقامتی سالمندان و انجام طراحی های مطبوع با استفاده از رنگ ها می تواند تاثیرات مثبتی در وضعیت روحی این افراد گذاشته و امید به زندگی را در آن ها افزایش دهد.

یکپارچه سازی رویه ای است جامع که بخش های غیرمتصل در یک محیط را به مجموعه ای یکپارچه و استاندارد تبدیل می کند و منجر به مدیریت آسان تر، سرویس دهی مطلوب تر و کاهش هزینه ها می گردد. در سال های اخیر، توجهات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی به ارزیابی مجدد فاکتورهایی که در شکل دادن به محیط شهری پایدار، موثرند، جلب شده است. فضای سبز شهری یک جزء جدایی ناپذیر از شهرها به شمار می رود که گستره ای از خدمات را برای مردمی که در یک شهر زندگی می کنند، فراهم می آورد. بنابراین، تعیین چارچوب تحقیق منسجم و منظم در زمینه فضای سبز شهری با توجه به تاثیرات و پیامدهای آن در رابطه با زندگی شهری ضروری به نظر می رسد. بدین منظور، این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی؛ ابتدا به بررسی مفاهیم، چالش ها و اصول یکپارچه سازی فضای سبز در شهرها پرداخته و در مرحله بعد چارچوب و راهکارهایی در این زمینه ارائه می دهد. در نهایت به تبیین پیشنهادات و راهبردهایی در جهت نیل به فضای سبز یکپارچه شهری می پردازد.

خاستگاه فرهنگی هر جامعه از ارزش ها و ضد ارزش های آن نشات می گیرد. دستاوردهای مادی و معنوی هر جامعه نمودی از فرهنگ آن می باشد، که معماری از جمله نمودهای عینی آن است. فرهنگ مردم بوشهر از دیرباز تا کنون دستخوش تحولات بسیاری گشته که تاثیرات آن را می توان در تغییر نوع نگرش آنها به زندگی به طور محسوسی دید. نشانه های شهری از جمله ابزارهای قرائت متن شهر هستند که پیام هایی را به مخاطب خود عرضه می دارد. هویت و فرهنگ هر جامعه نقش به سزایی در تعیین نوع کیفیت این پیام ها دارد. در این پژوهش سعی شده هویت های فرهنگی پیش و پس از ورود مدرنیته به بوشهر و تاثیر آنها بر شکل گیری نشانه های شهری این شهر و چرایی از میان رفتن برخی نشانه های ماندگار، بررسی شود. روش تحقیق این پژوهش بصورت توصیفی_تحلیلی است، که در طی آن به تحلیل مسائل و بررسی نمونه های موردی پرداخته شده و برای بررسی نمونه های موردی موجود، از طریق روش پیمایشی و نمونه های از میان رفته از طریق مصاحبه با افراد آگاه، انجام گرفته است. فرایند ورود مدرنیته به بوشهر، به تدریج و تقریبا طی 10 تا 15 سال صورت گرفت. پیش از ورود مدرنیته، بوشهر دارای چندین نشانه مشخص با بنیان های اعتقادی(مذهبی)، اقتصادی، اجتماعی و حتی نظامی بود. رشد مدرنیته و تحولاتی که به دنبال داشته این تردید را به ذهن راه می دهد که فرهنگ و ریشه های جامعه را نادیده پنداشته است. در این مقاله نگارنده سعی بر آن دارد پاسخی درخور برای این معضل، که در جامعه کنونی کم و بیش وجود دارد، یابد.

دارن آرنوفسکی با ساخت شش فیلم مهم و تاثیرگذار در سبک پست مدرن و سورئال توانسته اثری بزرگ و شگرف در عالم سینما بگذارد و با پرداخت به شخصیت پردازی در قصه های فیلم و بازی گرفتن از بازیگران و همچنین به پیوند افکار شخصی با روند ثابت در مسیر فیلم سازی توانسته به این نقطه برسد. او در تمامی فیلمهایش از نظر شخصیت و پرسوناژ با یک مقوله ی کلی طرف است شخصیت را در بحران یا دغدغه جنبه درونی یا بیرونی یا گسل شخصیتی یا بهتر گفته شود با جنگ درونی فرد با خود روبرو می کند از جمله: زوال، پوچی، تنهایی، عشق واعتیاد و هم چنین بر فلسفه و روانشناسی احاطه جامع دارد و می تواند در قالب ها و بستر های گوناگون حرف و اندیشه اش را بزند و نوع سینمای شخصی خود را به وضوح به نمایش بگذارد.

شهرها به عنوان مکان زندگی و فعالیت انسان، نه تنها بخش مهمی از محیط می باشند بلکه علاوه بر تاثیر گذاری بر محیط زیست، باعث بهبود کیفیت زندگی، احساسات و ایجاد حس دلبستگی به مکان می گردند و از آنجا که ادراک مکانی نتیجه تعامل انسان با عناصر درون محیط است، وجود رودخانه هم می تواند به عنوان یک عنصر طبیعی در شهر، در هویت مندی آن تاثیر به سزایی داشته باشد. این پژوهش با انگیزه توجه به اهمیت دلبستگی و ابعاد آن با تبیین شاخص های دلبستگی به مکان، نقش آن را در ایجاد مطلوبیت و هویت رودخانه کارون بررسی می کند. پژوهش مذکور با روش مطالعه نمونه موردی و مطالعات میدانی و مصاحبه حضوری با شهروندان اهوازی و گردشگران و بازدیدکنندگان از پارک ساحلی رودخانه کارون و تحلیل آن با استفاده از آمارهای توصیفی و استنباطی انجام شده است. امید است نتایج تحقیق بتواند عوامل موثر بر ایجاد دلبستگی به رودخانه به عنوان یک مکان هویت مند برای ساکنین و گردشگران این شهر را تبیین نماید.

زیبایی جاذبه است ازلی، که هنر پل ارتباط بین آن و انسان است و درک زیبایی موهبتی است الهی و پایگاهی ذهنی که به عینیت می انجامد؛ و هنر بدون آن کالبدی است بی روح و خالی از جاذبه، بنابراین از آنجایی که هنر اسلامی نتیجه گسترش اسلام و تاسیس تمدن بزرگ اسلامی است و زیبایی شناسی هنر اسلامی از یک طرف محصول غور و تفحص علما و فلاسفه اسلامی در آیات و احادیث است و از سوی دیگر نتیجه نوعی درک شهودی و عمل هنرمندانی است که مغروق در فضای ایمان و اندیشه اسلامی می زیستند لذا مفهوم زیبایی در فرهنگ اسلامی متناظر مفهوم وجود و مراتب وجود و خالق وجود تبیین می شود و تمامی قرآن، مستقیم و غیرمستقیم بحث وجودشناسی و سیر انسان در مراتب وجود است،بنابراین همه آنها مباحث حسن شناسی و زیبایی شناسی است این در حالی است که، شناخت شناسی در عصر حاضر خود دچار بحران است، این حالت به زیبایی شناسی و در نتیجه به ساخته های عصر حاضر نیز سرایت کرده است. از این رو در این مقاله با بررسی و جمع بندی مطالعات انجام شده و مطالعه کتابخانه ای، این نتیجه حاصل گردید که؛ گونه های متنوع هنری با الهام از هنرهای معاصر در بین هنرمندان مسلمان و شناخته شده کشورهای اسلامی حال حاضر رایج است که با هیچ یک از ساختارها و اصول معین هنر اسلامی سازگاری ندارد چرا که زیبایی شناسی معاصر ارزشهای رایج معماری را از فرهنگ و سنت تهی کرده و شرایطی را به وجود آورده که گویی می بایست مبانی زیبایی شناسی و کاربردی در معماری معاصر مورد تجدید نظر قرار گیرد و متناسب با زیبایی شناسی در فرهنگ اسلامی گردد.

توسعه ی پایدار شهری که در معنای عام خود رشد وگسترشی همه جانبه و بدون تعارض وتناقض معنا می شود،با دو هدف عمده 1) ارتقای کیفیت زندگی با لحاظ ظرفیت محیط زیست و 2)پاسخگویی به نیازهای نسل حاضر بدون محدودیت برای آیندگان،تعریف می شود.اگرچه توسعه پایدار درابتدا با بحث های محیط زیست آغاز شد اما از این حیطه پای فراتر گذاشت و در حوزه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به صورت جدی بیان گردید. در واقع مفهوم توسعه پایدار محدوده ی مشترک حوزه های ذکر شده است.توسعه پایدار در سطوح مختلفی قابل بحث است و در مقیاس های متفاوتی از بافت ها ومحلات گرفته تا توسعه ی پایدار کلان شهرها و توسعه پایدار جهانی بیان می شود. توجه به این نکته که اصول پایداری، معیارهای خشک و غیر قابل تغییر نیستند، در جهت نیل به آرمان های پایداری، از اهمیت بالایی برخوردار است. شعار جهانی فکر کنید اما منطقه ای عمل نمایید به خوبی نقاط اشتراک معیارهای پایداری با آنچه به عنوان معماری بومی بدان پرداخته می شود را روشن می کند. نکته قابل تامل اینجاست که گذشتگان ما، قرن ها پیش، با نگاهی دقیق به بوم، منطقه و شرایط موجود آن، بهترین و پاک ترین راهکارها را جهت تعامل با طبیعت ارائه کرده و محیطی مناسب جهت پرداختن به جنبه های مختلف زندگی خصوصی و اجتماعی، پایدار و پویا در حوزه های ذکر شده برای خود فراهم آورده اند. یقینا بررسی این راهکارهای سنتی می تواند به عنوان چراغ راهی برای تحقق معیار های پایداری، در معماری و شهرسازی امروز، مورد استفاده قرار گیرد. در این مجال ابتدا با بیان مفهوم توسعه پایدار، فصل مشترک آن با معماری بومی بیان شده است. سپس به روش تحلیلی تطبیقی معماری بومی شهر یزد و ویژگی های معماری و شهرسازی سنتی آن با معیارهای پایداری و اصول توسعه پایدار جهانی تطبیق داده شده است. هدف از این تطبیق درک میزان و چگونگی هماهنگی معماری بومی یزد به عنوان راهکار محلی در رویکرد جهانی توسعه ی پایدار است.

عشایر به تبع نوع زندگی و ضرورتهای زیستی، سکونتگاه هایی با مشخصات ویژه دارند که در هماهنگی کامل با شرایط حاکم بر زندگیآنان است. این چادرها که طی قرنها به عنوان بهترین و مناسبترین سرپناه های عشایر مطرح بوده اند به دلیل سهولت در برافراشتن، تهیه کردن و حمل و نقلکاملا سازگار با این شیوه زندگی هستند. این سازه بومی سکونتگاهی چهارفصل است که با اندک تغییراتی، خود را با فصول مختلف هماهنگ میگرداند و در آن علاوه بر رعایت شرایط لازم برای زندگی، به جنبه های هنری نیز توجه شده و به خوبی نوعی از تکنولوژی بومی اصیل و ابتکار را به نمایش میگذارد. در تقسیمبندی فضای داخلی این سکونتگاه بومی، از فضا به بهترین وجه استفاده شده است. تقسیمبندی فضاهای آن ریشه در تجربیات، اعتقادات و باورهای فرهنگی از جمله در نظر گرفتن مسائلی نظیر محرمیت مردم دارد. این سازه از مصالح بوم آورد و درتطابق با شرایط زیستی حاکم به وجود آمده است و یک سازگاری با محیط خشن و غیر قابل پیشبینی زندگی عشایر دارد، که در بردارنده استراتژی کاملا هدفگرایانه مبتنی بر آگاهی و تفکر است. مطالعه حاضر به روشنی نشان میدهد سیاه چادر، تمامی تعاریف و معانی خانه را داراست، با حداقل هزینه و با ظاهری ساده ولی کارایی بسیار بالا و ایده آل. این پژوهش برگرفته از فصل های پایان نامه کارشناسی نویسنده با عنوان حفاظت از سیاه چادرهای عشایر قشقایی فارس است که موفق به ثبت ملی این سازه در فهرست آثار ملی ایران شده، تنظیم گردیده و اساس تحقیقات بر پایه شناخت تاریخ، جایگاه و معانی خانه و تطبیق و بررسی این مفاهیم با سیاه چادرهای عشایر و علت نام گذاری سیاه خانه بر این سازه و تحلیل معمارانه آن است. این تحلیل ها بر روی سیاه چادرهای عشایر قشقایی فارس طایفه کشکولی بزرگ به عنوان نمونه صورت گرفته است.

در ایران نیز با سلطه تدریجی حرکت سواره بر فضاها و معابر شهری، برنامه ریزی و طراحی شهری روز به روز از مقیاس و نیاز انسان پیاده دور شده و در نتیجه از ارزش ها و جاذبه های اجتماعی و فرهنگی فضاهای شهری کاسته شده است. لذا هدف تحقیق حاضر تایید بر بازشناسی، اهمیت معابر پیاده، به عنوان یکی از ابزارهای مهم در طراحی و مدیریت شهری بوده است. مکان یابی اجزاء مهمترین چالشی است که فراروی طراحی منظر قرار دارد و می تواند به جذابیت و ایمنی طراحی بیفزاید. منظر خیابانی در نهایت طراحی چیدمان مجموعه عناصری است که ساکنان یا عابران با هر سنی، تناسب و جذابیت را در هنگام فراغت و هم چنین در استفاده از تجهیزات آمد و شد نیز احساس کنند. روش تحقیق این پژوهش تحلیلی توصیفی و میدانی می باشد و برای جمع آوری داده ها از روش کتاب خانه ای و میدانی استفاده گردیده است. یافته های این مقاله بیانگر آن است که پیاده رو های شهر اردبیل با معضلات و مشکلاتی مواجه اند و مدیریت شهری باید بینش بسیار وسیع تری نسبت به اهمیت پیاده رو در زندگی شهروندان داشته باشد.

آوازه ایران در معماری جهان آن چنان طنین افکنده که تاریخ معماری جهان خود را وامدار آن می داند.از بنای زیگورات چغازنبیل که درحدود 1250 سال قبل ازمیلاد مسیح بنا شده، تا اکنون بیش ازسه هزار سال می گذرد. آنچنانکه در کتاب ها آمده، به عنوان تمدنی بزرگ و باشکوه از پیشتازان علم و فرهنگ و هنر بوده ایم. دانشمندان بزرگی چون ابوعلی سینا، ابوریحان بیرونی و... دراین سرزمین زیسته اند و حاصل رنج خود رابه جهانیان عرضه داشته اند. معماران گمنام ایران چنان روحی در کالبد معماری ایران دمیده اند که گویی پاسارگاد و نقش جهان با نفس آنها زنده است. گویی آنها روح ابدی خود را در معماری به یادگار گذاشته اند. اما اینک ایران دارای معماری کاملا تقلیدی، بی روح و بی هویتی است که باید در ریشه یابی این مشکل و حل آن بسیار کوشید.

اهمیت و لزوم توجه به فرهنگ یکی از راه های پیشرفت جامعه بشری محسوب می گردد. هنگامی که سخن از شهر به میان می آید، در واقع صحبت از مکانی است که بالاترین حد از تمرکز قدرت و فرهنگ یک اجتماع را در خود جای داده است؛ مکان تبلور وسیع ترین شبکه های ارتباط اجتماعی، جایی که تعلق به آن و اهل آن بودن، نوعی هویت شناختی برای فرد به ارمغان می آورد.شهر به مثابه تبلور آیین و اندیشه جامعه، نمی تواند در تمدن های مختلف یکسان پدید آید. گوناگونی شهرها در تاریخ و جغرافیای جهان، بیش از هر چیز معلول این تفاوت است..معماری بومی زمینه ای بر اهمیت دهی بر ارزشهای فرهنگی و اجتماعی هر جامعه ای می شود که باید برای جهانی شدن هرجامعه و ملتی بازشناسی ارزشهای معماری و فرهنگ آن جامعه برای دستیابی به اهداف بلند مدت آرمانی هر ملتی از مبنای معماری بومی آن جامعه شروع می شود، استمرار استفاده جامعه از آن بستری برای جهانی شدن سبک معماری بومی آن جامعه میگردد و علاوه بر آن معماری بومی جذابیت و زیبایی ارمغان می آورد. نوشتار حاضر به معرفی جایگاه پایداری در معماری سنتی با محوریت فرهنگ می پردازد و در پی افزایش پایداری ارزش های بومی معماری و تداوم استفاده از آنها در جهت جهانی شدن را، به ما روشن می سازد. نتایج حاصل بیانگر این است، که حفظ و تلفیق ارزشهای معماری بومی، بیانگر راز پیوستگی انسانها به تاریخ و محیط کالبدی خود و در پی آن موجب پایداری در هر زبان و فرهنگی می باشد. روش تحقیق حاضر به شیوه توصیفی تحلیل و ابزار گردآوری اطلاعات آن به صورت مطالعات کتابخانه ای میباشد.

قبل از شکلگیری مدرنیته در قرن هجدهم میلادی، جوامع غربی درگیر اندیشه ها و تفکرات دیگری به جز اندیشه «خردگرایی»، «عقلانیت» و«انسانمحوری» بودند که امروزه به عنوان شعار مدرنیته از آنها نام میبرند. برهه زمانی این دگرگونی فکری برابر بوده با اوج معماری ریشهدار و اصیل ایرانی که سالها پیشتر بر اساس خرد، عقلانیت و جایگاه والای بشری اقدام به خلق بناها مینمودهاند. معماران ایرانی با شناسایی عوامل مختلف تاثیرگذار بر محل اسکان، زمینه-های خلق معماری بومی خاص هر منطقه را به وجود آوردهاند. معماری بومی که خود بر اساس عناصر گوناگونی از جمله فرهنگ، اقتصاد، معیشت و عوامل اقلیمی شکل گرفته و متفاوت با معماری منطقهای دیگر میباشد. تنوع سیمای روستاها و شهرها مختلف کشور گواه این امر است که تفاوتهای موجود بر اساس تجربه و دانش بومی شکل گرفته است. مدرنیته به طور اساسی از گذشته گسسته است، بدین معنا که نهادهای اجتماعی مدرن، از برخی جهات، ویژگی-های بیهمتایی دارند که آنها را از سامانهای سنتی متمایز می کند. با ورود مدرنیته به علوم مختلف اجتماعی و کاربردی زمینه های دگرگونی در کشورهای در حال توسعه از سالها پیش نمایان شده است. مقوله معماری بومی نیز از این قائده مستثنی نبوده، به گونهای که فرهنگ، اصالت و هویت خود را فراموش کرده و با جایگزین کردن اندیشه ها و شیوه های معماری مدرن، مسبب تغییرات گستردهای در شکل معماری روستاها و شهرها شده است.
با بررسی های میدانی صورت گرفته بر روی معماری بومی روستاهای غرب کشور آنچه مشهود است گویای این واقعیت است که با داشتن منطق و دلایل خاص در زمینه شکل، نحوه استقرار، پلان، استفاده از مصالح محلی و... در احداث بناهای بومی، معماری محلی این منطقه در عصر حاضر دچار از هم گسیختگی شده و بناهای مسکونی جدید بدون کوچکترین تفاوتی با بناهای موجود در شهرها و روستاهای دیگر نقاط کشور خلق شده و برآورده کننده نیازهای ساکنینش نیز نمیباشند، زیرا معماری روستایی نیازمند فضاهایی در جهت و همسویی با شغل و نحوه معیشت ساکنینش میباشد. با این وجود اهالی روستاها این نقص را پذیرفته و بدون کوچکترین اعتراضی با تغییر در شیوه زندگی خود در صدد همراهی با سیل مدرنیته و بهرهبرداری از تکنولوژی های عصر جدید هستند.

حیات منحصرا در محیط پایدار و اقلیم مناسب، توسعه و رشد می یابد. عوامل محیطی را انسان، شناخته و بدون رابطه صحیح با محیط زیست، امکان تکامل کالبدی و کیفی نمی تواند وجود داشته باشد. زندگی انسان تنیده شده است به محیطی که برآورده کننده نیازهایش می باشد. گویی این معادله یکطرفه تا پایان جهان ادامه خواهد داشت. غافل از آنکه سر انجام نامتوازن بودن این دو کفه بشر را با دنیایی ویرانگر روبرو خواهد ساخت که خود با دست خویش ساخته است. معماری، این هنر سنگین پا تنها زمانی می تواند نقش خود را در این عصر کنونی بصورت پررنگ حفظ کند که گسست خود با محیط را به فراموشی سپرده و دست در دست محیط اطرافش، بار دیگر قدعلم کند. بهترین طراحی معماری، طرحی است که بتواند نیازهای اجتماعی، اقتصادی، تکنولوژیکی، زیبایی شناختی و زیست محیطی را توامان فراهم آورده و نتیجه آن سنتزی از همه عوامل دخیل در آن باشد و توسعه ی پایدار رانوید دهد. بقای پایدار انسان و محیط انسانی وابسته به حفظ و تداوم تعادل جهان زیستی است و به تبع آن پذیرش نقش و مسئولیت اخلاقی «سرپرستی» انسان بر منابع بوم شناختی، کنشی آگاهانه و هوشمندانه را در تنظیم رابطه محیط پیرامونی و محیط طبیعی می طلبد. رویکرد معماری پایدار بر این بنا قرار دارد که نسبت به پیامدهایمخرب فعالیت های انسان بر محیط زیست پاسخگو باشد.این امر بدین معناست که برنامه توسعه طوری تنظیم شود که حداقل اسیب زیست محیطی را دنبال داشته باشد.

با افزایش آگاهی جوامع از خطرات جبران ناپذیر آلودگی محیط زیست که درنتیجه تخلیه پساب ها و ورود مواد آلاینده به طبیعت می باشد، باعث شده فرآیند حفاظت از محیط زیست در دو دهه اخیر بسیار جدی موردبررسی قرار گیرد. ازاین رو بحث پایداری و درزمینه معماری بحث معماری پایدار مطرح شده، که به دنبال به حداقل رساندن اثرات زیست محیطی منفی از انسان ها و ساختمان هایشان به منظور افزایش بهره وری و اعتدال در استفاده از مواد و انرژی است. فرآیند فتوکاتالیست ها سال هاست که به عنوان یکی از راهکارهای زیست محیطی در کشورهای صنعتی دنیا به کار می رود و در اجرای این اهداف فناوری نانو نیز با ایجاد رویکردی نوین در صنعت فتوکاتالیست ها آینده ای بسیار وسیع را در این زمینه نوید می دهد. ازاین رو مطالعه حاضر بر آن است تا با معرفی فتوکاتالیست ها و کاربرد آن ها در پایداری محیط زیست و با مطرح کردن اصول کلی معماری پایدار به هم سو بودن این دستاورد با مبانی پایداری و نقش آن در معماری پایدار بپردازد. در این نوشته، روش تحقیق به صورت توصیفی-تحلیلی است و از مطالعات اسنادی استفاده شده و نتایج تحقیق نیز نشان می دهد که فناوری فتوکاتالیست ها می تواند در چهارچوب اهداف توسعه پایدار معماری پایدار را برای رسیدن به اهدافش یاری نماید و به عنوان یک الگو و پیشرانه قوی مورد استفاده قرار گیرد و همین طور ضرورت شناخت این فناوری را مطرح می نماید.

زیبایی فرش ایران یکی از عوامل اصلی درآمدزایی و هنری است که باعث ماندگاری آن در جهان هنر و هنریان شده است. شناخت بنیان چنین زیبایی هایی، ارزیابی از فرش را هموار کرده است و برای این ارزیابی، معیارهای مناسبی به دست می دهد. همچنین هدف این است که صرف نظر از ارزشهای مختلف اقتصادی و هنری... که موضوع اصلی این مجموعه می باشد، ساده انگاری است اگر تصور کنیم در دنیای پیش روی امروزی، که نظرات و تحلیل های علمی بر تمام وجوه زندگی انسان حاکم است، از جمله روابط بین تولید و عرضه و تقاضا، کالایی را بدون در نظر گرفتن الزامات توجیه کننده کیفیتی آن به بازارهای جهان بتوانیم بفرستیم؛ به خصوص کالایی نظیر فرش که در آن نیازهای فرهنگی و هنری جزئی جدا نشدنی از مفهومی است که به عنوان کیفیت برای فرش ایران در نظر گرفته می شود. در نتیجه با در نظر گرفتن این موضوع که عرضه بیشتر توام است با تولید بیشتر و بدنبال آن تقاضای کالا، باید در حفظ کیفیت و اعتبار بخشی به فرش، یعنی فرش ایران توجه ویژه ای را قائل شد. در این مقاله سعی شد به ترتیب در ابتدا به تعریفی از فرش ایران و ارزش این کالای با قدمت و آوردن دلایل ارزش شماری اقتصادی آن همچنین از چگونگی اهمیت و جایگاه فرش ایران در خارج از کشور پرداخته شود.

باغ ایرانی درشهرسازی و معماری سنتی ایران دارای جایگاهی بلند مرتبه و رفیع می باشد. باغ ایرانی تنها یک پدیده هنری درحوزه معماری نیست بلکه یک پدیده فرهنگی و چند بعدی است که متعلق به جامعه و فرهنگ ایرانی است. باغ ایرانی و عناصر تشکیل دهنده آن بخش مهمی از ساختار فضایی و معماری سنتی را درخود جای داده است و به گونه ای حکیمانه با عناصرطبیعی همچون آب و گیاهان درهم آمیخته است که در نهایت می توان باغ ایرانی را به عنوان رابطه حکیمانه انسان و طبیعت خداوندی دانست روش تحقیق دراین پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی بوده و نتایج پژوهش بیانگر ساختار و نظام باغ سازی صفوی ها و تاثیر آن در معماری باغ ائل گلی می باشد.دراین پژوهش به بررسی معماری و باغ سازی دوره ی صفوی و نحوه ایجاد باغ و عمارت ائل گولی شهر تبریز و تاثیر این دوره بر عمارت و باغ ائل گلی خواهیم پرداخت.

اوتیسم، یک اختلال رشد است که در سه سال اول زندگی ظاهر می گردد. این بیماری با تاثیر بر روی مغز کودک، رفتارهای اجتماعی و مهارت ارتباط برقرار کردن را مختل می کند. علت واقعی این بیماری هنوز مشخص نیست، اما مطالعاتی در رابطه با دلیل بروز این بیماری در حال انجام است. به نظر می رسد مساله ژنتیک مهم باشد. برای مثال دوقلوها بیشتر دچار این بیماری می شوند تا یک برادر و خواهر. اختلال کروموزومی و مشکلات عصبی در افراد اوتیسمی مشاهده شده است. دیگر علت های این بیماری(که هنوز به اثبات نرسیده) شامل: رژیم غذایی، تغییرات مجرای گوارشی، مسمومیت با جیوه، عدم استفاده از ویتامین ها و املاح و حساسیت به واکسن است. هنگامی که بحث طراحی فضا برای کودکان طیف اوتیسم پیش می آید مهم است که به دانش و درک چگونگی تجربه محیط زیست و اشیا توجه و اشاره شود. توصیف تفاوت های حسی بالقوه ادراک، پردازش و پاسخ اهمیت زیادی دارد چراکه کودکان قادر به یادگیری در جریان اصلی محیط می باشند. توجه خاص به فضاهای فیزیکی در طراحی کلاس های درس و مدارس باعث بالا رفتن اهمیت کار معمار و طراح می شود. چراکه این فضاها با یادگیری کودکان ارتباط مستقیم دارند. رنگ، فرم، سطح، ابعاد و چیدمان فضا از جمله مسائل بسیار مهمی است که در حالات روحی کودکان اوتیستیک تاثیر مستقیم دارد. معماری فضا با آگاهی از روانشناسی محیطی، فضایی را پدید می آورد که کودک در آن با توجه به خصوصیات اخلاقی و رفتاری و همچنین ضعف های ارتباطی می تواند دورانی بدون استرس و دور از تنش را با یادگیری بالا سپری کند.

محله های مسکونی دارای مکانی هستند که تعاملات و روابط اجتماعی در آن امکان وقوع می یابند و زمینه دیدارهای چهره به چهره شهروندان و گفتگو را فراهم می آورد. محله ها دارای یک سری عناصر شاخص هستند که باعث ایجاد تعاملات اجتماعی می شوند. مکانهایی که برای حضور شهروندان و مشارکت آنان در زندگی جمعیشان لازم است، با وجود نقش موثر تعاملات اجتماعی در ارتقا کیفیت مکان های شهری و همچنین تجربه غنی فضاهای عمومی شهری در شهرهای تاریخی ایران، در ادبیات طراحی شهری کشورمان، جایگاه ویژه این موضوع در فضاهای عمومی شهری امروزی به خوبی مورد کاوش قرار نگرفته است. هدف از این پژوهش، بررسی نقش عناصرتجمع پذیر در محله های سنتی به منظور ارتقاء تعاملات اجتماعی است. در این راستا در پژوهش حاضر، روش تحقیق بر اساس هدف، از نوع کاربردی و براساس روش و ماهیت، توصیفی – تحلیلی است. نتایج تحقیق حکایت از آن دارد که نقش عناصرتجمع پذیر محله های سنتی در فضاهای عمومی شهری،سبب ایجاد در تعاملات اجتماعی شده است به گونه ای که این عناصر در محله های سنتی، نقش فعالیت و رویدادهای مکان،خاطرات جمعی و... را به خوبی داشته اند.

جریان برنامه ریزی وکالتی، با هدف مبارزه با تبعیض نژادی در شهرهای آمریکا و دفاع از مردم فقیر و محرومان در سال 1965 توسط پل دیویدف مطرح گردید شکل گرفت.(مهدیزاده، 1385) این نظریه در نیمه دوم دهه شصت مطرح و در دهه هفتاد مورد اقبال و توجه قرار گرفت. دیویدف عنوان می نماید که اگر آن طور که نظریه برنامه ریزی سنتی ادعا می کند، برنامه ریزی فرایندی عقلانی و تکنوکراتیک باشد، قاعدتا همه این برنامه ها باید مثل هم باشند. زیرا همگی براساس روش شناسی و مبانی نظری واحدی تهیه شده اند. اما در جاهایی که این اتفاق افتاده است برنامه ها مثل هم نبوده اند و همین نکته نشان می دهد که برنامه ریزی موضوعی فنی و تکنوکراتیک نیست بلکه با ارزش ها و اولویت های مردم رابطه دارد. با پذیرش چندگانه باوری در برنامه ریزی، واژه وکالتی معنا پیدا می کند، زیرا برنامه ریز به عنوان یک متخصص، نقش وکیل اجتماعات شهری یا روستایی، گروه های شغلی، قومی ونژادی، شهرها، منطقه ها، و یا حتی کشورها را برعهده می گیرد. نکته مهم در اینجاست که برنامه ریزی که وکیل یک گروه یا اجتماع می شود می بایست ارزش ها، منافع و اولویت های آن گروه را باور داشته باشد، با آنها همدردی کند، به نفع اهداف آنها تبلیغ کند و در جهت تحقق اهدافشان بکوشد. به دنبال مطرح شدن رهیافت وکالتی در برنامه ریزی و توجه بسیاری از صاحبنظران، این رهیافت وارد مقوله برنامه ریزی شهری شد. رهیافت برنامه ریزی وکالتی، رهآورد گفتگوهای طرفداران عدالت اجتماعی درباره مسائل جوامع و به خصوص جوامع شهری است. با توجه به اهمیت مقوله عدالت اجتماعی در مباحث مرتبط با برنامه ریزی شهری، هدف از این مقاله ابتدا معرفی و نقد برنامه ریزی وکالتی و سپس بررسی مسئله نابرابری و ارتباط آن با برنامه ریزی وکالتی است.