مجله پژوهش در نشخوار کنندگان
سال چهارم شماره 2 (تابستان 1395)

بیماری ورم پستان هزینه های زیادی را سالانه به واحدهای پرورش گاو شیری در کشورهای مختلف وارد می کند. ورم پستان ناشی از باکتری اشرشیاکولی، در گاوهای با تولید شیر بالا شایع بوده که همراه با تعداد کم سلول های بدنی در شیر است. شدت و تاثیر ورم پستان ناشی از باکتری اشرشیاکولی در بین گاوهای درون یک گله و همچنین در بین مراحل مختلف شیرواری یک گله متفاوت است. حالت شدید ورم پستان ناشی از باکتری اشرشیاکولی با کاهش میزان تولید شیر همراه است که می تواند منجر به مرگ گاو شیری دارای بیماری نیز شود. از آنجایی که باکتری اشرشیاکولی مهمترین نقش را در ایجاد و گسترش بیماری ورم پستان دارد، در این تحقیق سعی شد که توالی های قطعات DNA این باکتری که در ایجاد ورم پستان نقش دارند، از پایگاه بانک جهانی ژن استخراج و با استفاده از نظریه اطلاعات مورد بررسی قرار گیرند.
مواد و روش‏ها: در این مطالعه، ابتدا توالی های DNA باکتری اشرشیاکولی مرتبط با بیماری ورم پستان در گاو شیری از پایگاه بانک جهانی ژن (NCBI) انتخاب و سپس این توالی ها با فرمت FASTA ذخیره شدند. توالی های قطعه های DNA با یکدیگر همتراز شدند. میزان آنتروپی، اطلاعات متقابل بین نوکلئوتیدها و همچنین فاصله بین قطعه های DNA با استفاده از نرم افزار متلب محاسبه و مورد بررسی قرار گرفت.
یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که آنتروپی توالی های قطعات DNA این باکتری متفاوت بوده اما تقریبا همه آن ها از میزان زیادی آنتروپی برخوردار بودند H(x) > 1.900)). قدر مطلق فاصله کولبک – لایبلر نشان داد که توالی های DNA، نامشابه بودند. بنابراین چنین استنباط شد که توالی های DNA یاد شده در شبکه های متفاوت متابولیکی نقش دارند و لذا دست ورزی آن ها – نظیر خاموش کردن بیان آن ها– می تواند اثرات پیش بینی نشده ایی را ایجاد کند. نتایج حاصل از اطلاعات متقابل نشان داد که نوکلئوتیدهای موجود در قطعات مختلف DNA دارای میزان ارتباط مختلفی هستند. این ارتباط غیر یکسان بین قطعات مختلف DNA می تواند نوعی از درجه ی عدم تعادل پیوستگی را بین باز های DNA نشان دهد.
نتیجه گیری کلی: در یک نتیجه گیری کلی می توان چنین بیان کرد که برای مدیریت بیماری ورم پستان ناشی از باکتری اشرشیاکولی می توان آن دسته از قطعات DNA که بیشترین آنتروپی را دارند به عنوان اهداف زیست فن آوری و دارویی در نظر گرفت. به دلیل اینکه فرضیه اساسی و کلیدی این پژوهش آن بود که هر چه قدر یک قطعه DNA آنتروپی بیشتری در یک مجموعه ژنومی خاص را ایجاد کند، شاید نقش بیشتری در ایجاد ورم پستان در گاو شیری داشته باشد.

کاهش نرخ تجزیه اوره یکی از راهبردهای بهبود مصرف آن در دامهای نشخوار کننده است و فراورده های متعدد آهسته رهش برای این منظور توسعه یافته اند. این تحقیق به منظور بررسی اثرات استفاده از دو ترکیب نیتروژن غیر پروتئینی آهسته رهش شامل ایزو بوتیرآلدئید منواوره و اپتیژن بر فراسنجه های شکمبه ای و گوارش پذیری مواد مغذی در گوسفند و مقایسه آنها با اوره معمولی انجام شد.
ایزو بوتیرآلدئید منو اوره با روش متصل نمودن زنجیره کربن شاخه دار به ملکول اوره جهت کاهش درجه حل پذیری آن ساخته شد و نمونه های ساخته شده از نظر ساختمان شیمیایی، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مورد بررسی قرار گرفتند. اثرات استفاده از این ترکیب بر خصوصیات تخمیر شکمبه، گوارش پذیری خوراک، تولید پروتئین میکروبی و تعادل نیتروژن در مقایسه با اوره معمولی و ترکیب وارداتی اپتیژن در یک آزمایش درون تنی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور از چهار راس گوسفند بالغ نر توده نژاد فراهانی دارای فیستولای شکمبه ای در قالب طرح آزمایشی مربع لاتین استفاده شد.
آزمایشات طیف سنجی مادون قرمز و رزونانس مغناطیسی پروتون نمونه های ساخته شده نشان دهنده انجام صحیح واکنش ساخت ترکیب همچنین بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ترکیب ساخته شده موید تشکیل ترکیب مورد نظر بود. استفاده از ترکیبات آهسته رهش مزبور در جیره باعث اختلاف معنی دار در غلظت نیتروژن آمونیاکی شیرابه شکمبه شد به نحوی که در زمانهای نیم و یک ساعت پس از مصرف خوراک در دام های تغذیه شده با جیره حاوی اوره، مقدار نیتروژن آمونیاکی شیرابه شکمبه بیشتر از جیره های حاوی نیتروژن آهسته رهش بود درحالی که تفاوتی بین این جیره ها مشاهده نگردید. در ساعت دو پس از مصرف خوراک، بیشترین مقدار نیتروژن آمونیاکی متعلق به جیره حاوی اوره به مقدار 77/10 میلی گرم در دسی لیتر و کمترین مقدار آن متعلق به جیره حاوی ترکیب ایزوبوتیر آلدئید منو اوره به مقدار 80/4 میلی گرم در دسی لیتر بود و جیره حاوی اپتیژن با 34/6 میلی گرم در دسی لیتر بین این دو قرار گرفت(01/0>p). گوارش پذیری ماده خشک، ماده آلی، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و شوینده اسیدی و همچنین تولید پروتئین میکروبی تحت تاثیر بکارگیری ترکیبات آهسته رهش قرار نگرفت ولی مصرف ماده خشک در دامهای تغذیه شده با اپتیژن بیشتر از دامهای تغذیه شده با اوره یا ترکیب ایزو بوتیرآلدئید منواوره بود(05/0>p). بیشترین میانگین مصرف نیتروژن روزانه در این آزمایش متعلق به جیره حاوی اپتیژن به مقدار 33/18 گرم در روز و کمترین مقدار آن مربوط به جیره حاوی ترکیب ایزو بوتیرآلدئید منواوره به مقدار 39/13 گرم در روز بود و بین جیره های آزمایشی از نظر مقدار دفع نیتروژن اختلاف معنی داری مشاهد گردید. بیشترین مقدار دفع نیتروژن مدفوع مربوط به جیره حاوی اپتیژن به مقدار95/6 گرم در روز و کمترین مقدار دفع نیتروژن ادرار به مقدار 12/4 گرم در روز متعلق به دامهای تغذیه شده با جیره حاوی ترکیب ایزو بوتیرآلدئید منواوره بود(01/0>p).
نتایج نشان داد که ترکیبات مورد نظر قابلیت جایگزینی با اوره را دارند و استفاده از آنها در جیره نشخوارکنندگان می تواند شرایط ایمن تری را از لحاظ به کارگیری نیتروژن غیر پروتئینی فراهم نماید اگرچه ممکن است بکارگیری آنها در همه حالات منجر به بهبود عملکرد در مقایسه با اوره نشود.

اسپرس یک گیاه علوفه ای چند ساله متعلق به خانواده بقولات بوده و کاشت آن بیشتر به صورت آبی و دیم به منظور تولید علوفه می باشد. عمل آوری با آب یا اوره یکی از روش های مناسب برای کاهش غلظت تانن ها می باشد. این آزمایش با هدف تعیین ترکیبات شیمیایی، ترکیبات فنولی و تانن، قابلیت هضم و تجزیه پذیری دو رقم علوفه اسپرس دیم و آبی عمل آوری شده با آب یا اوره و بدون عمل آوری در گوسفند انجام شد.
تیمارها شامل 6 تیمار علوفه اسپرس آبی و دیم عمل آوری شده (با آب یا اوره) و عمل آوری نشده بودند. ترکیب شیمیایی و ترکیبات فنولی، تانن کل و تانن متراکم و تجزیه پذیری با طرح کاملا تصادفی، آزمایش تعیین قابلیت هضم با شش راس گوسفند نر نژاد لری در قالب طرح مربع لاتین چرخشی6 ×6 و داده های مربوط به نیتروژن آمونیاکی و pH به روش اندازه گیری تکرار شده در زمان تجزیه و تحلیل شد.
بین تیمارهای مختلف بیشترین درصد پروتئین خام (25/14 درصد) مربوط به عمل آوری با اوره بود. بیشترین غلظت کل ترکیبات فنولی، تانن کل و تانن متراکم به ترتیب با 58/5، 36/5 و 35/3 درصد مربوط به اسپرس دیم بدون عمل آوری بود و با تیمارهای دیگر تفاوت معنی دار داشت (05/0P

افزایش جذب ایمونوگلوبین های آغوز از عوامل مهم در سلامت گوساله است. ذخیره ویتامین A و E در بدن کم بوده وخوراندن آغوز کمک چندانی به افزایش آن نمی کند. با توجه به احتمال کمبود این دو ویتامین در ابتدای تولد و نقش آنها در حفظ اپی تلیوم ها از جمله مخاط روده و تقویت سیستم ایمنی بدن این مطالعه به منظور تعیین اثر تزریق ویتامین های A و E بر انتقال غیر فعال ایمونوگلوبولین G، پروتئین کل، آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز و برخی فاکتورهای خون شناسی گوساله انجام شد.
این مطالعه با استفاده از 12راس گوساله ماده نژاد هلشتاین تازه متولد شده در قالب یک طرح کاملا تصادفی با چهار تیمار آزمایشی و سه تکرار انجام شد. تیمار های آزمایشی شامل تیمار شاهد: تزریق محلول نرمال سالین 9/0 درصد به میزان 14 درصد وزن بدن، تیمار ویتامین A: تزریق 200000 واحد بین المللی ویتامینA ، تیمار ویتامین E : تزریق 300 واحد بین المللی ویتامینE ، تیمار ویتامینA+E : تزریق توام 200000 واحد بین المللی ویتامین Aو 300 واحد بین المللی ویتامین E به روش داخل عضلانی بلافاصله بعد از تولد و قبل از خوردن آغوز بودند. آغوز از دوشش اول ها جمع آوری و تا زمان استفاده فریز شد. بعد از تزریق، آغوز به میزان 10% وزن بدن خورانده شد. نمونه گیری از خون قبل از تزریق، 3، 14 و 28 روز پس از تزریق از سیاهرگ گردنی انجام گرفت. غلظت ایمونوگلبولین G (IgG) سرم خون با روش الایزا اندازه گیری شد و فاکتورهای خون شناسی شامل پروتئین کل خون، آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز، شمارش تعداد پلاکت ها، گلبولهای قرمز و شاخص های آنها، هموگلوبین، هماتوکریت، گلبولهای سفید و شمارش تفریقی آنها مورد بررسی قرار گرفتند. داده های ایمونوگلوبین با رویهOne-way ANOVA و سایر داده ها با طرح اندازه گیری های مکرر در زمان با استفاده از نرم افزار آماری SPSS v. 21 تجزیه و تحلیل گردیدند.
نتایج نشان داد غلظت ایمونوگلوبولین G سرم خون بین تیمار ویتامین A با تیمار ویتامین E (بالاترین میانگین) اختلاف معنی دار (05/0 (P< داشت ولی با تیمار شاهد اختلاف معنی دار نداشتند. زمان نمونه گیری (سن) بر میزان آنزیم AST ، پروتئین کل، پلاکت، هماتوکریت، هموگلوبین و لنفوسیت اثر معنی دار داشت. تیمار (گروه) اثر معنی داری بر تعداد گلبول های سفید و نوتروفیل ها داشت و تیمار شاهد، ویتامین A و ویتامین E با تیمار ویتامین A+E اختلاف معنی دار داشتند. اثر متقابل زمان و تیمار مقدار هموگلوبین و هموگلوبین متوسط سلولی معنی دار بود. تزریق ویتامین های A و E و تزریق توام روی سایر پارامتر ها اثر معنی داری نداشت (05/0< (P.
در این مطالعه تزریق داخل عضلانی 200000 واحد ویتامین A و 300 واحد ویتامین E قبل از خوردن آغوز تاثیر چندانی بر غلظت ایمونوگلوبین سرم و سایر شاخص های خون شناسی نداشت.

در سال های اخیر استفاده از روغن ها در جیره دام به دلیل داشتن برخی اسیدهای چرب مفید برای سلامتی انسان همچون اسید لینولئیک و اسیدلینولنیک مورد توجه قرار گرفته است. این آزمایش به منظور بررسی تاثیر افزودن منابع مختلف اسیدهای چرب مفید شامل روغن های گیاهی (کلزا و سویا) و روغن ماهی به صورت جداگانه و مخلوط با هم بر عملکرد رشد و قابلیت هضم مواد مغذی در بره های پرواری انجام شد.
تعداد 35 راس بره نر نژاد افشاری با میانگین وزن اولیه 2 ±8/27 کیلوگرم و سن حدود 4 تا 5 ماه مورد استفاده قرار گرفت. این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 7 تیمار شامل تیمار 1) شاهد (بدون افزودن روغن)، تیمار 2) 3 درصد روغن ماهی، تیمار 3) 3 درصد روغن کلزا، تیمار 4) 3 درصد روغن سویا، تیمار 5) 5/1 درصد روغن ماهی + 5/1 درصد روغن کلزا، تیمار 6) 5/1 درصد روغن ماهی + 5/1 درصد روغن سویا و تیمار 7) 5/1 درصد روغن کلزا + 5/1 درصد روغن سویا انجام گرفت. به هر تیمار پنج راس بره پرواری تعلق گرفت. 14روز دوره عادت پذیری و 84 روز دوره آزمایشی برای دام ها در نظر گرفته شد. از روز 70 از جیره های آزمایشی و مدفوع نمونه گیری شد و قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی با روش خاکستر نامحلول در اسید اندازه گیری شد.
نتایج آزمایش نشان داد که منابع مختلف چربی در جیره بره های پرواری اثر معنی داری بر افزایش وزن روزانه در کل دوره داشت (05/0P
نتایج این پژوهش نشان داد که روغن های سویا و کلزا تا سطح 3 درصد می تواند بدون تاثیر منفی بر عملکرد بره-های پرواری به جیره افزوده شوند، در حالی که افزودن روغن ماهی در این سطح توصیه نمی شود.

ایران علاوه بر مرکز پیدایش انار و رویشگاه طبیعی آن، مرکز تنوع ارقام و نیز بزرگترین تولید کننده انار در جهان می باشد. پوست انار تقریبا 26- 30% وزن کل میوه را تشکیل می دهد، در سال های اخیر فعالیت های بیولوژیکی پلی فنلی-های پوست انار توجه بسیاری از پژوهشگران و مصرف کنندگان را به خود جلب کرده است. اثرات تانن بر میکروارگانیسم های تولیدکننده متان در شکمبه و پروتوزا به اثبات رسیده است، همچنین تاثیر آن بر کنیتیک تولید گاز و تخمیر شکمبه ای با توجه به نوع گیاه بسیار متفاوت گزارش شده است. لذا این تحقیق به منظور بررسی ترکیب شیمیایی، مواد پلی فنولی، پویایی تولید گاز، قابلیت هضم ظاهری و حقیقی ماده خشک، میزان تولید گاز، متان و تعداد پروتوزوا شکمبه ای سه رقم مختلف پوست انار (ترش جنگلی گرگان، ملس بهشهر و شیرین کلباد) به روش آزمایشگاهی انجام شد.
پوست ارقام مورد نظر در زمان برداشت (فصل پاییز) از نقاط مختلف استان گلستان جمع آوری و خشک گردید. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تیمار و چهار تکرار اجرا شد. بعد از آزمون گاز ابتدایی برای ارزیابی الگوی تولید گاز طی 96 ساعت انکوباسیون، زمان نصف حداکثر گاز تولیدی (t1⁄2) محاسبه شد و سپس طی دو مرحله دیگر آزمون گاز برای زمان 24 ساعت و t1⁄2 برای هر سوبسترا اجرا شد. قابلیت هضم حقیقی ماده خشک با استفاده از باقیمانده مواد انکوباسیون شده اندازه گیری شد و ضریب تفکیک (PF)، توده میکروبی، تولید گاز متان، pH و تعداد پروتوزا نیز اندازه گیری و محاسبه شدند.
بیشترین مقدار پروتئین خام در رقم شیرین کلباد (01/4%) و بیشترین مقدار چربی خام (87/1%) و ADF (62/19%) در رقم ترش جنگلی گرگان مشاهده شد (05/0P
به طور کلی نتایج این پژوهش نشان دادند که پوست انار (ترش جنگلی گرگان، ملس بهشهر و شیرین کلباد) به عنوان یکی از ضایعات مهم کشاورزی در ایران به دلیل داشتن ترکیبات فنولی و تانن دارای فعالیت بازدارنده علیه تعدادی از میکروارگانیسم های دخیل در تولید متان و همچنین پروتوزاها می باشد. بنابراین، می توان مخلوطی از رقم ها را برای دستکاری تخمیر شکمبه و کاهش تولید گاز متان استفاده کرد.

این مطالعه به منظور مقایسه بازده آمیخته گری میش های زندی با نژاد رومانوف و بررسی عملکرد بره های آمیخته آنها تا سن شیرگیری در استان قم انجام شد.
مواد و در مهر ماه 1392 تعداد 297 راس میش زندی که حداقل دو ماه از زایمان آنها گذشته بود انتخاب و با استفاده از سیدر تحت تیمار همزمان سازی فحلی قرار گرفتند. 13 روز بعد از جایگذاری، سیدرها از دستگاه تولید مثلی میش ها خارج شد و همزمان به هر یک از میش ها 500 واحد بین المللی PMSG تزریق شد. میش های تیمار شده به دو گروه 147 و 150 راسی تقسیم شدند. میش های گروه اول با استفاده از اسپرم منجمد قوچ رومانوف و با عمل لاپاروسکوپی تلقیح شدند و میش های گروه دوم با روش طبیعی و با استفاده از قوچ های همان گله به مدت دو دوره فحلی(34 روز) بارور شدند. زایش تمام میشها در دو گروه ثبت گردید و وزن کشی بره ها در بدو تولد و سن شیرگیری انجام و تلفات آنها در این مدت ثبت شد. مقایسه آماری بین گروه های آزمایشی در مورد داده های پارامتریک با استفاده از روش GLM و در مورد داده های ناپارمتریک با استفاده از رویه Mann-Whitney در نرم افزار SPSS(16) انجام شد
بر اساس نتایج بررسی حاضر درصد تلفات قبل از شیرگیری بره های آمیخته رومانوف- زندی 8/3 درصد و در بره های زندی 5/9 درصد بود ولی به لحاظ آماری تفاوت معنی داری بین دو گروه مشاهده نشد. میانگین وزن شیرگیری بره های دورگ رومانوف- زندی و بره های زندی به ترتیب 45/26 و 2/21 کیلوگرم و میانگین رشد روزانه قبل از شیرگیری آنها به ترتیب 88/245 و 22/187 گرم و با تفاوت معنی دار بود (01/0>P). میانگین مجموع وزن بره های متولد شده به ازای هر زایش در گروه رومانوف- زندی 78/5 کیلوگرم و در گروه زندی 92/4 کیلوگرم بود (01/0>P). همچنین میانگین مجموع وزن بره از شیرگرفته شده به ازای هر زایش در گروه آمیخته با رومانوف 04/35 کیلوگرم و در گروه خالص زندی 12/27 کیلوگرم به ازای هر راس میش بود (01/0>P).
بر اساس نتایج این مطالعه آمیخته گری میش های زندی با قوچ رومانوف منتج به تولید بره های دورگه ای با قدرت زنده مانی مناسب و سرعت رشد قبل از شیرگیری و وزن شیرگیری بالاتر نسبت به بره های زندی شد. لذا آمیخته گری کنترل شده با رعایت حفظ ذخایر ژنتیکی بومی می تواند به افزایش بازده تولید در واحدهای پرورش گوسفند کمک کند. مشاهدات نشان داد که روش لاپاروسکوپی برای باروری میش های زندی با اسپرم رومانوف بازده مناسبی نداشته و به منظور افزایش بازده آمیخته گری گوسفند زندی با رومانوف شاید بهتر باشد تدابیر لازم برای استفاده مستقیم از قوچ های رومانوف در داخل کشور اندیشیده شود.

این پژوهش به منظور بررسی اثرات جایگزینی کنجاله کنجد با کنجاله سویا بر عملکرد رشد، مصرف خوراک، قابلیت هضم مواد مغذی، میانگین و ترکیب لاشه در بره های نژاد زل-تاب در قالب یک طرح کاملا تصادفی با 5 تیمار شامل تیمار 1، 2، 3، 4 و 5 با صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد جایگزینی کنجاله کنجد با کنجاله سویا با 4 تکرار به مدت 90 روز انجام شد. وزن کشی دام ها هر 15 روز، مصرف خوراک به طور روزانه و با جمع آوری کل مدفوع در روز 50 تا 55 آزمایش، قابلیت هضم ماده ی خشک و مواد مغذی نیز اندازه گیری شد. در پایان آزمایش دو تکرار از هر تیمار کشتار و لاشه های آن ها مورد ارزیابی قرار گرفتند. مقدار خوراک مصرفی روزانه، وزن و افزایش وزن روزانه، ضریب تبدیل خوراک، کل مدت زمان مصرف خوراک و نشخوار و فعالیت جویدن دام بین تیمارهای آزمایشی تفاوت معنی داری نداشتند. قابلیت هضم ظاهری ماده ی خشک، چربی خام و ماده آلی تفاوت معنی دار داشتند و تیمار 4 بیشترین قابلیت هضم ظاهری ماده خشک را داشت. با افزایش کنجاله کنجد نرخ عبور مواد جامد از شکمبه نسبت به تیمار 1 کاهش و در نتیجه زمان ماندگاری افزایش یافت. افزودن کنجاله کنجد در تیمار 5 نیتروژن آمونیاکی را به طور معنی داری افزایش داد. تیمارهای آزمایشی بر عمق سینه، وزن خون، وزن چربی کلیه و طول استخوان لگن لاشه معنی داری بودند. نتایج نشان داد که استفاده از جیره پایه و 75 درصد کنجاله کنجد جایگزین شده با کنجاله سویا به عنوان منبع پروتئینی بدون تاثیر معنی دار سبب بهبود قابلیت هضم، افزایش وزن روزانه، ضریب تبدیل و عملکرد پروار شد. به طور کلی می توان در جیره بره های پرواری کنجاله کنجد را بدون اثرات مضر بر فراسنجه های تولیدی و عملکرد پروار، در هر سطحی، جایگزین کنجاله سویا کرد.
کمبود مواد خوراکی و هم چنین تخصیص بیش از 75 درصد از هزینه های پرورشی دام در تغذیه آن، چالش هایی را در راستای تامین پروتئین حیوانی مورد نیاز جامعه به وجود آورده است لذا برآورد صحیح ارزش تغذیه ای مواد خوراکی دامی به ویژه منابع جدید پروتئینی می تواند گام مهمی در تامین احتیاجات دام و کاهش هزینه های پرورشی به شمار آید. مکمل های پروتئینی از دو منشا حیوانی و گیاهی هستند و انتخاب آن ها تابعی از کیفیت و قیمت آن هاست. مکمل های با منشا حیوانی به علت قیمت بالا و مسائل بهداشتی، به مقدار خیلی کم در جیره ی نشخوارکنندگان مورد استفاده قرار می گیرند.

اخته کردن نشخوارکنندگان به عنوان یک ابزار مدیریتی از دیرباز مورد توجه پرورش دهندگان قرار داشته و پی آمدهای آن بر عملکرد رشد و تا حد کمتری بر ویژگی های لاشه در گاو و گوسفند مورد بررسی قرار گرفته است. در هر حال اطلاعات ما از تاثیر این عمل بر عملکرد رشد و به ویژه بر ویژگی های لاشه بز و روند انباشت چربی در بدن محدود است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر اخته کردن بر عملکرد رشد و برخی ویژگی های لاشه بزغاله های نژاد مرخز به انجام رسید.
این پژوهش در قالب طرح کاملا تصادفی با دو تیمار و هشت تکرار با استفاده از 16 راس بزغاله نر نژاد مرخز انجام شد. اخته کردن بزغاله ها با استفاده از حلقه های لاستیکی صورت گرفت. جیره آزمایشی بر اساس جداول انجمن ملی تحقیقات (2007) تنظیم گردید و بزغاله ها به مدت 119 روز با آن تغذیه شدند. میزان خوراک مصرفی هر بزغاله به صورت روزانه و افزایش وزن و ضریب تبدیل خوراک به صورت ماهیانه محاسبه شدند. به منظور تعیین غلظت برخی فراسنجه های خونی، در روزهای 1، 60 و 119 آزمایش از ورید وداج بزغاله ها خونگیری به عمل آمد و در انتهای دوره پروار چهار بزغاله از هر تیمار کشتار و وزن اجزای غیرلاشه ای، با تاکید بر بافت های چربی داخلی و برخی ویژگی های لاشه شامل وزن و درصد لاشه، وزن قطعات لاشه، کاهش وزن در اثر سرد شدن لاشه، ضخامت چربی زیرپوستی و سطح مقطع عضله راسته مورد ارزیابی قرار گرفتند.
نتایج نشان داد که اخته کردن بزغاله های مرخز افت معنی دار فراسنجه های عملکردی شامل میانگین خوراک مصرفی، میانگین افزایش وزن روزانه و افزایش ضریب تبدیل خوراک را به دنبال داشت. با این وجود اخته کردن بزغاله ها تاثیر معنی داری بر غلظت فراسنجه های آلبومین، کراتینین، پروتئین کل، اوره، کلسترول، تری گلیسرید، لیپوپروتئین های با چگالی بالا و پایین نداشت. وزن بدن خالی و وزن لاشه های سرد و گرم در بزغاله های اخته شده در سطوح تمایل به معنی داری از مقادیر کمتری در مقایسه با بزغاله های اخته نشده برخوردار بود. وزن بافت چربی بطنی در بزغاله های اخته شده به طور معنی داری بیشتر از گروه کنترل بود (05/0P
اخته کردن بزغاله های مرخز سبب کاهش عملکرد تولید گردید و می توان بیان داشت که اخته کردن این دام فاقد توجیه اقتصادی است.