فصلنامه تحقیقات جغرافیایی
سال سی و یکم شماره 1 (پیاپی 120، بهار 1395)

اصطلاح علوم جغرافیایی رفته رفته به ساختاری علمی در قالب دانشکده های علوم جغرافیایی تغییر شکل داده و نظام آموزشی ایران با تکیه بر چنین ساختاری متکفل تحول در دانش جغرافیا می شود. بدون شک تحول در دانش جغرافیا تنها نمی تواند به یک شکل ساختاری معطوف باشد و اگر خواستار تغییر در بنیاد های معرفتی در این دانش نباشیم تغییر عمده وثمر بخشی که بتواند در حوزه دانش تمدنی نقش آفرینی کند، رخ نخواهد داد.
کوهن(1962: 197) معتقد است پیشرفت دانش بشری بیشتر مدیون تغییر در پارادایم های هر دانش بوده است و نه در تخصصی شدن آن والبته این گزاره معطوف به تغییرات معرفت شناسی در حوزه های دانشی است. اگرجغرافیا را دانش انسان، محیط و رابطه بین آن دو بدانیم، اکنون این پرسش اساسی را می توان مطرح ساخت که کدام بخش از این سه رکن می تواند تحول اساسی را در پارادایم های جغرافیایی پدید آورد.
این مقاله که بر گرفته از یک طرح پژوهشی در دانشگاه اصفهان است سعی دارد به استناد یک روش تحلیل مفهومی (سینماتیک) از روند تاریخی تغییرات پارادایم های تاثیرگذار در حوزه دانش جغرافیا پاسخگوی چنین پرسشی باشد نتایج حاصل از این بررسی ها نشان می دهد که:سیر تحول وتغییر مفهوم انسان در جغرافیا می تواند نقشه راه تحول در این دانش را به خوبی برما معلوم و نقش بنیادی این مفهوم در تحول دانش جغرافیا را مستند سازی نماید. تحول در مفهوم انسان در جغرافیای ایران وقتی می تواند در حوزه تمدنی تاثیر گذارباشد که برگرفته از تفکر نبوی ودر قلمرو« فضای قدسی » باشد.

مطالعه عناصر جوی و شناسایی شرایط حرارتی موثر بر زنبورداری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این تحقیق با توجه به اهمیت بالای دما در فعالیت و پرورش زنبورعسل، از آمار دمای کمینه و بیشینه روزانه ایستگاه های هواشناسی در دوره آماری 20 ساله استفاده شد. از این داده ها برای تطبیق آستانه های دمایی و شناسایی ماه های فعال و غیرفعال چرای زنبور عسل، محاسبه انحراف از شرایط بهینه حرارتی و برآورد تاریخ گلدهی درختان میوه با استفاده از شاخص درجه روز استفاده شد. نتایج برآوردهای ایستگاهی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، به پهنه استان تعمیم داده شد. نتایج نشان داد شرایط حرارتی بر مبنای رخداد دماهای کمینه در چهار ماه از سال از آذر تا اسفندماه برای فعالیت های زیستی نامناسب (غیرفعال) است. شرایط حرارتی فعال از اردیبهشت ماه در مناطق کم ارتفاع اطراف دریاچه ارومیه آغاز شده و به تدریج به مناطق مرتفع نیمه غربی می رسد. در ماه های آغازین فصل بهار مناطق نیمه شرقی استان به دلیل انحراف کمتر از شرایط بهینه فعالیت زنبورعسل، مکان مناسبی برای استقرار و آغاز فعالیت کلنی های زنبورعسل محسوب می شوند. بهینه ترین ماه های سال برای فعالیت زنبورهای عسل ماه های خرداد و تیر می باشد. بهینه مکانی جهت استقرار کلنی ها با تبعیت از عامل ارتفاع در فصل تابستان به ارتفاعات 2000 متری کشیده می شود. گلدهی درختان میوه در منطقه مورد مطالعه بیشتر در اردیبهشت ماه رخ می دهد. تقویم زنبورداری بر پایه شرایط حرارتی و تاریخ گلدهی درختان میوه از اردیبهشت ماه در مناطق کم ارتفاع نیمه شرقی آغاز شده و در شهریور ماه در مناطق مرتفع نیمه غربی به پایان می رسد.

شناخت الگوی رشد فضایی شهرهای اصلی کشورها از جمله کلانشهر تهران، برای تدوین سیاست های مناسب و دستیابی به توسعه ی پایدار ضروری است. بر این اساس، این پژوهش بر مبنای مساله ی چگونگی الگوی رشد فضایی کلانشهر تهران شکل گرفت. سپس با تبیین نظری مساله ی مذکور در چارچوب نظریه ی توسعه پایدار و رشد هوشمند شهری، سه فرضیه ارایه و با روش توصیفی-تحلیلی ارزیابی شد. در این چارچوب، با گردآوری داده های مورد نیاز به روش کتابخانه ای، برای آزمون فرضیه های اول از روش هلدرن، دوم از ضرایب آنتروپی و جینی و سوم از ضرایب موران، گری و G عمومی استفاده شد. نتایج آزمون فرضیه ی اول نشان داد که علی رغم رشد فشرده طی سال های 35 تا 55، کلانشهر تهران طی سال های 55 تا 65 رشد فضایی بسیار پراکنده ای را به میزان 75 درصد تجربه نموده است. ولی در ادامه، این روند به سمت شهر فشرده تغییر یافته است. نتایج فرضیه ی دوم ضمن رد آن نشان داد که علی رغم وجود نابرابری نسبی در توزیع جمعیت و اشتغال، گرایشی به افزایش آن وجود ندارد. همچنین نتایج در تایید فرضیه ی سوم نشان داد که کلانشهر تهران طی سال های 75 تا 90 الگوی رشد تصادفی متمایل به خوشه ایرا با شکل گیری دو نقطه داغ در بخش جنوبی شهر و یک نقطه سرد در بخش شمال-شمال غربی تجربه نموده است.

قدرت جریان از جمله پارامترهای مهم رودخانه ای است که در تجزیه و تحلیل های مورفولوژیکی می توان از آن استفاده کرد. هدف این تحقیق بررسی نحوه توزیع قدرت رودخانه و عوامل موثر بر آن در مقاطع بررسی شده در دوره های بازگشتی مختلف محدوده شهری رودخانه سراسکند چای و همچنین ارتباط قدرت رودخانه با توزیع تنش برشی و بررسی تاثیرات آن می باشد. جهت رسیدن به اهداف تحقیق از داده های آب شناختی جریان و داده های برداشت شده در طول مطالعات میدانی استفاده شده است. میزان تنش برشی و قدرت مخصوص رودخانه در مقاطع مختلف نیز با استفاده از روابط داده شده محاسبه و مقایسه گردید. نتایج تحقیق نشان داد که در مقاطع10، 11، 12، 13، 14 قدرت مخصوص و تنش برشی بیشتر از سایر مقاطع بوده و خطرناکترین مقاطع در دوره های بازگشتی مختلف می باشند. در شرایط فعلی جریان نیز در این مقاطع پدیده هایی همچون آبشستگی، تخریب دیواره ها و سواحل رودخانه وجود خواهد داشت. و همچنین مقاطع 9، 15 و 16 به علت عرض بالای بستر رودخانه و شیب کم بستر، قدرت مخصوص و تنش برشی کمتر از سایر مقاطع می باشد. همچنین نتایج نشان می دهد که اشکال ژئومورفیک ایجاد شده در بخش فعال بستر رودخانه تحت تاثیر جریان پایه رودخانه دچار تغییر و تحولات عمده می گردند. البته در بسیاری از مقاطع مطالعه شده تغییر و ایجاد اشکال رودخانه عمدتا تحت تاثیر عوامل غیر رودخانه ای مخصوصا تجاوز به حریم رودخانه و تخلیه نخاله های ساختمانی به داخل رودخانه باعث تغییر و یا زایش اشکال رودخانه ای می گردد.

شاخص های مسکن پایدار به عنوان یک برنامه و ابزاری ضروری برای بیان پایداری ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و کالبدی مسکن از جایگاه ویژه ای در امر برنامه ریزی مسکن روستایی برخوردار هستند. بنابراین تدوین یک برنامه در بخش مسکن پایدار روستایی نیازمند شناسایی و تجزیه و تحلیل ابعاد و اجزای مختلف مسکن پایدار است. از اینرو هدف پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل عوامل موثر بر شاخص های پایداری مسکن روستایی می باشد که به صورت مطالعه موردی در دهستان معمولان شهرستان پلدختر صورت گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی و همبستگی بوده که با رویکرد ترکیبی انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق سرپرستان خانوارهای واحدهای مسکونی دهستان معمولان می باشد که با استفاده از فرمول کوکران نمونه ای به حجم 180 نفر از بین آنها به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب گردیده و با ابزار پرسشنامه مورد مطالعه قرار گرفته اند. ضریب آلفای کرونباخ به منظور تشخیص پایایی پرسشنامه ها محاسبه گردیده است که در این پژوهش بیش از 74/0 درصد به دست آمده است که حاکی از مناسب بودن ابزار پژوهش بوده است. نتایج حاصل از طریق تجزیه و تحلیل های آماری در نرم افزار اس پی اس اس نشان می دهد که پنج عامل امکاناتی- رفاهی، اقتصادی، استحکام بنا، بهره وری و همسازی با محیط زیست قادرند حدود 82 درصد از واریانس متغیرهای تحقیق را تبیین کنند و توجه به این عوامل در برنامه ریزی مسکن پایدار ضروری به نظر می رسد.

ترافیک سنگین شهری یکی از مشکلات زندگی شهری جدید و ماشینی شدن جوامع بشری است. با افزایش جمعیت و رشد غیر اصولی شهرها از یک طرف و افزایش خودروها ازطرف دیگر به منظور کاهش ترافیک در شهر، احداث پارکینگهای عمومی به عنوان یکی از راهکارهای موثر، می تواند مدنظر قرار گیرد. احداث پارکینگ در مناطق 1و 3 شهر اصفهان به وسعت 1962 هکتار که دارای 188005 نفر جمعیت می باشد، با روش های علمی و به طور صحیح و اصولی می تواند در روان تر شدن ترافیک شهری و استفاده ی بهینه از عرض معابر بسیار مفید باشد. در این مقاله پس از بررسی وضعیت شبکه معابر و پار کینگ های موجود در مناطق 1و 3 واقع در مرکز شهر اصفهان و مطالعه ی ظرفیت پارکینگ های موجود در آن ها با توجه به حجم تقاضا، با کاربرد مدل تحلیل سلسله مراتبی و با استفاده از ترسیم پلیگون های تیسن و روش بافرینگ نقاط مناسب جهت توسعه ی پارکینگ های عمومی مکان یابی شده اند، نتیجه ی این تحقیق مشخص می کند که پارکینگ ها در محدوده ی مرکزی شهر اصفهان دارای توزیع مناسبی نیستند.

پس از ناکارآمدی طرح های جامع سناریوی جدیدی تحت عنوان«استراتژی توسعه شهری» در ادبیات برنامه ریزی شهری معاصر مطرح گردید. که مهم ترین هدف آن ارتقای کیفیت زندگی شهروندان، ساماندهی چالش های شهری، پالایش عملکردی، ایجاد نگرش مشارکتی و غیره می باشد. از این رو پژوهش حاضر با هدف ارزیابی عوامل موثر بر پیاده سازی برنامه ریزی استراتژیک در ایران است. نوع تحقیق کاربردی – توسعه و روش گردآوری اطلاعات اسنادی و پیمایشی می باشد جامعه آماری پژوهش حاضر کارشناسان و متخصصان مسائل شهری و منطقه ای است که حجم نمونه آن با استفاده از جدول مورگان 200 نفر برآورد گردید. برای ارزیابی چالش ها و فرصت-های طرح جامع از مدل سوات و برای اولویت بندی معیارهای چهارگانه استراتژی توسعه شهری از فرآیند سلسله مراتبی و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اس پی اس اسP131F P استفاده شده است. بدین معنی ابتدا معیارهای موثر بر کارآمدی استراتژی توسعه شهری در قالب 4 معیار نگرشی/ دانشی، هنجاری/ رفتاری، ارتباطی و مدیریتی و 44 معیار فرعی بر اساس درخت سلسله مراتبی ترسیم گردید. سپس از کارشناسان مسائل شهری و منطقه ای خواسته شد، تا براساس مقایسات زوجی اولویت ها را مشخص سازند. وزن هریک از معیارها در نرم افزار اکسپرت چویس P132F P سنتز و مورد واکاوی قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد: که معیار نهادی و مدیریتی با وزن 322/0 اولویت اول، معیار ارتباطی با میانگین وزنی 301/0 دارای اولویت دوم، معیار هنجاری و رفتاری با میانگین وزنی 298/0 دارای اولویت سوم و اینکه معیار نگرشی و دانشی با میانگین وزنی 237/0 دارای رتبه آخر می باشد. پس بنابراین مهم ترین موانع پیش روی برنامه ریزی استراتژیک در ایران به ترتیب اولویت معیار نگرشی/ دانشی، هنجاری/ رفتاری، ارتباطی و مدیریتی می باشد، که برای پیاده-سازی آن راهکارهای پیشنهاد شده است، که نیازمند توجه جدی مدیران و برنامه ریزان شهری و منطقه ای ایران است.

ارزیابی اثرات توسعه فرآیندی گروهی است که طی آن متخصصین مختلف به شناسایی و ارزیابی اثرات مثبت و منفی طرح های توسعه بر بخش های بوم شناختی، اقتصادی و اجتماعی محیط زیست می پردازند و در صورت پذیرش توسعه مورد نظر راهکارهایی جهت کاهش و یا رفع اثرات منفی آن ارائه می دهند. هدف اصلی این مطالعه انتخاب بهترین مکان برای احداث کارخانه کمپوست شهرستان گلپایگان با استفاده از روش ماتریس ارزیابی سریع اثرات159F است که وسیله ای برای سازماندهی، تحلیل و نشان دادن نتایج یک ارزیابی محیط زیستی جامع است. ماتریس ارزیابی سریع اثرات یک روش ماتریس است که موجب می شود قضاوت های ذهنی در یک مسیر شفاف در فرایند ارزیابی اثرات محیط زیست توسعه یابد. اثرات فعالیت های پروژه در سه گزینه مکانی پیشنهادی کارخانه کمپوست بر چهار جزء محیط زیستی (فیزیکی-شیمیایی، بیولوژیکی-اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی) از طریق بررسی های میدانی، نظر کارشناسی و نرم افزار ماتریس ارزیابی سریع اثرات ارزیابی شد. نتایج نشان داد که بهترین گزینه مکانی جهت احداث کارخانه کمپوست گزینه سوم است.

برآورد صحیح رسوبدهی حوضه های آبخیز از جنبه های مختلف اعم از مدیریت منابع آب و خاک، عمران، فعالیت های زیربنایی، مقوله های اقتصادی و اجتماعی همیشه مدنظر برنامه ریزان می باشد. نکته قابل توجه در این میان تفاوت رفتاری رودخانه در حوضه های آبخیز مناطق خشک و مرطوب می باشد. توجه محقیقن به اقلیم منطقه مطالعاتی در استفاده از روش های مناسب جهت آنالیز نتایج حاصل از روش های مختلف در ایجاد تصمیم گیری های بهتر مفید خواهد بود. هدف از تحقیق حاضر بررسی منحنی های سنجه رسوب در 12 ایستگاه در مناطق خشک و مرطوب به دو روش یک خطی و حد واسط دسته ها و بررسی ضرایب اصلاحی (شامل فائو173F ، کیو ام ال ای174F ، اسمیرینگ175F ، ام وی یو ام176F و بتا177F ) جهت رفع اریب این منحنی ها می باشد. سپس با استفاده از آماره های ام ای178F ، پی179F و آر ام اس ای180F هر کدام از ضرایب اصلاحی صحت سنجی شد. نتایج تحقیق حاضر مناسب بودن روش حد واسط دسته ها برای ایستگاه های مناطق خشک و نیمه خشک و ایستگاه های مناطق مرطوب و نیمه مرطوب را نشان داد. بهترین ضریب اصلاحی در ایستگاه های مناطق خشک و نیمه خشک و مرطوب و نیمه مرطوب نیز ضریب اصلاحی ام وی یو ام می باشد به عنوان مثال شاخص ریشه خطای استاندارد در ایستگاه سد گرگان در منطقه نیمه مرطوب در مورد ضریب اصلاحی ام وی یو ام، 87/63 بوده است و در مورد ایستگاه تیر در منطقه نیمه خشک این مقدار 12/65 بوده که نسبت به سایر ضرایب اصلاحی ریشه خطای استاندارد کمتری داشته است.

پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی در سال 1392 می باشدکه در دو منطقه سرد کوهستانی (فریدونشهر) و گرم و بیابانی (خور) واقع در استان اصفهان صورت گرفته است. همسرآزاری یکی از مهمترین آسیب های اجتماعی مطرح شده در بین خانواده ها می باشد، این معضل بیشتر در رده اختلالات روانی قرار می گیرد و از آنجا که آب و هوا در بروز اختلالات روانی تاثیرگذار می-باشند این مطالعه با هدف تعیین ارتباط عوامل آب و هواشناسی با همسر آزاری انجام گرفته است. برای رسیدن به اهداف در نظر گرفته شده ابتدا فراسنج های ایستگاه سینوپتیک وآب و هواشناسی کشور مستقر در استان اصفهان از سال 1990 تا 2010 میلادی اخذ گردید، سپس با توجه به جمعیت دو شهر و با کمک مشاور آماری از هر شهر تعداد 500 نفر از افراد متاهل به طور مساوی و به صورت کاملا تصادفی( 250 نفرمرد و250 نفر زن) در نظر گرفته شد. ابزار کار، پرسشنامه تاکتیک تعارضP209F P بود که حاوی 92 سوال و همسر آزاری را از 6 جنبه مورد بررسی قرار می دهد: (آزار عاطفی، پرخاشگری، آزار جسمی، آزار فیزیکی، آزارجنسی، آزار مالی). اطلاعات گردآوری شده توسط نرم افزار اس پی اس اسP210F P( 20) مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که در تمام متغیرهای در نظر گرفته شده میانگین نمره همسرآزاری در شهر خور بیشتر از فریدونشهر می باشد. در تمام این متغیرها اختلاف معنادار می باشد: آزار عاطفی (00/0 p=)، پرخاشگری (01/0 p=)، آزار فیزیکی (03/0 p=)، آزار جسمی (02/0 p=)، آزار مالی (00/0 p=)، به استثنای آزار جنسی که از اختلاف معناداری برخوردار نبود (138/0 p=). همچنین مشاهده شد که در 6 متغیر در نظر گرفته شده آزار عاطفی دو شهر در اولویت اول و آنچه کمتر سبب آزار همسران شده است آزار جسمی می باشد.

اداره کل منابع طبیعی استان مازندران به استناد قانون واگذاری و احیای اراضی مصوب سال 1359 شورای انقلاب و آیین نامه های اجرایی مرتبط با آن و در قالب مواد 31 و32، و با هدف اشتغال زایی و کاهش بیکاری، کاهش روند تخریب منابع طبیعی و حفظ و نگهداری بهینه از آن و افزایش بهره وری و توسعه اقتصادی اجتماعی مناطق روستایی، نسبت به واگذاری اراضی ملی به اشخاص حقیقی و حقوقی جهت اجرای طرح ها و فعالیت های مختلف صنعتی و کشاورزی اقدام نموده است. اکنون پس از گذشت حدود سه دهه از تصویب و اجرای این قانون این تحقیق قصد دارد روند واگذاری های اراضی منابع طبیعی و اثرات اقتصادی و اجتماعی آنرا در استان مازندران مورد ارزیابی قرار داده تا میزان تحقق پذیری اهداف پیش بینی شده اولیه را مورد مورد بررسی قرار دهد. از این رو تحقیق حاضر با عنوان ارزیابی روند واگذاری های اراضی ملی در استان مازندران (طی دوره 1373 تا 1392) به دنبال انجام این مهم با استفاده از پژوهش توصیفی با روش پیمایشی انجام شده است می باشد. جامعه آماری این تحقیق تعداد 586 فقره واگذاری در قالب اشخاص حقیقی و حقوقی بوده که در استان مازندران طی سال های مذکور و در قالب مواد 31 و 32، زمین یا عرصه منابع طبیعی به آنها واگذار شده، تعداد 169 نمونه آماری تحقیق با استفاده از جدول مورگان به صورت نمونه گیری تصادفی احتمالی غیر قضاوتی انتخاب و این افراد مورد پرسش گری مستقیم قرار گرفتند. متغیر های مورد بررسی در این تحقیق عبارتند از: مساحت واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای اجرای طرح ها. میزان اشتغال تحقق یافته در طرح های واگذار شده. بررسی عوامل و زمینه های موفقیت و عدم موفقیت طرح های واگذار شده. میزان تحقق اهداف واگذاری بوده است. پس از جمع آوری اطلاعات میدانی با استفاده از ابزار پرسش نامه، داده های تحقیق وارد محیط نرم افزارSPSS شدند، یافته های تحقیق به شکل جداول و نمودارهای آماری بدست آمدند. بر اساس نتایج بدست آمده میزان کل واگذاری های اراضی انجام شده به مساحت 4709 هکتار، و شامل فعالیت های بخش کشاورزی، صنعت و خدمات بوده است. بیشترین میزان واگذاری مربوط به فعالیت های بخش کشاورزی است که حدود 56 درصد اراضی را شامل می شود. برای انجام آزمون های آماری از روش Chi-square استفاده شد، در نهایت تجزیه و تحلیل روابط بین متغیرهای تحقیق صورت گرفت. نتایج بدست آمده از تحقیق حاضر نشان دادکه طرح واگذاری اراضی ملی به اشخاص حقیقی و حقوقی، نتوانسته است به اندازه کافی همه اهداف اولیه پیش بینی شده قانونی خود (ایجاد اشتغال، افزایش درآمد و کاهش تخریب منابع طبیعی) را بدست آورد.

روانگرایی خاک به عنوان یک خطر طبیعی باعث ناپایداری زمین و تخریب سازه ها می گردد. پهنه بندی خطر روانگرایی، به فرایند تقسیم بندی یک محدوده به مناطق همگن براساس درجه خطر ناپایداری وقوع روانگرایی اطلاق می شود. هدف از انجام این تحقیق، ارزیابی پهنه بندی روانگرایی در جنوب غرب تهران با استفاده از روش چندمعیاره ویکور می باشد. بدین منظور از معیارهای آب زیرزمینی، عمق رس، جنس زمین و فاصله از گسل استفاده شده است. مدل سازی احتمال وقوع پدیده روانگرایی در ساختار رستری و محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی انجام گرفته و نقشه نهایی پهنه بندی توان بالقوه وقوع روانگرایی تهیه گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد 28 درصد پهنه مطالعاتی بخصوص در بخش جنوبی بیشترین میزان خطر روانگرایی داشته و کمترین میزان خطر روانگرایی در بخش شمالی دیده می شود.

فضاهای جغرافیایی و واحدهای سیاسی متاثر از موقعیت مکانی و محیط طبیعی خود هستند و با محیط های پیرامونی در یک فرایند تاثیر و تاثر قرار دارند. به نظر می رسد که امنیت به ویژه امنیت اجتماعی به عنوان زیربنایی ترین مفهوم زندگی اجتماعی متاثر از موقعیت مکانی و به طور کلی عوامل جغرافیایی است. این تحقیق به دنبال بررسی تاثیر عوامل جغرافیایی بر امنیت اجتماعی استان کرمان است. بدین منظور، این پژوهش با رویکرد سیستمی و نگرش منطقه ای و یکپارچه به مقوله امنیت و با روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. داده های مورد نیاز تحقیق به شیوه کتابخانه ای و از دفتر مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحدP265F P، مرکز آمار ایران و دفتر تحقیقات کاربردی فرماندهی انتظامی استان کرمان جمع آوری شده است. در مقیاس منطقه ای به دو شاخص قاچاق مواد مخدر و تروریسم و در مقیاس محلی (استان کرمان) به شاخصهای ناامنی اجتماعی یعنی میزان سرقت مسلحانه، سرقت به عنف (زورگیری)، آدم ربایی و قتل و مقدار مواد مخدر کشف و ضبط شده استناد شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که امنیت اجتماعی استان کرمان متاثر از موقعیت مکانی با توجه به منابع تهدید در سه سطح فراملی، فروملی و درون استانی است و متاثر از وضعیت توپوگرافیکی و دوری و نزدیکی به کانون های بحران، شهرستان های نیمه غربی استان کرمان نسبت به نیمه شرقی از وضعیت امنیت اجتماعی بهتری برخوردار هستند.

در عصر جهانی شدن، شهرهایی که بتوانند خدمات مناسب را در کمترین فرصت و با کیفیت بالا به شهروندان ارائه کنند مورد علاقه بسیاری از مردم جهان واقع می شوند. از جمله ویژگی های این شهرها، داشتن قابلیت های مختلف در ارایه خدمات به هنگام و از راه دور می باشد. هدف این پژوهش، سنجش میزان آمادگی الکترونیکی شهر اصفهان با توجه به شاخص های مهم اجتماعی- فرهنگی، انسانی، قوانین- استانداردها و فناوری می باشد. با توجه به عدم وجود اطلاعات به روز، تفاوت در مقیاس های سنجش و تمایز این شاخص ها با مدل های ارزیابی آمادگی الکترونیکی در جهان، سعی شده با استفاده از سنجه های کمی و کیفی محقق ساخته به سنجش میزان آمادگی الکترونیکی شهر اصفهان پرداخته شود. روش پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی می باشد، جامعه آماری شامل کاربران اینترنت در مناطق 14گانه و کارشناسان فاوا در سازمان های مختلف شهر اصفهان می باشد، برای تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات از آزمون های آماری تی، من ویتنی و رگرسیون گام به گام چند متغیره استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که سرمایه گذاری سازمان ها در زمینه IT و بخصوص توسعه منابع انسانی ضعیف بوده، امکان انجام فعالیت های اداری و خدماتی از راه دور محدود و همچنین وضعیت زیرساخت های سازمانی نیز نامناسب می باشد.بررسی سوالات پژوهش نشان می دهد که تفاوت معناداری بین نظرات کارشناسان فاوا و کاربران به جز در زمینه ضعف ابزارهای اولیه دیده نشده، رابطه معناداری بین زیرساخت های شهری و ارائه خدمات الکترونیکی وجود دارد، در این بین دسترسی همه مردم و وجود زیرساخت های فنی با اهمیت تر می باشد.

رشد شتابان شهرنشینی و قطبی شدن مناطق و گروه های اجتماعی منجر به نابرابری هایی در شرایط سکونت و دسترسی به خدمات شهری میان مناطق و گروه های شهری شده است. مادر شهر تبریز علاوه بر اینکه از تبعیض طبقاتی در بین گروه های اجتماعی– اقتصادی رنج می برد، از تبعیض فضایی ناشی از توزیع نامناسب خدمات شهری نیز تهدید می شود. هدف پژوهش حاضر سنجش عدالت فضایی در بهره مندی از خدمات شهری در سطح مادرشهر تبریز است. روش پژوهش، بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی –تحلیلی است. مناطق ده گانه تبریز به عنوان جامعه آماری در سنجش «عدالت فضایی» و 15 شاخص تعیین کننده خدمات عمومی برای نیل به این هدف انتخاب شده اند. برای وزن دهی به شاخص های موردمطالعه از مدل تحلیل شبکه ای و برای تحلیل و رتبه بندی مناطق شهری از منظر برخورداری از خدمات عمومی از مدل های تصمیم گیری چند معیاره شامل تاپسیس، ویکور و الکتر و برای رسیدن به یک نتیجه ی واحد از تحلیل داده ها در مدل های مختلف، از مدل تلفیقی کپلند استفاده شده است. تجزیه و تحلیل شاخص ها بیانگر آن است که مناطق 1 و 10 در همه مدل های مورد استفاده در تحلیل داده ها کاملا برخوردار و مناطق 6 و 8 از این لحاظ فاقد حداقل برخورداری می باشند. بر این اساس منطقه 4 به عنوان منطقه برخوردار و مناطق 7، 2، 3 و 5 نیز به عنوان مناطق نیمه برخوردار شناخته شدند. یافته های حاصل از این پژوهش، عدم انطباق توزیع خدمات عمومی در سطح مناطق، حتی با کمترین سطح عدالت فضایی را نشان می دهد. بنابراین مدیریت شهری مادرشهر تبریز، نیازمند توجه به مناطق محروم از شاخص های خدمات عمومی است.

کشف ارتباطات طبیعی بین اجزاء سیستم های ژئومورفیک، بخش مهمی از مطالعات ژئومورفولوژی در چشم اندازهای بیابانی را تشکیل می دهد. به طوریکه کشف روابط موجود بین پارامترهای این سیستم پیچیده اهمیت بسیاری در مطالعات مربوط به ثبات، پایداری و مدیریت محیط خواهد داشت. در همین راستا این پژوهش سعی دارد روابط موجود بین مولفه های مورفومتری نبکاهای دشت نگار بردسیر را جهت شناسایی اصول مدیریتی حاکم بر رفتار آنها بررسی نماید. در این راستا ابتدا مولفه های مورفومتری 103 نبکا به روش نمونه برداری طولی مورد اندازه گیری قرار گرفت. سپس روابط بین مولفه های منتخب نبکاها که در مراحل متفاوت رشد قرار داشتند با استفاده از مدل های آماری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین پارامترهای حجم نبکا و قطر قاعده نبکا، ارتفاع نبکا و قطر تاج پوشش گیاه، ارتفاع نبکا و قطر قاعده نبکا، ارتفاع نبکا و ارتفاع گیاه، حجم نبکا و قطر تاج پوشش گیاه و حجم نبکا و ارتفاع گیاه روابط آلومتریک بسیار قوی برقرار است. کشف روابط آلومتریک شاخصی مناسب جهت تعیین میزان پایداری و نحوه ترسیب رسوبات بادی در ژئوسیستم های نبکایی می باشد. علاوه بر این روند تعادلی در این چشم اندازها را نیز می توان با استفاده از این نوع روابط مورد بررسی قرار داد.