فهرست مطالب

مطالعات حقوق عمومی - سال چهل و پنجم شماره 2 (تابستان 1394)

نشریه مطالعات حقوق عمومی
سال چهل و پنجم شماره 2 (تابستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/05/27
  • تعداد عناوین: 8
|
  • جایگاه اصل احتیاطی در حقوق بین الملل محیط زیست
    سید فضل الله موسوی، علیرضا آرش پور* صفحات 167-179
    اصل جلوگیری از خسارات زیست محیطی به لحاظ منافع اقتصادی و هم چنین از جنبه های اکولوژیک قاعده ای طلایی محسوب می شود. بنا به دلایل فنی و حقوقی پیش رو، برقراری رابطه سببیت بین عمل زیانبار با صدمات وارد شده به محیط زیست با مشکلاتی همراه است و از طرف دیگر، به لحاظ ماهیت خاص محیط زیست جبران آسیب های وارد شده به آن غالبا غیرممکن و در صورت امکان مستلزم هزینه های گزاف و صرف زمان طولانی است. با عنایت به همین موارد، به کارگیری اصول نو محیط زیستی و از جمله اصل احتیاطی برای حفظ و حمایت از محیط زیست و مآلا تقویت رویه بازدارندگی از اهمیت محوری برخوردار شده است. در این مقاله سعی بر آن است تا با پرداختن به این اصل، به تبیین موقعیت و جایگاه آن در حقوق بین الملل محیط زیست پرداخته شود.
    کلیدواژگان: اصل (15) اعلامیه ریو، اصل احتیاطی، بازدارندگی، حقوق بین الملل محیط زیست، صدمات زیست محیطی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • از عمومی شدن حقوق خصوصی تا خصوصی شدن حقوق عمومی: مشروعیت و قلمرو مداخله دولت در اندیشه هابرماس
    علی مشهدی* صفحات 181-193
    مبنا، قلمرو، گستره و نحوه مداخله دولت در شئون اجتماعی و اقتصادی همواره از بنیادی ترین مسائل حقوق عمومی به شمار رفته است. سه نظریه کلاسیک ها، دولت های رفاهی و نئوکلاسیک در حقوق عمومی اقتصادی در همین راستا شکل گرفته اند. در تحلیل رویکرد انتقادی هابرماس و با توجه به رابطه مشروعیت و مداخله، دولت مدرن لیبرال در یک وضعیت متناقض نما قرار دارد. یعنی نه می تواند در حوزه عمومی مداخله نماید و نه لزوما از مداخله دست شوید. سعی در حداکثر نمودن مشروعیت به عنوان یک اصل عقلانی حقوقی- سیاسی را می توان در قالب دو مفهوم «عمومی شدن حقوق خصوصی» و«خصوصی شدن حقوق عمومی» قرار داد. هابر ماس در آثار متعدد خود بویژه در کتاب «بحران مشروعیت» نشان داده است که چگونه نظام های مبتنی بر لیبرال دمکراسی فرآیند خصوصی شدن حقوق عمومی اتفاق افتاده است و خطر تزلزل نظم اقتصادی سرمایه داری منجر به کسری مشروعیت و البته عمومی شدن حقوق خصوصی یا گاهی خصوصی شدن حقوق عمومی می شود. این نوشتار ضمن بررسی ومعرفی اندیشه حقوقی-سیاسی هابر ماس به تحلیل نظریه وی پیرامون رابطه مشروعیت و قلمرو مداخله در دولت های سرمایه داری به عنوان بحثی محوری در فلسفه حقوق عمومی واساسی معاصر پرداخته است.
    کلیدواژگان: بحران مشروعیت، خصوصی شدن حقوق عمومی، دموکراسی لیبرال، فلسفه حقوق عمومی، عمومی شدن حقوق خصوصی، نظریه انتقادی در حقوق عمومی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • ارتباط های سیستمیک ماده 51 منشور ملل متحد
    حمید الهویی نظری* صفحات 195-213
    بینش سیستمی عمیقا بر مفهوم کل گرایی تکیه دارد و بر این باور است که بررسی و تعمق در کل یک وجود نه تنها تصویری جامع از آن موجود و رفتارش به دست می دهد، بلکه تنها راه شناخت واقعی آن پدیده است. در تلقی منشور در هیئت یک سیستم، با شناخت ماهیت و خواص هر یک از مواد آن نمی توان به شناخت کل منشور نائل آمد. نگرش سیستمی، با مفهوم ارتباط بین اجزای منشور قرین است. پیوند میان مواد منشور، دارای ماهیت سیستم آفرین است. ارتباط های سیستمی لازمهیک نظام پویاست. از جمله این ارتباط های سیستم آفرین، ارتباط تحولی، ارتباط ساختی و ارتباط کنترلی است. مقاله حاضر در صدد بررسی این پیوندها در خصوص ماده 51 منشور است.
    کلیدواژگان: ارتباط، توسل به زور، رویه دیوان بین المللی دادگستری، ماده 51 منشور ملل متحد، نگرش سیستمی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تعدیل در قراردادهای اداری
    ولی رستمی* صفحات 215-236
    تعدیل در قرارداد یکی از موضوعات مهم و بحث انگیز قواعد عمومی قراردادهاست که در حقوق اداری برخی کشورها، به ویژه فرانسه، در قراردادهای اداری، برخلاف قراردادهای خصوصی، به علت طولانی مدت بودن این نوع قراردادها و شرایط خاص انعقاد آن ها و به منظور تامین منافع عمومی پیش بینی شده است. اما در نظام حقوقی ایران جز در موارد اندک و استثنایی مورد پذیرش قرار نگرفته است. یکی از این موارد، پیش بینی تعدیل بهای پیمان در قراردادهای پیمانکاری دولتی به صورت قراردادی و قانونی است. پیش بینی تعدیل در این نوع قراردادها با توجه به فقدان نظام جامع قراردادهای اداری در حقوق اداری ایران و نامشخص بودن جایگاه عامل اصلی پیدایش تعدیل در قراردادهای اداری، یعنی نظریه امور غیرقابل پیش بینی در این نظام حقوقی، بحث انگیزتر است که ابعاد آن در این مقاله بررسی می شود.
    کلیدواژگان: پیمانکاری دولتی، تعدیل در قرارداد، تعدیل قانونی، تعدیل قراردادی، تعدیل قضایی، قرارداد اداری
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • پذیرش و اعتبار شهادت و شهادت کارشناسی در رویه دیوان بین المللی دادگستری
    سید حسین سادات میدانی* صفحات 237-253
    در دیوان بین المللی دادگستری اصحاب دعوی از آزادی در ارائه هرگونه دلیل، از جمله ادله شفاهی، مانند شهادت و گواهی کارشناسی برخوردارند. با این حال، دیوان با ادله شفاهی ارائه شده از سوی اصحاب دعوی با احتیاط ویژه ای رفتار کرده و صرفا در شرایطی برای آنها ارزش اثباتی خاصی قائل شده است. در این مقاله ضمن بررسی آن دسته از پرونده های مطروحه نزد دیوان بین المللی دادگستری که در آنها اصحاب دعوی از شاهد یا شاهد کارشناس جهت اثبات ادعاهای خویش بهره گرفته اند و ارزش اثباتی آنها در رویه این دیوان تشریح و تبیین شده است.
    کلیدواژگان: اثبات، ادله اثبات دعوی، دادرسی های بین المللی، دلیل، دیوان بین المللی دادگستری، شهادت، شهادت کارشناسی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تحولات عناصر تشکیل دولت: از موثر بودن به مشروعیت؟
    امیرحسین رنجبریان، مهسا فرحزاد* صفحات 255-272
    دولت ها تابعان اصلی حقوق بین الملل هستند. با وجود این، تعریف حقوقی دقیق و مورد اجماعی از «دولت» وجود ندارد. ظاهرا تنها سندی که عناصر تشکیل دهنده دولت را تعریف می کند، «کنوانسیون حقوق و تکالیف دولت ها» موسوم به کنوانسیون مونته ویدئو (1933) است که این عناصر را شامل سرزمین معین، جمعیت، حکومت و توانایی برقراری ارتباط با سایر دولت ها می داند. درباره حدود و کیفیات این عناصر سنتی اتفاق نظر وجود ندارد. افزایش شمار دولت ها به ویژه از نیمه دوم قرن گذشته تاکنون، به رغم فقدان برخی از عناصر یادشده، حاکی از شکل گیری معیار های جدیدی است که مبتنی بر عنصر قانونی بودن و مشروعیت هستند. این عناصر نوپدید در زمره قواعد آمره حقوق بین الملل بوده و شامل شکل گیری دولت های نوپدید بر مبنای «حق تعیین سرنوشت» و عدم تشکیل دولت های تازه تاسیس مطابق «قاعده ممنوعیت توسل به زور» هستند.
    کلیدواژگان: استقلال، اهلیت برقراری ارتباط با سایر دولت ها، حق تعیین سرنوشت، حکومت، جمعیت، دولت، سرزمین، قاعده منع توسل به زور، مشروعیت، موثر بودن
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • جایگاه نماینده ویژه دبیرکل در نظام ملل متحد و نقش آن در تحولات افغانستان
    عبدالعزیز دانش* صفحات 273-293
    سازمان ملل متحد برای پاسداری از صلح و امنیت بین المللی در جهان و سایر اهداف مندرج در منشور تاسیس شده است. این سازمان علاوه بر ارکان و نهادهای تابعه خود از نهاد نماینده ویژه دبیرکل در راستای اهداف خود، به ویژه در حفظ صلح و امنیت بین المللی بهره برده است. نهاد نماینده ویژه، مخصوصا پس از فعالتر شدن سازمان ملل متحد سهم بزرگی را در امر میانجیگری و صلح سازی ایفا کرده است. بیشترین فعالیت ها و ایفای نقش سازمان ملل متحد در بحران چندین دهه افغانستان نیز از مجرای نماینده ویژه دبیرکل انجام شده است. از این رو در این تحقیق، مفهوم، وضعیت، جایگاه و مبانی حقوقی این نهاد در نظام ملل متحد تحلیل، و نقش آن در قضایای افغانستان به ویژه در امر صلح سازی و استقرار حکومت جدید و نقش مهم آن در هدایت اقدامات سازمان ملل و هماهنگ سازی فعالیت های جامعه جهانی در افغانستان بررسی شده است.
    کلیدواژگان: استقرار حکومت جدید، بحران افغانستان، سازمان ملل متحد، صلح سازی، نماینده ویژه دبیرکل، یوناما
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • نقش دیوان کیفری بین المللی در رسیدگی به جنایات رژیم صهیونیستی علیه غزه (جنگ22 روزه)
    اسماعیل رجبی* صفحات 295-312
    در جنگ 22 روزه غزه (27 دسامبر 2008) توسط رژیم صهیونیستی نسبت به مردم مظلوم غزه، جنایات جنگی، جنایت علیه بشریت و جنایت تجاوز رخ داد، که در نتیجه 1400 شهروند فلسطینی شهید و بیش از 6000 نفر که عمدتا کودکان و زنان بودند مجروح شدند. منطق حقوق بین الملل کیفری و همچنین منطق اشغال گران که روزی خود را قربانی نژادپرستی می دانستند ایجاب می کند که اتهام آنان عادلانه مورد رسیدگی قرار گرفته و مجرمان مواخذه و مجازات شوند. برای اولین بار ریچارد گلدستون، رئیس کمیته حقیقت یاب سازمان ملل متحد، در گزارشی مفصل رژیم صهیونیستی را به ارتکاب جنایاتی متهم کرده که این رژیم زمانی خود را قربانی آن می‏دانست. امروزه با ظهور دادگاه های بین المللی کیفری اختصاصی یوگسلاوی سابق و روآندا و تشکیل دیوان کیفری بین المللی، امکان محاکمه و مجازات چنین مجرمانی در حقوق بین الملل کیفری بیش از پیش فراهم شده است و اگر از اراده سیاسی و پشتیبانی جدی ارکان سازمان ملل به ویژه شورای امنیت برخوردار شود نتایج خوبی خواهد بود از تجربه عدالت کیفری بین المللی.
    کلیدواژگان: تجاوز غزه، جنایات جنگی، جنایت نسل زدایی، جنایت علیه بشریت، دیوان کیفری بین المللی، صلاحیت
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • The Principle of Prevention in international environmental law
    Seyed Fazllolah Mousavi, Alireza Arashpour * Pages 167-179
    The “principle of prevention” in respect of economic benefit and ecological aspect is a golden rule. The reasons for this are as follows: 1. because of legal and technological reasons, establishing a relationship between the harmful act with damages to the environment is so difficult, 2. due to special nature of the environment, the compensation for such damages is often impossible, and in case of possibility, it would require exorbitant cost as well as long period of time. By considering the above facts, deployment of new environmental principles, especially ‘The precautionary principle’ for protecting the environment and strengthening deterrence policy has gained a central importance. In this paper, an attempt has been made to explain this principle from different dimensions and its position in international environmental law.
    Keywords: environmental harm, international environmental law, precautionary principle, prevention, principle 15 of the Rio Declaration
    Abstract View Paper Original: Persian
  • From privatization of public law to publicization of private law: legitimacy and intervantion of Liberal Capitalist State in the thought of Habermas
    Ali Mashhadi * Pages 181-193
    Base, scope, extent and manner of government intervention in social and economic era is one of the most fundamental issues in public law. This paper explores one aspect of the recent work of Jürgen Habermas on legitimating crisis and its relationship with intervention of state in public sphere. It focuses on Hagerman's claim that the pre-capitalist moral values on which capitalism has hitherto relied has become progressively displaced by the growth of the capitalist economy. This has caused critical problems for the state management of the economy, in the absence of an established internalized set of values which could act both as restraints upon economic demands and as reinforcements to an ethic. The conclusion of the paper is that while rational discussion of values is important, this does not entail that the possibility agreement is required to make sense of this activity. This article examines the relationship between legitimacy and scope of government intervention as a central issue in contemporary philosophy of public law.
    Keywords: capitalist state, legitimate law, legitimating crisis, liberal democracy, philosophy of public law, privatization of public law, publicization of private law
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Systemic relations of Article 51 UN Charter
    Hamid Alhooii Nazari * Pages 195-213
    Systemic approach relies deeply on wholism notion holding that investigation into a totality displays not only a comprehensive depiction of that whole and its attitude, but also it is the only means of its real understanding. In charter of UN as a system, understanding of any one of the articles doesn’t lead to a full scale understanding of charter. Systemic approach to charter goes along with relationship notion of charter articles. The bond of charter articles involves self-organizing system entity. Systemic relations are essential for any dynamic system. Self-organizing system relations include evolutionary, structure and control. This article studies these relations in terms of article 51 UN charter.
    Keywords: Article 51 UN Charter, case law of the International Court of Justice, Relationship, systemic approach, use of force
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Adjustment in administrative contracts
    Vali Rostami * Pages 215-236
    Adjustment in contract is one of the most important and controversial issues in general rules of contracts in administrative law of some countries like France. It is anticipated in administrative contracts, against private contracts, to ensure the public interests due to the long duration and special conditions of these contracts. But in legal system of Iran, it has been accepted just in rare and exceptional cases. One of these cases is clauses of contractual price adjustment in public construction contracts. However, in administrative law in Iran, anticipation of adjustment in this kind of contracts is more controversial due to lack of a comprehensive system of administrative contracts and unknown factor of appearance of adjustment in administrative contracts i.e. “theory of unforeseeable affairs". Legal aspects of this issue will be studied in this article
    Keywords: adjustment in contract, administrative contract, contractual adjustment, judicial adjustment, legal adjustment, public contract
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Admissibility and value of witness and expert witness in the case-law of the International Court of Justice
    Seyed Hossein Sadat Meidani * Pages 237-253
    The parties to a case, before international Court of Justice, do have a broad freedom in presenting evidence, including hearsay evidence such as witness and expert witness. However, the Court will treat such hearsay evidence with particular cautious and only under certain circumstances will accord evidential weight to these documents. This article reviews those cases in which the parties relied on the evidence by witness or expert witness in order to sustain their own cases. The probative value of them is also analysed.
    Keywords: expert witness, evidence, international adjudication, law of evidence, International Court of Justice, proof, witness
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The evolution of state formation criteria: from effectiveness to legitimacy?
    Amir Hossein Ranjbarian, Mahsa Farahzad* Pages 255-272
    States are one of the main subjects of international law. There is no all-agreed definition for the concept of state. The only document that defines the elements of state is the Montevideo Convention on the Rights and Duties of States, known as Montevideo Convention 1933, in which a State as a person of international law should possess the following qualifications: (a) a permanent population; (b) a defined territory; (c) government; and (d) capacity to enter into relations with other states. There is no agreement on the limits and ambit of such traditional qualifications. The increase in the number of states, especially in the second half of the twentieth century onward, with the absence of some of the above qualifications, indicates the formation of new criteria based on legality and legitimacy. Such novel qualifications are jus cogens rules of international law, including the formation of new states based on the “right of self-determination” and the principle of the prohibition of “use of force’.
    Keywords: international law, legality, prohibition of use of force, self, determination, state, legitimacy
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The position of the special representative of the UN Secretary General and its role in Afghanistan's course of events
    Abdolaziz Danesh* Pages 273-293
    The United Nations was established as an international organization to guard international peace and security in an un-united world. Among its subordinate institutions and agencies, the U.N. has also taken advantage of the Special Representative of the Secretary-General to avert threats against peace and settle conflicts. The Special Representative has played a key intervening role in bringing peace especially after the uni-polarization of the world. The measures undertaken by the U.N. throughout the prolonged crisis and chaos in Afghanistan has been mainly through the U.N. Secretary General's Special Representative. This dissertation aims to explicate and analyze the legal principles and status of the U.N. Secretary General's Special Representative in Afghanistan before and after the 9/11, particularly its pivotal role in establishing a new government and coordinating the world community contributions.
    Keywords: Afghanistan crisis_establishing a new government_peace building_special representative of S.G_UNAMA_United Nations
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The role of ICC in dealing with the criminal acts of Zionist regime in Gaza war (22-day war)
    Esmaeil Rajabi * Pages 295-312
    In 22-day war in Gaza (December 27, 2008) by the Zionist regime, crimes against humanity and the oppressed Palestinian people occurred whereby 1400 Palestinian civilians were martyred and more than 6,000 people, mainly children were wounded. The logic of international law, also the logic of occupiers who once considered themselves as victims of racism, necesisatets a fair consideration of their accusation. For the first time in a detailed report, Goldstone, the UN Reporter on Human Rights Council, accused Zionist regime of committing war crimes. Today with the advent of the International Criminal Tribunal for Former Yugoslavia and Rwanda and the International Criminal Court, the ground has been provided for trial and punishment of such criminals in international criminal law.
    Keywords: Aggression, crimes against humanity, Gaza, genocide, International Criminal Court, Jurisdiction, war crimes
    Abstract View Paper Original: Persian