فهرست مطالب

پژوهشنامه سبک زندگی
پیاپی 1 (پاییز و زمستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/12/20
  • تعداد عناوین: 6
|
  • سید حسین شرف الدین صفحات 7-30
    موضوع «مصرف‏گرایی» یکی از ویژگی ها و ترجیحات سبکزندگی غربی است که تحت تاثیر تحولات ناشی از انقلاب صنعتی به‏ویژه غلبه نظام سرمایه‏داری متاخر در چند دهه اخیر به ظهور رسیده است. همچنین مصرف‏گرایی از رهگذر فرآیند جهانی شدن، ارتباطات گسترده جوامع، اشاعه فرهنگی، رسانه های جهان‏گستر به رویه نسبتا رایج و شایع جامعه جهانی تبدیل شده است.
    در تبیین علل و عوامل موثر در رواج و نفوذ روزافزون این فرهنگ و نیز پیامدهای فردی و اجتماعی آن تاکنون دیدگاه های مختلفی با رویکردهای روان‏شناختی، روان‏کاوی، جامعه‏شناختی و مطالعات فرهنگی، اقتصادی، ارتباطاتی و الهیاتی عرضه شده است. در این رویکردها، بیش از جنبه های اقتصادی به جنبه های فرهنگی و اجتماعی این پدیده، توجه شده است.
    این نوشتار درصدد است که با ارجاع ضمنی به دیدگاه های ارائه شده، جایگاه این رفتار را در سبکزندگی غالب و رایج کنونی، از ابعاد مختلف و با رویکرد غالب مطالعات فرهنگی، تحلیل کند و در پایان به صورت گزاره‏وار و مختصر به خطوط عام الگوی مصرف از دیدگاه اسلام توجه دهد. روش آن در مقام گردآوری اطلاعات اسنادی و در مقام بررسی آن‏ها، تفسیری، تعلیلی و تحلیلی است.
    کلیدواژگان: مصرف، مصرف گرایی، کالا، خرید، نیاز، رفاه، سبکزندگی
  • محمدرضا احمدی، مهدی حسینیمطلق، عباسعلی هراتیان صفحات 31-45
    افسردگی و اضطراب، از جمله شایعترین اختلالات روانی است که نظر بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب کرده است. روش پژوهش حاضر، توصیفی از نوع همبستگی است که با هدف شناسایی و پیشبینی رابطه پای‏بندی به سبکزندگی اسلامی با میزان افسردگی و اضطراب از میان دانشجویان دانشگاه دولتی تفرش با حجم گروه نمونه 350 نفرانجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات عبارت است از پرسش‏نامه های سبکزندگی اسلامی و اضطراب و افسردگی. داده ها با استفاده از روش های توصیفی و آزمونهای همبستگی پیرسون و تی مورد تحلیل قرار گرفت.
    نتایج تحقیق، حکایت از آن دارد که سبکزندگی اسلامی با دو متغیر افسردگی و اضطراب، رابطه معنادار و معکوس دارد. بر اساس یافته های این تحقیق، افرادی که از سبکزندگی اسلامی برخوردارند، کمتر دچار اضطراب و افسردگی میشوند.
    کلیدواژگان: سبکزندگی اسلامی، افسردگی، اضطراب
  • محمدعلی رضایی اصفهانی صفحات 47-77
    در این نوشتار نخست اصول سبک زندگی قرآنی، مفهوم شناسی شده سپس تقسیمات متعددی در مورد اصول سبک زندگی مطرح گردیده و در ادامه به اصول ثابت و متغیر سبک زندگی قرآنی پرداخته شده است. در ادامه پس از بیان پیشینه آن در آثار مفسران و فقها، به ضوابط اصول ثابت (همچون نصوص قرآنی، حدود الهی، مقاصد شریعه و مانند آن) و اصول متغیر سبکزندگی قرآنی همچون عرف، احکام ثانوی اضطراری، احکام حکومتی، و... اشاره شده است. در پایان، نتیجه گیری شده که در قرآن کریم بسیاری از اصول ثابت سبکزندگی قرآنی و اصول متغیر آن بیان شده است.
    کلیدواژگان: قرآن، سبک زندگی، اصول، ثابت، متغیر
  • محسن منطقی صفحات 79-98
    زمینه
    با گسترش شهرنشینی و فعالیتهای اجتماعی، عمده وقت سرپرست خانوار، بیرون از خانه میگذرد. مردان برای انجام فعالیت اقتصادی، کسب علم و مهارت، ورزش و...، وقت کمتری را برای اهل خانه صرف میکنند. از سوی دیگر، خانه، بستر شکلگیری نهادی مقدس است و چیدمان تعالی یا اضمحلال جامعه نیز در آن صورت میگیرد. هدف این تحقیق، یافتن سبک متعادلی از زندگی است که بتواند بین زندگی خانوادگی و کاری، سازگاری ایجاد کند. این تعادل بر اساس سبکزندگی اسلامی خواهد بود.
    روش کار
    در این تحقیق با استفاده از یافته های دانش مدیریت و آموزه های اسلامی در امور اجتماعی، تلاش شده است که یافته های ترکیبی بر مبنای تحلیل عقلی و اجتهادی به دست آید. بر این اساس، یافته های پژوهش با استفاده از شیوه توصیفی – تحلیلی یافته ها، ارزیابی شده است.
    یافته ها
    با توجه به اهمیت روابط خانوادگی و گستره آن و از سوی دیگر، اهمیت کار برای بهبود وضع زندگی و پیشرفت جامعه، طیفی از ترکیب این دو زندگی به دست آمد که عبارت بود از: بیتوجه به زندگی، بدون برنامه، کار محور، خانواده‏محور و زندگی تعادلمدار. بر اساس توصیه های اسلامی، سبکزندگی تعادل‏مدار مورد تاکید قرار گرفت.
    نتیجه گیری
    با توجه به یافته های تحقیق، میتوان به این نتیجه رسید که مدیران جامعه اسلامی باید تلاش کنند تا بر اساس آموزه های دینی، شرایط تحقق سبک تعادلمدار را در زندگی خانوادگی و کاری کارکنان به وجود آورند. تلاش مستمر، قناعت، اعتدال، توکل و دعا، از مهم‏ترین راهکارها برای تقویت سبک تعادل مدار است.
    کلیدواژگان: سبک زندگی اسلامی، زندگی خانوادگی، زندگی کاری
  • عبدالکریم بهجت پور صفحات 99-120
    مناسبترین سبک برای زندگی کردن چیست؟ سبکزندگی ریخت وشکل بیرونی زندگی افراد است که بر پایه باورها ، ارزشها، عرفیات، آئین های رفتاری مورد پذیرش شکل می گیرد. در نهایت سبکزندگی برونداد همه این پیش زمینه ها در ریخت و تیپ زندگی افراد در ساحت های فردی ، اجتماعی ، اقتصادی، اخلاقی و غیر آن است. پیدا کردن مناسب ترین سبکزندگی به پیدا کردن کامل ترین نوع زندگی برپایه بیشترین پیش زمینه های گفته شده دارد. فاطمه زهرا یکی از مناسب ترین سبک های زندگی را برای الگو شدن دارد. عمر کوتاه وی مانع از آن نشد تا ظرفیت های انبوه زندگی دینی در پرتو قران و سنت و درون مایه های شخصیتی خود را نمایان کند. آن حضرت در ابعاد و ساحت های مختلف اعم از فردی ، خانوادگی ، اجتماعی و سیاسی سبک مبتنی بر اصیل ترین باورهاو ارزشها را از خود بروز داده اند.
    کلیدواژگان: سبک، سبک زندگی، اسلامی، الگو، اهل بیت، فاطمه زهرا
  • مجید کافی صفحات 121-138
    برای مطالعه سبک زندگی با رویکرد اسلامی و استنباط وضعیت مطلوب آن، باید از قرآن استفاده کرد. به خصوص استنباطی که درصدد است به تولید نظری های در باب سبک زندگی اسلامی بیانجامد، یعنی استنباط مدل مطالعه سبک زندگی اسلامی با استفاده از قرآن در مقام گردآوری، ساخت مدلمفهومی، نظریهپردازی،... بیشتر نیاز به استفاده از آیات قرآن دارند. اما از چه روشی میتوان در مقام نظریهپردازی از قرآن استفاده کرد؟ به عبارت دیگر مدل روششناختی مطالعه قرآن برای رسیدن به نظریه سبک زندگی اسلامی کدام است؟ برای پاسخگویی به این سوال بین سه روش تفسیر موضوعی، تحلیل محتوا و مدلسازی ترکیب شده است که به مدل ترکیبی روششناختی یا «روش مدلسازی بر اساس منابع دینی» نامگذاری شده است. این تحقیق درصدد است ضمن توضیح هر یک از این سه روش، به مدلی ترکیبی برای نظریهپردازی در باب سبک زندگی اسلامی از قرآن دست یابد.
    کلیدواژگان: تفسیر موضوعی، تحلیل محتوا، روش مدل سازی، مفهوم پردازی باز، مفهوم پردازی محوری، مفهوم