فهرست مطالب

بوم شناسی آبزیان - سال دوم شماره 2 (پیاپی 202، پاییز 1391)

فصلنامه بوم شناسی آبزیان
سال دوم شماره 2 (پیاپی 202، پاییز 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/09/30
  • تعداد عناوین: 6
|
  • بی تا کلوانی نیتلی *، محمدرضا کلباسی، باقر مجازی امیری، احمد نوری صفحات 1-18
    تخم های بسیاری از ماهیان آب شیرین بعد از فعال سازی و تماس با آب حالت چسبنده پیدا می کنند که علت آن وجود مولکول های گلیکوپروتئینی در بخش خارجی آنهاست. در تاسماهیان چهارمین لایه تخم (jelly coat) بعد تماس با آب ترشح شده و موجب بروز چسبندگی می شود. در ماهیان استخوانی این امر توسط لایه زونارادیاتای خارجی صورت می گیرد. چسبندگی تخم ها در تخم ریزی طبیعی یا شرایط کنترل شده بر بسترهای مخصوص دارای اهمیت است، چرا که به مولدین فرصت استقرار تخم-ها در مکان هایی با مناسب ترین شرایط محیطی را داده و از جابجایی تخم ها توسط آب جلوگیری می کند. همچنین تخم ها می توانند توسط والدین محافظت شوند که حاصل آن افزایش بقای تخم هاست. اما چسبندگی تخم ها تحت شرایط تفریخگاهی مطلوب نبوده و انباشتگی تخم های متصل بهم منجر به تلفات در اثر آنوکسی و رشد قارچ ها می شود. بنابراین یکی از مراحل تکثیر مصنوعی این قبیل ماهیان رفع چسبندگی تخم ها پیش از انکوباسیون می باشد. روش های رفع چسبندگی را می توان به 3 دسته فیزیکی، شیمیایی و آنزیمی تفکیک نمود. روش های فیزیکی شامل سایش تخم ها با موادی نظیر رس، پودر تالک و نشاسته می باشد. کاهش نرخ تفریخ و طولانی بودن پروسه از نکات منفی روش های فیزیکی می باشد. معمول ترین روش های شیمیایی استفاده از کاربامید، اسید تانیک، پودر شیر و سولفیت-سدیم می باشد. با توجه به ماهیت گلیکوپروتئینی لایه چسبنده، کاربرد آنزیم های پروتئاز برای رفع چسبندگی موثر بوده و منجر به نتایج بهتری از دیدگاه نرخ تفریخ و مدت زمان انجام کار می شود. برای انتخاب روش مناسب می بایست به میزان تفریخ یا نمو طبیعی جنینی، مدت زمان انجام کار و هزینه توجه داشت.
    کلیدواژگان: چسبندگی تخم، رفع چسبندگی، پوشش ژلاتینی، گلیکوپروتئین
  • تهمینه سلطانی *، احمد سواری، نسرین سخایی، بابک دوست شناس، عبدالمجید دورقی صفحات 19-27
    به منظور شناسایی و تعیین تراکم مدوز کیسه تنان در منطقه ی بحرکان (خلیج فارس) نمونه های پلانکتونی از 6 ایستگاه در ماه های تیر، شهریور، آبان، دی و اسفند 1389 و اردیبهشت 1390 جمع-آوری گردیدند. نمونه برداری با استفاده از تور پلانکتون با چشمه ی 300 میکرون صورت گرفت. پارامتر های محیطی مانند شوری، اسیدیته، دما و اکسیژن محلول اندازه گیری شدند. 5 گونه مدوز شناسایی شد. فراوانترین گونه در طول سال، گونه Liriope tetraphylla با فراونی نسبی 35/27% بود. بیشترین میزان میانگین فراوانی مدوزها در تیرماه و کمترین میزان آن در ماه های دی و شهریور به دست آمد. گونه L. indica برای اولین بار از سواحل ایرانی خلیج فارس گزارش شد. نتایج حاصل از همبستگی، فاکتور دما را به عنوان مهم ترین فاکتور موثر بر تراکم مدوزها نشان داد. با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه، اثر ماه های مختلف بر فراوانی مدوزها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که فراوانی مدوزها در ماه های مختلف به طور معنی داری با هم اختلاف دارند. دامنه شاخص شانون بین 07/2 - 0 بود و بیشترین میزان این شاخص در تیر ماه ثبت شد.
    کلیدواژگان: مدوز، فراوانی، تنوع، بحرکان، خلیج فارس
  • محمد هادی رضایی، ایمان سوری نژاد *، سیاوش سلطانیان، مرتضی یوسف زادی صفحات 28-43
    ارتقای سیستم ایمنی و افزایش رشد و بازماندگی ماهیان در مراحل اولیه زندگی از اصلی ترین نیازهای پرورش دهندگان می باشد. با توجه به اثرات محرکهای ایمنی گیاهی در تقویت سیستم ایمنی و رشد ماهیان، تاثیر عصاره گیاه مریم گلی Salvia macrosiphon بر برخی پارامترهای رشد و ایمنی بچه ماهی پنگوسی hypophthalmus Pangasianodon بررسی شد. ماهیان با میانگین وزنی 24/0±27/1 با چهار جیره غذایی حاوی 0، 150، 300 و 600 میلیگرم در کیلوگرم غذا از عصاره مریم گلی به مدت 45 روز تغذیه شدند. در پایان دوره برخی پارامترهای رشد و خون شناسی ماهیان با استفاده از آزمون دانکن در سطح 5 درصد آنالیز شد. اختلاف معنی داری بین تیمارهای مختلف از نظر فاکتورهای رشد در روز پانزدهم، سی ام و چهل و پنجم دوره مشاهده نشد. تیمارهای حاوی عصاره میزان بازماندگی 100 درصد نشان دادند. کمترین درصد هماتوکریت در تیمار شاهد (16/4 ± 33/41) و بیشترین درصد در تیمار حاوی 300 میلیگرم در کیلوگرم عصاره (00/2 ± 56/44) بود. میانگین تعداد گلبولهای سفید و قرمز خون تفاوت معنی داری را بین تیمارهای مختلف نشان نداد. در شمارش تفریقی گلبولهای سفید خون، بالاترین درصد نوتروفیل در تیمار دوم، بالاترین درصد لنفوسیت در تیمار اول و کمترین درصد منوسیت در تیمار سوم مشاهده گردید. اندازه گیری مقادیر میانگین حجم گلبولی، میانگین هموگلوبین گلبولی و میانگین غلظت هموگلوبین گلبولی، هموگلوبین کل، آلبومین و پروتئین کل تفاوت معنی داری را بین تیمارها نشان نداد. بیشترین میزان لیزوزیم خون در تیمار دوم و کمترین میزان در تیمار سوم محاسبه شد (05/0 >P).
  • کلیدواژگان: عصاره، مریم گلی، پارامترهای رشد، خون شناسی