فصلنامه بوم
پیاپی 3 (پاییز 1394)

با توجه به وجود نوعی ابهام در نحوه مداخله در بافتهای فرسوده شهری، میتوان گفت هدف اصلی این مقاله پرداختن به این مسئله است که مرمت امری است بطئی و آیینی و باید به صورت پیوسته و در طول زمان صورت گیرد و این حقیقت الزاما روش مداخله خاص، شیوه خاصی از مداخله یا کاربری ویژهای را طلب نمیکند، بلکه مجموعهای از روش هاست که در هنگام مرمت بافتهای کهن میتواند ما را در حصول آنچه هدف غایی ما از امر مرمت است، رهنمون سازد. جهت روشن شدن مطلب فوق، پژوهش حاضر با رویکردی مقایسهای به مقایسه تطبیقی دو تجربه مرمت شامل یک نمونه در داخل ایران (ابیانه) و دیگری در کشور ترکیه (محلات فنر-بلات) میپردازد؛ بنابراین، معرفی دو پروژه مذکور، ارائه مبانی نظری مربوط به آنها و در نهایت مقایسه و سنتز دو طرح مرمت انجام شده در این پروژه ها از لحاظ تعاریف کلی، دیدگاه ها و نظریات جهانی مرمت، شیوه های مداخله، روش ها و اقدامات مرمت شهری و در نهایت منشورها، قطعنامه ها و مصوبات جهانی میتواند موضوع اصلی این مقاله باشد...

زندگی انسان بدون ارتباط با یک تشکیلات نظام مند اجتماعی، قابلیت خوانایی خود را از دست خواهد داد. نحوه شکل گیری الگوهای رفتاری انسان و درک ابعاد فضای پیرامون آدمی برای تبلور فضای فرهنگی جامعه، از جمله محورهای مطالعاتی خواهدبود که برای تفهیم و مشخص کردن نظام های همنواخت بین دو مقوله معماری و فرهنگ محیط، مورد نیاز است. معماری در حقیقت امر، به ترسیم منظری طبیعی از فرهنگ حاکم بر یک جامعه می پردازد. این نوشتار سعی دارد تا اثرات محیط کالبدی سکونتگاه های بومی بر قابلیت های رفتاری فرهنگی ساکنین آنها و تعاملات دوسویه، الگوهای جاری رفتار و فضا را با یکدیگر مورد بررسی قرار داده و به ترسیم حدود معینی از آزادی طراحی در چهارچوب سببیت مکانی_فرهنگی بپردازد تا به الگوهایی قابل تعمیم در این حوزه دست یافته و با تطبیق و بسط آنها به غنای فضایی در روستاها و سکونتگاه ها ی بومی کمک نماید.

در دنیا ارتفاعات بلند و قله های بی شماری وجود دارد که از جنبه های تاثیر بر اقلیم ، تامین آب ، انرژی ، تنوع زیستی و همچنین مراکز مهم فرهنگ و تفرج اهمیت فراوان دارند و همواره انسان ها را بع دامن خود فرا خوانده اند . امروزه گردشگری کوهستان به یک فعالیت عمده گردشگری تبدیل شده است و همچنین یک منبع بالقوه اشتغال برای ساکنان کوهستان به شمار می آید و در این میان کوهنوردی طرفداران بسیاری داشته است و جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است . حدود نیمی از سرزمین ما را کوه ها تشکیل داده اند و امکانات صعود به قله های متعدد در ایران خیلی زیاد است به خصوص که هر یک از قله ها دارای خصوصیات فنی زمین شناسی و اقلیمی کاملا متمایزی هستند . از این رو برنامه ریزی و آماده سازی محیط برای ورود کوهنوردان در راستای افزایش کیفیت کوهنوردی همگام با حفظ سیماهای طبیعی و در نهایت توسعه پایدار این ورزش ، از طریق اتخاذ رویکردهای مناسب ضرورت می یابد . ارزیابی و تعیین توان سرزمین بر اساس شناسایی و تدوین معیارهای زیست محیطی روشی است که مطلوبیت آن در بسیاری از مطالعات داخلی و خارجی به اثبات رسیده است . علیرغم اهمیت کوهستان های ایران نزد کوهنوردان داخلی و خارجی ، متاسفانه آن طور که شایسته است امکان سنجی توسعه گردشگری و ورزش های وابسته به کوه به گونه ای که قابل استفاده در مدیریت گردشگری باشد صورت نگرفته است . لذا این بررسی با هدف گزینش مناسب ترین مکان برای کوهنوردی از طریق بررسی و شناخت کامل فعالیت و الزامات انجام آن ، مطالعه سوابق و پیمایش آرا متخصصین این فن به تدوین معیارهای لازم برای این ورزش انجام شده است.

بازتابش از زیر ساخت های دانش و هنر نورپردازی بوده است و نگاه به آن در معماری و فناوری ساخت چراغ از جایگاه ویژه ای برخوردار است . در یک صد سال گذشته ، این دانش شرایط را فراهم نمود تا بتوان با به کار گیری روش های گوناگون به اجسام توان بازتابش بیشتری بخشید و با تابش پرتوهای نور بر آنها ، درخشندگی و زیبایی را پیرامون خود پدید آورد . از دیرباز آدمی برای به کارگیری بازتابنده در معماری و ساختمان بازتابش نموده است و ایرانیان نخستین کسانی بودند که در زمانی کوتاه پس از ساخت آینه شیشه ای در ونیز با برش آن به اندازه ای کوچک و چیدن آنها در کنار یکدیگر روی دیوار و سقف و چوب بی گمان یکی از بهترین بازتابنده های نور را ساختند و هنر بی مانند آینه کاری را پدید آوردند .
نوشته های فراوانی درباره این هنر ایرانی در دسترس است . اکنون این رشته از دیدگاه دانش نور پردازی روز ، این هنر ایرانی بررسی می گردد.

رشد و گسترش سریع شهرها در سال های اخیر برای کشورهای جهان مشکلات متعددی را ایجاد کرد . این مسایل نه تنها بر جنبه های شهرسازی تاثیرگذار بود بلکه بر مسایلی دیگر نظیر اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی و زیست محیطی نیز تاثیر شگرفی داشته است . در راستای حل این مشکلات اقدامات و اندیشه های بسیاری توسط صاحب نظران و شهرسازان انجام گرفت که از جمله مهم ترین این اقدامات راهبرد رشد هوشمند است . رشد هوشمند از جمله جدیدترین و مهم ترین انگاره های شهرسازی پایدار می باشد. رشد هوشمند با تاکید بر جلوگیری از پراکنش شهری و حفظ محلات موجود ، کاهش زمان سفر و انبوهی ترافیک ، تشویق طراحی مبتنی بر مقیاس انسانی ،اجتماع محوری و نزدیک نمودن محل کار و زندگی ، اختلاط کاربری ها ، تنوع اکوسیستمی و حفاظت از فضاهای سبز ، تشویق فعالیت های پیاده روی، افق جدیدی را در شهرسازی گشوده است . در واقع رشد هوشمند جایگزینی برای پراکندگی شهری محسوب می شود.
در این مقاله ابتدا به بیان پیشینه رشد هوشمند سپس به مفهوم رشد هوشمند پرداخته شده است. در ادامه؛ اصول، راهبردها و مزایای رشد هوشمند و هم چنین تکنیک های آن را خواهیم شناخت. سپس به تبیین مفهوم کاربری ترکیبی به عنوان کلیدی ترین اصل رشد هوشمند پرداخته می شود. در مرحله بعد به مقایسه ی روند پراکنده رویی و رشد هوشمند می پردازیم و در قسمت آخر به ارزیابی رشد هوشمند پرداخته و نتیجه را بیان می کنیم...

رشد و گسترش سریع شهرها در سال های اخیر برای کشورهای جهان مشکلات متعددی را ایجاد کرد . این مسایل نه تنها بر جنبه های شهرسازی تاثیرگذار بود بلکه بر مسایلی دیگر نظیر اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی و زیست محیطی نیز تاثیر شگرفی داشته است . در راستای حل این مشکلات اقدامات و اندیشه های بسیاری توسط صاحب نظران و شهرسازان انجام گرفت که از جمله مهم ترین این اقدامات راهبرد رشد هوشمند است . رشد هوشمند از جمله جدیدترین و مهم ترین انگاره های شهرسازی پایدار می باشد. رشد هوشمند با تاکید بر جلوگیری از پراکنش شهری و حفظ محلات موجود ، کاهش زمان سفر و انبوهی ترافیک ، تشویق طراحی مبتنی بر مقیاس انسانی ،اجتماع محوری و نزدیک نمودن محل کار و زندگی ، اختلاط کاربری ها ، تنوع اکوسیستمی و حفاظت از فضاهای سبز ، تشویق فعالیت های پیاده روی، افق جدیدی را در شهرسازی گشوده است . در واقع رشد هوشمند جایگزینی برای پراکندگی شهری محسوب می شود.
در این مقاله ابتدا به بیان پیشینه رشد هوشمند سپس به مفهوم رشد هوشمند پرداخته شده است. در ادامه؛ اصول، راهبردها و مزایای رشد هوشمند و هم چنین تکنیک های آن را خواهیم شناخت. سپس به تبیین مفهوم کاربری ترکیبی به عنوان کلیدی ترین اصل رشد هوشمند پرداخته می شود. در مرحله بعد به مقایسه ی روند پراکنده رویی و رشد هوشمند می پردازیم و در قسمت آخر به ارزیابی رشد هوشمند پرداخته و نتیجه را بیان می کنیم.

قیچک با نام های غژک – سرود و سارود از گذشته های بسیار دور در بیشتر نقاط ایران رواج داشته و در کتاب ها و رساله های معتبر موسیقی از آن نام برده شده است . این ساز جزو دسته سازهای زهی ، کمانی ( آرشه ای) قرار دارد. ریشه اصلی این ساز در منطقه سیستان و بلوچستان است و سازهای اصلی این منطقه محسوب می گردد . در حال حاضر تمرکز عموده این ساز در ایران فقط منطقه سیستان و بلوچستان و منطقه سیستان است و به برخی از نواحی دیگر مانند کهنوج در استان کرمان ، میناب ، بنر چاک و بستک در استان هرمزگان نیز مهاجرت کرده است . هم اکنون در استان هرمزگان این ساز را کولی ها بیشتر می نوازند و این ساز در بلوچستان و افغانستان نیز رایج است . ( اغلب مردم عوام قیچک را با نام ساز افغانی نام می برند.) واژه سرود ظاهرا تحریف شده سروز همان سازی است که در بلوچستان پاکستان به آن ساوز ( سارود) می گویند و در زبان فارسی قیچک یا غژک معروف است .( در میناب گاه به آن میروک نیز می گویند)

کشف فلز و بهره برداری از آن به اشکال مختلف سر آغاز تغییرات بنیادی در تاریخ تمدن بشر بوده و بدون شک فلات ایران خاستگاه اصلی هنر و صنعت فلز کاری در جهان به شمار می آید و این امر به اسناد کاوشهای باستان شناسی و اشیاء کوچک و بزرگ بدست آمده با قدمتی بیش از پنج هزار سال پیش از میلاد مسیح در محدوده جغرافیایی فلات ایران به اثبات رسیده و متخصصین بسیار زیادی از جوامع علمی و پژوهشگر، ایران را بعنوان اولین کشور در عرصه استخراج و ساخت آلیاژهای مختلف فلزی و خالق اشیاء هنرمندانه و کاربردی بیشماری از فلز شناخته و ایرانیان را مخترع کوره آهنگری از جنس فلز مس می شناسند. این مقاله نیز برگرفته از تحقیقات و مکتوبات پروفسور ال.واندربرگ در خصوص هنر فاز کاری ایرانیان تدوین و ارائه می شود.

جوامع عشایری به عنوان یک واقعیت اجتماعی و بخشی از ساختار تاریخی- فرهنگی فعال از پیکره جامعه، به خاطر محرومیت و شرایط سخت زندگی از جایگاه ویژه ای برخوردار هستند و به همین دلیل، ساماندهی جامعه عشایری همواره مورد توجه بوده است. یکی از راهکارهای مطرح در زمینه ساماندهی اسکان است .دیدگاه نوسازی اسکان عشایر نوعی خیزش از جامعهای سنتی به مدرن و توسعه یافته در جهت دستیابی به شاخص های توسعه، ارتقاء بهرهوری اقتصادی و برقراری عدالت اجتماعی محسوب میگردد. هدف از این مقاله، بررسی تغییرات اقتصادی و اجتماعی اسکان عشایر کانون گرمیش می باشد که با ترکیبی از روش های میدانی، اسنادی و تحلیلی به بررسی این کانون پرداخته شده است. با توجه به یافته های پژوهش، اسکان عشایر در این کانون منجر به تحولی اساسی در تنوع شغلی و ایجاد اشتغال پایدار و مناسب نگردیده است و کاهش تعداد دام به عنوان منبع اصلی معیشت موجب کاهش درآمد و افزایش بیکاره شده است. بنابراین، درآمد به عنوان اساس فعالیتهای اقتصادی خانوار در نظام های اجتماعی گوناگون، در جامعه عشایری گرمیش نسبت به مقطع قبل، رشد و تحولی در راستای توسعه نداشته است. در نتیجهی اسکان، برخی از شاخص های اجتماعی چون دسترسی به خدمات رفاهی از سوی عشایر روند مطلوبی را نشان میدهند، به طوری که وضعیت اجتماعی کانون در مقایسه با وضعیت اقتصادی نسبت به دوره کوچندگی بهتر شده است.در واقع اسکان عشایر بر وضعیت اجتماعی آنان تاثیر مثبت داشته است. همچنین، وجود ناهمگنی فرهنگی و مذهبی در میان عشایرگرمیش یکی دیگر از یافته های جنبی پژوهش بوده است.

تحقیق حاضر به بررسی جایگاه پرنده کبک و تاثیراتی که این پرنده بر زندگی مردم شهر روانسر دارد می پردازد، زیرا این پرنده در جای جای زندگی این افراد حضور پررنگی دارد. روش های مختلف مورد استفاده در این تحقیق، مشاهده، مصاحبه و مشاهده همراه با مشارکت است که در طول دو ماه با حضور در شهر روانسر به تدوین آن پرداخته شده است. در این تحقیق سعی شده است که جنبه های مختلف حضور این پرنده در زندگی مردم، به صورت جزئی مورد مطالعه قرار گیرد.تعداد مصاحبه های انجام شده نیز 10 مصاحبه می باشد.