فهرست مطالب
مجله صفه
پیاپی 64 (بهار 1393)
- تاریخ انتشار: 1393/03/28
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحه 5زیبایی و چگونگی ادراک آن؛ در این مقاله با رویکرد روانی زیستی به بررسی تاثیر ویژگی های کالبدی انسان، در شکل گیری معیارهای ذهنی داوری زیبایی پرداخته می شود. بخش نخست، به ذکر خلاصه آرای فلاسفه و روان شناسان در مورد ماهیت دو بنیان اساسی ادراک یعنی غریزه و تجربه اختصاص دارد. در این بخش ضمن هم نوایی با نظر فیلسوفان و روان شناسانی که بنیان های داوری های زیبایی شناسی انسان را توامان به هر دو امر تجربه و غریزه نسبت می دهند، به بررسی تاثیر ویژگی های اندام های انسانی بر شکل گیری غرایز انسانی خصوصا غریزه خویشتن خواه انسان، پرداخته شده است. در بخش دوم، این فرضیه مطرح می شود که غریزه خویشتن خواه انسان موجب بروز خصیصه ای ذهنی در او می شود که ضمن القای شخصیت و هویت انسانی به اشیا و موجودات پیرامون، از کشف ویژگی های اندام واره ای در طبیعت و مصنوعات اطراف خود، خشنود و محظوظ می شود. در ادامه با بیان تناظر تطبیقی ویژگی انسان وارگی در متون ادبی و حوزه های هنری و معماری، به اثبات فرضیه و توضیح داخته می شود. این تلاش ها « زیبایی خویشتن خواه » ریشه های روانی زیستی فرصت معرفی مختصات نقطه قابل اتکا و غیرنسبی در قضاوت های زیبایی شناسانه، یعنی ذهن تطبیق یافته و خوگرفته با کالبد انسانی را فراهم می آورد که به باور این مقاله، سرچشمه قضاوت ها و داوری های زیبایی شناسانه انسان است. در پایان، مقاله به این جمع بندی می رسد که جذابیت های معمارانه برخاسته از این ویژگی ها به سبب ریشه زیستی مشترک انسان، زمان تماشای طولانی و مقبولیت ذهنی انسانی بیشتری دارند.کلیدواژگان: زیبایی شناسی، داوری، سرشت مشترک زیستی، خویشتن خواهی، معماری انسانی
-
صفحه 19مولد اولیه طراح فکر، هدف، و ایده ساختاردهنده ای است که او در ابتدای کار برمی گزیند و اقدامات طراحانه بعدی را به تبع آن انجام می دهد . نقش مولد اولیه، اینعامل آغازگر و توسعه دهنده طرح، از
طرفی و همچنین پیچیدگی و چالش برانگیز بودن مرحله شکل گیری مولدها برای طراحان خصوصا دانشجویان طراحی از طرف دیگر، پژوهش های مهمی را در حوزه طراحی پژوهی موجب گردیده است.
اگر بپذیریم که طراحی یک فرایند مبتنی بر دانش است، نقش مهم دانش طراح نسبت به موقعیت طراحی، که شامل موضوع و بستر طرح است، در مرحله شکل گیری مولد اولیه و آغاز طراحی نیازی به اثبات ندارد. تجربه طراحی و آموزش آن نشان می دهد که مطالعات اولیه و جمع آوری اطلاعات در شروع طراحی دانشی را در خصوص موقعیت طراحی می سازد که معمولا کمک موثری به شکل گیری مولد اولیه و آغاز طراحی نمی کند. این دانش از موقعیت طراحی، از روندی تحلیلی کسب می شود و به همین دلیل معمولا توانایی ایجاد یک تصور منسجم و یکپارچه از موقعیت طراحی را ندارد. مقاله حاضر معرفی نوعی از دانش طراحی است که نقش موثرتری در شکل گیری مولدها داشته باشد.می توان به دو نوع دانش « نظریه دانش ضمنی » دانش طراحی معماری را بر اساس ضمنی (شخصی) و صریح تقسیم کرد. در این تقسی مبندی، دانش شخصی، طبق تعریف، دانش غیرقاب لگفتن و منحصر به فرد، در بین عوامل موثر بر طراحی و موقعیت طراحی است، که از طریق تجربه مستقیم کسب می شود. دانش صریح، در مقابل، دانش قاب لبیان و عمومی در میان عوامل مذکور است. مطالعه و استخراج وجوه این دو گونه دانش از یک سو و وجوه مولدهای اولیه از سوی دیگر، مبین این واقعیت است که دانش شخصی، با اتکا به دریافتی از کلیت یکپارچه و معنادار موقعیت طراحی که ترجیحات و باورهای شخصی طراح از موضوع و بستر طراحی را نیز در بر م یگیرد، نقش موثرتری در شک لگیری مولدهای اولیه به منزله یک کل یکپارچه ناشی از ساختار ذهنی طراح دارد.کلیدواژگان: دانش شخصی، دانش طراحی، طراحی معماری، موقعیت طراحی، مولد اولیه طراحی -
صفحه 33معماری گذشته ایران همواره بر تعامل اندیشمندانه با طبیعت پیرامون خود استوار بوده است. استفاده از زمین به منزله یک منبع انرژی تقریبا نامحدود که در اعماق مشخص ثبات حرارتی دارد، از جلو ه های این تعامل در ایجاد آسایش انسان و فرار از تنگنای شدید اقلیمی محسوب که ریشه در معماری سنتی ما « معماری در پناه زمین » می گردد. ایده هم دارد، امروزه در بعضی کشورها، یکی از اید ه های پاس خگو به بسیاری از معضلات است، در حالی که در ایران کمتر توجه و بررسی شده
معماری » است. مقاله حاضر با هدف فراهم کردن اطلاعات و اشاعه به بررسی انواع روش های استفاده از ثبات حرارتی زمین « در پناه زمین می پردازد. به این منظور، پس از نگاهی کوتاه به پیشینه استفاده از این نوع معماری و معایب و مزایای آن، با نگاهی تخصص یتر به جنب ه های ثبات حرارتی زمین، از جمله عوامل تاثیرگذار بر دمای سطح زمین و اعماق چندمتری آن پرداخته می شود. درنهایت با استناد به نمونه های موردی مرتبط داخل کشور، راهکارهای پیشنهادی استفاده از ثبات
حرارتی زمین در ایجاد آسایش حرارتی بیان می گردد.کلیدواژگان: معماری در پناه زمین، ثبات حرارتی زمین، دمای زمین، آسایش حرارتی -
صفحه 43دانش طراحی شهری به مثابه هنر و علم آفرینش مکان های پایدار همواره نیازمند پایه های نظری است که بر اساس فهم دقیق رابطه انسان و مکان و کیفیت محیط تبیین شوند. نبود ابزارهای مناسب
نظریه پردازی در این رشته با توجه به جوان بودن دانش طراحی شهری از یک سو و نظریه های نامناسب برخاسته از روش شناسی کمی که در آن ها از درک و تفسیر کاربران از مکان غفلت شده است، از سوی دیگر، نیاز به کارگیری روش شناسی کیفی تفسیرگرای متجانس با ماهیت کیفیت گرای طراحی شهری را ایجاب کرده است. علی رغم این نیاز تاکنون پژوهش های بسیار محدودی با استفاده از در حوزه « نظریه زمینه ای » روش شناسی کیفی، به خصوص در موضوع طراحی شهری انجام شده است. به « نظریه زمینه ای » هدف در این مقاله تبیین ویژگی ها و فرایند مثابه روش شناسی کیفی پژوهش، چگونگی استفاده از آن در مطالعات طراحی شهری، و بازشناسی جایگاه نظریه های منبعث از آن در نظام گونه شناسی نظریه های طراحی شهری است. در این مطالعه از دو روش توصیفی تحلیلی برخاسته از مطالعات گسترده نظری و روش شناسی مربوطه و روش پیمایشی، برآمده « نظریه زمینه ای » برای شناسایی استفاده شده است. ،« نظریه زمینه ای » از تجربه عملی به کارگیری فرایند در پژوهش های « نظریه زمینه ای » در این پژوهش روش کاربردی استفاده از طراحی شهری با هدف اعتلای کیفیت مکان بر اساس درک و تفسیر مردم بیان با استفاده « نظریه زمینه ای » شده است. در ادامه جایگاه نظریه های منبعث از روش از فرا نظریه لنگ و گونه شناسی نظریه های طراحی شهری گلکار در میان نظریات طراحی شهری تبیین شده است.کلیدواژگان: طراحی شهری، نظریه زمینه ای، مدل زمینه ای -
ارزیابی کیفیت محیط در مجموعه های مسکونی اقشار ک مدرآمد: مورد پژوهی مجموعه های مسکونی مهر شهر تاکستانصفحه 61کیفیت محیط مجموعه های مسکونی ساخته شده برای اقشار کم درآمد، همواره از مسائل چالش برانگیز بوده است. در برنامه ها و طرح های تهیه شده، به دلیل سیل عظیم متقاضیان و نیز محدودیت
منایع و اعتبارات، غالبا اهداف کمی دنبال شده و اهداف کیفی مهجور مانده اند. در پژوهش حاضر، میزان کیفیت محیط در نمونه ای از این مجموعه ها، که در سال های اخیر به میران بالایی به بهره برداری رسیده اند، مجموعه های مسکونی مهر در شهر تاکستان، سنجیده شده است. روش سنجش کیفیت محیط در این پژوهش، بر مبنای رویکرد مخاطب محور و بر اساس سنجش میزان رضایتمندی ساکنین (از طریق پرسش نامه) است، تا بتوان کیفیت محیط شکل گرفته را از منظر ادراک ذهنی افراد ساکن در آن ارزیابی کرد. تحلیل ها، که با استفاده از روش های آماری، همچون تحلیل رگرسیون چندگانه و تحلیل عاملی صورت گرفته اند، نشان دهنده نارضایتی ساکنین 1، با میانه نظری = 3) از کیفیت محیط سکونت خود <2/41 < 5) بوده است. بیشترین میزان نارضایتی از بین ساختمان ها، مجموع ه ها،و شهر، معطوف به سطح مجموعه های مسکونی است که نشان دهنده ناسازگاری با شیوه سکونت ساکنان است. به نظر می رسد که راهکارهایی برای ارتقای محدوده از مجموعه به محله می تواند منجر به ارتقای کیفیت محیط گردد. بالا بودن میزان اهمیت متغیرهای اجتماعی نیز موید گزاره مذکور است. در این پژوهش، تاثیر متغیرها و ویژگی های فردی مخاطبین بر ادراکشان نیز بررسی گردیده است. نتیجه ، و تحلیل ها نشان می دهد که، متغیرهای سن، میزان تحصیلات، شغل، بعد خانوار مدت حضور در مجموعه در طول روز بر ادراک از کیفیت محیط تاثیرگذار بوده اند.کلیدواژگان: کیفیت محیط، ارزیابی رضایتمندی، اقشار کم درآمد، مسکن مهر -
صفحه 75تراکم و سرانه از مباحث کلیدی در مطالعات شهری هستند. به طور معمول این اصطلاحات در حوزه برنامه ریزی شهری و مسکن با شاخص های خاصی سنجیده می شوند. این شاخص ها در ترسیم
وضعیت کالبدی و اجتماعی شهر اهمیت بسیاری دارند و پایش تغییرات آن ها به کارشناسان و مدیران شهری، به منظور آگاهی از روند تحولات شهر یاری می رساند. از این رو در پژوهش حاضر
تلاش شده است تا با استفاده از داده های آماری موجود، روند تغییرات شاخص های تراکم و سرانه فضای مسکونی شهر تهران شامل تراکم ناخالص مسکونی، تراکم خالص مسکونی، تراکم ساختمانی، سرانه زیربنای مسکونی، و متوسط زیربنای واحدهای مسکونی در بازه 1390 معین شود و با استفاده از فنون آماری، چگونگی - زمانی 1375 توزیع آن ها در سطح مناطق و حوزه های شهر تهران و همچنین چگونگی تغییرات در همگنی توزیع شاخص ها میان مناطق مختلف شهر ارزیابی شود. یافته های تحقیق نشان می دهند که اولا مقادیر همه شاخص های برشمرده شده در فوق، در طول دوره بررسی در شهر تهران و اغلب مناطق آن سیر افزایشی داشته است و ثانیا با وجود متوازن تر شدن پراکنش جمعیت و به تبع آن، تراکم های خالص و ناخالص مسکونی در سطح شهر، توزیع فضای مسکونی داخلی (شاخص های سرانه زیربنا و متوسط زیربنای واحدها) شهر تهران با افزایش نابرابری در میان مناطق مواجه شده است.کلیدواژگان: شاخص، تراکم، سرانه فضایی مسکونی، شهر تهران -
صفحه 95افزایش تعداد آثاری که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده اند و استقبال کشورها از افزایش آثار طبیعی و فرهنگی خود به این فهرست، موجب نیاز روزافزون به آموزش و تربیت نیروی متخصص مدیریت و حفاظت این آثار شده است. در این مقاله، ابتدا دوره هایی که در این زمینه در دانشگا ه های دیگر جهان عرضه می شوند، بررسی می گردد. سپس به ویژگی های کلیدی و همچنین به مشکلات راه اندازی و برگزاری دوره هایی با این موضوع اشاره و سپس پیشنهادهایی برای تاسیس این دوره در دانشگاه های ایرانی داده خواهد شد.کلیدواژگان: میراث جهانی، آموزش عالی
-
Page 5This paper tries to explain the impact of the physical characteristics of the human being in formation of mental criteria for aesthetical judgment by employing a bio-psychological approach. It first presents the views of philosophers and psychologists on key foundations of aesthetical judgment, i.e. instinct and experience. Then the role of human body in shaping instincts is explained. In particular, it is hypothesized that self-centered instincts of the human being lead to the attribution of human characteristics to his surrounding objects and environment. This anthropomorphized understanding constitutes the basis for a value system for aesthetical judgment. Several samples of such anthropomorphism can be found in literature, art and architecture.
-
Page 19A primary generator is an initial concept or structural idea that the designer chooses at the beginning of the design process as the basis for all the next design steps. As initiators and developers of design, and due to complexity of their formation for designers and design students, primary generators have been the subject of recent design research. Design practice and education demonstrates that initial studies and data collection do not play an effective role in formation of a primary generator or initiation of design because of their analytical nature. This paper presents another type of knowledge more influential in design, i.e. tacit knowing. While explicit knowledge is of a general nature and readily expressed, tacit knowing is personal and unexpressed and is acquired through experience. Tacit knowing thus depends on a meaningful holistic understanding of the design problem integrated with designers preferences and beliefs. A comparison of characteristics of these two types of knowing and those of primary generators, demonstrates that tacit knowing plays an effective role in formation of primary generators.
-
Page 33Earth-Sheltered Architecture is an architectural concept extensively used in traditional Persian architecture of hot arid climates. It is now gaining popularity as a means for energy saving in buildings. This paper explains diverse typologies of subterranean and semi-subterranean buildings. Key advantages of this construction include its energy efficiency, improved building protection, lower maintenance costs and increased privacy. Its main disadvantages include increased excavation and soil solidification costs, drainage and waterproofing problems, claustrophobic spaces and ventilation problems. By presenting scientific data and some case studies showing the impact of depth on the thermal stability of the subterranean spaces, recommendations are made for promotion of this architectural typology in contemporary Iranian situation.
-
Page 43Qualitative research is conducted using diverse methodologies such as phenomenology, ethnography, case study, action research and grounded theory. These methodologies vary in their focus and applicability and are used in urban design research. Grounded theory is a methodology for qualitative research first used in 1967 by Galser and Strauss in sociological studies. It is based on deep interviews, the results of which is systematically coded to formulate a hypothesis or theory. This methodology can be employed in both urban design practice as well as theoretical research. This paper explains the grounded theory methodology and process and gives examples of its application to urban design research. It further tires to determine its place within urban design research methodologies.
-
Page 61The environmental quality of housing provided for the low-income population is a challenging problem since the increasing demand versus limited resource allocation leads to an emphasis on quantitative solutions with less emphasis on, or even neglect of, the qualitative aspects of housing as a multidimensional entity. In recent years, the Government has invested significantly in construction of residential complexes for low-income population under the title of Mehr Housing Scheme. This paper reports the results of an environmental quality assessment study conducted in two of these Mehr Housing complexes built on the suburbs of Takestan City. For the purpose of this study, a survey was undertaken in both of these complexes with a sample size of 360, covering both genders in different age groups and with diverse employment and education levels. The responses were then analyzed to develop a value tree at four levels. At the second level, the quality of residential environment was broken into: (i) the quality of building environment; (ii) the quality of complex environment; and (iii) the quality of the city. These categories were further broken at third and fourth levels to some 47 independent indicators. The results indicate that the residents are not generally satisfied with the quality of their housing environment. It was further noted that contrary to a common belief, social factors such as security, social interaction and place attachment are more important for the low income population than economic factors or the cost of housing.
-
Page 75This research reviews the trends of indicators for residential density for Tehran metropolitan area between 1996~2011. These indicators include gross residential density, net residential density, floor to area ratio, per capita residential area, and mean housing area. These indicators are then compared for 22 different districts of the city as measures of urban equity. It is demonstrated that all density indicators have increased in the study period, while population distribution and densities have become uniform across the city. Nevertheless, per capita residential area and mean housing area show drastic differences between diverse urban districts. This is indicative of a growing housing inequity throughout the city.
-
Page 95The constant increase in the number of inscribed properties on the UNESCO World Heritage List is indicative of the desire shown by countries for the inscription of their natural and cultural properties on this List. This is accompanied by an increasing demand for education and training of specialists in heritage management and conservation. This paper surveys courses dealing with this topic in diverse universities around the world. Key features and the curricula of these courses, as well as challenges in establishing such a course in Iran is then reviewed. In conclusion, recommendations are made for establishing a heritage management and conservation course in Iranian Universities.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.