فهرست مطالب

علم سنجی کاسپین - سال سوم شماره 1 (بهار و تابستان 1395)

نشریه علم سنجی کاسپین
سال سوم شماره 1 (بهار و تابستان 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/06/12
  • تعداد عناوین: 6
|
  • میثم داستانی، علیرضا عطاردی بیمرغی* صفحات 7-13
    سابقه و هدف
    در عصر حاضر سرعت دستیابی به اطلاعات جهت تصمیم سازی و تصمیم گیری از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی وب سایت دانشگاه های علوم پزشکی ایران با ابزار جی تی متریکس است.
    مواد و روش ها
    این پژوهش پیمایشی است که در آن تعداد 49 وب سایت دانشگاه های علوم پزشکی با ابزارهای وب سنجی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در ارزیابی کیفیت ویژگی های وب سایت های دانشگاه های علوم پزشکی، از ابزار ارزیابی مرتبط و رایگان جی تی متریکس (Gtmetrix ) استفاده گردید.
    یافته ها
    تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که 55 درصد وب سایت های دانشگاه های علوم پزشکی ایران از لحاظ سرعت دانلود در وضعیت ضعیف و حتی خیلی ضعیف قرار دارند و از بین 49 وب سایت مورد ارزیابی، عملکرد زمان دانلود وب سایت دانشگاه علوم پزشکی بیرجند براساس شاخص های جی تی متریکس در رتبه A قرار داشته است.
    نتیجه گیری
    وب سایت های دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی علوم پزشکی سرعت لازم و مورد نیاز را ندارند، بنابراین ضروری است تا مدیران و طراحان وب سایت با شناخت عوامل تاثیرگذار بر سرعت دانلود وب سایت ها، برای ارتقاء کیفی وب سایت های خود برنامه ریزی نمایند.
    کلیدواژگان: وب سایت دانشگاهی، بازیابی اطلاعات، دانلود، دانشگاه های علوم پزشکی، جی تی متریکس
  • مریم معصوم تمیمی *، زویا آبام، رویا برادر صفحات 14-22
    سابقه و هدف
    در مسیر توسعه و پیشرفت علمی، اولین گام برای وصول به مقصد شناخت کافی و دقیق از موقعیت علمی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی جایگاه علمی کشور جمهوری اسلامی ایران در حوزه کشاورزی و علوم زیستی در بین کشورهای عضو سازمان همکاری های اسلامی در فاصله سال های 2014-1996 انجام شده است.
    مواد و روش‏ها: این پژوهش از نوع کاربردی و به روش توصیفی و با استفاده از فنون علم سنجی انجام شده است. رتبه علمی کشورهای عضو سازمان همکاری های اسلامی در حوزه کشاورزی و علوم زیستی با مراجعه به پایگاه نمایه نامه استنادی اسکوپوس سنجیده شد. رتبه علمی براساس شاخص های «فراوانی تعداد مدارک»، «فراوانی تعداد استنادها به مدارک»، «تعداد استنادها به ازای مدرک»، «نرخ خود استنادی» و «شاخص هرش» مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل نهایی رتبه علمی کشورها براساس شاخص هرش (H-Index) صورت گرفت.
    یافته ها: بر اساس یافته ها، ایران در میان 57 کشور عضو سازمان همکاری های اسلامی با شاخص هرش 79، بعد از ترکیه با شاخص هرش 119، مالزی با شاخص هرش 89 و اندونزی با شاخص هرش 80 در رتبه چهارم قرار گرفت. همچنین براساس فراوانی تعداد مدارک علمی تولید شده، ترکیه، جمهوری اسلامی ایران، مالزی، پاکستان و نیجریه به ترتیب 5 رتبه برتر را به خود اختصاص دادند.
    نتیجه گیری: بر مبنای تحلیل استنادی انجام شده در پایگاه نمایه نامه استنادی اسکوپوس، حوزه کشاورزی و علوم زیستی جمهوری اسلامی ایران در میان کشورهای عضو سازمان همکاری های اسلامی در رتبه نسبتا مطلوبی قرار دارد. توجه بیشتر به کیفیت مقالات و در نتیجه بالا رفتن « استناد به ازای هر مدرک» می تواند رتبه حوزه کشاورزی و علوم زیستی ایران را ارتقا دهد.
    کلیدواژگان: پایگاه استنادی اسکوپوس، تولیدات علمی، جمهوری اسلامی ایران، علم سنجی، کشاورزی و علوم زیستی
  • حیدر مختاری، عباس میرزایی* صفحات 23-29
    مقدمه و هدف
    داده های برگرفته از پایگاه های اطلاعاتی موسسه اطلاعات علمی (ISI ) و شاخص های علم سنجی حاصل از این داده ها، مبنای قضاوت در مورد توسعه و اثرگذاری علمی است. هدف از این مقاله، تبیین تفاوت های بین علوم تجربی، علوم اجتماعی و علوم انسانی از منظر شاخص های علم سنجی ISI است.
    مواد و روش ها
    با بازتحلیل یافته های آماری برخی متون علم سنجی، استخراج آمارهایی از وب سایت ISI و مرور برخی متون مربوط تفاوت های علم سنجی سه قلمرو علوم تجربی، علوم اجتماعی و علوم انسانی بررسی شده است.
    یافته ها
    محدودیت های ناشی از پایگاه های استنادی، از جمله پایگاه های اطلاعاتی ISI از یک سو و تفاوت های ماهوی و درونی رشته ها و حوزه های مختلف علوم، کاربرد یکسان و تفسیر بی ملاحظه شاخص های علم سنجی را زیر سوال می برد. عواملی چون تفاوت میزان تحت پوشش قرار گرفتن علوم تجربی، علوم اجتماعی و علوم انسانی در ISI ، یکسان نبودن جهت گیری های ملی
    (یا بین المللی) مجلات نمایه شده در ISI بر حسب قلمروها، حوزه ها و رشته های مختلف علوم، تفاوت در کم وکیف تکوین و توسعه نظریه ها و متعاقب آن، تنوع الگوهای نشر و استناد و رفتارهای ارجاع دهی پژوهشگران حوزه های علوم، تفاوت در محمل های نشر و مخاطبان هدف، مانع زبان (غالب بودن زبان انگلیسی در نمایه نامه های ISI )، گرایش بیشتر به تالیف فردی در برخی رشته ها نسبت به برخی دیگر و استناد به رسانه های مختلف ارتباطی مکتوب در علوم اجتماعی و انسانی در مقایسه با علوم تجربی و... تفاوت هایی را در کارکردهای علم سنجی برای این رشته ها و حوزه ها سبب شده است.
    نتیجه گیری
    با توجه به محدودیت و نامتوازن بودن علم سنجی برای همه رشته های علمی با تکیه صرف بر پایگاه های اطلاعاتی ISI ، روش شناسی پیشنهادی جدیدی برای علم سنجی، به ویژه در حوزه های علوم انسانی و حوزه های کیفی علوم اجتماعی لازم است که تلفیقی از روش های کنونی علم سنجی و داوری کیفی خبرگان هر حوزه باشد.
    کلیدواژگان: علوم تجربی، علوم انسانی، علوم اجتماعی، موسسه اطلاعات علمی، علم سنجی
  • حمید قلی نژاد* صفحات 30-35
    سابقه و هدف
    مهم ترین عنصر و شاخص ارزیابی علمی میان محققان، دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی، استناد است. هدف از انجام این مطالعه مقایسه استنادات پژوهشگران حوزه مهندسی در پایگاه های اسکوپوس، گوگل اسکالر و گوگل بوکس است.
    مواد و روش ها
    این پژوهش با استفاده از روش تحلیل استنادی به بررسی ارتباط میان استنادها پرداخته و داده های مورد نیاز از طریق پایگاه اسکوپوس در بازه ی زمانی 5 ساله (2008-2012) استخراج گردید و با استفاده از نرم افزار Webometric Analyst تعداد 100 عنوان بصورت تصادفی انتخاب شد و بعد از به دست آوردن تعداد استنادات مقالات منتخب، به محیط نرم افزاری SPSS منتقل و با توجه به اهداف پژوهش، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
    یافته ها
    یافته ها نشان داد که میانه استناد به مقالات در اسکوپوس 4 و در گوگل اسکالر 6 و در گوگل بوکس 1 می باشد. علی رغم آن که میانگین گوگل اسکالر تفاوت چندانی با میانگین اسکوپوس ندارد ولی با توجه به مقادیر واریانس، مشخص گردید که استنادها دارای پراکندگی زیادی است. بیشترین استنادها مربوط به مقالات در گوگل اسکالر به تعداد 1061 استناد و در رتبه دوم اسکوپوس با تعداد 652 استناد و گوگل بوکس با 72 استناد در رتبه ی آخر قرار گرفته است.
    نتیجه گیری
    ارتباط مستقیم و معنی داری بین استنادهای پایگاه اسکوپوس و گوگل اسکالر وجود دارد، بنابراین در ارزیابی بروندادهای علمی، استفاده از هر سه پایگاه صرف نظر از همپوشانی مقالات، نتایج بهتری را به دست خواهد داد و حتی می توان در صورت عدم دسترسی به اسکوپوس، ارزیابی بروندادهای علمی پژوهشگران را از طریق گوگل اسکالر نیز انجام داد.
    کلیدواژگان: نمایه های استنادی، ارزیابی تطبیقی، علم سنجی، اسکوپوس، گوگل اسکالر
  • عبدالصمد کرامت فر*، محدثه رفیعی خشنود صفحات 36-44
    سابقه و هدف
    سنجش و ارزیابی بروندادهای علمی از ضروریات است. بر این مبنا هدف پژوهش حاضر ارزیابی مدارک علمی نمایه شده پژوهشگاه رویان در Web of Science (WoS) از ابتدای سال تاسیس پژوهشگاه یعنی سال 1997 تا پایان سال 2014 است.
    مواد و روش ها
    پژوهش حاضر با استفاده از روش های علم سنجی انجام شده است. داده ها از پایگاه WoS جمع آوری شد و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Bibexcel و مصورسازی داده ها با استفاده از نرم افزار VOSviewer انجام شده است.
    یافته ها
    پژوهشگاه رویان با 892 مدرک در کل، در سال 2014 حدود نیم درصد از مدارک علمی کل کشور را تولید کرده و میانگین نرخ رشد سالیانه آن 43% بوده است. سه حوزه زنان و زایمان، زیست شناسی تولید مثل و زیست شناسی سلولی، اصلی ترین محورهای پژوهشی این پژوهشگاه را تشکیل می دهند. شاخص هرش این پژوهشگاه 37 به دست آمد و 40 درصد مدارک علمی آن در مجلات Q1 و Q2 منتشر می شوند. متوسط استناد به هر مدرک علمی حاصل از هم تالیفی خارجی 14، هم تالیفی داخلی 6 و بدون همکاری خارج از پژوهشگاه 4 بوده است.
    نتیجه گیری
    پژوهشگاه رویان یکی از موفق ترین موسسات پژوهشی ایران در حوزه پزشکی است و با شتاب بیش تری از کل کشور در حال انجام تحقیق و پژوهش است. بررسی شاخص های کیفیت مدارک علمی این پژوهشگاه نیز نشان دهنده کیفیت نسبی مدارک علمی آن می باشد و مدارک حاصل از هم تالیفی در این موسسه، از کیفیت استنادی بالاتری برخوردار بوده است.
    کلیدواژگان: مدارک علمی، علم سنجی، پژوهشگاه رویان، همکاری علمی
  • الهه امتی*، فریدون آزاده صفحات 45-50
    سابقه و هدف
    امروزه بسیاری از پایگاه ها، نرم افزارهای مدیریت استناد را برای سهولت در امر تحقیق در اختیار پژوهشگران قرار می دهند. هدف از این مطالعه تعیین میزان بهره گیری از نرم افزارهای مدیریت استناد در پایگاه های قابل دسترس دانشگاه علوم پزشکی تهران است.
    مواد و روش‏ها: این مطالعه از نوع کاربردی و با استفاده از روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را 20 پایگاه قابل دسترس دانشگاه علوم پزشکی تهران تشکیل داده است. داده ها با استفاده از مشاهده مستقیم جمع آوری و در نرم افزار آماری اکسل وارد و با توجه به اهداف پژوهش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
    یافته ها
    نتایج نشان داد که از میان 20 پایگاه مورد بررسی، پایگاه Oxford Journals با 100% کاربرد، رتبه اول را در میزان بهره گیری از نرم افزارهای مدیریت استناد کسب نمود و پایگاه های Pubmed ، Thieme Medical Journals، Cochrane Library کم ترین کاربرد را در میزان بهره گیری از نرم افزارهای مدیریت استناد داشتند (14%). از بین انواع نرم افزارهای مورد استفاده، Ref Works و EndNote با کسب رتبه اول، بیشترین کاربرد (65%) را در بین پایگاه های مورد بررسی داشتند، اما نرم افزارهای Mendeley و Zotero فقط در سه پایگاه مورد استفاده قرار گرفت (15%).
    نتیجه گیری
    میزان کاربرد نرم افزارهای مدیریت استناد در پایگاه های مختلف، متفاوت بود. در اکثر پایگاه ها نرم افزار های مدیریت استناد به کار برده شده بود، اما در برخی از پایگاه ها، نرم افزارهای مدیریت استناد به کار برده نشده بود.
    کلیدواژگان: نرم افزار مدیریت استناد، اندنوت، پایگاه اطلاعاتی، دانشگاه علوم پزشکی تهران
|
  • Meisam Dastani, Alireza Atarodi Beimorghi* Pages 7-13
    Background And Aim
    Nowadays, the speed of access to information for decision-making is very important. The aim of this study was to evaluate the websites of all Iranian universities of medical sciences with Gtmetrix tool.
    Materials And Methods
    This survey study evaluated 49 websites of all Iranian universities of medical sciences with webometrics tools. GTmatrix was used in the assessment of the quality features of websites in these universities.
    Finding: The analysis of the data showed that 55% of websites in all Universities of Medical Sciences in Iran have poor and very poor conditions in terms of download speeds. Among 49 websites examined, the performance of download time of Website in Birjand University of Medical Sciences is at A rank according to the indicators of Gtmetrix.
    Conclusion
    The results showed that the websites of these universities do not have the necessary download speed. Then, it is necessary for managers and web designers to improve the quality of websites through considering the factors affecting the speed of downloading of websites.
    Keywords: Academic website, Information retrieval, Downloading, University of Medical Sciences, Gtmetrix
  • Maryam Masoum Tamimi *, Zoya Abam, Roya Baradar Pages 14-22
    Background And Aim
    Development of a country, mainly, depends on the development of science and technology. In this way, the first step to reach the goal is adequate and accurate understanding of scientific status. The aim of this study was to investigate the scientific status of the Islamic Republic of Iran in the field of agricultural and biological sciences among the member States of the Organization of Islamic Cooperation (OIC) during 1996-2014.
    Material and
    Methods
    The current study was performed with a descriptive method using scientometric techniques. The scientific rank of the member states of OCI in the field of agricultural and biological sciences was examined by referring to Scopus Citation Database. The scientific rank was assessed and analyzed based upon "Documents", "Citations", "Self-citation", "Citations per Document" and "Hirsch index".
    Findings: According to the obtained results, among 57 member States of OIC, Iran's H-Index is 79 with fourth rank, after Turkey (119), Malaysia (89), and Indonesia (80), respectively. In addition, according to the frequency of scientific documents, Turkey, Iran, Malaysia, Pakistan and Nigeria are identified as the top five countries.
    Conclusion
    Based on findings, the Islamic Republic of Iran has a good rank in the field of agricultural and biological sciences among the member States of OIC. Therefore, more attention to the quality of articles, leading to the increased "citations per document" can promote Iran's scientific status in the field of agricultural and biological sciences.
    Keywords: Scopus Citation Index, Scientific Production, Iran, Scientometrics, Agricultural, Biological Sciences
  • Heidar Mokhtari, Abbas Mirzaei* Pages 23-29
    Background And Aim
    Data extracted from ISI databases (indexes) and the scientometric indicators are the bases of judgment on scientific influence and developments. This review article aimed at explaining possible differences in the scientometrics of sciences, social sciences and humanities based on ISI’s scientometric indicators.
    Material and
    Methods
    Reanalyzing statistical data of some scientometric literature, extracting data from ISI Web of Knowledge and reviewing literature, these differences were explored in this paper.
    Findings: Limits of these databases in one hand and natural and inherent differences among scholarship fields and disciplines in other hand questioned the same use and similar interpretation of these indicators. Factors account to arise such differences include among others: discrepancies in ISI coverage of science, social science and humanities, different national/international orientation of ISI indexed journals in terms of different scholarship fields, disciplines and domains, variations in theatrical developments and consequent variations in citing and publishing behaviors of scholars, different publication formats and different target audience, language barriers (domination of English language in ISI indexes), tendency to one-authored publishing in some soft/qualitative fields, and citation to multiple written communication media in social science and humanities rather than in science.
    Conclusion
    Considering the limitations of ISI scientometric indicators in evaluating all disciplines and fields, a methodology including current reformed methods in scientometrics and peer judgment is needed for achieving the best way, especially for scientometrics in qualitative fields of social science and humanities.
    Keywords: Science, Social Science, Humanities, ISI, Scientometrics
  • Hamid Gholinezhad* Pages 30-35
    Background And Aim
    Citation is the most important scientific elements and assessment index among researchers, universities and research centers. The aim of this study was to compare the citations of researchers in the field of engineering in Scopus, Google Scholar and Google Books.
    Material and
    Methods
    This study investigated the relationship between citations using citation analysis and data were extracted from Scopus from 2008 to 2012. Totally, 100 subjects were randomly selected using Webometric Analyst, and the numbers of citations were transferred to SPSS and analyzed.
    Findings: Results showed that the median of citations to articles was 4, 6 and 1 in Scopus, Google Scholar and Google Books. Although there was no difference between the mean of Google Scholar and Scopus, it was found that the citations had high distribution based on variance values. Most of the citations to articles in Google Scholar, Scopus and Google Books were 1061, 652 and 72, respectively.
    Conclusion
    There was a direct and significant relationship between the citations of Scopus and Google Scholar; therefore, the use of all three bases regardless of overlapping articles showed the better results in evaluation of scientific outputs. Moreover, even, assessing the scientific outputs can be performed through Google Scholar in case of lack of access to Scopus.
    Keywords: Citation indices, Comparative Evaluation, Scientometrics, Scopus, Google Scholar, Google Books
  • Abdolsamad Keramatfar*, Mohadeseh Rafiee Khoshnood Pages 36-44
    Background And Aim
    Assessment of scientific outputs is necessary. This paper studied Royan Institute’s research outputs in Web of Science from 1997 to 2014.
    Material and
    Methods
    Data were collected from Web of Science database using Scientometrics methods. Data received, analyzed using Excel 2010 and Bibexcel, and data visualized using VOSviewer.
    Findings: Royan Institute had 892 documents in total, which was about half percent of scientific documents in country in 2014 and the average of annual growth rate has been about 43%. Three areas of gynecology, reproductive biology and cell biology research constituted the main research topics of Royan. Hirsch index of the Institute was 37 and 40% of its scientific documents published in Q1 and Q2 Journals. Average citation to each article of international collaboration, national collaboration and non-collaboration papers was 14, 6, and 4, respectively.
    Conclusion
    The Royan Institute is one of the main Institutes in the field of medical research and its output growth rate was higher than that of Iran. Evaluation of quality indicators showed the relative quality of scientific outputs and collaborative papers of this Institute had higher quality in terms of citation impact.
    Keywords: Scientific output, Scientometrics, Royan Institute, Scientific collaboration
  • Elahe Ommati*, Fereydoon Azadeh Pages 45-50
    Background And Aim
    Nowadays, many of the databases provide Citation Management Softwares for researchers in order to facilitate the research. The purpose of this study was to determine the rate of using citation management softwares in available databases of Tehran University of Medical Sciences.
    Material and
    Methods
    This study is an applied research, which has been carried out using survey method. The statistical population of this research involves 20 available databases of Tehran University of Medical Sciences. Data was collected through direct observation, inserted into the statistical software Excel and analyzed due to research targets.
    Findings: The results showed that among the twenty studied databases, Oxford Journals database obtained the first rank, regarding the rate of using the softwares with usage of 100 percent. PubMed, Thieme Medical Journals and Cochrane Library databases had the lowest rate of using the software (14 percent). Among the range of softwares used, EndNote and Ref Works softwares obtaining the first rank, having the most usage (65 percent) among the studied databases. But Zotero and Mendeley software were used only in 3 databases (15 percent).
    Conclusion
    The amount of the application of citation management softwares varies in different databases. In most databases, citation management softwares was used, but in some databases, citation management softwares was not used.
    Keywords: Citation Management Software, EndNote, Database, Tehran University of Medical Sciences