فهرست مطالب

یافته های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی - سال پنجم شماره 1 (بهار 1395)

نشریه یافته های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی
سال پنجم شماره 1 (بهار 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/04/30
  • تعداد عناوین: 6
|
  • محسن اسماعیل زاده مقدم*، عباس شهباز پورشهبازی، حسین اکبری مقدم، منوچهر سیاح فر، سیروس طهماسبی، غلامعباس لطفعلی آینه، مجید فرهادی صدر، فرزاد افشاری، محمد دالوند، عبدالکریم ذاکری، نصرت الله طباطبایی، محسن یاسایی صفحات 1-9
    رقم شوش CBRD-3/STORK × DICOCCOIDES، حاصل برنامه مشترک تحقیقاتی از برنامه اصلاح گندم های بهاره ویژه مناطق با عرض جغرافیایی پایین در غرب و مرکز آسیا و شمال آفریقا (AIISWIP) می باشد. این رقم از آزمایش سازگاری که اقلیم گرم و خشک جنوب در سال زراعی 89-1387 به مدت دو سال زراعی و در شش ایستگاه اقلیم گرم و خشک جنوب کشور اجراء شد، بدست آمد. نتایج نشان داد که رقم شوش در ایستگاه های مورد ارزیابی دارای پایداری عملکرد دانه است. پتانسیل عملکرد بالا، تحمل نسبتا خوب آن به گرمای آخر فصل، زودرسی نسبی، مقاومت قابل قبول به بیماری های زنگ زرد و قهوه ای و کیفیت نانوایی خوب از ویژگی های این رقم می باشد. رقم شوش برای کشت در مناطق گرم جنوب به خصوص مناطقی که فشار بیماری ها و به ویژه زنگ زرد در آن مناطق عامل محدود کننده می باشد (استان خوزستان، مناطق جنوبی استان فارس، مناطق گرم استان های لرستان، کرمان و کرمانشاه) معرفی گردید.
    کلیدواژگان: اقلیم گرم و خشک جنوب، پتانسیل عملکرد دانه، گندم نان و مقاومت به بیماری
  • فرنگیس قنواتی* صفحات 11-21
    گرده افشانی یک فرایند کلیدی دراکوسیستم های گیاهی طبیعی و کشاورزی است، بنابراین در تولید غذا و معیشت انسان که وابستگی مستقیم به اکوسیستم های طبیعی و سیستم های تولید کشاورزی دارد نیز نقش بسیار مهمی ایفا می نماید. یک سوم مواد غدایی مورد استفاده انسان به طور مستقیم و غیر مستقیم از گیاهان تامین می شود که به گرده افشانی حشرات وابسته هستند. در جهان، بیش از سه هزار گونه گیاهی به عنوان غذا استفاده شده اند که اکنون تنها 300 گونه از آن ها به عنوان غذا کشت می شوند و تنها 12 گونه، حدود 90 درصد غذای مصرفی جهان را تشکیل می دهند. اکثر گونه های گیاهان گلدار تنها هنگامی بذر تولید می کنند که گرده افشان های جانوری، دانه گرده را از بساک به کلاله گل های آنها منتقل کنند. علاوه بر گیاهان، تنوع زیستی جانوران نیز که از میوه ها و بذور تغذیه می کنند وابسته به گرده افشان ها می باشد. بدون این فرآیند ارتباط بسیاری از گونه های وابسته از هم می پاشد. به این ترتیب گرده افشان ها علاوه بر تولید محصولات کشاورزی، در حفظ تنوع زیستی نیز بسیار مهم می باشند. در این بررسی به نوع رفتار تولیدمثلی و مکانیسم های کنترل گرده افشانی جهت احیاء، و تولید بذر محصولات کشاورزی مهم (گیاهان زراعی) پرداخته شد.
    کلیدواژگان: اهمیت اقتصادی، گرده افشانی و محصولات زراعی
  • علیرضا سبحانی*، رامین رافضی، علی کاخکی، حسین رحیمی، محمد دادمند، حمید روحانی، بهروز وفایی صفحات 23-33
    خربزه درگزی یکی از جمعیت های مهم استان خراسان رضوی است که کیفیت بالایی از نظر میزان قند(15 تا 17 درصد مواد جامد محلول) و خوش طعمی دارد. رنگ پوست میوه خربزه درگزی روشن و سفید مایل به زرد و دارای خطوط سبز رنگ می باشد. از نظر شکل حالت کشیده دارد و به همین دلیل بازارپسندی خوبی داشته و نسبت به سایر ارقام متقاضیان بیشتری دارد. در اولین مرحله آزمایش صفات مختلف و سازگاری جمعیت های خربزه استان درمناطق مختلف در سال های 1377 الی 1380 به مدت چهار سال در شهرستان های مشهد، تربت جام و بیرجند مورد ارزیابی قرار گرفت. جمعیت خربزه درگزی در بین جمعیت های مورد مقایسه دارای برخی از صفات بسیار مطلوب مانند درصد قند بالا (بریکس)، کیفیت مطلوب و طعم خاص، شکل مناسب میوه و مقاومت نسبی به مهم ترین آفت خربزه یعنی مگس خربزه بود. در مرحله بعد پروژه جهت بهبود صفات زراعی درجمعیت بومی خربزه درگزی از سال 1385 تا 1389 به مدت پنج سال در شهرستان های مشهد و گناباد اجرا گردید.روش اصلاحی مورد استفاده روش گزینش بوته به ردیف بود.مزرعه به روش گاردنر شبکه بندی شد.با رسیدن میوه ها در سال اول10 درصد بوته های مطلوب از هر کرت انتخاب گردیدند. میوه های انتخابی جداگانه بذرگیری و شماره گذاری شدند. در سال دوم نیمی از بذر هر کدام از شماره ها در انبار نگهداری و نیمی دیگر در یک ردیف به طول 20 متر کشت گردیدند تا علاوه بر بررسی صفات، با یکدیگر نیز مورد مقایسه قرار گیرند. پس از انتخاب شماره های برتر در پایان سال دوم ، بذرآنها از انبار خارج و مخلوط گردید تا در سال بعد کشت شود. در سال سوم بذر آنها کشت شد و با توجه به اینکه جمعیت به دست آمده از خلوص یکنواختی خوبی برخوردار نبوند، یک دوره 3 ساله دیگرکار اصلاحی همانند دور اول تکرار شد. درپایان سال پنجم جمعیت اصلاح شده با جمعیت اولیه با استفاده از آزمون t مقایسه شد.در پایان دو دوره گزینش، جمعیت اصلاح شده از درصد بالای صفات مطلوب برخوردار بود. نتایج حاصله نشان داد که برنامه اصلاحی باعث بهبود بسیاری از صفات کمی و کیفی جمعیت اولیه خربزه درگزی شده است. جمعیت پیشرفته دارای یکنواختی، عملکرد و درصد قند بالا می باشد. تعداد میوه در بوته و متوسط وزن میوه نسبت به جمعیت اولیه بیشتر است.جمعیت بدست آمده از این مرحله به عنوان جمعیت اصلاح شده که یکنواختی و برتری آن در رابطه با صفات فوق مشخص بود، تکثیر و هسته بذری مادری آن تهیه گردید.در مرحله آخر از برنامه اصلاحی و در سال 1391، طی مدت دو سال پروژه تحقیقی - ترویجی بررسی و مقایسه جمعیت اصلاح شده درگزی با جمعیت درگزی بومی (شاهد) در دو منطقه گناباد و تربت جام اجرا گردید. نتایج نشان داد که جمعیت پیشرفته خربزه درگزی با عملکرد 19 تن در هکتار قابل رقابت با جمعیت بومی بوده و نسبت به آن 5/8 تن افزایش عملکرد داشت.
    کلیدواژگان: انتخاب توده ای، توده بومی و گیاه در ردیف
  • سید حسین صباغ پور *، حمیدرضا پورعلی بابا، اصغر مهربان، حسین مصطفایی، پیام پزشکپور، رحمت الله کریمی زاده، فرامرز سیدی، علی اکبر محمودی، یدالله فرایدی، مسعود کامل، ناصر الهیاری، حسن بغدادی، محمدرضا شهاب صفحات 35-45
    درشتی دانه یکی از خصوصیات بارز جهت بازارپسندی در عدس است. بیماری پژمردگی فوزاریومی مهم ترین بیماری تاثیرگذار در کاهش عملکرد عدس در ایران است. رقم بیله سوار (ILL6037) حاصل از تلاقی دو لاین ILL 4349 × ILL 4605 توسط محققان مرکز بین المللی تحقیقات کشاورزی در مناطق خشک (ICARDA) است. این ژنوتیپ طی سال های 1374 تا 1386 در آزمایش های مقدماتی، A تست، مقاومت در برابر پژمردگی آوندی فوزاریوم، سازگاری، تحقیقی- تطبیقی و تحقیقی-ترویجی در ایستگاه های تحقیقاتی و مزارع کشاورزان در کرمانشاه، لرستان، مغان، گچساران، مراغه، اردبیل، قزوین، خراسان شمالی و زنجان مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج، رقم بیله سوار با میانگین وزن صد دانه07/6 گرم اختلاف معنی داری با ارقام محلی، کیمیا و گچساران داشت. این رقم ضمن بازارپسندی بالا، پرمحصولی، از تحمل بالاتری به بیماری پژمردگی فوزاریومی نسبت به ارقام محلی و رقم کیمیا برخوردار است که برای کشت در مناطق دیم کشور توصیه می گردد.
    کلیدواژگان: درشتی دانه، عدس، عملکرد دانه و Lens culinaris
  • جواد فتاحی مقدم *، ماریه ببری صفحات 47-59
    ارقام پرتقال تامسون ناول و مورو از عمده ارقامی هستند که بعد از برداشت برای چند ماه در انبار نگهداری می شوند. امروزه تلاش می شود تا کیفیت ظاهری و داخلی میوه طی نگهداری حفظ شود. در این پژوهش طی دو سال، اثر محلول پاشی با غلظت های مختلف کلسیم کلراید (0، 1، 2 و 4 درصد) در مراحل مختلف نمو میوه ی پرتقال های ’تامسون’ و‘مورو’ بررسی شد. میوه هاسه مرتبه و به فاصله سه هفته از 140 روز بعد از اتمام گل دهی محلول پاشی شدند. میوه ها پس از برداشت در دمای پنج درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 85 درصد به مدت 60 روز نگهداری شدند. در روزهای صفر (زمان برداشت)، 30 و 60 انبارداری ویژگی های کیفی میوه ارزیابی شد. نتایج نشان داد که کاهش وزن میوه های تیمار شده با کلسیم کلراید طی انبارداری بطور معنی داری کمتر از شاهد بود. اگرچه میزان اسیدیته قابل تیتراسیون (TA) میوه های ‘تامسون’ و ‘مورو’ تیمار شده و شاهد طی انبارداری کاهش یافت، ولی کاهش در میوه های محلول پاشی شده کندتر بود. نسبت مواد جامد محلول به اسید قابل تیتراسیون (TSS:TA) و هدایت الکتریکی (EC) در تیمارهای کلسیم کمتر از شاهد در زمان برداشت و ضمن انبارداری بود. میزان آسکوربیک اسید طی انبارداری بالاتر از شاهد بود. بطورکلی کلسیم کلراید بویژه در غلظت های بالاتر سبب حفظ خصوصیات کیفی میوه طی انبارداری شد.
    کلیدواژگان: انبارداری، کلسیم کلراید و مرکبات
  • خشنود علیزاده دیزج *، جواد لامعی، سرحد بهرامی، الیاس نیستانی، اکبر شعبانی، صادق شهبازی، رحمن ابن عباسی صفحات 61-69
    به منظور شناسایی و معرفی رقم جدید ماشک از گونه پانونیکا تعداد 11 پروژه تحقیقاتی و آنفارم از سال 1383 تا 1392 در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور و ایستگاه های همکار اجرا گردید. بررسی سازگاری لاین ها نشان داد که لاین VP-Sel 1332 (رقم لامعی) دارای کمترین متوسط رتبه در تمام محیط ها بود و این لاین با داشتن بیشترین عملکرد علوفه (3572 کیلوگرم علوفه خشک در هکتار)، جزو پایدارترین ارقام در محیط های مورد بررسی شناسایی شد. ارزیابی های انجام شده در مزارع زارعین (آنفارم) استان آذربایجان شرقی و کردستان نیز نشان داد که میانگین عملکرد علوفه این رقم اختلاف معنی داری با رقم شاهد (گل سفید) ندارد ولی عملکرد دانه لاین جدید حدود 40 درصد بیشتر بود. از نظر زمان گلدهی نیز رقم لامعی بطور متوسط یک هفته تا 10 روز زودرس تر از گل سفید بود. در مجموع چنین نتیجه گیری شد که رقم جدید لامعی به دلیل قابلیت کشت پاییزه در دیم زارهای سردسیر، برتری عملکرد دانه نسبت به رقم گل سفید و بخصوص زودرسی که در شرایط تنش آخر فصل در اقلیم نیمه خشک بسیار مهم است، قابل معرفی به عنوان یک محصول پاییزه جدید برای شرایط دیم سرد و معتدل سرد ایران است.
    کلیدواژگان: ماشک مجاری، علوفه دیم، Vicia panonica
|
  • M. Esmaeilzadeh Moghaddam *, A. Shahbaz Pour-Shabazi, H. Akbari Moghaddam, M. Sayahfar, S. Tahmasebi, G. Lotfali Aeineh, M. Farhadi Sadr, F. Afshari, M. Dalvand, A. Zakeri, N. Tabatabaei, M. Yasaei Pages 1-9
    The Shush variety with CBRD-3/STORK × DICOCCOIDES pedigree has come out from AREO-ICARDA Irrigated Spring Bread Wheat Improvement Project (AIISWIP) for low latitude of west and center of Asia and north of Africa. The cultivar was selected from adaptability tests in hot and dry climates in the south of the countries during two consecutive years (2006-2008) which carried out at six stations located in the hot and dry climates of Iran. The results showed that the Shush in the evaluating stations had stabile grain yield. High grain yield potential, earliness, resistance to terminal heat stress and shattering, high level of resistance to different stripe rust races, good grain quality were there best characteristics of Shush. This cultivar adapted to irrigated wheat growing areas in the Southern Dry and Warm Agro-climatic Zone in Iran especially in Khozestan, West Fars, Warm areas in Lorestan, Kerman and Kermanshah, provinces.
    Keywords: Bread wheat, Southern Dry, Warm Agro clim, Resistance to diseases
  • F. Ghanavati * Pages 11-21
    Pollination is a key process in natural and agricultural ecosystems. Hence, pollination has important role in those human foods production and livelihoods which directly depend on natural ecosystems and agricultural production systems. One third of the food used by humans directly and indirectly is provided by plants that depend on pollination within sects. Worldwide, more than 3,000 plant species have been used as food, while 300 of them are now widely grown, and only 12species supply nearly 90 percent of the world's food. The majority of the flowering plants make the seeds once animal pollinators transfer pollen grains from anthers to their stigma. In addition to plants, biodiversity of animals that feed on fruits and seeds are also dependent on pollinators. Without this procedure, the relationship between most of the related species can be dissipating. Thus, in addition to agricultural production, pollinators are also critical for maintaining biodiversity. In this study, in order to regeneration and production of important agricultural crops, the types of reproductive and pollination mechanisms were discussed.
    Keywords: Crops, Economical value, Pollination
  • Ar. Sobhani *, R. Rafezi, A. Kakhki, H. Rahimi, M. Dadmand, H. Rohani, B. Vafaee Pages 23-33
    Dargazi melon is one of the important populations of high quality in terms of sugar (15 to 17 brix) and it taste in Khorasan Razavi province. Dargazi melon fruit has bright white and yellow skin color with green lines. This variety has oblong shape and therefore it has better marketing value than other varieties. In the first step of experiment the different characteristics and compatibility melon populations were evaluated in different areas of the province during 1998 to 2001 for four years at Mashhad, Torbat-e Jam and Birjand cities. Dargazi melons population among compared populations had desirable traits such as high sugar content (Brix), high quality and special flavor, good shape and relative resistance to melon fly as the most important pests of fruit and melon. In the next step in order to improve the agronomic traits of the native population of the project was carried out during 2006 to 2011 for 5 years in the Mashhad and Gonabad. The plant row method was used for breeding selection. Gardner was classified as farm network. With fruit ripening in the first year, 10 percent of desirable plants from each plot were selected. Selection of fruits and seeds were numbered separately. In the second year, half of the seeds of each number were stored and the other half was planted in a 20 meters row in order to charactering and comparing population with each other. After selecting the superior numbers at the end of the second year, the seeds were bringing out from the ware house and mixed for planting purposes thru following year. In third year their seeds were planted, and since the obtained population had no good uniformity and purity, breading program was repeated for another 3 years, as the first step was.At the end of the fifth year, breeding population were compared with initial population by using t-test. By the end of the selection period, the improved population had high percentage of desirable traits. The results showed that breeding program was able to improve many quantitative and qualitative characteristics of the Dargazi melon initial population. Advanced population had uniformity, high eryield and sugar content. The number of fruits per plant and average fruit weight was higher than the initial population. At this step obtained population as advanced population with having better uniformity and superiority was propagated as nucleus mother seed. In the final step of the breeding program at 2013, thru a two-year research-extension project, the breeding population Dargazi was compared with initial Dargazi population (control) in Gonabad and Torbat-e Jam. The results showed that advanced population with having 19 tons yield per hectare significantly was better than initial population with having 5.8 tons yield per hectare.
    Keywords: Local population, Purification, Mass selection, Plant in row
  • Sh. Sabaghpour *, Hr. Pouralibaba, A. Mehreban, H. Mostefayee, P. Pezeskhpour, R. Kerimizadeh, F. Seyedi, Aa. Mahmoodi, Y. Ferayedi, M. Kamel, N. Alahyari, H. Baghdadi, Mr. Shahab Pages 35-45
    Large seed size in lentil is one of major factors for high market acceptance. Fusarium wilt (Fusarium oxysporum f.sp. lentis) is a major yield reducer for lentil in Iran. Bilehsevar cultivar (ILL6037) developed from a cross between ILL 4605 and ILL 4349 made at Tel Hadya, the main research station of ICARDA. ILL6037 was evaluated in Lentil International Yield Trial-Large seed size (LIYT-L-96), A-test, Fusrarium wilt evaluation, Adaptation Yield Trial, On-farm, and Joint Extension-Research trials conducted at research station and farmers field in Kermanshah, Lorestan, Moghan, Gachsaran, Maragheh, Ardebil, Qazvin, North Khorasan and Zanjan during 1995-2007 cropping seasons. The result showed that Bilehsevar cultivar was significantly superior with having 6.07 gram of 100-seed weight than improved lentil varieties (Kimiya and Gachsaran) and local check. Nevertheless Bilehsevar cultivar have high market acceptance and high potential yield, also is higher tolerance to fusarium wilt than local variety and Kimiya.
    Keywords: Tolerance to fusarium wilt, Large seed size, Lentil, Yield
  • J. Fattahi Moghaddam *, M. Babri Pages 47-59
    Thomson Navel and Moro orange are important varieties which preserving in storeroom after harvesting for several months. Nowadays, researchers attempted to maintain quality appearance and fruit quality during storage. In this study, the effect of pre-harvest applications (three times) of calcium chloride (0, 1, 2 and 4 percent) was investigated on two citrus (‘Thomson’ and ‘Moro’) varieties during two consecutive years. Fruits harvested and preserved under 5 ◦C and 85 percent RH for 60 days. Some physicochemical properties were measured on the first, 30 and 60 days after harvesting. Results showed that weight loss in fruit treated by CaCl2 was significantly less than control during storage. Although during storage TA in ‘Thomson’ and ‘Moro’ both on treated and control fruits were decreased, but this decline was lower in fruits which treated by foliar CaCl2 applications. Ratio of TSS: TA and EC were lower in CaCl2 treatments at harvest and during storage than control. At each sampling time, amount of ascorbic acid was higher in treated fruits than control. In conclusion, CaCl2 appeared more significant role on keeping fruit quality during storage.
    Keywords: Citrus, Calcium chloride, Storage
  • Kh. Alizadeh Dizaj *, J. Lamei, S. Bahrami, E. Neyestani, A. Shabani, S. Shahbazi, R. Ebn Abbasi Pages 61-69
    In order to identification and introduction of new cultivar from Vicia panonica 11 research projects and On-farm trials were conducted at Dry land Agricultural Research Institute (DARI) during 2004-2013. Adaptability evaluation showed that VP-Sel 1332 (Lamei) line had the least mean rank over all environments. This line with highest biomass yield (3572 Kg/ha) was one of the most stable cultivars in the studied environments. Evaluations in the On-farm conditions in East-Aazarbaijan and Kurdestan provinces, demonstrated that there is no significant difference between biomass yield of this line and control (Golsefid) however, its grain yield was 40% more than Golsefid. Date of flowering in the new cultivar was 10 days earlier than Golsefid. It was concluded that new cultivar (Lamei) has special efficiency because of autumn planting capability, higher grain yield and earliness comparing Golsefid, could be introduced as a new winter crop for cold and semi-cold drylands.
    Keywords: Dry land forage, Hungarian vetch, Vicia panonica