فهرست مطالب

جامعه پژوهی فرهنگی - سال هفتم شماره 4 (زمستان 1395)

فصلنامه جامعه پژوهی فرهنگی
سال هفتم شماره 4 (زمستان 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/11/20
  • تعداد عناوین: 6
|
  • شاهین آریامنش، سید جواد میری صفحات 1-21
    یکی از مباحث بسیار مهم در حوزه جامعه شناسی تاریخی، نگاه شرق شناسانه به مقوله «غیر» و «ایران» است. نگارندگان در این مقاله به مبحث ایران شناسی به مثابه یک مقوله در حوزه جامعه شناسی تاریخی پرداخته اند. ایران شناسی در جهان تاریخی بس دراز دارد، از روزی که پای جهانگردان به ایران باز شد، ایران شناسی نیز پا گرفت. از روزگار صفوی به این سو که ثباتی سیاسی و رونق اقتصادی در ایران پدید آمد، توجه فرنگیان به ایران افزون تر از گذشته شد و فرنگیان رهسپار شده به ایران، گزارش سفرهایشان را در قالب سفرنامه، یادداشت منتشر می کردند. پس از زمانی چند خاورشناسی به ویژه ایران شناسی در قالب باستان شناسی، اسطوره شناسی و رشته هایی از این دست، از رشته های دانشگاه های مختلف جهان شد که از همین رهگذر خاورشناسان و ایران شناسان بسیاری در این دانشگاه ها پرورش یافتند. نگارندگان در این مقاله نخست تعریفی از ایران شناس و ایران شناسی ارائه می کنند و سپس به گونه شناسی ایران شناسان می پردازند که به سه گونه تقسیم می شوند: ایران شناسان سفید، ایران شناسان خاکستری و ایران شناسان سیاه. سپس در ادامه زندگی، آثار و نقش سیاسی رابرت چارلز زاینر یکی از ایران شناسان بنام را در کودتای 28 امرداد 1332 در دوره محمدرضا شاه پهلوی و سرنگونی دکتر محمد مصدق بررسی و چگونگی برآمدن چنین ایران شناسانی تحلیل می شود.
    کلیدواژگان: جامعه شناسی تاریخی، ایران شناسی، گونه های ایران شناسان، رابرت چارلز زاینر، فیلولوگ، ملی شدن صنعت نفت
  • سینا احمدی، رحمت شمسی، بختیار احمدی صفحات 23-49
    سرمایه اجتماعی با تامین نوعی امنیت معنایی برای افراد که به واسطه معنادهی سنت ها، ارزش ها و قواعد در زندگی افراد در جامعه حاصل می آید، افراد جامعه را از گرفتارآمدن در دامن ناهنجاری ها و انحرافات و جرایم ، به مثابه مظاهر ناامنی اجتماعی و مشارکت منفی در جامعه به دور می دارد.هدف تحقیق حاضر بررسی و شناسایی رابطه بین سرمایه اجتماعی و جرایم در بین جوانان مجرم واقع در زندان مرکزی شهرسنندج می باشد.روش مطالعه ،پیمایشی و با استفاده از نمونه تصادفی 196 نفری زندانیان مجرم( 18-39) ساله صورت گرفته است.برای تحلیل داده ها ازجداول دوبعدی و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. یافته ها نشان می دهند رابطه بین سرمایه اجتماعی و میزان جرم جوانان ازنظر آماری معناداراست به این صورت که هرچه جوانان از سرمایه اجتماعی بیشتری برخوردار باشند میزان ارتکاب به جرم آن ها کمتر و بالعکس. همچنین جوانانی که بیشتر مرتکب جرم می شوند، در فضاهای اجتماعی رشد کرده اند که از سرمایه اجتماعی پایین تری برخوردار است. پس می توان با برنامه ریزی در راستای افزایش سرمایه اجتماعی میزان بزهکاری و جرم را در جامعه مورد پژوهش کاهش داد.
    کلیدواژگان: سرمایه اجتماعی، پیوندهای اجتماعی، جرایم جوانان
  • حمید تنکابنی صفحات 51-78
    نیاز تاریخی کشور به تاسیس قانون و رویه و باور به قانون مداری و به تبع آن نیاز به تحولی نظام مند در نظام دیوان سالاری ناکارآمد، به ویژه در دوره ناصرالدین به سبب تاثیرپذیری نخبگان گیری و دولتی دوره قاجار از ارزش های جامعه غربی در این زمینه، مبدل به مطالبه ای جدی -هرچند نیمه پنهان- جامعه ایرانی گردید. برنامه های بنیادین اصلاح نظام اداری کشور و برقراری قانون و نظم در دوره صدارت میرزا تقی خان امیرکبیر در پاسخ به این مطالبه به علل و دلایل گوناگون سیاسی، اجتماعی، فرهنگی به ویژه ساخت قدرت خودکامه به انجام نرسید و با شهادت امیر معلق ماند. پس از چند سالی نوبت به صدارت میرزا حسین خان سپهسالار قزوینی رسید. براستی می توان وی را مبدع و آموزگار تاسیس قانون و قانون گذاری و پدید آوردن نهادهای مشورتی در نظام سیاسی- اداری و ساختار دولت و تدوین و اجرای برنامه های اصلاحی نظام مند جهت تحول در زیرساخت های نظام دیوان سالاری ایران دانست. قانون تنظیمات، تاسیس مجلس تنظیمات، مجلس مصلحت خانه، شورای دولت، مجلس وزراء تاسیس پست خانه جدید و برقراری رویه های نوین در نظام دیوان سالاری کشور نظیر شیوه نوین در آداب نامه نگاری رسمی، برقراری قرار اوقات در دستگاه دیوانی، تغییر در پوشش اداری کارکنان، تحول در نحوه دادن نشان های دولتی، لغو خلعت و... از جمله مولفه های اصلی و تاثیرگذار در برنامه های سپهسالار به شمار می آید.
    کلیدواژگان: قانون، قانون مداری، خودکامگی، ساختار دیوان سالاری، تحول نظامند
  • حسین حسن رضایی صفحات 79-93
    امروزه در پرتو مطالعات میان رشته ای می توان به درک و خوانش متفاوتی از متون ادبی دست یافت و از آنها لذتی دوچندان برد. مقاله حاضر با بهره گیری از چنین رویکردی، با استفاده از نظریه جرم شناسانه «پنجره شکسته»، برخی حکایت ها و ضرب المثل های ادبیات فارسی را بازخوانی کرده است. این نظریه می گوید: اگر جلوی ناهنجاری ها و جرم های کوچک گرفته نشود، جرم های بزرگ به وقوع خواهد پیوست. در مقدمه نحوه شکل گیری این نظریه و محتوای آن بیان شده، سپس نمونه های قابل انطباق با این نظریه از برخی متون مهم ادب فارسی، شامل ضرب المثل ها و حکایت ها ذکر گردیده است. پرهیزدادن افراد از انجام خطاها یا جرم های کوچک، به خاطر ترس از عادی شدن آنها بر اثر تکرار است، زیرا تکرار، اکثر امور را نزد انسان، عادی و طبیعی جلوه می دهد. از این رو نه تنها در آثار تعلیمی و اجتماعی، بلکه در اغلب متون، از جمله متون عرفانی و رساله های مذهبی نیز می توان چنین سخت گیری هایی را، در برابر خطاهای کوچک مشاهده کرد. این مقاله با استفاده از روش پژوهش اسنادی و کیفی نوشته شده است: ابتدا نظریه پنجره شکسته معرفی شده، سپس برخی متون تعلیمی فارسی مانند گلستان و بوستان سعدی به عنوان «نمونه» آماری جهت بررسی و تحلیل انتخاب شده اند.
    کلیدواژگان: نظریه پنجره شکسته، ادبیات فارسی، خطاهای کوچک، مجازات بزرگ
  • اردشیر شیری شیری، هدایت الله رضایی خواه صفحات 95-129
    پژوهش حاضر باهدف تعیین الگوهای ذهنی جامعه شناسان و روانشناسان در خصوص اعتماد اجتماعی انجام شد. روش پژوهش برحسب هدف کاربردی، به لحاظ ماهیت اکتشافی و از حیث گردآوری داده ها، توصیفی پیمایشی می باشد که با استفاده از روش کیو (کیفی کمی) الگوهای ذهنی مختلف نمونه آماری نسبت به اعتماد عمومی احصاء گردید. جامعه آماری در بخش کمی و کیفی جامعه شناسان و روانشناسان دوازده نفر (n=12) بودند که از طریق روش نمونه گیری گلوله برفی و به صورت هدفمند با آن ها مصاحبه انجام شد و در میان آن ها کارت های مربوط به گزاره های کیو توزیع گردید. داده ها با استفاده از مصاحبه مبتنی بر روش کیو (Q) گردآوری شدند که 77 گزاره نهایی شناسایی و در مرحله بعد توسط مشارکت کنندگان اولویت بندی شدند. درنهایت، بر اساس یافته ها و نتایج تحلیل عاملی کیو، مشخص شد که پنج الگوی ذهنی مختلف نسبت به مولفه های اعتماد اجتماعی وجود دارد که در بین هر الگو گزاره هایی مطابق با جهش شناختی در اعتماد شناخته شده است، همچنین الگوی غالب در بین الگوهای ذهنی شناسایی شده الگوی ذهنی امنیت گرایی (اعتماد جهت جلوگیری یا پیشگیری سوءاستفاده از نقاط ضعف، اعتماد به منظور احساس امنیت و...) هست.
    کلیدواژگان: جهش شناختی در اعتماد، اعتماد اجتماعی، روش کیو (Q)
  • بیتا قنبری، امین دایی زاده جلودار صفحات 131-157
    این مقاله به روش تطبیقی به بررسی ویژگی های اجتماعی، کنش های معنادار فاعلان جمعی، درون مایه های اجتماعی تکرارشونده، شناخت جایگاه طبقاتی نویسنده و بازتاب آن بر پیرنگ و شخصیت های رمان، ارتباط و تناظر میان ساختار ادبی و ساختار اجتماعی در رمان های دانشور پرداخته است. دانشور دو نوع زندگی را از دو طبقه ی مختلف تجربه کرده است، اما همواره با تحصیل کردگان، روشنفکران و بزرگان علم و ادب هم نشین بوده است، این تجربه های طبقاتی در آثار و شخصیت های داستان های او تاثیر گذاشته اند. زنان آثار او، از هر دو طبقه ی اجتماع، «اشراف و محروم» هستند. او شخصیت های داستان هایش رابیشتر از آدم های دور و بر خودش انتخاب کرده است. او در رمان های متاخر، شخصیت های زن را از میان دانشجویان و دانشگاهیان برگزیده است. سووشون سکوی پرتاب نویسنده برای حرکت در مدار واقع گرایی است. دانشورخط عزیمت اندیشه ی زری را از فردگرایی تا جامعه گرایی و از انقیاد تا عصیان ضد روزگار خود و از زنی احساساتی و منفعل تا مرز زنی منطقی و فعال و از عامیانه اندیشی تا پهنه ی اندیشه های فلسفی و اجتماعی پیگیری کرده است. در نتیجه عوامل مهمی چون تحولات اجتماعی و انقلاب بیرونی و درونی و ارتباط وتناظر ساختار ادبی و ساختار اجتماعی آفرینش و تحول شخصیت های داستان تاثیری به سزا دارد.
    کلیدواژگان: نقد جامعه شناختی، ساختار معنادار، فاعل جمعی، ساختار ادبی، ساختار اجتماعی، سمین دانشور
|
  • Shahin Aryamanesh, Seyed Javad Miri Pages 1-21
    One of the most important questions in the context of historical sociology is the problem of orientalistic perspective on the other and Iran. In this article, we have approached the issue of Iranology as a historical sociology Problematique. In other ways, Iranian studies has a long history and it would not be wrong to assume that Iranology, as a discipline, was born with the coming of travelers who came to learn about the culture, habits, life styles and languages of Iranian people. By the establishment of the Safavid Dynasty, Europeans became more interested in Iran and many of them visited Iran and left numerous reports and travelogues for us. Which are great sources for scholars and researchers today. After the primary phase of what could be termed as Amateur Iranology, the field of Iranian Studies was established as an academic discipline at the departments of Oriental Studies and Iranology at various universities in and centers of advanced research Europe, America and various countries in Asia or beyond. Then we have tried to define Iranology and Iranologist by categorizing three different types of Iranologists, i.e. White Iranologists, Grey Iranologists, Black Iranologists. After delineating these different types of scholarships, we have focused on the discourse represented by Robert C. Zanier who Played a significant role in the modern history of Iran in general and in the Coup against the government of Dr Mosaddegh, in particular during the early reign of Mohammad Reza Shah Pahlavi who did not favor his stubborn prime minister at all.
    Keywords: historical sociology, Iranology, Types of Iranologists, R. C. Zainer, Philology, Nationalization of Oil Industry
  • Sina Ahmadi, Rahmat Shamsi, Bakhtiar Ahmadi Pages 23-49
    Social capital is a concept that over the past 20 years has become a renewed interest. This article presents evidence that components of social capital can play a prospective role in preventing crime in Youth. The effectiveness of social capital in preventing crime is assessed using data from surveys of 196 youth in central prison of sanandaj city. The data from the two-dimensional and Pearson correlation coefficient was used. The findings show that the relationship between social capital and Youth crime is significant. Also the results showed Youth crime rates lower with more social capital and vice versa. Therefore planning to increase social capital can be reduced amount of delinquency and crime.
    Keywords: Social capital, Social cohesion, crime, youth
  • Hosein Hasanrezaee Pages 79-93
    These days in the light of interdisciplinary studies it has become possible to read and understand literary texts in a different way and enjoy twice as much. The current article re-reads some of the tales and the sayings of Persian literature with the use of this approach as well as the use of criminological theory of “broken window”.This theory says: If the abnormalities and petty crimes do not stop, Great masses will happen.The introduction of this article discusses the way that this theory and its content have been formed. Then, some literary examples, applicable to this approach like Saadi’s Boostan, have been discussed. People are usually warned from committing small crimes or low level wrong doings because of the fear of naturalization of these deeds as a result of repetition of these deeds. Repetition makes many affairs seem natural for human beings. From this point of view, we can see such hard warnings not only in the social and educational texts but also in the mystical and religious texts. This article is written by the use of documentary and qualitative method . First, the broken window theory is presented. Then, for Sample statistics, some persian literature didactive texts such as Saadi's Gulistan and Bostan are selected for analysis.
    Keywords: Broken window theory, Persian literature, small mistakes, big punishment
  • Ardashir Shiri, Hedayatollah Rezaeekhah Pages 95-129
    The present study was conducted with the aim of determining psychologists and sociologists’ mentality of social trust. Based on the purpose, the research method is applied, regarding the nature it is exploratory, and with regard to data collection it is a descriptive survey. Using the Q-methodology (quantitative-qualitative) the sample’s different patterns of mind about social trust were studied. The sample for the qualitative and quantitative part included 12 psychologists and sociologists selected through the snowball sampling that were interviewed purposefully and received the Q cards. The data was collected through the Q-methodology-based interviews and yielded 77 final propositions or items. The propositions were then prioritized by the participants in the next stage. In the end, the findings and the Q factor analysis indicated that there are five different mentalities of the components of social trust, and in each mentality or pattern propositions related to the cognitive leap of trust (faith) are identified. Moreover, the dominant pattern among the indentified mental patterns is the security-oriented mentality (i.e. trust to prevent the exploitation of weaknesses, trust to have a sense of security, etc.).
    Keywords: Cognitive Leap of Trust (Faith), Social Trust, Q-Methodology
  • Bita Qanbari, Amin Daeezadeh Pages 131-157
    This paper focuses on the comparative method to study social features, meaningful action that collective subject, Social themes repetitive, identifying class status and its reflection on the plot and characters in the novel author, relationship and dialogue between the structure of the novel by literary scholar and social structure .Has experienced a scholar of life from two different class, but always with educated, intellectuals and scholars of science and literature have been settled, those experiences have affected class in the works and characters of his stories. Daneshvar 's novels characters, are both social class, "the nobility and the poor". The findings show that most of the people he has chosen characters in his stories their environment In his later novels, female characters chosen from among the students and the academics. Sowva-Shoon's novel the rise of the author to run for the realism circuit. Danshvr the starting point of Ali's idea of individualism to community-oriented, From submission to revolt against his life, the woman emotional and rational, and active and passive woman to the point of thinking to the realm of popular social viewpoint. As a result of has a significant influence social change and revolution to factors such as internal and external communication and correspondence literary structure and social structure in the creation and evolution of the characters in the story.
    Keywords: sociological criticism, meaningful structure, collective subject, literary structure, social structure, Semin Daneshvar