فهرست مطالب

مجله مخاطرات محیط طبیعی
پیاپی 5 (بهار 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/02/31
  • تعداد عناوین: 6
|
  • تحلیل خطر زمین لرزه و تهیه نقشه های پهنه بندی شتاب در محدوده جزیره خارک
    مهدی زارع *، سید احمد هاشمی، رویا رحمانی صفحات 1-12
    موقعیت ایران که بر روی کمربند آلپ-هیمالیا قرار گرفته، به عنوان یکی از مناطق زلزله خیز جهان بشمار می رود. جزیره خارک بخشی از کمربند چین خورده-رانده زاگرس واقع در حاشیه شمال شرقی پلیت عربی است. در این مقاله منطقه مورد مطالعه براساس ویژگی های زمین شناسی به 11 ایالت لرزه زا تقسیم بندی گردیده است. همچنین براساس ویژگی لرزه شناسی، پارامترهای لرزه خیزی آنها محاسبه شدند. بعلاوه دوره بازگشت ایالت ها نیز تهیه گردید. در نهایت با استفاده از روابط کاهندگی مناسب نقشه های پهنه بندی خطر زمین لرزه منطقه تهیه گردید که بر اساس این مطالعات بیشینه شتاب جنبش نیرومند زمین برای دوره بازگشت 475 سال در منطقه 36/0 بدست آمد.
    کلیدواژگان: جزیره خارک، زمینلرزه، ایالت لرزه زا، بیشینه شتاب زمین
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تحلیل مدیریت ریسک و بحران زلزله بم با بهره گیری از تکنیک Swot
    صمد فتوحی، مریم حسین پور *، یاسمن یاری صفحات 15-26
    سوانح و حوادث طبیعی سالانه سبب خسارت های بسیار قابل توجه جانی و مالی در کشور می شود. با توجه به موقعیت کشور و نحوه قرار گیری شهرها در نقاط آسیب پذیر از لحاظ زلزله، ضرورت پرداختن به این مساله امری بدیهی است. یکی از ضروری ترین اقدامات و مسائل، به کارگیری اصول مدیریت بحران به منظور کاهش مخاطرات، آمادگی، مقابله، بازسازی و بازتوانی است. بنابراین مدیریت بحران فرایندی پویا در قالب اقداماتی سنجیده می باشد. که پیش از وقوع بحران، در زمان وقوع بحران و بعد از وقوع بحران انجام می شود. هدف از این پژوهش ارزیابی و تحلیل و بررسی ریسک مخاطره زمین لرزه بم است.که مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات و ارائه ی استراتژی های مدیریت بحران و ریسک زلزله بم از روش و تکنیک ماتریس تحلیلی Swot بهره گرفته شده است. نتایج حاصل ازاین پژوهش نشان می دهد که مدیریت زلزله بم دارای نقاط ضعف زیادی بوده است. از نتایج این پژوهش می توان برای مدیریت بحران در سایر زلزله های کشور ایران استفاده کرد. این پژوهش از نوع کاربردی و روش پژوهش معیاری - تحلیلی است.
    کلیدواژگان: مدیریت، ریسک، بحران، زلزله، تکنیکSWOT
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • ارزیابی شدت فرسایش بادی منطقه جزینک سیستان با استفاده از مدل IRIFR
    فرهاد ذوالفقاری*، حسن خسروی صفحات 27-45
    هدف اصلی این پژ‍وهش بررسی و تهیه نقشه فرسایش بادی توسط مدل اریفر می باشد. در این پژوهش از مدل تجربی IRIFRکه در سال 1375 توسط محققان کشور برای شرایط اقلیمی ایران تدوین و ارایه شده است با بهره گیری از GIS استفاده گردید. ابتدا نقشه واحدهای کاری تهیه و سپس عوامل 9 گانه موثر در فرسایش بادی شامل سازند زمین شناسی، شکل اراضی و پستی و بلندی، وضعیت باد و شرایط خاص اقلیمی، خاک و پوشش سطحی، پوشش گیاهی، فرسایش بادی، رطوبت خاک، نهشته های بادی و عملیات مدیریتی در هریک از واحدهای کاری مورد بررسی قرار گرفت و امتیاز لازم بر اساس مدل به آنها داده شد. برای هر یک از عوامل مذکور یک لایه رستری در محیط GIS ساخته شد. نتیجه بررسی ها در این منطقه نشان می دهد که بیشترین امتیاز مربوط به تپه های و پهنه های ماسه ای و اراضی شور و پف کرده با میزان رسوبدهی 4/3879 تن بر کیلومتر مربع در سال می باشد و کمترین امتیاز مربوط به واحد کاری دشت ریگی متوسط با تراکم کم تا متوسط و میزان رسوبدهی سالانه 73/708 تن بر کیلومتر مربع در سال می باشد. همچنین از کل منطقه مورد مطالعه 74/35 درصد معادل 36/46491 هکتار در کلاس زیاد و 73/63 درصد منطقه معادل 43/82902 هکتار در کلاس متوسط فرسایش بادی قرار دارد.
    کلیدواژگان: فرسایش بادی، IRIFR، سیستان، میزان رسوبدهی، _ GIS
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی پتانسیل رخداد زمین لرزه در شهر تبریز
    مجتبی مهرپویان، محسن جامی*، محمد مهدی خطیب، نازنین سرحدی صفحات 45-59
    با توجه به بررسی های لرزه زمین ساختی، گستره تبریز و پیرامون آن در پهنه ای با خطر لرزه ای بالا قرار دارد. گسل های لرزه زایی چون گسل شمال تبریز، تسوج، شبستر، جنوب میشو، شمال میشو و... در فاصله کمی نسبت به شهر تبریز قرار دارند. با توجه به فاصله کم این گسل ها نسبت به شهر تبریز و گزارش چندین زمین لرزه تاریخی مخرب در طول تعدادی از این گسل ها، رخداد زمین لرزه مخرب در طول هر یک از آنها سبب اعمال نیروهای قابل توجه و ایجاد لرزش هایی باPGAافقی متوسط تا بالایی در ساختگاه تبریز می شود. گسل شمال تبریز که در مجاورت بلافصل شهر تبریز قرار دارد، بیشترین تهدید لرزه ای را برای شهر تبریز دارد، به طوریکه که این گسل در دوره های 50 و100 ساله با احتمال تجاوز 64%، پتانسیل ایجاد زمین لرزه ای با PGA افقی میانگین به ترتیب g18/0 و g23/0 در شهر تبریز را دارا می باشد. با توجه به نقشه های PGA افقی میانگین رسم شده در این تحقیق، شهر تبریز در دوره های 50، 100 و 475 ساله با احتمال تجاوز 10% در پهنه ای با خطر لرزه ای بسیار بالا و در دوره 100 ساله با احتمال تجاوز 64% در پهنه ای با خطر لرزه ای بالا قرار دارد. براساس رابطه گوتنبرگ-ریشتر و با توجه به پیشینه لرزه خیزی شهر تبریز، دوره بازگشت زمین لرزه ای با بزرگای 7Ms=و4/7Ms=در این شهر به ترتیب 291 و 558 سال می باشد.
    کلیدواژگان: بررسی های لرزه زمین ساختی، چشمه های لرزه زای گستره تبریز، گسل شمال تبریز، PGA افقی میانگین
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • کاربرد تحلیل شبکه (ANP) در بررسی پتانسیل وقوع زمین لغزش در محدوده محور و مخزن سد قلعه چای
    شهرام روستایی، لیلا خدایی*، داود مختاری، خدیجه رضاطبع، فاطمه خدایی صفحات 59-74
    مدیریت بلایای طبیعی نیازمند اطلاعات مکانی، جهت آمادگی در برابر خطرات و کاهش روند آنها می باشد. در این زمینه ارزیابی پتانسیل وقوع زمین لغزش در منطقه ای که به دلیل وضعیت جغرافیایی و ساخت و سازهای انسانی مستعد لغزش می باشد ضروری می نماید. سد مخزنی قلعه چای واقع در حوضه آبریز قلعه چای در شهرستان عجب شیر، یکی از این نوع نواحی می باشد. اهمیت بررسی ساختگاه سازه های مهندسی، بویژه در محل محور و مخزن سدها از دیدگاه خطر زمین لغزش به حدی است که اکنون این مسائل در گروه های مهندسین مشاور بزرگ، در جهان با دقت و در برنامه مطالعات اصلی در نظر گرفته می شود. به این ترتیب مشاهده می گردد که، عدم توجه به مساله وجود زمین لغزه های قدیمی و یا احتمالی آینده، موجب خواهد شد که در صورت ایجاد سد در محل های انتخابی، در اثر وقوع زمین لغزه ها درآینده، خسارت های مالی و جانی فراوانی به بار آید. در این تحقیق، از روش تحلیل شبکه ای ANP))، یک روش چندمعیاره تصمیم سازی برای انتخاب مناطق مستعد وقوع زمین لغزش درمحدوده محور و مخزن سد قلعه چای عجب شیراستفاده شده است. انتخاب مناطق مستعد برای وقوع زمین لغزش موضوعی پیچیده و نیازمند توجه به عوامل متعددی است .در این پژوهش از چند معیار( شیب، جهت شیب، لیتولوژی، کاربری زمین، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، فاصله از جاده، طبقات ارتفاعی) برای تعیین مناطق مستعد استفاده شده است. فرآیند تشخیص مناطق مستعد برای وقوع زمین لغزش طی چند مرحله انجام شده است. نتایج نشان داد که فرآیند تحلیل شبکه با نقشه پراکنش زمین لغزش ها 33/67 درصد تناسب دارد. همچنین تفسیرضرایب نشان داد که، معیارهای، کاربری اراضی،جهت شیب ، طبقات ارتفاعی نقش مهمی در وقوع زمین لغزش های منطقه دارند.
    کلیدواژگان: سد قلعه چای، فرایند تحلیل شبکه (ANP)، ماهواره لندست، زمین لغزش
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • اقلیم شناسی سیلاب ناشی از بارش سنگین 4 فوریه 2006 استان لرستان
    عباسعلی آروین، جواد محمدی نژاد صفحات 75-90
    بررسی شرایط رخداد بارش یکی از پارامترهای مهم در مطالعات اقلیمی و رفتار سیستم های جوی موجد سیل است. هدف این پژوهش بررسی اقلیم شناختی وقوع سیل 4 فوریه 2006 در استان لرستان است. این بارش در کمتر از 24 ساعت در بیش از 15 ایستگاه، بارش های بیش از 70 میلیمتر را ثبت نمود و باعث ایجاد سیلاب و خسارت در مناطق جنوبی استان گردیده است.
    در این پژوهش از داده های بارش 64 ایستگاه استان استفاده شد. همچنین فایل رقومی نقشه های فشار سطح دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، وزش رطوبتی و نقشه های باد مداری به ترتیب در سطوح 1000، 500، 700 و 200 میلی باری از مرکز دا ده های جوی و اقیانوسیNCEPتهیه گردید.روش کار بر مبنای تحلیل همدیدی محیطی به گردشی بوده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد سه عامل اصلی؛ وجود کم فشار سطح زمین در منطقه بروز سیل، قرارگیری فرارفت بادهای غربی بر روی کم فشار سطح زمین و انطباق چپ خروجی محور رودباد جنب حاره بر روی منطقه فرارفت بادهای غربی از مهمترین علل وقوع سیل در منطقه بوده است. قرارگیری راست ورودی رودباد جبهه قطبی بر منطقه فرارفت بادهای غربی در روز وقوع سیل در تقویت اثر رودباد جنب حاره و نهایتا تشدید ناپایداری بسیار موثر بوده است.
    کلیدواژگان: الگوهای سینوپتیکی، رودباد، بارش سنگین، لرستان
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • Seismic Hazard Analysis and Developping the Acceleration Zoning Maps in the Khark Island, Persian Gulf Iran
    Mehdi Zare *, Seyyed Ahmad Hashemi, Roya Rahmani Pages 1-12
    Khark Island is located in the southern margin of the Zagros folded belt in the northeast of the Arabian plate. This study is focused on active geological characteristics of the area understudy, where there is defined 11 seismogenic zones. The seismicity parameters are assessed for these zones based on seismicity characteristics, as well as the return period of the earthquakes. Using the reliable attenuation relationships, the seismic hazard zoning maps are developed in which the PGA of 0.36 is found for the 475 years return period.
    Keywords: Khark Island, earthquakes, Seismic State, Peakg round, Acceleration
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Risk Management Analysis and Bam Earthquake Crisis Using Swot Technique
    Samad Fotouhi, Maryam Hoseinpoor *, Yasaman Yari Pages 15-26
    Natural events and accidents cause lots of financial and life damages in the country yearly. It is important to pay more attention about this problem according to the country location and placement of cities on earthquake_ prone areas. One of the necessary measures is to use principles of crisis management in order to reduce risks, vigilance, confronting, reconstruction, rehabilitation. So crisis management is a dynamic process in the form of deliberate action, that is used before, during and after the crisis.The purpose of this research is to assessment and analysis of the bam earthquake hazard risk.
    This research has used swot technique analytic matrix in order to analysis information and present crisis management sterategies and bam earthquake risk.The results of the research show that disaster management has a lot of weaknesses. The results of this study can be used to manage the crisis in country of Iran in other earthquake. This research is an applied and normative _ analytical research.
    Keywords: Management, risk, Crisis, Earthquake, Swot Technique
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Assessment of Wind Erosion Intensity by IRIFR Model Case Study: Jazinak, Sistan, Iran
    Farhad Zolfaghari *, Hasan Khosravi Pages 27-45
    The main objective of this research is an investigation and preparing of wind erosion intensity map. IRIFR model used in this study which has been developed by Iranian researchers for Iran’s climatic conditions. At first, the working unit map was prepared Then nine effective factors in wind erosion such as Geological Formation, Landform and Topography, Wind and Climatic Conditions, Soil Surface, Plant Cover, Wind Erosion, Soil Moisture, Deposits of Wind and Management Process are determined for each working unit. Each factor scored according to IRIFR model and for each one a raster GIS layer was created. According to the results, active sand dunes and Saline Lands showed the highest value with the rate of annual sedimentation more than 3879.4 ton/km2 ,while medium sandy plain with low density showed the least value with an annual rate of sedimentation of 708.73 ton/km2. Also in whole area, 35.74 percent equivalent 46491.36 hectares are classified in high class and 63.73 percent equivalent 82902.43 hectares are classified in medium class of wind erosion.
    Keywords: Wind Erosion, IRIFR, Sistan, Sedimentation, GIS
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Evaluating the Potential of Occurrence of Earthquake in City of Tabriz
    Mojtaba Mehrpuoyan, Mohsen Jami *, Dr Mohamadmehdi Khatib Pages 45-59
    According to the seismotectonic study, Tabriz region and its surrounding have been in an area with high seismic risk. Main and Seismic faults such as The North Tabriz Fault, Tasuj, Shabestar, South Misho, North Misho, etc… are placed at a little distance from Tabriz. Since the little distance of thses faults and some records of earthquakes along their length in past, occurrence of a destructive earthquake along each of those faults in feature can exert shakes with moderate to high horizontal PGA at the site of Tabriz city. The North Tabriz Fault that placed in the vicinity of Tabriz has expected the greatest threat of earthquakes for this city so that this fault in 50 and 100yr periods, with 64% probability of exceedance has the potential of creating an earthquake with horizontal peak ground acceleration (PGA) 0/23g and 0/18g in Tabriz city. Attention to average horizontal PGA maps drawing in this paper, Tabriz city in 50, 100 and 475yr periods with 10% probability of exceedance has placed in area with very high risk of earthquake and in 100yr period with 64% probability of exceedance has placed in area with high risk of earthquake. Based on Gutenberg- Richter relation and seismicity of Tabriz city, recurrence periods of earthquake with Ms=7 and Ms= 7/4 in this city are 291 and 558 years.
    Keywords: Seismotectonic Analyses, Seismic Sources on Tabriz Region, The North Tabriz Fault, Average Horizontal PGA
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Application of Analytic Network Process (ANP) in the Investigation of Landslide Potential in the Axis Range and Reservoir of Ghaleh Chai Dam
    Dr Shahram Roostaei, Lila Khodaei *, Dr Davood Mokhtari, Fateme Khodaei Pages 59-74
    The indication of the potential landslides in the area which due to geographical condition and the construction of human is prone to landslides is necessary, Ghalah Chai dam is one of these areas .In this study Analytic Network Process (ANP) Was Valuated .For this study the Image TM, 2011 Landsat was used. The maps of effective factors of landside (slope, aspect, lithology, land use, distance to fault, distance from river, distance from roads, elevation) were prepared in the GIS environment. Afterward it was crossed by the layer of sparseness of landsides and the hazard zoning maps of landside was produced in the above mentioned methods. The results showed that among eight factors effective factors, landuse, Aspect and Elevation have a greater role in the occurrence of landslides. Also comparison of the degree of fit between landslide distribution and zoning map of the mentioned method showed that, the analytic network process with 67/33% fitness better performance in identi fying risk areas in the study area.
    Keywords: Ghaleh Chai Dam, Analytic Network Process (ANP), Landsat Satellite, Landslide
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Synoptic Survey of Floods Caused by Heavy Rainfall of 4 February 2006 in the Lorestan Basin
    Dr Abbasali Arvin, Javad Mohamadinejad Pages 75-90
    Synoptic patterns is one of the important parameters in climate studies and atmospheric behavior of the system causing flooding in any area. This study examined the Synoptic conditions in the February 4, 2006 flood basin of Lorestan. The aim of this study was to assess the flood Synoptic February 4, 2006 in the province of Lorestan Basin This rainfall recorded rainfall over 70mm in excess of 15 rain gauge and synoptic stations and cause flooding and damage in southern of province. Rainfall data from 64 stations in the study area were used up. Rainfall data were used from 64 stations in this study. The digital files maps of sea level pressure, geopotential height of level 500mb, blowing moisture level of 700mb and U-wind of level of 200mb were provided of NCEP data center.The results show that three factors exist floods damage; low surface pressure in this area, located west wind advection on ground low pressure and adaptation of left output shaft of subtropical Jet-Stream on advection of westerly winds are the main cause of the flood in this basin. Overlaying of right entrance of Polar Front Jet-Stream on advection of westerly winds has been very effective in enhancing the instability
    Keywords: Synoptic Pattern, Jet-Stream, Heavy Rain, Lorestan
    Abstract View Paper Original: Persian