فهرست مطالب

نشریه پایداری، توسعه و محیط زیست
سال دوم شماره 4 (زمستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/11/16
  • تعداد عناوین: 5
|
  • امیرحسام حسنی، مهفام اسکندری*، مجتبی صیادی صفحات 1-15
    صد برابر شدن کاربرد کودهای شیمیایی در ایران در 40 سال اخیر، آثار و عوارض بد آن را به تدریج با آلودگی خاک و آب پدیدار می کند. با توجه به تامین بخش زیادی از آب شرب روستاهای شهرستان شمیرانات از منابع آب زیرزمینی و به دلیل وجود زمین های کشاورزی و باغات فراوان و مصرف کود شیمیایی در این منطقه، پایش کیفیت آب های زیرزمینی آن ضروری می باشد. لذا این تحقیق در سال 1389 با هدف بررسی اثرات کودهای شیمیایی بر منابع آب زیرزمینی روستاهای شهرستان شمیرانات انجام گرفت.
    پژوهش فوق یک مطالعه توصیفی از نوع مقطعی تحلیلی می باشد که برای انجام آن از آب 5 حلقه چاه در 5 روستا به طور فصلی نمونه برداری صورت گرفت و پارامترهای نیترات، فسفات و پتاسیم آب چاه های فوق، اندازه گیری شدند.
    نتایج نشان می دهد غلظت های نیترات، فسفات و پتاسیم آب چاه های مورد مطالعه به ترتیب در محدوده 25 – 5 میلی گرم بر لیتر ، 24/0 – 0 میلی گرم بر لیتر و 20 – 2 میلی گرم بر لیتر قرار داشته اند.
    پایین تر بودن مقادیر اندازه گیری شده از میزان تعیین شده در استاندارد ملی آب آشامیدنی ایران و عدم وجود همبستگی آماری بین مقادیر نیترات، فسفات و پتاسیم با میزان مصرف کود، نشان دهنده استفاده بهینه از کودهای شیمیایی و سلامت آب های زیرزمینی در محدوده مطالعاتی می باشد. اما به دلیل وجود فسفات در آب چاه هنزک، پایش مداوم آب این چاه توصیه می شود.
    کلیدواژگان: کودهای شیمیایی، آب های زیرزمینی، پایش، شهرستان شمیرانات
  • برآورد ظرفیت برد در پارک ملی کویر جهت توسعه اکوتوریسم(مطالعه موردی مسیر قصر بهرام - عین الرشید)
    عبدالله سالاری*، رضا ارجمندی، رکسانا موگویی صفحات 17-24
    توریسم صنعت روبه رشدی است که اکوتوریسم از شاخه های سریع الرشد آن می باشد. توریسم انبوه از مصادیق توسعه ناپایدار است. اثرات بارز تجاری سازی این صنعت لطمه های جبران ناپذیری به منابع طبیعی که ما وابسته آن ها هستیم وارد می کند در حالی که مفهوم اکوتوریسم حفاظت همزمان محیط زیست و توسعه را در بر می گیرد. ظرفیت برد یکی از ابزارهای اساسی برای حفاظت از جنبه های اکولوژیکی، تنوع زیستی و گونه های نادر در مناطق دارای پتانسیل توریسم تاریخی- طبیعی می باشد. مدیریت ظرفیت برد نه تنها شامل شاخص های محیط ریست، اجتماع و اقتصاد بلکه به میزان رضایت مندی بازدیدکنندگان و اثرات آن توجه دارد. بنابراین براورد ظرفیت برد یکی از ابزارهای مفید در مدیریت محیط زیست به شمار می رود.
    پارک ملی کویر در کویر مرکزی ایران واقع شده است. مساحت این پارک 442212 می باشد و مجموعه ای کم نظیر از چشم اندازها، تنوع زیستی و آثار تاریخی را با آب و هوای فرح بخش در فصول پاییز و زمستان در اختیار بازدیدکنندگان قرار می دهد. از دیگر جاذبه های مناطق آسمان شب کویر می باشد که برای نجوم دوستان بسیار جذاب است. در این نوشتار روشی برای برآورد ظرفیت برد اکوتوریسم در بخشی از پارک ملی کویر در راستای استفاده پایدار و بهینه از این منابع ارایه شده اسمت. امید است با معرفی این ابزار، به برنامه ریزی در جهت بهبود وضعیت اکوتوریسم در کل منطقه با عنایت بیش تر پرداخته شود. روش به کارگرفته شده در این تحقیق استفاده ازپرسش نامه و راهنمای تعیین ظرفیت برد گردشگری در مناطق حفاظت شده IUCN بوده است.
    بازدیدهای میدانی مکرر نشان داد، مسیر قصر بهرام تا عین الرشید بیش ترین بازدید را در دو فصل بهار و پاییز دارا می باشد. مسیر قصر بهرام تا عین الرشید به عنوان مسیر شاخص انتخاب گردید و سپس ظرفیت برد فیزیکی (PCC) معادل 1000 نفر ، ظرفیت برد واقعی (RCC) معادل 147 نفر و ظرفیت برد موثر (ECC) معادل 80 نفر در این مسیر محاسبه گردید.
    کلیدواژگان: اکوتوریسم، پارک ملی کویر، ظرفیت برد فیزیکی (PCC)، ظرفیت برد واقعی (RCC) و ظرفیت برد موثر(ECC)
  • لعبت تقوی* صفحات 25-39
    رشد روز افزون جمعیت، توسعه فعالیتهای اقتصادی و بالارفتن سطح استانداردهای زندگی سبب افزایش چشمگیر تقاضای آب شده است. در ایران سرانه آب تجدیدشونده با افزایش جمعیت کاهشیافته و از نظر معیارهای جهانی به مرز بحران نزدیک می شود. لذا بهرهبرداری بهینه از منابع آب در مدیریت آن نقش مهمی دارد. با توجه به تاکید متن سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در سال 1404 و برنامه های توسعه بر لزوم برخورداری از سلامت، امنیت غذایی، فرصت های برابر، محیطزیست مطلوب، رشد پرشتاب و مستمر اقتصادی، ارتقا نسبی سطح درآمد سرانه و رسیدن به اشتغال کامل، جایگاه و اهمیت بخش آب در رسیدن به این اهداف امری غیر قابل انکار است. اگرچه جهت نیل به اهداف مذکور چالشهایی وجود دارد. بهمنظور شناخت بهتر چالشها و مدیریت آنها میبایست نگاه دقیقتری بر وضعیت موجود داشته باشیم که این امر از طریق معرفی شاخصها و کمینمودن آنها صورت میپذیرد. روش توصیفی تحقیق حاضر به همراه مدل کمی استفاده شده میتواند گویای وضعیت پایداری بخش منابع آبی باشد. نتایج تحقیق حاضر گویای آن است که وضعیت پایداری بخش منابع آبی در بازه صفر تا یک حدود 0.11 می باشد که برنامه ریزی و مدیریت بهتری را میطلبد.
    کلیدواژگان: منابع آب، برنامه های توسعه، پایداری، مدل
  • سپیدا دارابی، سیدعلی جوزی* صفحات 42-51
    اقلیم و توریسم به عنوان اجزای اصلی یک سیستم به متدهای مختلف بر یکدیگر تاثیر گذاشته و در تعامل با یکدیگر بحث جدیدی را به عنوان اقلیم شناسی توریسم مطرح می نماید. اقلیم از دیدگاه برنامه ریزی گردشگری بسیار اهمیت دارد و گردشگران به طور معمول در جستجوی اقلیم مطلوب یا اقلیم آسایش هستند. این مطالعه با هدف تعیین شاخص اقلیم گردشگری شهرستان بم انجام گرفته است. شاخص اقلیم گردشگری (TCI) با استفاده از 7 پارامتر اقلیمی به بررسی شرایط آسایش گردشگری از نظر اقلیمی در یک منطقه می پردازد و زمان های مناسب برای گردشگری را در یک منطقه تعیین می کند. به این منظور ابتدا داده های هواشناسی مربوط به ایستگاه های سینوپتیک هواشناسی منطقه جمع آوری گردید و مقدار شاخص برای هر یک از ایستگاه ها به صورت نقطه ای محاسبه شد و سپس با تبدیل داده های نقطه ای به سطح وضعیت اقلیم گردشگری در پهنه های مختلف محدوده مورد مطالعه مشخص گردید و در نهایت با بررسی ویژگی های اکولوژیک منطقه و تهیه نقشه توان، پهنه هایی از شهرستان بم که دارای پتانسیل مناسب برای توسعه گردشگری می باشند شناسایی شده اند. با توجه به نقشه های توان، بیش ترین مساحت مربوط به پهنه هایی با شرایط نامناسب برای گردشگری می باشد و مناطقی که دارای توان تا اندازه ای مناسب برای گردشگری می باشند، در بخش های جنوب غربی شهرستان قرار گرفته اند. براساس نقشه های اقلیم گردشگری منطقه، چهار ماه از سال که شامل مارس (اسفند)، آوریل (فروردین)، اکتبر (مهر) و نوامبر (آبان) شاخص TCI در وضعیت عالی قرار دارد و بهترین زمان برای استفاده گردشگران از منطقه می باشد. پایین ترین مقدار شاخص مربوط به ماه های ژوئن (خرداد) و جولای (تیر) می باشد که شرایط اقلیم گردشگری در وضعیت قابل قبول است.
    کلیدواژگان: گردشگری، اقلیم، شاخص اقلیم گردشگری (TCI)، شهرستان بم
  • شیرین شیرازیان *، عطیه خطیبی صفحات 73-85
    یکی از موضوعات مهم حقوق بین الملل محیط زیست که در سال های اخیر توسعه زیادی پیدا کرده است، حفاظت محیط زیست آب راه های بین المللی است. در واقع، مدیریت و حفاظت محیط زیست آب راه های بین المللی یکی از دغدغه های مهم بین المللی اعم از منطقه ای و جهانی بوده است. تدوین بسیاری از مقررات و معاهدات بین المللی در این خصوص، نشان دهنده گرایش جامعه جهانی به یافتن راه کار اساسی برای حل مسایل مربوط به منابع آبی، به ویژه بهره برداری از منابع آبی و حفاظت محیط زیست آن ها بوده است و بدون شک این تلاش ها به تصویب کنوانسیون های متعددی در این باره از قبیل: قواعد هلسینکی 1966، کنوانسیون حفاظت و بهره برداری از دریاچه ها و آب راه های بین المللی هلسینکی 1992 و کنوانسیون حقوق استفاده از آب راه ها در مصارف غیر کشتیرانی نیویورک سال 1997 منجر گردید که ابزاری برای حل مشکلات مربوط به آب راه ها به شمار می آید. در این پژوهش تلاش شده است ضمن بررسی قواعد و مقررات حاکم بر این حوزه حقوق بین الملل، به بررسی جایگاه توسعه پایدار در حقوق آبراه های بین المللی پرداخته می شود.
    کلیدواژگان: آب راه های بین المللی، توسعه پایدار، حفاظت محیط زیست، حقوق بین الملل محیط زیست
|
  • Amirhesam Hasani, Mahfam Eskandari *, Mojtaba Sayadi Pages 1-15
    Increasing the application of chemical fertilizers 100 times in Iran during 40 years, soil and water resources have been becoming contaminated gradually. Because of providing a significant portion of drinking water demand in Shemiran villages from groundwater resources and existing many agricultural lands and gardens as well as using chemical fertilizers there, monitoring of groundwater quality in this region is vital. Therefore, this research was performed in 1389 in order to investigate the effects of chemical fertilizers on Shemiran villages’ groundwater.
    This research was an analytical and descriptive research so for doing it, the water of 5 wells in 5 villages were sampled seasonally and their nitrate, potassium and phosphate concentration were measured.
    The results showed that nitrate, phosphate and potassium concentration were in the range of 5-25, 0-0.24 and 2-20 mg/L respectively.
    Meeting drinking water standard of Iran and no relation between nitrate, potassium, phosphate concentrations and the quantity of used fertilizers showed that the chemical fertilizer use in the studied region was efficient and groundwater of the studied region was clean. But due to existing phosphate in Henzak well, constant monitoring of its water is recommended.
    Keywords: Chemical fertilizers, Groundwater, Monitoring, Shemiran sub province
  • Estimating carrying capacity in the Kavir National Park for Developing Ecotourism
    Abdollah Salari *, Reza Arjomandi, Roxana Moogouei Pages 17-24
    Now a day Ecotourism has a special situation in political and public associations and environmental NGOs.
    Its significant influences have perceived on sustainable development, establishment of financial mechanism, incomes and GNP enhancement, in general.
    Kavir national park is located in central deserts of Iran. The area of this park is equal to 442212 hectares and it envelopes fantastic landscapes, rich biodiversity, many historical monuments and pleasant climate during spring and autumn. We can also observe beautiful sky in night especially for astronomical purposes in this area.
    The main purpose of this research is pondering present condition of ecotourism and to estimate ecotourism carrying capacity of the kavir national park in planning for ecotourism development.
    Because this area is very expand and main route is located between Qasre Bahram-EynoRashid we choose this way for estimating.
    At the end effective carrying capacity of this route for ecotourist Admission was estimated 80 people per day.
    Keywords: Ecotourism, Kavir national park, Carrying capacity, Qasre Bahram, EinoRashid
  • Lobat Taghavi * Pages 25-39
    Recently, population growth, economic development, and propensity to high standards of living have increased the demand for water. Renewable water per capita in Iran was reduced due to population growth and leads it to the border crisis based on global standard. Therefore, the utilization of water resources management plays an important role in Iran. Furthermore, according to the plan to visions in Islamic Republic of Iran in 1404 and plans to develop the necessary health, food security, equal opportunities, favorable environment continuous economic growth, enhance the relative per capita income and achieve full employment, importance of water in achieving these objectives is undeniable. Although there are challenges to achieve these goals. In order to understanding the challenges and managing them should have a more attention at the present situation in which This will be done through the introduction of indexes and quantitative them. This descriptive study with a quantitative model can indicate the status of sustainable water resources. The results indicate that the sustainability of water resources in the range of 0 to 1 is 0.11, which has a demand an improved management and planning.
    Keywords: Water resources, Plans of development, Sustainable, Modeling
  • Sepida Darabi, Seyed Ali Jozi * Pages 42-51
    Climate and tourism as the main components of a system affect each other in different ways and raise a new subject as tourism climatology. Climate is very important from the perspective of tourism planning and tourists usually look for favorable climate or comfortable climate. This study was conducted to determine tourism climate index in the Bam county. Tourism climate index (TCI) uses 7 climatic parameters to study the comfortable climatic conditions of tourism and determine the right times for tourism in an area. For this purpose, first the meteorological data related to synoptic meteorological stations were collected and the index was calculated as point for each station. Then, the study area was specified by converting the point data to the status of tourism climate at different zones and finally by studying the ecological features of the area and preparing the potentiality map, the zones which have the appropriate potential for tourism development have been identified. The largest area is related to the zones with unpleasant conditions for tourism and the areas with a high potential for tourism are located in the southwest parts of the county. According to the maps of tourism climate of the area, four months of the year that include March (Esfand), April (Farvardin), October (Mehr), and November (Aban), TCI is in an excellent condition and are the best times for tourists to use the area. The lowest index is related to the months of June (Khordad) and July (Tir) when the tourism climate conditions are acceptable.
    Keywords: Tourism, Climate, Tourism Climate Index (TCI), Bam county
  • Shirin Shiraian *, Atieh Khatibi Pages 73-85
    One of the most important issues of international environmental law in recent years is non-navigational uses of international watercourses especially its environmental protection. In fact, management and environmental protection of international watercourses is one of the most important international issues in regional and global scope. In this perspective, the development of many international regulations and conventions shows the tendency of the international community to find a fundamental solution to problems related to water resources, international watercourses and its environmental protection. It is clear that the international efforts to ratify several conventions in this regard, such as the rules of the Helsinki 1966 Helsinki Convention on the protection and utilization of international lakes 1992 and United Nations Convention on the Law of the Non-Navigational Uses of International Watercourses New York 1997 demonstrate international solidarity to solve international watercourses problems. In this study, we have tried to analyze the rules on this part of international law while analyzing the sustainable development position in international watercourses law.
    Keywords: International watercourses, Sustainable Development, Protection of environment, International Environmental Law