فهرست مطالب

پژوهش نامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی - سال پنجم شماره 2 (پیاپی 10، پاییز و زمستان 1395)

پژوهش نامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی
سال پنجم شماره 2 (پیاپی 10، پاییز و زمستان 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/10/18
  • تعداد عناوین: 6
|
  • مقیاسها و روش های اندازه گیری و تقسیم آب در ایران
    امیررضا اصغری* صفحات 1-16
    به علت کافی نبودن بارندگی در ایران بهره گیری از منابع آب،نیازمند به ساخت انواع سازه های آبی از قبیل قنات، کانالهای آبیاری، بند و غیره بوده و چون ساخت این سازه ها نیاز به همکاری جمعی داشته و بالطبع بهره برداری از آب به دست آمده نیز به صورت مشترک بوده است، به ناچار برای انجام این کارهای مشترک نیاز به رسم و راهی داشته اند که شیوه کار و بهره گیری از آن کار مشترک را روشن کند.بدین منظور برای تقسیم عادلانه آب قوانین دقیقی وضع شده و نهادهای گوناگونی به منظور تصحیح و نظارت بر حسن اجرای آنان تشکیل گردد.در نتیجه، پدیده کمبود آب در ایران به عنوان یک مسئله عمومی سبب شده تا مردم ایران برای آب ارزش بسیاری قائل شوند و برای جلوگیری از هدر رفت آن برنامه ریزی دقیقی از جمله اندازه گیری صحیح آب صورت گیرد. به این منظور مقیاسهای گوناگونی در ایران مورد استفاده قرار گرفت. همچنین سیستم هایی نیز تحت عنوان آب پخشان یا مقسم برای تقسیم عادلانه آب شکل گرفت.
    کلیدواژگان: قوانین تقسیم آب، مقیاسهای اندازه گیری، آب پخشان، سرریز
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • نگرشی بر سیاست امنیتی پهلوی اول در کنترل ایلات و عشایر فارس
    شمس الدین امرایی*، رضا معینی رودبالی صفحات 17-40
    رضاشاه تحت تاثیر پیشرفت علمی و اقتصادی دول اروپایی در صدد برآمد تا ایران را به سوی ترقی و کمال سوق دهد. از جمله اقدامات رضاشاه در پیمودن این راه؛ خلع سلاح، تخته قاپو(یکجانشین) نمودن ایلات و عشایر و اخذ مالیاتهای جدید از آنان بود. وی چون وجود عشایر و شیوه ی معیشت آنان را مایه ی سرافکندگی خود و کشور می دانستت، مبارزه با آنان را سرلوحه ی امور ترقی خواهانه ی خویش قرار داد و ماموران خود را روانه ی مناطق عشایرنشین کرد. این پژوهش با رویکردی توصیفی- تحلیلی بر پایه ی استفاده از روش کتابخانه ای و اسنادی بر آنست تا به بررسی سیاستهای عشایری رضاشاه(سیاست مالیاتی) در کنترل ایلات و عشایر در استان پهناور فارس(استان هفتم) بپردازد و نتایج حاصله از اقدامات ماموران حکومت رضا شاه را در اوضاع سیاسی و اقتصادی استان فارس روشن و مبرهن سازد. یافته های تحقیق حاکی از آنست که ماموران رضاشاه به تعدیات مالیاتی خود بر ایلات و عشایر فارس ادامه دادند. هم چنین در این راستا اداره ی مالیه ی فارس و حکومت نظامی قشقایی برای کنترل ایلات و عشایر تاسیس گردید. این اقدامات نه تنها وصول مالیات در این استان را با مشکل مواجه ساخت؛ بلکه زمینه ساز بروز اختلاف بین اداره ی مالیه ی قشقایی و حکومت نظامی قشقایی و تحمیل فشار بر ایلات و عشایر فارس و سرانجام نارضایتی و شورش آنها در این استان شد.
    کلیدواژگان: فارس، پهلوی اول، ایلات و عشایر، مالیات، امنیت
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی صنعت نساجی ایران در سده های چهارم و پنجم هجری
    جهانبخش ثواقب*، میترا روشنی صفحات 41-70
    تولید پارچه و پوشاک در طول تاریخ ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. پرداختن به صنعت نساجی، از مقتضیات ضروری زندگی مردمان ایران زمین به حساب می آمده است. براساس گزارش های متون تاریخی و جغرافیایی قرون چهارم و پنجم هجری، در بیشتر شهرهای ایران تولید پارچه های گوناگون ابریشمی، پنبه ای و پشمی رایج بوده و افزون بر تامین نیازهای داخلی، جنبه صادراتی نیز داشته است. صادرات این کالاها هم در تبادل بین شهرهای سراسر کشور و هم به ممالک دیگر صورت می گرفته است. این مقاله با هدف بررسی جایگاه صنعت نساجی ایران در قرون مزبور، به روش کتابخانه ای ب
    کلیدواژگان: ایران، منسوجات، پوشاک، نباتات نساجی، مراکز پارچه بافی، کارگاه های نساجی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • ساختار نهاد قضاء در دو سده ی پایانی خلافت عباسیان
    مجتبی گراوند، مهرداد فلاحی* صفحات 71-92
    امر قضاء و داوری از جمله مسائل مهم اجتماعی است که غالبا از دید تاریخ نویسان پنهان مانده است. در سده های ششم و هفتم هجری، دیوان قضاء ساز و کار به نسبت مشخصی به خود گرفت. در این دوره ما شاهد درگیری خلفای عباسی با قدرت های نو ظهور دیگر و برهم خوردن موازنه قدرت در جهان اسلام بوده که این امر بر امر قضاء تاثیر می گذاشت. این پژوهش توجه اصلی خود را به بررسی ساختار نهاد قضاء در دو سده پایانی حکمرانی خلفای عباسی با محوریت مرکز خلافت یعنی شهر بغداد قرار داده است. پس از بررسی ساختار نهاد قضاء به ویژگی های قاضی و ساز و کار دیوان قضاء و کسانی که در امر دادرسی قاضی را همراهی می کردند پرداخته شده است و سپس رابطه ی بین نهاد قضاء و تحولات سیاسی خلافت عباسیان و تاثیر آن بر امر قضاء مورد بررسی قرار می گیرد. این پژوهش درصدد است با روش توصیفی – تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای به بررسی موضوع بپردازد.
    کلیدواژگان: قضاء، قاضی، قاضی القضات، عباسیان
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • مسکوکات و نظام پولی مصر و شام در دوره ممالیک برجی و اثر سیاست های مالی ایشان بر آن(784923ق.)
    احمدرضا متولی، حمیدرضا ثنایی* صفحات 93-107
    نخستین منبع درآمد ممالیک برجی (حک : 784923ق) تجارت بود و از این رو، رونق و زوال نظام مالی یکی از عوامل اصلی اثرگذار بر قدرت آنان بود. در نظام مالی ایشان، معاملات با دینار طلا، درهم نقره و درهم فلوس (از جنس مس) صورت می پذیرفت. ضرب این سکه ها و وزن آنها در سراسر حکومت ممالیک برجی، تحت تاثیر شرایط مختلف اقتصادی و سیاسی در نوسان بود و این امر، تاثیرات نامطلوبی بر اقتصاد ایشان برجای می گذاشت. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی، ضمن شرح نظام پولی ممالیک برجی، به دنبال پاسخ بدین پرسش است که سیاست های مالی این حکومت چه اثری بر نظام مالی ایشان و تبعا وضع اقتصادی مصر و شام در زمان حکمرانی ایشان نهاده است. یافته ها حاکی از آن است که نظام مالی ممالیک برجی نوسان بسیاری را تجربه کرد و به شدت آشفته بود. آنان در زمان کمبود بودجه با جمع آوری سکه های موجود و سپس ضرب سکه های جدید به نوعی خود عامل ایجاد بحران اقتصادی مضاعف می شدند که به نوبه خود در ضعف ایشان اثرگذار بود.
    کلیدواژگان: ممالیک برجی، نظام مالی، مصر و شام
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • چگونگی بازنمایی زن و زنانگی در آگهی های تجاری روزنامه اطلاعات (1320-1304ش)
    شهرام یوسفی فر، شهناز جنگجو* صفحات 109-129
    دوره پهلوی اول(1304-1320) از نظر طرح مسائل جدید پیرامون زن، زنانگی، و شکل گیری هویت جدید زن ایرانی، دورانی مهم و تاثیرگذار در تاریخ معاصر ایران می باشد. با توجه به اهمیت و نقش آگهی های تجاری در هدایت افکار عمومی، در این پژوهش، آگهی های تجاری روزنامه اطلاعات، یعنی یکی از مهمترین نشریات دوره پهلوی اول بررسی می شود تا مشخص شود این آگهی ها زن و زنانگی را چگونه و در پیوند با چه مسائلی بازنمایی می کرده است. نتیجه این بررسی که باروش تحلیل محتوا صورت گرفته است، نشان می دهد که این روزنامه با تخصیص بیشترین حجم آگهی های خود به تبلیغ کالاهای مصرفی(تبلیغ انواع لوازم آرایشی و پوشاک) و همچنین خدماتی مانند تبلیغ آرایشگاه و خیاطی زنانه و نمایش تئاتر و کنسرت، تصویری مصرف گرا از زن و زنانگی ارائه داده و در جهت گیری دغدغه های ذهنی زن به مد و آرایش و سبک تازه زندگی اثربخشی هایی داشته است. در متن شرایط اجتماعی و فرهنگی خاص جامعه ایران در دوره مورد نظر، این گونه بازنمایی زن، در پذیرش کالاها و خدمات جدید و ارزش های همراه آنها بی تاثیر نبوده است.
    کلیدواژگان: زن و زنانگی، بازنمایی، روزنامه اطلاعات، آگهی های تجاری، دوره پهلوی اول
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • Measures and methods for measuring and distribution of water in Iran
    Amirreza Asghari * Pages 1-16
    Due to lack of adequate rainfall in Iran. Utilization of water resources requires the construction of water structures such as aqueducts, irrigation canals, dams, etc. Because the construction of these structures is the need for collective cooperation Therefore the use of water obtained was also jointly Forced to perform the common tasks needed to draw and Mydashthand way that they approach and use it on the joint work. To this end, the detailed rules laid down for the equitable distribution of water and various institutions in order to correct and monitor their implementation be formed.
    The lack of water has caused the people of this country attaches great importance and value of water to prevent loss and careful planning should be done every drop of it.
    Laid down detailed rules for equitable distribution of water and various institutions in order to correct and monitor their implementation to be established. This basic condition, accurate measurement of water and to this end, various measures have been used in Iran. As well as Abpakhsh or divider systems for equitable distribution of water was available.
    Keywords: Water division rules, measures, divider, spillway
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Review of security policy control Pahlavi States and Shayrfars
    Shamsedin Amraei *, Reza Moeini Roodbali Pages 17-40
    View Paper Original: Persian
  • A Survey about Weaving Industry of Iran in the 10 & 11 Centuries
    Jahanbakhsh Savagheb *, Mitra Roshani Pages 41-70
    View Paper Original: Persian
  • The structure of the judiciary institution in the Abbasid period in the last two centuries
    Mojtaba Garavand, Mehrdad Falahi * Pages 71-92
    Judicial and arbitration, including important social issues that are often hidden from the eyes of historians. In the sixth and seventh centuries AD, the Court took judicial mechanism to a certain ratio.The Abbasid period saw conflict with other emerging powers and upset the balance of power in the Muslim world that it would affect the judiciary.The main focus of his research is to investigate the structure of the judiciary in the last two centuries of rule-centered Abbasid Caliphate in Baghdad's center. After the study the structure and the structure of the judiciary and judiciary to judge the characteristics of those who escorted the judge hearing has been And then the relationship between the judiciary and political developments Abbasid caliphate and its impact on the judicial review takes place. The research seeks to descriptive - analytic method and library studies on the issue.
    Keywords: justice, judge, chief justice, the Abbasids
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Mamluk Burji's Monetary System (784-923 AH) and their role of monetary policies
    Ahmadreza Motavalli, Hamidreza Sanaei * Pages 93-107
    Mamluk burji came to powe in 784 AH in Egypt and fell in 923 AH by the Ottomans. Since the business was their primary source of income, survey on their monetary system is especially important. Transaction in the system was doing by the dinar (gold), dirhams (silver) and cassia (copper). Multiplying these coins and their weights throughout the territory of the Mamluk Burji, influenced by different political and economic conditions fluctuated and this issue effected undesirably on their economy.
    This study aimed to describe and evaluate the monetary system of the period and and the result shows that Mamluk Burji, by collecting available coins in lack of funds and multiplying the new coins, were causing further economic crisis and this issue consequently caused on their weakness.
    Keywords: Mamluk Burji, monetary system, Egypt, Sham
    Abstract View Paper Original: Persian