فصلنامه آموزش مهندسی ایران
پیاپی 23 (پاییز 1383)

در این مقاله پیشینه تاریخی «اخلاق در مهندسی» و ضرورت توجه به اخلاق و استفاده از آیین نامه های اخلاقی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. پس از تعریف پاره ای از مفاهیم اخلاق حرفه ای، الگوهای مسئولیت و مراحل تصمیم سازی در مسائل اخلاقی و چالش های آن تشریح می شود. همچنین، آیین نامه اخلاقی انجمن مهندسان برق و الکترونیک (IEEE) به عنوان نمونه آورده شده است.

اگر چه موضوع «محیط زیست» مشتمل بر رشته های آموزشی متعددی است که بسیاری از آنها با عنوان رشته های «مهندسی» قابل طبقه بندی هستند، اما هم به سبب اهمیت موضوع، هم به دلیل ارتباط مباحث زیست محیطی با همه رشته های مهندسی و هم از نظر وحدتی که بر موضوعات و مفاهیم و پدیده ها حاکم است و طی سالیان اخیر {با توجه به اشکالات تفکر جزء گرایانه} مورد توجه محافل علمی قرار گرفته و به عنوان تفکر «کل گرایی» مطرح شده است، نوشتار حاضر سعی بر آن خواهد داشت تا ضمن بیان اهمیت و آووزش زیست محیطی و ارتباط آن با سایر رشته های مهندسی، روند عمومی آموزش مباحث مربوط را پیشنهاد کند.

با توجه به افزایش مصرف انرژی، محدود بودن منابع طبیعی، حرکت در راستای طرح توسعه پایدار و حفظ محیط زیست باید تا حد امکان از هدر رفتن و تلف شدن انرژی جلوگیری شود. در این تحقیق کارهایی که لازم است در این زمینه انجام شود، بررسی شده و نمونه ای از کارهایی که می توان انجام داد به تفصیل ارائه شده است. از جمله کارهای علمی و کاربردی می توان به این موارد اشاره کرد: 1- استفاده از تکنولوژی های جدید و مواد اولیه بهتر و سازگار با محیط زیست؛ 2- استفاده بهینه از مواد و بازیابی آنها در صنایع مختلف؛ 3- بهینه سازی واحدهای صنعتی و تولیدی؛ 4- بالا نگه داشتن قیمت انرژی؛ و...

بیش از سه دهه است که کشورهای عمده مصرف کننده حامل های انرژی، به صورت کاملا جدی و برنامه ریزی شده، فعالیت های مربوط به کاهش تلفات ناشی از مصرف حامل های انرژی و سیاست های بهینه سازی مصرف سوخت را دنبال کرده اند که از این رهگذر نه تنها در هزینه های مربوط به مصرف حامل های انرژی به صرفه جویی های قابل توجهی دست یافته، بلکه از توسعه فزاینده روند تخریب محیط زیست نیز به نحو موثری جلوگیری کرده اند.

تولید محصول با کیفیت بالا و عاری از عیب از جمله اهداف استراتژیک محسوب می شود که هر سازمانی را در دستیابی به سهم مناسب از بازار رقابت جهانی یاری می کند. این در حالی است که کاهش و حذف ضایعات در رسیدن به هدف مزبور نقش مهمی دارد. در این مقاله مدلی با عنوان «سیستم چرخه های تحقیق، روش و اجرا (IMI) معرفی می شود که حاصل تجارب و موفقیت های صنایع تولیدی ژاپن در زمینه بهبود مستمر مدیریت ضایعات است.

قیمت بنزین مانند هر کالای اقتصادی دیگر از عوامل اثر گذار در میزان مصرف آن است، با این فرض که کالای جایگزین برای آن در مقوله حمل و نقل استفاده از وسایل نقلیه عمومی، کم مصرف، دوچرخه و حتی پیاده روی باشد. در مدل های مختلفی از سیستم اقتصاد کلان کشورهای تولید (صادر) کننده سوخت های فسیلی از جمله ایران نشان داده شده است که به دلیل تعیین نرخ سوخت از سوی دولت، این عامل بر قیمت سایر کالاها موثر است.