فهرست مطالب

پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت - شماره 53 (1395)

نشریه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت
شماره 53 (1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/11/04
  • تعداد عناوین: 7
|
  • اعظم علیزاده، فاطمه فیروزآبادی صفحه 5
    در شرایط کنونی، مهمترین رشد و توسعه حوزه برنامه ریزی درسی مربوط به تغییر پارادایم و رویکردهای برنامه درسی و تولید عرصه های جدید است. برخی متخصصان تعلیم و تربیت بر این باور هستند که دستیابی به اهداف سطوح عالی یادگیری در برنامه های درسی متداول سنتی کمتر میسر است و این امکان، از طریق برنامه درسی میان رشته ای فراهم می شود. برنامه درسی میان رشته ای نگرشی به دانش و رویکردی به برنامه درسی است که به طور آگاهانه روش شناسی و زبان گفتمانی بیش از یک رشته علمی را برای بررسی یک موضوع، مسئله، عنوان، مشکل یا تجربه محوری بکار می گیرد.
    با توجه به نوین بودن نسبی رویکرد میان رشته ای در ایران، نوشتار حاضر با روش اسنادی و با استناد به منابع موجود به بررسی عناصر اساسی برنامه درسی میان رشته ای یعنی هدف، محتوا، راهبردهای یاددهی- یادگیری و ارزشیابی پرداخته و در جهت تبیین و استخراج اصول اساسی مربوط به این عناصر تلاش نموده است. عناصر برنامه درسی میان رشته ای به دلیل شاخصه مهم تلفیق رشته ها و کار گروهی ، متفاوت از برنامه درسی سنتی هستند و اصول استخراج شده از این عناصر ویژگی اختصاصی این رویکرد برنامه درسی می باشد.
    کلیدواژگان: برنامه درسی میان رشته ای، عناصر برنامه درسی، اصول اساسی برنامه درسی
  • سکینه زاهدی، عباس بازرگان، ناهید صادقی صفحه 43
    اعضای هیات علمی در فرایند یاددهی - یادگیری و ارتقا کیفیت آموزش عالی نقش به سزایی دارند. در این راستا هر چه اعضای هیات علمی در زمینه مسئولیت های حرفه ای خود توانمند تر باشند موفق تر عمل خواهند کرد. برای حصول این موفقیت ضرورت دارد تا نسبت به توسعه حرفه ای اعضای هیات علمی در سطح دانشگاه توجه خاصی مبذول شود . برای برنامه ریزی توسعه حرفه ای اعضاء هیات علمی ، ابتدا لازم است به نیاز سنجی پرداخته شود.بنابراین سوال این است که« چگونه می توان این نیاز سنجی را انجام داد؟»به منظور پاسخ دادن به این سوال و برداشتن اولین گام جهت توسعه حرفه ای اعضای هیات علمی در یک دانشگاه بزرگ دولتی شهر تهران ، پژوهشی به شیوه تحقیق کیفی و با استفاده از روش مصاحبه گروه های کانونی انجام شد . نمونه منتخب شامل دو نمونه نطری ازاعضای هیات علمی بود که در نیمسال قبلی (الف)دارای بیشترین ، و(ب)دارای کمترین نمره ارزشیابی دانشجویان از تدریس بودند . این دو نمونه، به عنوان دو گروه کانونی جداگانه ، مورد مصاحبه قرار گرفتند.داده های کیفی گردآوری شده ازدو گروه کانونی درباره نیاز های توسعه حرفه ای اعضای هیات علمی مورد تحلیل قرارگرفت و مقوله های اصلی و فرعی استخراج شد. این مقوله ها شاملسه مولفه : تقویت مهارتهای آموزشی، تقویت مهارت های پژوهشیو تقویت مهارتهای ارتباطی است . مقوله های آشکار شده مورد بررسی و تفسیرقرار گرفته تا برای گام بعدی در برنامه ریزی توسعه حرفه ای اعضاء هیات علمی مورد استفاده قرار گیرد.در این مقاله ضمن پاسخ دادن به سوال یادشده، چگونگی طراحی و اجرای پژوهش به روش گروه های کانونی به تفصیل بازنمائی شده است.
    کلیدواژگان: توسعه حرفه ای، اعضای هیات علمی، مصاحبه گروه کانونی، دانشگاه دولتی، روش تحقیق کیفی
  • فاطمه قاسمی، زهرا حسینی صفحه 73

    هدف از پژوهش بررسی تاثیر روش تدریس ساختارگرایی بر یادگیری و انگیزه پیشرفت در یادگیری بوده است که با روش شبه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون در دو گروه مستقل آزمایش و گواه اجرا گردید. جامعه آماری دانش آموزان دختر مقطع دبیرستان است و برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد. بر اساس طرح پژوهشی دانش آموزان به دو گروه 30 و 27 نفری آزمایش وگواه تقسیم بندی شدند. گروه آزمایش روش تدریس ساختارگرا را که مشتمل بر پنج مرحله درگیر کردن، کاوش، تشریح، گسترش و ارزشیابی است به عنوان کاربندی آزمایشی دریافت کردند. در ضمن پژوهش، تاثیر این روش بر یادگیری درس فیزیک و انگیزه پیشرفت در یادگیری مورد بررسی قرار گرفت. برای سنجش انگیزه پیشرفت در یادگیری از پرسشنامه استاندارد شده انگیزه پیشرفت در یادگیری و برای سنجش یادگیری از آزمون تشریحی محقق ساخته استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل واریانس پس از بررسی پیش فرضهای آزمون مذکور، تاثیر روش تدریس ساختارگرایی بر انگیزه پیشرفت در یادگیری را با اطمینان 95% تایید نمود. همچنین یافته های پژوهش تاثیر روش تدریس ساختارگرایی بر افزایش سطح یادگیری در حیطه شناختی را معنادار نشان دادند. بر اساس نتایج حاصل اجرای روش تدریس ساختارگرایی برای افزایش یادگیری در حیطه شناختی و انگیزه پیشرفت در یادگیری به برنامه ریزان و معلمان توصیه می گردد.

    کلیدواژگان: روش تدریس ساختارگرایی، یادگیری، انگیزه پیشرفت در یادگیری
  • مجتبی دستور صفحه 92

    دانشگاه به عنوان یک نهاد آموزشی از مهم ترین و اصلی ترین مراکز علم و پژوهشی به شمار می رود و منبع اصلی تامین و تربیت نیروی انسانی متخصص و موردنیاز جامعه در بخش های گوناگون است. ماهیت و کیفیت یک موسسه آموزش عالی درگرو کیفیت توان علمی اعضاء هیئت علمی آن است. آئین نامه ارتقا مرتبه هیئت علمی با هدف تداوم تحول دانشگاه به سمت دانشگاه تمدن ساز و دانشگاه بسترساز و پشتیبان تمدن نوین ایرانی – اسلامی تدوین شده است. پژوهش حاضر با هدف مطالعه تاثیر آئین نامه ارتقاء مرتبه بر رشد حرفه ای اعضای هیئت علمی در راستای ارتقاء کیفیت دانشگاه با روش توصیفی – پیمایشی انجام شد. جامعه آماری کلیه اعضاءهیات علمی دانشگاه صداوسیما به تعداد 140 نفر بوده که با توجه به تکمیل پرسشنامه توسط 103 نفر، به عنوان نمونه تمام شماری انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه آیین نامه ارتقاء مرتبه اعضاء هیئت علمی مصوب سال 89 استفاده شد. به منظور تعیین روایی از قضاوت اساتید این رشته استفاده گردید و میزان پایایی از طریق آلفای کرونباخ معادل 95/0 محاسبه گردید. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون Tتک نمونه ای و آزمون ANOVA) انجام گردید. نتایج حاصل نشان داد در رشد حرفه ای اعضاء هیئت علمی دانشگاه صداوسیما عوامل آموزشی، پژوهشی و فناوری، فرهنگی- تربیتی- اجتماعی و علمی- اجرایی موثر بوده اند. ضمن اینکه نتایج آزمون نشان داد بین عوامل چهارگانه رشد حرفه ای و حوزه های تخصصی علوم انسانی، هنر و فنی-مهندسی تفاوت معناداری وجود دارد.

    کلیدواژگان: رشد حرفه ای، آئین نامه ارتقا مرتبه، فعالیت فرهنگی، آموزشی، پژوهشی و علمی اجرایی
  • ولی الله فرزاد، سیداحمد جلالی، زهرا شیرخانلو صفحه 115

    هدف از انجام این پژوهش، مقایسه ویژگی های روان سنجی سنخ نمای مایرز بریگز (MBTI) بر روی دانش آموزان دوره متوسطه شهر تهران به منظور شناخت شخصیت و خصایص روانی آنها بود. به همین منظور 732 نفر دانش آموز دختر و پسر دوره تحصیلی متوسطه شهر تهران با روش نمونه گیری چند مرحله ای به طور تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از سنخ نمای مایرز بریگز (MBTI) و پرسش نامه شخصیتی پنج عاملی نئو NEO – FFI استفاده شد. در تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده، روایی سنخ نمای مایرز بریگز از طریق محاسبه ضریب همبستگی بین قطب های سنخ نمای مایرز-بریگز و همبستگی بین سنخ های مایرز بریگز با مولفه های NEO – FFI به دست آمد و اعتبار آن با ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد. مقایسه میانگین نمره های دانش آموزان دختر و پسر در سنخ نمای مایرز بریگز نیز از طریق آزمون تحلیل واریانس چند متغیری MANOVA مورد بررسی قرار گرفت.
    نتایج حاصل از آزمون همبستگی پیرسون نشان داد بین قطب های سنخ نمای مایرز بریگز (MBTI) همبستگی درونی معناداری در سطح (05/0>P) وجود دارد و همبستگی قوی بین این اندازه ها بیانگر روایی واگراست. آلفای کرونباخ برای قطب های سنخ نمای مایرز بریگز (MBTI) در دامنه 58/0 تا 75/0 به دست آمد. آزمون تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد اثر اصلی قطب های (MBTI) در سطوح متغیر مستقل جنسیت (دختر و پسر) از لحاظ آماری معنادار نیست. فقط اثر اصلی قطب های MBTI در سطوح متغیر مستقل پایه تحصیلی اول، دوم و سوم متوسطه از لحاظ آماری معنادار است.

    کلیدواژگان: رواسازی، اعتبار، روایی و سنخ نمای مایرز بریگز (MBTI)
  • شناسایی مولفه ها و نشانگرهای مطلوبیت فضای آموزشی کلاس های چندپایه و مقایسه وضع موجود / کلاس های چندپایه در دو استان برخوردار و غیر برخوردار با مولفه ها و نشانگرهای مطلوبیت
    سیدحشمت الله مرتضوی زاده، محمدرضا نیلی *، احمدرضا نصر، محمد حسنی صفحات 141-157

    هدف پژوهش حاضر شناسایی مولفه ها و نشانگرهای مطلوبیت فضای آموزشی کلاس های چندپایه و مقایسه وضع موجود فضای آموزشی این کلاس ها با نشانگرهای مطلوب در دو استان برخوردار و غیر برخوردار است که برای اجرای آن از دو روش تحقیق کیفی؛ سنتزپژوهی و تحلیل کیفی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل منابع موجود در این زمینه، متخصصان، معلمان و کلاس های چندپایه یک استان برخوردار و یک استان غیر برخوردار بوده که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. در سنتز پژوهی ابزار پژوهش؛ متون و منابع موجود و در تحلیل کیفی از مصاحبه استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها در سنتزپژوهی اطلاعات تحلیل و دسته بندی شده اند و در تحلیل کیفی کدگذاری و مقوله بندی انجام شده است. نتایج پژوهش ها و مصاحبه با متخصصان نشان داد که مولفه های مطلوبیت فضای آموزشی کلاس های چندپایه حول 11 محور از قبیل؛ چیدمان کلاس، گروه بندی و وسایل آموزشی است. به طورکلی بررسی وضع موجود مولفه ها نشان میدهد که در سه محور مطلوب، در شش محور متوسط و در دو محور دیگر زیر حد متوسط بوده اند. همچنین نتایج نشان داد که کلاس های چندپایه استان برخوردار ازنظر رنگ، نور، آرامش صوتی، تهویه، گرمایش و رایانه مطلوب و ازنظر چیدمان کلاس، مساحت، امکانات جانبی، سرمایش و وسایل آموزشی در حد متوسط بوده است. درحالیکه کلاس های چندپایه استان غیربرخوردار ازنظر نور و تهویه مطلوب و ازنظر سایر نشانگرها زیر حد متوسط بوده است. همچنین معلمان و دانش آموزان استان برخوردار؛ فضای آموزشی کلاس خود را ازلحاظ برخورداری از نشانگرهای مطلوبیت فضای آموزشی مناسب توصیف کرده و اظهار رضایت نمودند اما معلمان و دانش آموزان استان غیر برخوردار؛ جز در مورد آرامش صوتی و تهویه در سایر نشانگرها نامناسب توصیف کرده اند.

    کلیدواژگان: برنامه درسی، فضای آموزشی، کلاس چندپایه
  • علی ذکاوتی قراگزلو صفحه 144
    مقدمه وهدف
    تراکم اختلال در تعریف، توزیع منابع، فرایندها ، روند های کاربرد و نتایج آن ها به بی عدالتی انجامیده. انواع بحران ها از جمله بی سوادی( که در چهل عنوان مطرح شده)،حاشیه نشینی ها وفقر جهانی که رو به ازدیاد و نیز وخیم تر شدن نیز دارد، پیامد و نارسایی سیاستگذاری ها از جمله سیاست آموزشی است .روش مطالعه تحلیلی توصیفی ؛ انتقادی است و در مقام روش ارائه تجویز وراهبرد : ارزشیابی چندجانبه وسنجش راهبرد و کارآمدی عملی متعادل وهم افزایی معیار مورد نظراین نوشته است .
    یافته ها
    رویکرد غیرتوافقی تهاجمی و نیز منطق اقتصادی مبتنی بر بهره کشی لجام گسیخته از انسان ، است که با صلح ( در مصادیق ملی،منطقه ای و جهانی) هم در هم تنیده است وجامعه ملی وجهانی را به«جامعه پرخطر» تبدیل کرده است.غفلت از عدالت آموزشی وسیع است و گاه استیصال و درماندگی در برابر رویکرد فن شیفته ، رویکرد غیرتوافقی/ تهاجمی ترجیحات بازار و«سیستم» مانع از پیگیری مداوم معضلات مربوط به عدالت میان-نسلی و بهره برداری عادلانه از انواع منابع زمین، آب و هوا وانرژی است. در مقام جستجوی راه حل آموزه های سنت تفهمی(درکی) ونیز مابعد ساختگرا همراه با نقد ایجابی وتوسعی و توصیه های کاربردی،میانجیگری توانمند سازانه، می تواند نظر قرار گیرد.
    راهبرد قابل توصیه آنست که ارزش های عدالت-محور با تدارک هماهنگی عمل،اگاهی کنشگران درک بهتر و چند جانبه ای از ضرورتهای فراموش شده آن را به دستور روز سیاستگذاری حکیمانه ، تبدیل کند. حقوق همه بازماندگان از تحصیل،محرومان ،کودکان و عدالت میان-نسلی( با تفسیر موسع قانون اساسی و یا اندراج در آن) و جایگاه «اقتصادیادگیرنده» به طور عادلانه تری احراز شود. سیاستگذاری عادلانه وغنی سازی ارزش های عدالت-محور و پایداری اجتماعی به روش ها و محتوای آموزشی عادلانه یادگیری و برخورد سازنده و انتقادی با محیط بستگی داند.
    کلیدواژگان: ارزش های عدالت، محور، کنش عدالت، محور، سیاست گذاری، عدالت، عدالت میان نسلی
|
  • Azam Alizade, Fatemh Firoozabadi Page 5
    In present condition, the most important development in the curriculum is related to the change of paradigms and approaches as well as the production of new fields. Some education experts believe that achieving higher levels of learning objectives in the most traditional common curriculum is not possible and the possibility, can be provided through an interdisciplinary curriculum. The interdisciplinary curriculum is a view to knowledge and an approach to curriculum that consciously, uses the methodology and discourse in more than one scientific discipline to consider one subject, problem, title or a central experience. According to the relatively new interdisciplinary approach in Iran , this paper by documents and by reference to the available resources to study the basic elements of interdisciplinary curriculum such as the purpose, content, teaching-learning and evaluation strategies and in order to explain and derive the basic principles relating to these elements has tried. The elements of interdisciplinary curriculum are different from the traditional curriculum , because of its important characteristics such as integration of disciplines and teamwork and as well as the principles derived from the elements are the specific features of this curriculum approach.
    Keywords: Interdisciplinary curriculum, curriculum elements, The basic principles of curriculum
  • Sakine Zahedi, Abbas Bazargan, Nahid Sadeghi Page 43
    Faculty Development(FD) play a significant role in improving teaching - learning process as higher education quality(HEQ). HED depends on quality of faculty members. It is expected that through planning and improvement the FD programmes the HED would be improved . Consequently, the more powerful faculty members are considered as the key of HED. Toward this ,it’s required to pay close attention to managing and planning faculty development system as part of human resources in higher education institutes. The aim of this study,was a need assessment for the FD in a large government university of Iran was conducted through a qualitative method and implemented through focus group interview.The sample included faculty members of the government university of Iran which obtained lowest and the highest scores in assessment of teaching by students in last semester. Focus groups were conducted and interviews separately arranged . The research question of faculty members was “ what are the faculty development needs? ”. Data were collected and classified. Categories of faculty needs were identified in three areas as follows: educational, research and communication. Finally, faculty members’ views on the role of organizational support in developing programmes and empowering professionals were discussed.The need are also classified to the two types of faculty members.
    Keywords: Faculty Development, faculty members, focus group interview, state university, Qualiative Research
  • Fateme Hosseini, Zahra Ghasemi Page 73

    The purpose of this study was to determine the effect of constructivism on physic's learning and achievement motivation in learning. This study employed a quantitative approach and quasiexperimental design with pre-test and post-test with nonrandom sample selection to find out the difference between experimental and evidence group. The experimental group was taught a physics course using the method of constructivism method. The witness group was taught the same course using the method of lecturing. The standardized questionnaire of achievement motivation in learning and a researcher-made test was used as research instruments. The results of covariance indicated the positive impact of constructivism on achievement motivation in learning. Based on the output of the study upon the second hypothesis, constructivism increases the level of learning in cognitive domain. Ultimately, the results of this study suggest constructivism as a effective teaching environment for teachers and educators.

    Keywords: constructive method of teaching, achievement motivation, constructivism
  • Mojtaba Dastour Page 92

    The university, as an educational institution, is considered as one of the most important and main scientific and research centers and is the main source of providing and training skilled and needed human forces for different sections of the society. The nature and the quality of a higher education institution depend on the scientific potential quality of its faculty members. The regulation of promoting faculty member has been codified to keep up university development towards a civilization-making and grounds-preparing university which backs the new Persian- Islamic civilization. The present research, conducted using a descriptive – survey, was carried out with the goal of studying the impact of promotion regulation on the professional growth of faculty members in line with improving the university quality. The population was all the 140 IRIB University faculty members and all samples were counted as 103 people filled the questionnaire. The questionnaire of the faculty members’ regulations, approved in 2010, was used for collecting the date. The judgment of the professors of this course of field was used to determine the validity and the reliability was calculated through Cronbach's alpha which was equal to 95/0. Data was analyzed using descriptive statistics and inferential statistics (one sample T-test and ANOVA test). The results showed that, educational, research and technological, cultural-training- social and scientific- administrative elements have been effective. In addition, the test results showed that there is a significant difference among the four factors of professional development and special areas of humanities, arts and engineering.

    Keywords: professional development, promotion regulation, cultural, educational, research, scientific- executive activity
  • Valioalh Farzad, Seyed Ahmad Jalali, Zahra Shirkhanlo Page 115

    The aim of this study has been the comparison of psychometrics characteristic of Myers-Briggs Type Indicator (MBTI). 732 students, both boys and girls were selected randomly from Tehran high schools. MBTI and NEO – Five Factor Inventory (NEO – FFI) tests were carrued out. The validity coefficient was computed between MBTI and NEO – FFI, and reliabity coefficient in accordance with Cronbach’s Alpha. Multivariate (MANOVA) has been carrurd out to compare means of scores between boys and girls. Results show a significant internal correlation (P

    Keywords: validation, reliability, validity, Myers - Briggs Types Indicator
  • Ali Zekavati Gharagazloo Page 144
    Educational equity policy making is one of the important common concerns and one of the contemporary human responsibilities of the next generation(intergenerational equity),and values equity-based and justice -oriented action values.It is assumed that in uneven terms of facilities, disruption of communications and resource allocation processes equity is ignored. Marginalization / slummer / shanty town and worsening growing poverty is partially the result of reckless behavior and failure of educational policy for justice. It is given that lack of perceived injustice can be terminated spiritless structures, discontent and imbalance in the metaphysical structures . from the viewpoint of normative advice the administration and evaluation/ assessment strategy ,a balanced practicality and synergy, are proposed.
    Methodology
    Analytical – descriptive- critical Findings: Invasive and non-adaptive approach merely based on economic logic of unbridled exploitation of human , contradicts peace. (in the case of national, regional and global). The conditions transformed the national and international community into a "high-risk society". Neglect is widespread, And sometimes desperation in the face of market preferences and the "system" prevent continuous tracking problems related to inter-generational justice and fair utilization of land resources, climate and energy. In the search for solutions the teachings of. Interpretative tradition (understanding) and also poststructuralism, criticism with positive and explanatory and practical advice, capacity-building mediation, can be considered The rights of the poor, excluded and muted groups, children and inter-generational justice (with the extended interpretation of the Constitution ) and the position of "learning economy" are to be clearly more stipulated ensuring sustainability values and social justice-oriented.
    Keywords: value of equity-based, action-oriented justice, policy making, justice, intergenerational justice