فهرست مطالب

برنامه ریزی فضایی (جغرافیا) - سال پنجم شماره 4 (پیاپی 19، زمستان 1394)

فصلنامه برنامه ریزی فضایی (جغرافیا)
سال پنجم شماره 4 (پیاپی 19، زمستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/12/19
  • تعداد عناوین: 6
|
  • رضا مختاری ملک آبادی*، نفیسه مرصوصی، سیدعلی حسینی، محمد غلامی صفحات 1-16
    در میان انواع شهرها،شهرهای استخراجی دارای ویژگی های خاصی از جمله تمرکز بالای فعالیت های صنعتی و معدنی ،آلودگی های بالای زیست محیطی و مسائل اجتماعی ناشی از مهاجرت های شغلی و دوگانگی فرهنگی می باشد که می تواند مسئله ناپایداری را در ابعاد زیست محیطی،اقتصادی،اجتماعی- فرهنگی و کالبدی در محیط این شهرها به وجود آورده یا تشدید نماید. بکارگیری شاخص های ارزیابی به منظور تعیین وضعیت ابعاد پایداری شهری برای شهرهای استخراجی ایران ضروری به نظر می رسد. هدف از انجام این پژوهش،تحلیل و ارزیابی بعد اجتماعی – فرهنگی توسعه شهری پایدار در شهر عسلویه در جنوب ایران و در کناره شمالی دریای پارس بوده و به لحاظ روش،رویکرد حاکم بر این پژوهش توصیفی- تحلیلی می باشد. اطلاعات مورد نیاز از طریق بررسی های اسنادی، میدانی و تکمیل پرسشنامه جمع آوری شده و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و ارزش گذاری نماگرها با بهره گیری از طیف لیکرت،مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحلیل پژوهش پس از انجام آزمون های آماری T استیودنت،ویلکاکسون و آزمون فریدمن، نشان دهنده وجود ناپایداری در بعد اجتماعی- فرهنگی توسعه پایدار شهری در این شهر می باشد.
    کلیدواژگان: شهر استخراجی، پایداری اجتماعی- فرهنگی، شاخص های پایداری، عسلویه
  • اصغر نوروزی*، فرزاد محمودیان صفحات 17-38
    هرچند نسبت جمعیت عشایر، کمتر از جمعیت شهر و روستا است؛ لیکن جامعه عشایری ایران به عنوان یک واقعیت اجتماعی اقتصادی، بخشی از ساختار تاریخی سیاسی و فرهنگی و عضو فعال از پیکره جامعه ملی است و نقش آن به ویژه در تامین مواد پروتئینی و سایر فرآورده های لبنی قابل توجه است. در سده اخیر تحولات وسیعی به لحاظ اسکان و تداوم کوچ، به تبعیت از سیاست ها و رویکردهای مختلف برای این جامعه ایجادشده و موافقان و مخالفانی را با استدلال های متفاوت داشته است. بااین وجود بررسی و مطالعه علمی در خصوص شرایط این جوامع، تصمیم گیری و برنامه ریزی را در جهت توسعه پایدار آسان تر می نماید. در پژوهش حاضر که از نوع مطالعات توصیفی – تحلیلی است، سعی گردید به بررسی و مقایسه شاخص های اقتصادی و اجتماعی در دو گروه جامعه اسکان یافته و اسکان نیافته عشایری پرداخته شود. روش تحقیق از نوع پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. حجم نمونه از روش کوکران محاسبه (260 نمونه) و روش نمونه گیری از نوع تصادفی بوده است. داده های گردآوری شده با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی شامل فراوانی، درصد و آزمون یومان ویتنی در محیط نرم افزاری SPSS تجزیه وتحلیل شده است. یافته های تحقیق بیانگر تفاوت قابل توجه بین دو گروه در شاخص های اجتماعی مانند مشارکت، آموزش، امنیت اجتماعی، بهداشت و درمان است؛ بااین وجود به لحاظ شاخص های اقتصادی ازجمله درآمد، مالکیت، اشتغال، میزان تولید و... تقریبا مشابه همدیگر هستند و تفاوت قابل ملاحظه ای بین دو گروه اسکان یافته و اسکان نیافته وجود ندارد
    کلیدواژگان: عشایر اسکان یافته و اسکان نیافته، شاخص های اقتصادی و اجتماعی، شهرستان کوهرنگ
  • محمود رضا میرلطفی*، علی شمس الدینی، نسیبه حسینی صفحات 39-56
    امروزه با گسترش علم و صنعتی شدن زندگی، مردم به شیوه های جدید ارتباطات و تعامل رو آورده اند. شبکه های مجازی نیز به دلیل داشتن فضای تعاملی و محاوره ای، مجال شکل گیری اجتماعات جدید را به وجود آورده است. در این میان با سوق یافتن نوع کشاورزی، از سنتی به مکانیزه جهت آشنایی و خو گرفتن کشاورزان با شیوه های جدید کشت، لزوم ارتباط و تعاملات به شدت احساس می گردد. بنابراین هدف پژوهش حاضر، مطالعه تاثیر شبکه های اجتماعی مجازی بربهبود عملکرد تولیدی کشاورزان (میزان تغییر در تولیدات کشاورزی، میزان تغییر در شیوه های جدید کشت، میزان تغییر در شیوه های جدید آبیاری، میزان درآمد، میزان پس انداز و...) روستاهای بخش زبرخان شهرستان نیشابور می باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر بررسی منابع اسنادی، بررسی های میدانی و تکمیل پرسش نامه بوده است که پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 87 درصد برآورد گردید. جامعه آماری شامل کلیه خانوارهایی روستایی بخش زبرخان شهرستان نیشابور می باشد که جمعیت کل خانوارها برابر با 10427 خانوار که در 68 روستای بخش زبرخان توزیع گردیده می باشد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برابر 370 سرپرست خانوار، مشخص شد که به صورت نمونه گیری ساده تصادفی انتخاب گردید. داده ها با استفاده از نرم-افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها نشان می دهد که، با توجه به آزمونt تک نمونه ای با سطح معناداری 0.000 و مقدار 53.127 t = مشخص گردید که هرچه میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی در زمینه کشاورزی از جمله: شیوه های جدید کشت، پایگاه های اطلاعاتی کشاورزی، تعامل و گفتگو با کشاورزان نمونه که در مناطق مختلف سکونت دارند و... بیشتر گردد به همان اندازه سبب توسعه کشاورزی می گردد. همچنین نتایج آزمون ویلکاکسون نیز گویای آن است که، 227 نفر (35/61درصد)، از پاسخ دهندگان اعلام نمودند که استفاده از شبکه های مجازی به علت دسترسی آسان به متخصصین جهت تعامل و گفتگو جهت حل تخصصی مشکل، آشنایی با بذرهای جدید، شیوه جدید و صحیح آبیاری، دسترسی به جدیدترین دستاوردها و نتایج کشاورزی و... بر بهبود عملکرد آن ها موثر بوده است.
    کلیدواژگان: شبکه های اجتماعی مجازی، کشاورزان، نیشابور
  • حمید حیدری مکرر، حسنعلی جهانتیغ*، مهدی معصومی جشنی صفحات 57-74
    با توجه به اهمیت روستا در برنامه ریزی های توسعه ای کشور، تاکنون طرح های متعددی در جهت تسریع روند توسعه یافتگی روستا مطرح و اجرا شده است، تا به نوعی شدت نابرابری های بین نقاط شهری و روستایی کاهش یابد. یکی از این طرح ها طرح هادی است که درصدد دستیابی به ایجاد زمینه توسعه و عمران روستاها، تامین عادلانه امکانات، هدایت وضعیت فیزیکی روستا، تسهیلات بهبود مسکن و خدمات محیط زیستی و عمومی، بهبود کیفیت بافت روستا و ایجاد بستر لازم جهت فراهم شدن زمینه صدور سند مالکیت املاک واقع در بافت مسکونی روستا است. لذا هدف تحقیق حاضر بررسی میزان رضایت روستائیان از اثرات کالبدی، اقتصادی و اجتماعی طرح های هادی در روستاهای شهرستان نیمروز می باشد. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق، شامل تمامی روستاهای دارای سابقه طرح هادی و حجم نمونه شامل روستاهایی است که حداقل 4 سال از زمان اجرای طرح هادی در آنها سپری شده باشد. بر این اساس در این پژوهش 10 روستا با 2813 خانوار مورد بررسی قرار گرفته است. که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 338 خانوار به عنوان خانوارهای نمونه تعیین گردید. برای تحقق اهداف مورد نظر، ضمن مطالعات اسنادی، طیف گسترده ای از شاخص ها با ابعاد کالبدی، اقتصادی و اجتماعی تعیین و در چارچوب مطالعات میدانی (تکمیل پرسش نامه ها و فرم های مشاهدات میدانی) مورد بررسی قرار گرفت و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آماری T تک نمونه ای در نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته های پژوهش موید آن است که در تمامی متغیرهای تحقیق، میزان عملکرد طرح هادی در ابعاد کالبدی، اقتصادی و اجتماعی در روستاهای مورد مطالعه پایین تر از میانه ی نظری (3)، است.
    کلیدواژگان: ارزیابی، میزان رضایت، طرح هادی، عملکرد، شهرستان نیمروز
|
  • Reza Mokhtry Malek Abadi *, Nafiseh Marsosi, Ali Hosaini, Mohammad Gholami Pages 1-16
    Among the various cities, extractive towns have special features, including a high focus on industries and mining activities high environmental contaminants and social problems caused by the occupational migration, and cultural duality that could be the issue of instability in the environmental, economic, social - cultural and physical aspects created or exacerbated. In order to applied assessment indicators to determine statues of urban sustainability for the Iranian exploitative towns seem necessary. The aim of this study was to analyze and evaluate the social - cultural aspects and sustainable urban development in the Asalooye city located southern of Iran South and north of Pars Sea coast and in term of methods and procedure governing this descriptive – analytical study. Information required by the review of documents, field and completed questionnaires were collected by using SPSS software and valuation of indicators using a Likert-case is analyzed. Statistical analysis of the results after using the T-student test, Wilcoxon and Friedman tests indicate instability in the social - cultural dimension and sustainable urban development in the city.
    Keywords: Extractive city, Social- cultural sustainability, Sustainability indicators, Asalooye
  • Asghar Nooruzi *, Farzad Mahmuodiyan Pages 17-38
    Although the nomadic population than the urban and rural population is a nomadic Iranian society, as a socio-economic reality of the political and cultural history and an active member of the national community and Nomads’ role in providing protein and other dairy products is under attention.
    The aim of this study was to evaluate and compare social and economic indexes of the two groups settled and nomadic settlements are not. Methods A questionnaire survey to collect data. Cronbach's alpha coefficients were calculated for the nomadic community questionnaire 0/819 respectively, which indicates the reliability and trustworthiness of devices measured in this study. The sample size was calculated by the method of Cochran (260 samples) and random stratified sampling method collected data using descriptive and inferential statistical methods including frequency, percent and U man-Whitney test for normality and analyzed by SPSS software environment. The findings reveal dramatic differences between two groups in terms of social indicators and economic indicators are almost similar to each financial reason.
    Keywords: accomodated, non- accomodated nomads, Socio-economic indicators, Kohrang township
  • Mr Mirlotfi *, A. Shamsodin, N. Hoseiini Pages 39-56
    Nowadays with the progress of science and industrialization of life,trying towards of times decreasing of time wasting is obvious more than ever.for this reason,people looks favourably to new methods of communication and connection.in the meantime,figurative networks ,because of having connective and conversational spheres have given the formation of new communities too.also with the changing of traditional agriculture to new one,in order to familiarity of farmers with new methods of planting,we can feel the needs of communication and connection severely.false networks in this case,with having of connection circumstance is the best corresponding choice.thus,the aim of this article is The impact of figurative social networks on farmers function of Neyshabur township villages in Zebar khan district.the research method has been descriptive-anal t-test analytic,based on the study of attribution resources ,field overview and qestionnair completion.datas have been analysed with using of SPSS software.finding show that ,with the regard of unicase wiyh the meaningful surface of 0.000and the vale of t=53.127 and conclusions of wilkacson test of social figurative networks has been effective on farmers function.
    Keywords: social networks, figurative, farmers, Neyshabur
  • Hassanali Jahantigh* Pages 57-74
    Regarding to the importance of the villages in the development plans of the country, so far lots of plans have been prepared and implemented in order to accelerate the development trend of the rural and decrease the distant gap between urban and rural points. One of the most important plans of this type is the Rural Guide Plan that its goal is consisting of building the rural development, providing the equitable opportunities, conducting the physical condition of the village, mortgage lending, public and environmental services, improvement of the quality of villages, and providing a suitable condition to provide the basis for issuing title deeds of residential property located in the village. Therefore the goal of the current article is to study the rate of the villager's satisfaction from the physical, socio- economic effects of the Rural Guide Plan in the villages of the Nimrooz city (Southern East of Iran). Based on the cross- sectional method of research the statistical population was all villages of the conductor and the sample was consisting of the villages under cover of the guide plan for at least 4 years. Therefore the numbers of 10 villages (with 2813 families) were investigated. Then by use of the Cochran formula the numbers of the 338 families were selected as the sample families. To earn this goal, parallel to the document studies, a vast range of indices with socio- economic dimensions were determined and in the framework of the field studies (questionnaire and field observations) were investigated. Analyzing the data was done by use of T test in the SPSS software. The results showed that in the all variables of the research the rate of the performance of the Guide Plan in the all socio- economic and physical dimensions in the studied villages were below the theory norm( 3).
    Keywords: Assessment, Satisfaction rate, Guide Plan, performance, Nimrooz city