فصلنامه مدیریت بحران و وضعیت های اضطراری
پیاپی 30 (زمستان 1395)

هدف این مقاله، بررسی فرهنگ سازمانی کارکنان ستاد مدیریت بحران وزارت کشور بر مبنای الگوی رابینز است. این مقاله با رویکرد کاربردی و روش پیمایشی تدوین شده است. جامعه آماری این تحقیق850 نفر شامل تمام کارکنان رسمی، پیمانی و قراردادی ستاد مدیریت بحران وزارت کشور در سال 1395 هستند که مدارک تحصیلی دیپلم، کاردانی، کارشناسی و بالاتر داشته اند. حجم نمونه به روش نمونه گیری تصادفی ساده و 265 نفر تعیین شد. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه استاندارد فرهنگ سازمانی بر اساس الگوی رابینز طراحی شده است و برای تعیین روایی آن از روش روایی محتوایی استفاده شد. برای تعیین پایایی پرسشنامه ها در نمونه های 30 نفره و بهره گیری از ضریب آلفای کرونباخ سوالهای آنها محاسبه، و پس از آن پرسشنامه ها در کل نمونه به مرحله اجرا گذاشته شد. نتایج مقاله نشان می دهد که فرهنگ سازمانی حاکم در ستاد مدیریت بحران وزارت کشور از نوع «توجه به رهاورد» یا همان «فرهنگ نتیجه گرا» است.

این مقاله با هدف تبیین برنامه ریزی و تصمیم گیری سازمان رسانه در مدیریت فجایع طبیعی، ضمن بهره گیری از روش توصیفی، تبیینی روند برنامه ریزی را ترسیم کرده است. یافته های مقاله بیانگر این است که مدیران رسانه باید تمام بحرانهای احتمالی را شناسایی، و برای مقابله با هر حادثه احتمالی برنامه ریزی کنند. رسانه حتما باید با «برنامه عمل مدون» راه خود را به سمت اهداف معین پیش گیرد و حتی برای کارهای پیش بینی نشده و بحرانهای اجتماعی بالقوه، فکر و برنامه قبلی داشته باشد. ضروری است برای برنامه ریزی در حوزه رسانه خبری از یک سو عناصر اصلی حوزه کارگروه های تولید پیام خبری را مشخص کرد و از سوی دیگر اهداف سازمان و انواع مخاطبان و موقعیت بحران را در نظر گرفت و آن گاه با توجه به ویژگی های مخاطبان، ضمن لحاظ کردن اهداف سازمان در قالبها و مجراهای مناسب، پیام را مدیریت و ارائه کرد.

این مقاله با رویکرد واکاوی و گذشته نگر و در زمره پژوهشهای کاربردی است که بر اساس مصداقها و مضمونهای روزنامه اعتماد ملی به تحلیل محتوای کیفی مضمون پرداخته است. این مهم در چهار مقوله معرف، مضمون، محور القا و مقصد روانی مورد واکاوی قرار گرفته است. روزنامه اعتماد ملی با روش ها و شیوه های عملیات روانی با تهییج و تحریک احساسات گروه آماج و با مدیریت افکار عمومی نه تنها بحران زدایی در انتخابات 1388 نکرد بلکه نظام و حکومت را دچار بحران ساخت و بدین وسیله با تاکید و پافشاری سعی در قانع کردن نظام به تجدید انتخابات و سلب حمایت مردم و نهادهای امنیتی از رهبری، و در پایان با اصرار، نظام را به عقب نشینی از مشروعیت انتخابات مجبور کرد که به رغم تبلیغات مسموم در هدف خودش ناکام ماند

این مقاله با روش توصیفی، پیمایشی با رویکرد کاربردی و هدف بررسی نقش فرهنگ دینی در مدیریت بحرانهای سیاسی با تاکید بر فتنه سال 1388 انجام شده است. جامعه آماری آن 200 نفر از خبرگان و کارشناسان مرتبط با موضوع هستند که با استفاده از فرمول کوکران نمونه آماری این مقاله 132 نفر از ائمه جمعه، فرماندهان و مدیران سپاه حضرت روح الله (ره)، استادان و کارشناسان ارشد علوم سیاسی و مدیریت دفاعی هستند که با استفاده از نرم افزار spss داده های پرسشنامه ها مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته های تحقیق مشخص کرد میزان شاخص ایجاد بحرانهای سیاسی و شاخص فرهنگ اسلامی، انقلابی در ایجاد قدرت نرم از نظر پاسخگویان بسیار موثر است و در تحلیل کلی از مولفه ها و شاخصهای فرهنگ و آموزه های دینی می توان نتیجه گرفت که توجه به این عناصر می تواند تاثیر زیادی در مدیریت بحرانهای سیاسی داشته باشد. بررسی مولفه ها و شاخصهای فرهنگ و آموزه های دینی گویای این است که استفاده بهینه از قدرت نرم و مولفه و شاخصهای دینی می تواند در مقاطع مختلف، کشور اسلامی را از پرتگاه ها حفظ کند و ارتباط بین مولفه های هویت اسلامی انقلابی، ولایتمداری، وحدت و انسجام، عدالت و بصیرت ناشی از اعتقادات، باورها و ارزشهای اسلامی است و در مدیریت بحرانهای سیاسی بویژه مدیریت فتنه 88 نقش موثری داشته است.

این مقاله با هدف بررسی عوامل اجتماعی، فرهنگی موثر در پیدایش بحرانهای امنیتی در مناطق حاشیه نشین شهر کرج تدوین شده، و با رویکرد کاربردی و روش توصیفی پیمایشی و با شاخص سازی بر چهار متغیر فیزیکی کالبدی، اجتماعی فرهنگی، اقتصادی و سیاسی به آزمون فرضیه پرداخته است که روش سنجش متغیرها بر اساس پرسشنامه با جامعه آماری 57 نفر به صورت تمام شمار و هدفمند شامل صاحبنظران، کارشناسان و خبرگان حوزه امنیتی و بحران، علوم اجتماعی و مدیریت شهری انجام شده است. داده ها با نرم افزار spss مورد محاسبه قرارگرفت است. یافته ها گویا است که عوامل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی به ترتیب در پدیدایی بحرانهای امنیتی در مناطق حاشیه نشین شهر کرج به صورت مستقیم و غیرمستقیم تاثیرگذار است

این پژوهش از نوع تاریخی است و با استفاده از روش توصیفی به بررسی حوادث قبل، هنگام و بعد از بمبگذاری شهر بوستون امریکا می پردازد تا بتواند با شناخت ماهیت این حادثه و قیاس آن با ویژگی های وضعیت بحرانی و اقدامات مدیریت بحران به این سوال پاسخ دهد که آیا حادثه بمبگذاری مسابقه ماراتن بوستون را می توان بحران نامید یا خیر. برای پاسخ به این پرسش از نوشته ها، مقالات، کتابها و دیگر ادبیات حوزه مدیریت بحران و نیز گزارشها و مقالات منتشر شده درباره حادثه یاد شده به عنوان جامعه مورد مطالعه بهره گرفته شده است. با توجه به بعد برداشت ذهنی از بحران و چگونگی برخورد با آن در منطقه حادثه دیده، می توان بمبگذاری های بوستون را یک رویداد بحرانی نامید.